فناوری فضایی سودآورترین فعالیت مالی می گردد
به گزارش مجله سرگرمی، خبرنگاران- معصومه بخشی پور: نقش پررنگ فناوری فضایی در توسعه مالی کشور با توجه به کاربردهایی که می تواند در زندگی مردم داشته باشد، سبب شده تا این فناوری به صورت هوشمندانه ای به عنوان نمادی برای تحقق بخشی از سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی دیده گردد. برمبنای اهداف این سیاستهای کلان، بر دستیابی ایران به 2 ماهواره بومی (ساخت ماهواره سنجش از راه دور و ماهواره مخابراتی) تاکید شده است.
آمارها نشان می دهند که سرمایه گذاری در فضا، توانایی سودآوری بسیار بالایی را در درازمدت و کوتاه مدت برای کشورها به دنبال دارد و به همین دلیل است که نه تنها کشورهای ثروتمند و توسعه یافته، بلکه کشورهای درحال توسعه نیز با هدف بهبود اوضاع اقتصادی خود، در فضا سرمایه گذاری نموده و نتایج بسیار مطلوبی نیز گرفته اند.
همزمان با 14 بهمن ماه روز دستیابی ایران به فناوری فضایی، نقش فناوری فضایی و کاربردهای آن برای رسیدن به آینده ای توانمند در فضا مورد آنالیز قرار گرفته است. حمایت از توسعه و بومی سازی این فناوری و چگونگی کوشش دانشمندان و نخبگان فضایی در پیشرفت این فناوری و ترویج کاربرد فناوری فضایی در بهبود زندگی مردم، از جمله موضوعاتی است که در این گزارش به آن پرداخته شده است.
تصویر فناوری فضایی در اقتصاد مقاومتی
روز ملی فناوری فضایی روزی است که ایران با پرتاب موفقیت آمیز ماهواره امید در 14 بهمن سال 1387 به کشورهای دارای توانایی پرتاب ماهواره پیوست. با گذشت 8 سال از این تجربه موفقیت آمیز، کوشش کشور برای دست یابی به ابعاد دیگر صنعت فضایی و کاهش وابستگی ها به کشورهای مختلف، مضاعف شد و موج حاصل از رشد فناوری فضایی در سراسر کشور گسترش یافت تا درنهایت سبب رشد اقتصادی در کل کشور گردد.
از آنجایی که فناوری فضایی امروزه به عنوان عامل بهبود وضع اقتصادی، رشد و افزایش توانمندی بسیاری از بخش ها از جمله حمل ونقل، بانکداری، ارتباطات و خدمات اینترنت، سلامت، کشاورزی و انرژی شناخته می گردد، کشورهای درحال توسعه برای پیشرفت های اجتماعی و اقتصادی به طور قابل ملاحظه ای از ابزارهای این فناوری بهره می گیرند.
در کشورهای توسعه یافته، شرکت های سازنده تجهیزات فضایی و شرکت های ارائه نماینده خدمات فضایی به لحاظ توانایی اقتصادی در سطور ابتدایی جدول شرکت های صنعتی و خدماتی مختلف قرار گرفته اند و طبق اخباری که منتشر شده است، در سال 2014 کل سود بازگشتی در صنعت فضایی جهان بیشتر از 15 برابر میزان سرمایه ای بوده که در این زمینه صرف شده است.
در ایران نیز در سالی که سال اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل نام گرفته است، برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای رسیدن به بلوغ صنعت فضایی صورت گرفته تا در نهایت شاهد نقش موثر آن در ایجاد اقتصاد فضایی، ایجاد کارآفرینی، اشتغال و بهره وری با حضور بخش خصوصی و بکارگیری کاربردهای فناوری فضایی در زندگی مردم باشیم.
آنالیز ها نشان می دهد که دیدگاه اقتصادی در مسائل فضایی برای کشورهای در حال توسعه دیدگاهی بلندمدت است و این کشورها به این موضوع واقف هستند که ورود به صحنه بومی سازی فناوری فضایی، در کوتاه مدت توجیه اقتصادی ندارد و تا زمانی که این فناوری به حد معینی از رشد نرسیده باشد، توانایی ارائه محصول یا خدمات را نخواهد داشت. به همین دلیل تا بلوغ این صنعت، دولتها سرمایه گذاری لازم را انجام می دهند و زمانی که در پی این بلوغ، ارزش افزوده ایجاد گردد، فعالان این صنعت و بخش خصوصی می توانند وارد بازار کار شوند.
