10 فیلم برتر تمام دوران از نگاه وودی آلن - مجله سرگرمی

البته اگر هیچ کدام از این فیلم ها را هم ندیده باشید فیلم آخر وودی آلن همچنان می تواند برایتان بامزه و دوست داشتنی جلوه کند اما طبعا اگر در جریان ارجاعات او باشید بیشتر از فیلم لذت می برید. به جز آن دوستداران این کارگردان روشنفکر ساحل شرقی که با شوخ طبعی بدبینانه ای به جهان نگاه می نماید احتمالا دوست دارند از سلیقه او باخبر شوند و بدانند که منابع الهامش در سینما چه کسانی هستند. این مقاله درباره 10 فیلم مورد علاقه وودی آلن است.

وودی آلن که خودش قبلا کمدین بوده، همواره اذعان نموده که به شدت تحت تاثیر آثار کمدین هایی مثل باب هوپ، گروچو مارکس، چارلی چاپلین و دیگران بوده است. وقتی از او می پرسند که آیا هرگز پیش آمده که فیلم ها برای او در حکم منبع الهام ظاهر شوند جواب می دهد: من فیلم ها را برای لذت بردن تماشا می کنم. آن ها را برای نورپردازی شان یا زاویه دوربین یا مشخص مکان عوامل صحنه مطالعه نمی کنم.

او اضافه می نماید: فقط و فقط فیلم ها را به خاطر داستان و لذت می بینم. و البته که فیلم ها روی شما تاثیر می گذارند. شما یک فیلم خوب می بینید و می خواهید زمانی فیلمی شبیه آن را بسازید. برای اینکه موقع تماشای آن فیلم خیلی لذت برده اید و تماشای آن باحال بوده است.

با توجه به این صحبت های آلن، او که خودش یکی از عظیمترین کارگردانان جهان است در نظرسنجی مجله سایت اند ساوند فیلم های محبوبش از تاریخ سینما را انتخاب کرد و خب البته هیچ کدام مان خیلی تعجب نکردیم که مهر هفتم اینگمار برگمان هم در این فهرست حضور دارد که او بارها از تاثیر این فیلم روی کارهایش صحبت نموده است.

1. 400 ضربه (The 400 Blows)

• کارگردان: فرانسوا تروفو
• بازیگران: ژان پیر لئو، آلبر رمی
• امتیاز imdb به فیلم: 8.1 از 10
• محصول 1959

یکی از مهم ترین محصولات موج نوی فرانسه و تاریخ سینما که هم در نظرسنجی منتقدان در مجله سایت اند ساوند و هم کارگردانان جزو برترین فیلم های سینما نهاده شده است. 400 ضربه از آن فیلم هایی است که موج نوی فرانسه را با آن تعریف می نمایند.

قهرمان فیلم پسر نوجوانی به نام آنتوان است که در میانه دهه 50 در پاریس زندگی می نماید. آنتوان پسر رهایی است که نمی تواند درگیر نظم و دیسیپلین مدرسه شود و پدر و مادرش هم او را درک نمی نمایند. اغلب اوقات آنتوان از مدرسه فرار می نماید و به سینما می رود. معلمش بالاخره او را از مدرسه اخراج می نماید و آنتوان تصمیم می گیرد که از خانه هم فرار کند. او ماشین تحریر ناپدری اش را می سارقد تا بفروشد و بتواند خرج فرارش را دربیاورد اما درنهایت وقتی پیروز به فروش نمی شود آن را برمی گرداند. ناپدری اش که متوجه ماجرا می شود او را به پلیس تحویل می دهد و آنتوان شبی را در زندان می گذراند. در سلول آنتوان کارگران جنسی و سارقها حضور دارند.

آنتوان را بعد از دادگاه به کانون اصلاح تربیت می فرستند. روانشناسی شروع به ریشه یابی مسائل آنتوان می نماید. در نهایت آنتوان یک روز از کانون فرار نموده و به سمت اقیانوس می رود.

