شاد شو ای مغز افسرده! - مجله سرگرمی

شاد شو ای مغز افسرده!

ترجمه : رضا کاظمی

تحریک مغناطیسی مغز می تواند باعث رهایی از افسردگی و حتی افزایش خلاقیت شود. این روش ، که تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)نامیده می شود، امروزه در روان پزشکی به اسم ابزاری نو و محتمل برای درمان افسردگی و سایر اختلالات روان پزشکی و عصی مطرح شده است . در سال 2008 تی . ام. اس از طریق سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) برای درمان افسردگی تایید شده است و در سال 2002 از طریق وزارت بهداشت کانادا برای درمان سایر اختلالات مورد تایید نهاده شده است . در حال حاضر این تکنیک آخرین و نو ترین درمان برای افسردگی محسوب می شود. با این حال ، سوالات زیادی درباره کارایی و اثرات آن مطرح است .

زمانی که روان پزشکی آمریکایی مارک اس . جورج در سال 1990 قدم به داخل آسانسور بیمارستان لندن گذاشت، هیچ فکر نمی کرد که این سواری کوتاه راستا پژوهشی اش را تغییر خواهد داد. شخصی که در آسانسور در کنار او بود بدون هیچ علت واضحی می خندید . وقتی که جورج در خصوص ابزار شادی اش پرسید، مرد جواب داد که دکتر یک کویل (پیچه) مغناطیسی روی سرش گذاشت و شست او به صورت ناگهانی و غیر قابل کنترلی تکان خورد . حتی با وجود این که داستانی که او شنیده بود تا حدی غیر واقعی به نظر می رسید ، جورج کنجکاو شد . جورج با دکتری که قشر حرکتی واقع در جلوی سر مرد را تحریک نموده بود ، با این امید که حرکتی را با علامتی در ماهیچه وی ببیند ، تماس گرفت . جورج در خصوص چیزی که آنتونی تی . بارکر از دانشگاه شفیلد انگلستان در اواسط دهه 1980 انجام داده بود مطالبی فرا گرفت . بارکر 4 هزار آمپر را در کویل سیمی برای ایجاد میدان مغناطیسی قوی جاری ساخت و سپس وسیله خود ساخته اش را در مجاورت سرش قرار داد . انگلشت شست اش را به صورت ناگهانی و غیر ارادی تکان خورد . میدان مغناطیسی قدرت کافی برای ارائه محرک به مغز از طریق جمجمه را داشت . جورج از دکتر بارکر پرسید که آیا تا به حال سعی نموده است که این وسیله را بر روی نواحی قشر پیشانی قرار دهد . دکتر جواب داد نه و از این متحیر ماند که چگونه کسی می خواهد چنین کاری را انجام دهد . وقتی که جورج به آزمایشگاه خودش در دانشگاه پزشکی کارولینای جنوبی برگشت ، در پی جواب سوالش رفت . قلبش به او می گفت که اگر این تکنیک کار کند ، شاید بتواند به بیمارانی که از افسردگی شدید رنج می برند و در درمان از طریق تمام داروهای ضد افسردگی معمول شکست خورده اند یاری کند. جورج میدان مغناطیسی قوی اش را بر روی قشر جلو پیشانی چپ (ناحیه از مغز که در افراد مبتلا به افسردگی فعالیت آن کاهش یافته است) متمرکز ساخت و مشاهده کرد که خُلق دو بیمارش حداقل به مدت چند روز بهبود یافت . از آن موقع تا حالا علاقه به تحریک مغناطیسی از طریق جمجمه (ترانس کرانیال) رو به برتری است . از آن موقع پزشکان فرونشانی و کنترل پیروز تشنج های صرعی و حتی کاهش لرزش بیماران پارکینسونی را با این تکنیک گزارش نموده اند . امروزه بعضی از محققان بعلاوه امیدوار هستند که خلاقیت خفته در نیمکره راست را بیدار نمایند و هوشیاری را در افراد معمولی افزایش دهند . بعضی از محققان به خاطر تعداد کم آزمایش های کنترلشده ، مردد و مشکوک هستند ، حتی جورج در خصوص ستودن این تکنیک نوظهور به اسم دوای تمام دردها اخطار می دهد . او می گوید :هنوز مبهم است که این تکنیک در مغز چه کاری انجام می دهد. هر چیزی که قدرت شفا بخشی دارد می تواند مضر هم باشد. اگر چه سازمان غذا و دارو آمریکا ، آن را برای کاربردهای تشخیصی تایید نموده است نه درمانی .(تی . ام. اس در 8 اکتبر سال 2008 برای درمان افسردگی مورد تایید FDA نهاده شد . مترجم)