مانند بسیاری از کشورها روی فضا سرمایه گذاری کردیم
گفته می گردد که در طول دهه گذشته، اقتصاد جهانی فضا بیش از 100 درصد رشد داشته است و برآوردهای سال 2014 میلادی نشان می دهد که فناوری فضایی با میانگین نرخ رشد سالیانه حدود 7 تا 10 درصد، به یکی از بخش های مهم اقتصاد و تجارت جهانی با سریع ترین نرخ رشد در جهان تبدیل شده است.
گردش اقتصادی صنعت فضایی جهان در سال 2014 بیش از 330 میلیارد دلار بوده که از این مقدار 39 درصد مربوط به محصولات تجاری فضایی و خدمات، نزدیک به 37 درصد مربوط به زیرساخت های تجاری فضایی و صنایع پشتیبان و 24 درصد هم مربوط به بودجه های دولتی است.
محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که حدود 3 سال است سازمان فضایی ایران را در ذیل وزارتخانه خود دارد، در مصاحبه با خبرنگاران، با اشاره به برنامه های مدنظر برای تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه فضا با تکیه بر فناوریهای فضایی بومی می گوید: من معتقدم که ما بعد از انقلاب در حوزه فضا اقدامات خوبی داشته ایم و همانطور که بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان روی فضا سرمایه گذاری نموده اند، ما هم سرمایه گذاری نموده ایم.
وی می افزاید: در سال 95 و نیز در سال 96 بودجه مناسبی برای تحقیق و توسعه و داشتن 2 ماهواره بومی درنظر گرفته شده است. برای سال 95 حدود 500 میلیارد تومان بودجه به فناوری فضایی اختصاص داده شده که تمام ردیف های آن تاکنون استفاده شده است. در همین حال پیشنهاد ما برای بودجه سال 96 نیز مبلغی بیش از بودجه سال 95 است.
هر روز نمی توانیم بگوییم فضا را تسخیر نموده ایم
واعظی با اشاره به اقداماتی که برای رسیدن به سیاستهای اقتصاد مقاومتی در حوزه فناوری فضایی تعریف شده است، می گوید: فناوری فضایی کار علمی است و کار تبلیغاتی نیست که بخواهیم هر روز بگوییم ما فضا را می خواهیم تسخیر کنیم. طبق پیش بینی ها و برنامه ریزی های صورت گرفته، تا انتها برنامه ششم توسعه، خودمان می توانیم یک ماهواره سنجشی بومی عملیاتی برای رفع کردن احتیاجهایمان داشته باشیم. همچنین برای داشتن ماهواره بومی مخابراتی عملیاتی به تازگی مذاکرات را با چند کشور آغاز نموده ایم.
وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه ماهواره تحقیقاتی ناهید 1 را سال آینده پرتاب خواهیم کرد و پس از پرتاب این ماهواره، ارزیابی دقیقی از وضعیت توانمان در حوزه فناوری فضایی خواهیم داشت، همکاری با پژوهشگاهها و دانشگاهها در حوزه فناوری فضایی را ضروری عنوان نموده و ادامه می دهد: برنامه بلندمدت ایران در توسعه اقتصاد مقاومتی در این بخش، داشتن ماهواره های عملیاتی سنجشی و مخابراتی است. ما احتیاج داریم که هم ماهواره سنجشی بومی و هم ماهواره مخابراتی بومی داشته باشیم. چرا که تجربیات 8 سال گذشته نیز نشان می دهد که نمی توانیم محتاج دیگران باشیم و به آنها اتکا کنیم. بلکه باید از نظر فناوری به جایی برسیم که احتیاجمندیهای سنجشی خود را به وسیله ماهواره های سنجش از دور، تامین کنیم.
واعظی با تاکید براینکه هم اکنون بسیاری از سازمانها و وزارتخانه ها از جمله وزارت کشاورزی، سازمان محیط زیست و شرکتهای نفت و گاز، احتیاجمند امکانات فناوری سنجشی هستند، اضافه می نماید: ما باید این فناوریها را با مدیریت خودمان در کشور داشته باشیم.