فیلم در حقیقت اقتباسی آزاد از زندگی خود تروفو و دوستانش بود. تروفو در این فیلم تاریخ سینمای فرانسه را مرور می نماید و به آثار کسانی چون ژان ویگو ارجاع می دهد. تروفو این فیلم را به تئوریسین عظیم سینما آندره بازن تقدیم نموده است. فیلم در جشنواره کن به نمایش درآمد و جایزه بهترین کارگردانی را گرفت و بسیار هم ستایش شد. کاراکتر آنتوان به بعضی دیگر از فیلم های تروفو هم راه پیدا کرد. البته بدون اینکه اشاره مستقیمی شود که منظور همان آنتوان 400 ضربه است.

2. هشت و نیم (½8)

• کارگردان: فدریکو فلینی
• بازیگران: مارچلو ماسترویانی، انوک امه، کلودیا کاردیناله
• امتیاز imdb به فیلم: 8 از 10
• محصول 1963

فیلم برنده اسکار بهترین فیلم خارجی زبان آن سال شد. فیلمی که در زمان خودش خیلی آوانگارد بود و تاثیر زیادی روی یک سری از آثار بعد از خودش گذاشت. نام هشت و نیم همواره به عنوان یکی از بهترین و تاثیرگذارترین فیلم های تاریخ سینما در فهرست های مختلف ثبت شده است.

قهرمان فیلم گوییدو کارگردان سینماست که مدتی است از بحران بن بست خلاقیت رنج می برد و نتوانسته اثر جدیدی فراوری کند. در میانه ساخت علمی-تخیلی اش که ارجاعات اتوبیوگرافیک هم دارد اشتیاقش را به کار از دست می دهد. گوییدو منتقدی را استخدام می نماید تا ایده هایش برای فیلم را مورد بازبینی قرار بدهد اما به نظر منتقد ایده های او ضعیف و گیج نماینده و به لحاظ روشنفکرانه بی پایه و اساس هستند. در همین حین گوییدو افکاری هم درباره زن ایده آلش دارد که به نظر می رسد می تواند کلیدی برای داستانش باشد. معشوقه گوییدو از رم می آید تا همراه او باشد اما گوییدو به او بی اعتنایی می نماید.

عوامل فیلم در کوشش هستند گوییدو را سر صحنه بیاورند اما او از دست آن ها فرار می نماید. کم کم خاطرات گذشته و کودکی به گوییدو هجوم می آورند.

مثل بقیه فیلم های فلینی این یکی هم اثری نیست که به راحتی بشود خلاصه داستان برایش تعریف کرد. فلینی کابوس ها و رویاهای قهرمان هایش را با واقعیت در هم آمیخته می نماید. به خصوص که قهرمان این یکی فیلم مردی است که به قول آلبرتو موراویا نویسنده و منتقد ایتالیایی سادیست که از زندگی کردن می ترسد و ترجیح می دهد به رحم مادرش بازشود.

زیبایی این فیلم در همان گیج نمایندگی و حرکتش بین رویا و واقعیت است. فیلم به جز مضمون به لحاظ بصری هم کامل ترین زبان سینمایی فلینی را دارد.

3. آمارکورد (Amarcord)

• کارگردان: فدریکو فلینی
• بازیگران: ماگالی نوئل، برونو زانین
• امتیاز imdb به فیلم: 7.9 از 10
• محصول 1972

کمدی درامی که مثل هشت و نیم این یکی هم نیمه اتوبیوگرافیک است و داستان زندگی پسر نوجوانی را روایت می نماید که در دوره فاشیسم در یک دهکده زندگی می نماید. با فرا رسیدن بهار کارناوالی راه می افتد و شب که می رسد اهالی روستا به سمت میدان حرکت می نمایند تا مراسم سنتی آتش بازی را انجام بدهند و جادوگر زمستان را به آتش بکشند.

تیتا پسر نوجوان قصه ما و رفقایش دائم از مدرسه فرار می نمایند. تیتا پیش کشیش به گناهانش اعتراف می نماید و مقامات فاشیست به روستا می آیند و قرار است بچه های مدرسه جلوی آن ها برنامه اجرا نمایند. پسرهای نوجوانی که تسلیم غرایزشان هستند. آن ها دچار رویابینی و کابوس می شوند. زمستان که می رسد تیتا مریض می شود و در نهایت بعد از ازدواج آرایشگر روستا با یک افسر فاشیست تیتا هم از روستا می رود.