بهتر بودن نسبت به شوک

اصول اساسی تی . ام . اس ساده است . یک نوع کویل سیمی نزدیک سر قرار می گیرد. جریان متناوب الکتریسیته از طریق کویل میدان مغناطیسی با قدرت بالای 2/5 تسلا(یک تسلا ، 20 هزار برابر قدرت میدان مغناطیسی زمین است) ایجاد می نماید. میدان مغناطیسی بدون این که آسیبی به سر برساند از جمجمه می گذرد و بر روی سینگنال های الکتریکی که در بین سلول های عصبی در مغز ر و بدل می شود اثر می گذارد . پزشکان کویل را نزدیک ناحیه ای از مغز که علاقه مند هستند آن را تحریک نمایند قرار می دهند ، جریان متناوبی که در طی یک دقیقه 100 بار خاموش و روشن می شود، یک سری پالس های مغناطیسی را ایجاد می نماید که به اسم تحریک مکرر مغناطیسی ترانس کرانیال شناخته می شود. این روش (r TMS) اغلب در آزمایش هایی بر روی افراد مبتلا به افسردگی استفاده شده است . آر . تی . ام . اس به طور قابل ملاحظه ای می تواند دو واکنش متفاوت ایجاد کند، یک فرکانس آهسته (یک هرتز و کمتر) که فعالیت عصبی را مسدود و دیگری فرکانس بالا (بیش از یک هرتز) که فعالیت عصبی را تحریک می نماید. تحریک (با فرکانس بالا) آر. تی . ام. اس باعث رهایی از افسردگی می شود که احتمالا از طریق افزایش عصب رسانه های مهم از قبیل سروتونین می تواند فعالیت در سلول های عصبی را به سطوح بهنجار برساند. میدان مغناطیسی مزایای متعددی نسبت به روش های درمانی دیگر دارد . این روش ، غر تهاجمی و بدون درد است و آزمودنی ها به جز ضربه ملایمی که در برخورد با سرشان توصیف موی نمایند احساس ناخوشایند دیگری ندارند . سر دردهای ملایم عارضه جانبی رایجی است ، که به آسانی از طریق داروهای مسکن رفع می شود. دستگاه صدای بلندی دارد که می تواند ناراحت نماینده باشد. تا به حال تعدادی از بیماران هم نشنج داشته اند. با این حال به نظر می رسد عوارض جانبی تی . ام . اس نسبت به تکنیک های اولیه برای درمان افسردگی شدید که به درمان دارویی پاسخ نمی دهند ـ الکتروشوک ـ بهتر قابل پذیرش است . در شوک الکتریکی بیمار بهیوش می شود و شل نماینده عضلانی تزریق می شود و پالس های الکتریکی قوی از طریق الکترودها وارد مغز می شود و باعث تشنج در مغز می شود. طوفان غیر قابل کنترل آتش نورون ها باعث رهایی از افسردگی برای مدت کوتاهی در 80 درصد از موارد می شود که دلگرم نماینده است . بری از آنها بعلاوه تپش قلب ، کونفوزیون ، خطاهایی در حافظه را متعاقب شوک الکتریکی تجربه می نمایند. اثرات مثبت این تکنیک سحرآمیز است . در سال 1999 ایهو کلاین ، روان شناس ، بزرگ ترین مطالعه را در خصوص اثر بخشی آر. تی . ام. اس در افسردگی تا به امروز راهنمایی کرد. کلاین 60 بیماری را که به افسردگی عمده مبتلا بودند در 10 جلسه به مدت دو هفته در معرض آر. تی .ام . اس قرار داد . نیمی از آنها با تی . ام . اس واقعی و نیمی دیگر با تی . ام . اس ساختگی روبرو شدند (کویل به زاویه ای بر روی سر قرار می گرفت که بی اثر بود) . خلق آزمودنی هایی که در معرض تی. ام. اس واقعی گرفتند به صورت قابل توجهی بر روی مقیاس افسردگی همیلتون که برای سنجش افسردگی استفاده شده بود بهتر شد . اما هیچ تغییری در آزمودنی که تحت تی . ام . اس ساختگی نهاده شدند مشاهده نشد این تکنیک هنوز در مرحله آزمایشی قرار گرفته است . تالکنون آزمایش های کمی صورت گرفته است که به صورت قابل توجهی آزمودنی ها ، نواحی مغزی ، شکل کویل ، قدرت میدان مغناطیسی ، فرکانس در آنها متنوع بوده است ؛ این امر باعث می شود مقایسه کردن نتایج غیر ممکن شود . اثرات مثبت ممکن است ناشی از ترکیب همه متغیرها باشد . تحلیلی که بر روی آزمایش های افسردگی صورت گرفت ، چنین نتیجه گیری کرد که هیچ شواهد قوی مبنی بر سودمندی آن وجود ندارد . نقص دیگر آن این است که اثرات درمانی آن به نظر می رسد . برای چند روز یا هفته ادامه می یابد . برای مثال توماس اسکالپفر ، روان پزشک دانشگاه بن آلمان توانست رفتار وسواسی در یک زمان بیمار را کاهش دهد. این زن سال ها بود برای آن که بتواند از چارچوب بگذرد ، بر خود لازم می دانست که یک سری تشریفات پیچیده را انجام دهذد اما بعد از یک جلسه او فورا توانست بدون هیچ تردید و دودلی از یک اتاق به اتاق دیگر برود. متاسفانه این بهبودی در رفتار وسواسی تنها بعد از یک هفته به حالت اول برگشت . با این وجود، این مدت زمان نشان می دهد که اثرات تی. ام.اس می تواند بر روی سلول های عصبی مداخله کند. این روش می تواند به طریقی شبکه عصبی را برای مدت زمانی تغییر دهد .آرماند هاوسمن از دانشگاه پزشکی اینسبورک اتریش صورت گرفت، نشان می دهد که تی.ام.اس آن دتسه است عوامل نورونی که به رشد سلول ها یاری می نمایند را تحریک می نماید.