فناوری فضایی به سوددهی برسد بخش خصوصی وارد می گردد
وزیر ارتباطات در خصوص حضور بخش خصوصی در عرصه فناوری فضایی درجهت کاربردی تر شدن این فناوری، می گوید: از آنجایی که سرمایه گذاری در حوزه فضا، احتیاجمند سرمایه بسیاری است، تاکنون بخش خصوصی وارد این کار نشده و شرکت خصوصی وجود ندارد که بخواهد برای ساخت ماهواره آزمایشی سرمایه گذاری کند. به همین دلیل تا زمانی که این فناوری به سوددهی نرسیده بخش خصوصی وارد این کار نمی گردد. اما ممکن است زمانی که تمام تکنولوژی آماده استفاده شد، بخش خصوصی به عنوان یک سرمایه گذار بخواهد این تکنولوژی را خریداری کند و در این حوزه سرمایه گذاری کند.
واعظی با تاکید براینکه فعالیتهای فضایی در ابتدا با پول دولتها در دانشگاهها و پژوهشگاهها شکل می گیرد، ادامه می دهد: در بعضی کشورها، ماهواره ها توسط سازمانهای مرتبط با وزارت دفاع ساخته می گردد. در ایران نیز بخش خصوصی به آن معنا که بخواهد سرمایه گذاری کند وجود ندارد اما ما در حال حمایت از دانشگاهها و پژوهشگاههای فضایی برای ساخت و یا پرتاب ماهواره هستیم که البته این مراکز تمام فعالیتها را یکجا متمرکز ننموده و انواع و اقسام شرکتهای خصوصی برای آماده سازی جانبی پروژه های فضایی فعالیت خواهند کرد.
اقتصاد مقاومتی در فضا، اقتصاد ریاضتی نیست
محمد همایون صدر، معاون سازمان فضایی ایران نیز در مصاحبه با خبرنگاران، در خصوص توسعه اقتصاد فضایی مبتنی بر اقتصاد مقاومتی می گوید: توسعه فناوری بومی 100 درصد در جهت تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و فرمایشات رهبری است. اما باید توجه داشت که اقتصاد مقاومتی اقتصاد ریاضتی نیست. اقتصاد ریاضتی آن است که ما در را به روی خودمان ببندیم و بگوییم که ما همه کارها را در داخل خودمان انجام می دهیم، اما در اقتصاد مقاومتی از تمام فرصتها و امکانات و ارتباطات بین المللی استفاده می کنیم که بتوانیم توانمندی داخلی را در کوتاه ترین فرصت ارتقا دهیم.
وی با بیان اینکه همه کارها را نمی گردد در داخل کشور انجام داد، معتقد است که باید از تکنولوژی در جهت ارتقا دانش فنی داخل استفاده کنیم.
معاون سازمان فضایی ایران با تاکید براینکه سرمایه گذاری در بخش فضا در خطر و ریسک واقع شده است و به همین دلیل دولتها به دنبال انجام این امور می روند، می گوید: شرکتهایی که توان فراوری یک محصول فضایی را داشته باشند به شدت مورد حمایت دولت هستند و از آنها استقبال می گردد. هم اکنون شرکتهای داخلی که تحت عنوان شرکتهای دانش بنیان در حوزه فضا در حال فعالیت هستند از سوی معاونت علمی فناوری رئیس جمهو مورد حمایت قرار می گیرند و اگر محصولی فراوری نمایند، اعتبارات لازم در اختیارشان قرار خواهد گرفت، به شرط آنکه، آن محصول خریدار داشته باشد.
ماهواره بومی عملیاتی متعلق به ایران در مدار می نشیند
صدر می گوید: سیاست مجموعه فضایی کشور این است که یک سری پروژه های بومی سازی را همزمان با در اختیار دریافت دو ماهواره اجرایی کند که این ماهواره ها ماموریت تامین احتیاجها را تا فعال شدن پروژه های داخلی و خاتمه دریافت آنها برعهده خواهند داشت. براین اساس هم اکنون ماهواره سنجشی بومی برای کشور خریداری شده و کار آن روبه اتمام است و تا 3 سال دیگر ما شاهد ماهواره بومی عملیاتی با فناوری سنجش از دور، کاملا متعلق به ایران خواهیم بود .