احتمالا جمله های بالا را نمی توانید به هم بچسبانید و حق هم داریم. فیلم فلینی آمیزه ای از کارناوال ها و رویابینی ها و کابوس هاست که خط داستانی آن در کلیت ماجرا تعریف می شود. جزییات رویاها و کابوس ها در این خط داستانی اهمیت دارد. منتقدان فلینی را زمان ساخت این فیلم هنرمندی در اوج نامیدند. فیلمی که به شدت بالغانه است و در عین روایت داستانی بیوگرافیکش نگاهی به تاریخ ایتالیا دارد.

4. سارقان دوچرخه (The Bicycle Thieves)

• کارگردان: ویتوریو دسیکا
• بازیگران: انزو استیولا، لامبرتو ماگیورانی
• امتیاز imdb به فیلم: 8.3 از 10
• محصول 1948

روسلینی شروع شد و با سارق دوچرخه به قله هنری خودش رسید.

ایتالیا بعد از جنگ جهانی دوم و شکست متحدین به کشوری فقیر تبدیل شده است. آنتونیو مردی است که بیکار شده و نمی تواند شکم زن و پسرش و نوزاد تازه به جهان آمده اش را سیر کند. به او شغلی پیشنهاد می شود که آگهی های تبلیغاتی به دیوار بچسباند اما آنتونیو به همسرش ماریا می گوید که مجبور است این شغل را رد کند چون برای انجام این کار احتیاج به دوچرخه دارد.

ماریا بخشی از جهیزیه اش را می فروشد تا بتوانند دوچرخه آنتونیو را تعمیر و قابل استفاده نمایند. همان روز اول کار آنتونیو بالای نردبان مشغول چسباندن آگهی است که مرد جوانی دوچرخه او را قاپ می زند. آنتونیو او را تعقیب می نماید اما جا می ماند. پلیس هم به آنتونیو می گوید که کار چندانی از آن ها ساخته نیست و به او توصیه می نمایند که به بازار مال فروش ها برود جایی که اجناس سارقی معمولا خرید و فروش می شوند شاید دوچرخه اش را پیدا کند.

فیلمی به شدت مهیب و تلخ که تجسم ایتالیای درمانده بعد از جنگ جهانی دوم است. جالب اینکه منتقدان ایتالیایی فیلم را نکوهش کردند. آن ها از تصویری که از ایتالیا و ایتالیایی ها در فیلم دسیکا ارائه شده بود ناراضی بودند. اما بعدها فیلم بسیار ستایش شد و در صدر فیلم هایی نهاده شد که به ارزش های انسانی می پردازد. فیلمی که هنرمندانه در باب ناامیدی و خشم ساخته شده بود.

5. همشهری کین (Citizen Kane)

• کارگردان: اورسن ولز
• بازیگران: اورسن ولز، جوزف کاتن
• امتیاز imdb به فیلم: 8.3 از 10
• محصول 1941

خیلی از منتقدان معتقدند که این بهترین فیلم جهان است و به نظر می رسد وودی آلن هم تا حدی با آن ها موافق است. فیلمی که اگر آن را هنوز ندیده اید شاید سال جاری به واسطه دیدن فیلم منک دیوید فینچر که درباره هنری منکیه ویچ نویسنده همشهری کین است یا به دلیل ارجاعی که وودی آلن به پسرکی با سورتمه رزباد در فیلم فستیوال ریفکین داده مشتاق دیدنش شوید.

این اولین فیلم اورسن ولز بود که پیش از آن در کار نمایشنامه های رادیویی بود و ساختار بصری و روایی فیلم ولز را به عنوان یک نابغه به سینما معرفی کرد. عجیب این جاست که البته فیلم شاهکار سینما در نه رشته نامزد اسکار شد و فقط توانست جایزه اسکار بهترین فیلمنامه را به صورت مشترک برای منکیه ویچ و اورسن ولز به ارمغان بیاورد. همشهری کین اول کار نتوانست در گیشه چندان پیروزیتی کسب کند اما یک دهه بعد از اولین نمایشش دوباره توسط منتقدان فرانسوی و به خصوص آندره بازن کشف شد و ستایش ها باعث شد که دوباره دیده شود.