دیو در جزئیات

اگر تی.ام.اس می تواند رشد سلول های عصبی را افزایش دهد ، پس می تواند به صورت بلقوه به افرادی که از بیماری های دژنراتیو مغز از قبیل آْززایمر رنج می بنرد یاری کند ، اگر چه این فقط یک فرصیه است . بعلاوه تقویت شبکه های عصبی از طریق تی.ام.اس می تواند شناخت و خلاقیت را افزایش دهد . این احتمالات احتیاجمند مقداری تغییر در عقاید ما است و می تواند باعث می شود که بخش کوچکی در تاریخ تی.ام.اس تا به امروز کشف شود. این فناوری به صورت گسترده به اسم یک ابزار تشخیصی برای تحریک کردن منطقه ها خاصی از قشر مغز استفاده می شود که به نورولوژیست ها برای آنالیز عملکرد آنها یاری می نماید. وقتی که آلوارو پاسکال لئونه ، محقق مغز و دستیار مرکز پزشکی در بوستون ، کویل دستگاه تی .ام .اس را بر روی مرکز گفتار آزمودنی هایش قرار داد ، آنها ناگهان نتوانستند حتی یک کلمه صحبت نمایند. تی .ام .اس مرکز تکلم چپ آنها را صامت کرد. پیتر ایچهایمر از دانشگاه رنبورگ آلمان رهایی مختصری را برای فردی که از وزوز گوش رنج می برد فراهم آورد. نیم ساعت بعد از درمان ، بعضی از شرکت نمایندگان (آزمودنی ها) کاهش قابل توجهی در صدای زمینه گزارش کردند که برای تعداد کمی از اشخاص تا 6ماه ادامه یافت .

کار دیگر ، بیشتر جنبه حاشیه ای دارد . جورج در توافقی با وزارت دفاع آمریکا سعی کرد با استفاده از تحریک مغناطیسی خلبانان جنگنده را هوشیار (گوش به زنگ) و با دقت نگه دارد . کلاه تی.ام.اس که سربازان خسته را انرژی می دهد و به جنگ برگرداند یک رویا خواهد بود. مایک ای . پرسینگر از دانشگاه لورنتاین انتاریو، کویل مغناطییسی را در درون یک کلاه کاسکت قرار داد ، او گفت که از آزمودنی های آزمایش را قادر ساخت که حس نمایند موجودی مافوق طبیعی هستند، بعضی از آنها گزارش کردند که فرشته نگهبان هستند. هنوز بعضی از آنها بیان می نمایند که با شیطان روبرو می شوند . پرسینگر شک کرد که تجارب روحانی چیزی بیشتر از ساخته مغز ما نیست .