معاون سازمان فضایی ایران در خصوص ماهواره بومی مخابراتی عملیاتی نیز می افزاید: برای این هدف سالهاست که زحمت کشیده شده و ما به دنبال این هستیم که بعد از برجام، ماهواره مخابراتی عملیاتی متعلق به ایران که 100 درصد کنترل آن کاملا از خاک جمهوری اسلامی ایران، باشد را بتوانیم داشته باشیم. در این زمینه مذاکرات خیلی زیادی با همه شرکتها و اپراتورهای بین المللی صورت گرفته و اگر شرایط تامین گردد، امیدواریم بتوانیم قرارداد آن را امضا کنیم که البته زمان برای آن معین نیست.
احتیاج ایران به محموله های مخابراتی تا سال 2031 تضمین شد
صدر با اشاره به اینکه هم اکنون خرید محموله های مخابراتی ایران روی ماهواره های بدر 5 و بدر 7 با هدف تامین بخشی از ارتباطات فضایی کشور، تا سال 2031 میلادی تضمین شده است اضافه می نماید: ماهواره های مخابراتی بدر 5 و بدر 7 پروژه ای است که ایران با ماهواره عرب ست دارد و در یک مقطعی اجرا شده و بخشی از آن متعلق به ایران است. روی این ماهواره، امکانات مخابراتی واقع شده است و برنامه های صدا و سیما به وسیله آن پخش می گردد.
صدر تاکید می نماید: ماهواره بدر 5 به شکل ماهواره 100 درصد متعلق به ایران نیست اما بخشی از آن متعلق به ایران است و طی یک چارچوب قراردادی و در تمدید آن، پروژه ماهواره ای بدر 7 کلید خورده است. در این پروژه، بخش مخابراتی مربوط به ایران در این ماهواره تا سال 2031 تضمین شده است. اما ما به دنبال این هستیم که ماهواره مخابراتی را به صورت 100 درصد متعلق به ایران داشته باشیم که این امکان وقتی تحقق پیدا می نماید که هدف ما در کنترل کامل این ماهواره از خاک ایران، محقق گردد که البته مذاکرات آن مقداری پیچیده است.
کاربردهای فناوری فضایی روز به روز ملموس تر می گردد
معاون سازمان فضایی ایران در خصوص ضرورت دارابودن فناوری فضایی در کشور و کاربردهای آن، با بیان اینکه مردم بدون آنکه متوجه باشند به صورت روزانه دارند از امکانات فناوریهای فضایی استفاده می نمایند، می گوید: اخبار هر شب سازمان هواشناسی، کاربرد ماهواره های سنجشی است . ما در سازمان فضایی ایران به دنبال توسعه زیرساختهای لازم در کشور هستیم تا بخش هایی که باید مصرف نماینده اطلاعات ماهواره های سنجشی باشند به سهولت، دسترسی بیشتری به این تصاویر با دقت بالاتر داشته باشند و بتوانند نرم افزارهای کاربردی خود را ایجاد نمایند.
وی به تفاهم گسترده با وزارتخانه ها و سازمانهایی که فناوری فضایی برای آنها کاربردی است اشاره می نماید و می افزاید: برای پایش محصولات کشاورزی در کشور، برای حل مسائل آبزیان خلیج فارس و نیز برای اطلاعات تغییرات کاربری اراضی استانهای مختلف، همکاریهایی را با وزارت کشاورزی، سازمان شیلات، استانداریها و شهرداری داشته ایم. البته هدفمان این نیست که جای بخش خصوصی را بگیریم، بلکه هدف این است که زیرساختهای فضایی برای فعالیت بخش خصوصی و ارائه سرویس به وسیله این بخش فراهم گردد.ما معتقدیم که حاکمیت باید بیش از پیش مصرف نماینده تکنولوژی فضایی باشد و باید این فناوری کاربردی گردد تا در جهت بهره وری در اقتصاد به کار گرفته گردد.