فیلمبرداری گرگ تولند، موسیقی برنارد هرمان و تدوین رابرت وایز در کنار فیلمنامه و کارگردانی جزو مواردی بود که به شدت تحسین شدند.

فیلم آنالیز میراث چارلز فاستر کین غول رسانه ای است. او را در بستر مرگ می بینیم که پیش از مردنش در حالی که گوی بلورینی در درست دارد کلمه رزباد را زمزمه می نماید که کسی معنایش را نمی داند. یک گزارشگر تصمیم می گیرد معنای این کلمه را کشف کند و در نتیجه شروع به واکاوی زندگی کین می نماید. به همسر او نزدیک می شود و از خلال حرف های دیگران پی به گذشته او می برد.

اورسن ولز در دهه چهل فیلمی ساخت که به لحاظ بصری متفاوت با آثار آن دوره بود و فیلمی پیشرو محسوب می شد.

6. جذابیت پنهان بورژوازی (The Discreet Charm of the Bourgeoisie)

• کارگردان: لوئیس بونوئل
• بازیگران: فرناندو ری، دلفین سیریگ
• امتیاز imdb به فیلم: 7.9 از 10
• محصول 1972

لوئیس بونوئل با فیلم های سوررئالیستی اش شناخته می شود. فیلم جذابیت پنهان بورژوازی هم جزو فیلم های سورئالیستی اوست که آن را به همراهی ژان کلود کریر نوشته است. فیلم بیشتر به زبان فرانسوی است و بخشی از گفت وگوها هم به زبان اسپانیایی در جریان است.

فیلم درواقع مجموعه ای از سکانس های به هم پیوسته است. گروهی از دوستان بورژوا دور یکدیگر جمع شده اند و شاهدی رویاهای چهار کاراکتر هم هستیم. شروع فیلم بیشتر روی دورهمی متمرکز است در حالی که خاتمهش با یکی از آن رویاها تمام می شود. این سکانس ها در طول فیلم یکدیگر را قطع می نمایند. البته صحنه هایی با حضور کاراکترهای دیگر هم داریم از جمله دو زن تروریست از آمریکای لاتین. جهان فیلم منطقی نیست و اتفاقات مضحکی رخ می دهند که کاراکترها هم خیلی طبیعی با آن برخورد می نمایند.

بونوئل کاراکترهایش را سر یک میز شام با یکدیگر می گذارد اما دائم اتفاقاتی می افتد که آن ها را ناامید و خشمگین می نماید. آن ها مودبانه خشم هایشان را بروز می دهند اما در عین حال دست از کوشش برای شام خوردن با یکدیگر نمی کشند.

این فیلم عجیب و غریب که دیدنش البته کار ساده ای نیست هم در آمریکا و هم در اروپا پیروزیت فوق العاده ای در گیشه کسب کرد. بونوئل همزمان با فیلمبرداری فیلم کار تدوین را هم انجام می داد. فیلمی که فیلمبرداری اش دو ماه طول کشید و بودجه اش 800 هزار دلار بود. راجر ایبرت فیلم را کمدی می دانست اما یک کمدی از نوع بونوئلی که بیشتر دردناک و کنایه آمیز است. نکته بامزه اینکه خیلی ها معتقدند این فیلم عامه پسندترین اثر بونوئل است.

7. توهم عظیم (Grand Illusion)

• کارگردان: ژان رنوار
• بازیگران: ژان گابن، دیتا پارلو
• امتیاز imdb به فیلم: 8.1 از 10
• محصول 1937

در میان فیلم هایی که درباره جنگ جهانی اول و دوم ساخته شده این اثر ژان رنوار درباره جنگ جهانی اول یکی از انسانی ترین و درخشان ترین هایشان است.

در طول جنگ جهانی اول دو هوانورد نیروی فرانسه، که یکی از آن ها متعلق به طبقه اشراف است به نام کاپیتان بولدیو و دیگری از طبقه کارگر به نام مارشال توسط آلمانی ها مورد حمله قرار می گیرند و هواپیمایشان سقوط می نماید و دستگیر می شوند. فون روفنشتاین یک افسر نجیب زاده آلمانی است که می گوید تحقیق نمایند اگر در بین اسرا افسری حضور دارد او را به نهار دعوت نمایند. در طول نهار روفنشتاین و بولدیو متوجه می شوند که آشنایان مشترکی دارند.

بولدیو و مارشال را به کمپ زندانیان می برند و آنجا با بقیه آشنا می شوند. کم کم زندانیان فرانسوی نقشه فرار می کشند. در لحظات آخر فرار به جدالی میان دو نجیب زاده یعنی روفنشتاین و بولدیو تبدیل می شود که برای یکدیگر احترام زیادی هم قائل هستند.

رنوار از جنگ جهانی اول به عنوان لنزی برای مطالعه اروپا در زمانه ای استفاده می نماید که شبح فاشیسم در حال قوی شدن است. به علاوه او متوجه تهدید ویرانگر جنگ جهانی دوم هم شده است. او همچنان که از سیاست و ایدئولوژی معاصر خودش انتقاد می نماید فیلمی می سازد در ستایش انسانیت که جهان شمول است و شامل هیچ مرزی نمی شود. فیلم جایزه بهترین گروه هنری را از جشنواره ونیز دریافت کرد. قدرت فیلم به حدی بود که جوزف گوبلز وزیر تبلیغات و پروپاگاندای رژیم نازی آن را اثر سینمایی شماره یک دشمن مردم لقب داد.

توهم عظیم فیلمی است که به روشی نبوغ آمیز قصه واقعی اش را پنهان نگاه می دارد و به شیوه ای غیرمستقیم روایتش می نماید. صحنه کندن تونل فیلم بعدتر تاثیر خودش را روی فیلم مهم دیگری به نام فرار عظیم هم گذاشت.

8. راه های افتخار (Paths of Glory)

• کارگردان: استنلی کوبریک
• بازیگران: کرک داگلاس، رالف میکر
• امتیاز imdb به فیلم: 8.4 از 10
• محصول 1957

فیلم ضدجنگ استنلی کوبریک اقتباس از رمانی نوشته هامفری کاب بود. داستان این فیلم هم مثل توهم عظیم در طول جنگ جهانی اول اتفاق می افتد.

فیلم با صدای روی تصویر شروع می شود که شرایط سرزمین های فتح شده در سال 1916 را تشریح می نماید. ژنرال استف از میرو که افسر جاه طلب زیردستش است می خواهد به نیروهای آلمانی حمله کند. میرو اول از این کار سرباز می زند چون احتمال پیروزی را کم و تلفات را زیاد می داند ولی وقتی استف می گوید که به او ترفیع خواهد داد بلافاصله قبول می نماید. میرو بین گروهان دنبال کسانی می شود که در این حمله همراهی اش نمایند و جزییات را برای کلنل دکس شرح می دهد. دکس اما با این حمله مخالف است و اعتقاد دارد که تنها نتیجه اش تضعیف نیروهای فرانسوی است.

پیش از حمله اتفاقی می افتد که باعث مرگ یکی از سربازان می شود اما مافوق او گزارش نادرستی را به دکس می دهد. دکس و گروهان زیر آتش دشمن حمله را شروع می نمایند. آن ها مجبور به عقب نشینی می شوند اما میرو که انگار دیوانه شده دستور می دهد نیروهای خودی آن ها را به گلوله ببندند. وقتی بقیه از این دستور سرپیچی می نمایند او می خواهد در دادگاه نظامی همه را تیرباران کند که دکس نقش وکیل مدافع آن ها را در مقابل یک دادستان کینه جو برعهده می گیرد.

منتقدان فیلم راه های افتخار را اثری جنگی می دانند که به شکلی متعالی انسانی است و سکانس های طولانی جنگ خیلی خوب کارگردانی شده اند و خاتمه تکان دهنده ای دارد.