رشد فناوری فضایی فقط پرتاب چند ماهواره نیست
صدر با بیان اینکه اطلاعاتی که از ماهواره های سنجشی دریافت می گردد می تواند توسط نرم افزارهای کاربردی و اپلیکیشنهایی که استارتاپها می نویسند، در سازمانهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد، بر رشد فناوری فضایی در کشور تاکید نموده و می گوید: نباید منظور از رشد این فناوری، تنها پرتاب چند ماهواره باشد، این برداشت اشتباه است. باید توجه داشت که تبلیغات در حوزه فناوری فضایی با دستاورد و تکنولوژی کاملا متفاوت است و ما معتقدیم که نباید از توسعه فناوریهای فضایی، بهره برداری تبلیغاتی نگردد.
به گفته معاون سازمان فضایی ایران، ممکن است که یک ماهواره برای قراردریافت در مدار به چند سال زمان احتیاج داشته باشد تا به دقت و دوام و پایداری برسد. به همین دلیل صرف قراردریافت ماهواره در مدار، به معنای قویتر شدن تکنولوژی نیست. آنچه در پشت صحنه اتفاق می افتد را نمی گردد تبلیغ کرد. ما هم اکنون در فاز تثبیت تکنولوژی فضایی هستیم و نباید انتظار داشته باشیم که به طور مداوم ماهواره تحقیقاتی دانشگاهی بسازیم و پرتاب کنیم.
صدر گفت: سازمان فضایی به دنبال انجام برنامه های تدوین شده توسط شورای عالی فضایی کشور است و در ابتدای این دولت، سازمان فضایی یک سری پروژه های نیمه تمام را که انجام آن 5 سال به درازا کشیده بود تحویل گرفت. هم اکنون نیز در حال به خاتمه رساندن این پروژه ها هستیم که تا انتها سال با توان تجمیع شده ای به اتمام می رسد و در نهایت به دارایی های فضایی کشور برای تمام فعالیتهای کلان آینده، دست می یابیم.
فناوری فضایی سودآورترین فعالیت اقتصادی می گردد
به گزارش خبرنگاران، سالانه میلیاردها دلار از طرف بیش از 80 کشور فعال در حوزه فضا در زمینه فناوری فضایی هزینه می گردد و این سرمایه گذاری تبدیل به یکی از سودآورترین فعالیت های اقتصادی شده است. آخرین پیش بینی ها حکایت از آن دارند که در دهه آینده هر یک دلار هزینه برنامه ریزی شده در فضا، حدود 30 دلار درآمد برای کشورها خواهد داشت.
در یک مقایسه کلی بین ده ها کشور جهان که سازمان فضایی فعال داشته و روی فناوری فضایی سرمایه گذاری و هزینه نموده اند، سازمان فضایی آمریکا (ناسا) پرهزینه ترین سازمان فضایی جهان است و روسیه، آژانس فضایی اروپا، فرانسه، ژاپن، آلمان، ایتالیا، چین، هند، کانادا و انگلستان در رده های بعدی قرار دارند. در این برآوردها ایران در مقایسه با کشورهایی همچون آرژانتین، برزیل، کره جنوبی و اوکراین که حدود 0.2 میلیارد دلار برای بودجه های فضایی خود در سال در نظر گرفته اند، چیزی حدود نصف این کشورها در زمینه فناوری فضایی هزینه می نماید.
این درحالی است که هم اکنون کشورهای حوزه خلیج فارس نیز به اهمیت فناوری فضایی پی برده و در حال سرمایه گذاری های عظیم در این حوزه هستند. چرا که آمارها نشان می دهد که فناوری فضایی برای میلیون ها نفر در سراسر جهان شغل ایجاد نموده و اقتصاد جهانی را به خوبی رشد داده است.
به همین دلیل با توجه به اینکه کشور ما نیز اهمیت فناوری فضایی را در توسعه اقتصادی به خوبی درک نموده و این فناوری به صورت کاملا هوشمندانه در ردیف اهداف سیاستهای اقتصاد مقاومتی قرار گرفته است، بهتر است که علاوه بر برنامه ریزی های کلان دولت برای ارتقای این فناوری، بخش خصوصی نیز اهمیت فعالیتهای متنوع در فناوری فضایی را درک نموده و با پرداختن به موضوعاتی همچون توریسم فضایی، ناوبری و موقعیت یابی فضایی و سنجش از دور، نقش خود را در کاربردی تر کردن این فناوری در کشور ایفا نماید.
منبع: خبرگزاری مهرparisro.ir: پاریس: سفر به فرانسه و زیباترین شهر دنیا
tatilatro.ir: تعطیلات رو: مجله مسافرتی