9. راشومون (Rashomon)

• کارگردان: آکیرا کوروساوا
• بازیگران: توشیرو میفونه
• امتیاز imdb به فیلم: 8.2 از 10
• محصول 1950

درام تاریخی روانشناسانه جنایی که در یک همکاری نزدیک با کازوا میاگاوا به عنوان مدیر فیلمبرداری ساخته شد که نقش او را نباید در این فیلم نادیده گرفت. طرح داستانی و شخصیت ها اقتباسی از داستان کوتاه در گور هستند در حالی که ساختار داستانی و اسم آن از داستان کوتاه دیگری به نام راشومون آمده است که البته نویسنده هر دوی آن ها یک نفر است.

فیلم با داستان هیزم شکن و کشیشی شروع می شود که پشت دروازه های شهر راشومون نشسته اند تا باران بند بیاید. یک مرد عامی هم به آن ها می پیوندد و آن دو نفر برایش تعریف می نمایند که شاهد داستان آزاردهنده ای بوده اند. هیزم شکن ادعا می نماید که سه روز پیش تر وقتی در جست وجوی هیزم بوده جسد یک سامورایی را پیدا نموده. او شهادت می دهد که اول کلاه زنی را پیدا نموده که متعلق به زن سامورایی بوده و بعد کلاه سامورایی و بعد یک طناب بریده شده و در نهایت به جسد رسیده است.

کشیش هم می گوید که همان روز سامورایی و زنش را در جاده دیده بوده. بعد از آن داستان راهزن، سامورایی و همسر سامورایی را می شنویم.

این فیلمی است که با آن کوروساوا به جهان معرفی گردید. بیشتر منتقدان ژاپنی چندان فیلم را دوست نداشتند و معتقد بودند فقط به این دلیل مورد توجه نهاده شده که اگزوتیک و عجیب و غریب است. فیلم توانست جایزه بهترین فیلم خارجی زبان را در اسکار کسب کند. شیر طلای جشنواره ونیز هم جزو افتخاراتی بود که نصیب فیلم شد.

10. مهر هفتم (The Seventh Seal)

• کارگردان: اینگمار برگمان
• بازیگران: ماکس فون سیدو
• امتیاز imdb به فیلم: 8.2 از 10
• محصول 1957

وودی آلن بارها از اینگمار برگمان سوئدی به عنوان محبوب ترین فیلمسازش یاد نموده است. حتی اگر فیلم را ندیده باشید احتمالا جایی به تصویر مشهور شطرنج مرد با مرگ برخورده اید. داستان یک شوالیه قرون وسطا که بعد از بازگشت از جنگ با مرگ روبه رو می شود و او را به چالش می کشد تا با هم شطرنج بازی نمایند. او باور دارد تا زمانی که بازی طول بکشد می تواند زنده بماند.

بازی که شروع می شود قصه فیلم هم شروع می شود و بازی در حین قصه ادامه پیدا می نماید. فیلم نشان می ده که شوالیه و ملازمش با چه کسانی ملاقات داشته اند و از چه مکان هایی گذشته اند.

واقعیت این است که داستان پیچیده فیلم را نمی شود تعریف کرد. برگمان این فیلم را براساس نمایشنامه ای که خودش نوشته بود جلوی دوربین برد. نمایشنامه ای که درونمایه های فلسفی آن روی صحنه تئاتر هم ستایش منتقدان را برانگیخته بود. فیلمی که محبوبترین فیلم خود برگمان است و به گفته او شرایط سخت زندگی و مرگ را به تصویر می کشد. حتی اسم فیلم هم از کتاب مقدس آمده است. فیلم هم ارجاعاتی به کتاب مقدس و هم به دوره های تاریخی مختلف دارد. البته خود منتقدان سوئدی بعد از دیدن فیلم درباره اش مطمئن نبودند. به جز جزییاتی مانند فیلمبرداری شگفت انگیز فیلم نمی توانستند تصمیم بگیرند که مهر هفتم واقعا درباره چیست و ستایشش بنمایند یا نه. ولی به هر حال فیلم مظهر آثار روشنفکرانه شد.

یکی از جدی ترین و عبوس ترین فیلم هایی است که می توانید ببینید و برای همین اگر وودی آلن را خوب نشناسید احتمالا بعد از دیدنش تعجب می کنید که در فهرست محبوبترین های این کارگردان شوخ طبع و بامزه است.

منبع: farout magazine

dorezamin.com: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله سرگرمی و گردشگری

pariha.com: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.