دانشمند درونی شما

این عقیه که تی. ام . اس می تواند خلاقیت را افزایش دهد ، به همان میزان که ملموس و پذیرفتنی است ، به همان میزان هم دست نیافتنی است . آْن اشنایدر ، رئیس مرکز فکر کانبرا و سیدنی ، یک کلاه تفکر را پیش بینی می نماید که به افرادی که از نظر روان شناختی سلام هستند یاری خواهد نمود افزایش غیر قابل تصوری در هسیاری بدست آورند. ایده اشنایدر برگرفته از ساوانتهاست. (احمق های نابغه) ـ افراد مبتلا به اوتیسم و معلولان شدید دیگری که علی رغم ابتلا به بیماری شان ، مهارت های قابل ملاحظه ای را در حوزه های شناختی خاص از خود نشان می دهند. بخری از آنها موسیقی دان های با استعداد ، نوابغ ریاضی یا هنرمندان برجسته ای هستند. در بیشتر ساوانت ها نیمکره چپ مغز که مسئول تنظیم رفتار است به طور مزمنی غیر فعال است . اشنایدر معتقد است که طرف راست مغز این عدم فعالیت را با افزایش خود جبران می نماید و استعدادهای نهفته را به جلو پیش می برد. او معتقد است که خاموش کردن موقتی نیمکره چپ مغز از طریق میدان مغناطیسی ، می تواند باعث شود که خلاقیت محصور شده در نیمکره راست مغز آزاد شود و خود را نشان دهد . اشنایدر می گوید : من همواره می خواستم بدانم که چه اتفاقی خواهد افتاد که اگر ما بتوانیم بصورت ناگهانی دنیا را بدون هیچ سانسوری مشاهده کنیم. او گزارش می دهد که فعالیت نمیکره چپ را طی آزمایشی بر روی آزمودنی ها به صورت موقتی کند نموده است و باعث شده که تفکر آنها کمتر عقل گرا شود.

رسانه های گروهی خبرهایی را درباره کار اشنایدر منتشر کردند و کاری کردند که به نظر می رسد دست یابی به چنین هدفی در مغز ما هم اکنون شدنی است . اما دانشمندان به شماری از ایرادات مستحکم برای هر یافته ای که نشان می دهد می توان مهارت های خلاقیت را بالا برد، اشاره می نمایند. تفکرات و ایده ها در خصوص کاربرد خیالی تی.ام.اس بسیار زیاد است . برای مثال، دانش آموزان می توانند ناحیه ای از مغز را که مسئول اضطراب است ، قبل از امتحان مسدود نمایند و عملکردشان را بهبود بخشند.از لحاظ نظری هیچ بخشی از مغز از اثرات مغناطیسی محفوظ نخواهند ماند. اگر این نظر درست باشد ، آیا تی.ام.اس می تواند باعث شود که مردم همواره راست بگویند یا به یک حزب سیاسی خاص رای دهند و یا حتی قاتل شوند؟ اگر چه این سوء استفاده بالقوه از این تکنیک ممکن فقط یک تهدید در آینده دور دست باشد. به هر حال باید به این جزئیات مهم اخلاقی هم توجه کرد.

تحریک هدفمند

تحریک متمرکز و اختصاصی سلول های مغز با استفاده از تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال . وقتی که محققان کویل تی.ام.اس را در مجاورت جمجمه آزمودنی ها قرار می دهند، میدان مغناطیسی بی خطر و بدون درد از پوست و استخوان عبور می نماید. و تغییرات سریع و نیرومندی را موجب می شود. هر پالس مختصر (کوتاه) تنها یک میلی ثانیه دوام می یابد و شامل انرژی کمی است . بخاطر اینکه قدرت و توان میدان مغناطیسی به سرعت کاهش می یابد تنها می تواند به چند سانتی متری قشر مغز نفود کند (بالا راست) میدان مغناطیسی متمرکز ، جریان الکتریکی در مجاورت سلول های عصبی ایجاد می نماید و بنابراین نواحی مغزی هدف را فعال می نماید(راست پایین) یک مزیت اصلی تی.ام.اس این است که به ارتباط الکتریکی مستقیم به بدن همچون آنچه که در شوک الکتریکی انجام می شود احتیاج ندارد

مکان نگاری تحریک

جارمو روهنون که هم اکنون در شرکتی در فنلاند کار می نماید ، با استفاده از الکترود های الکتروآنسفالوگرافی فعالیت الکتریکی بعد از یک پالس تی.ام.اس را ردیابی کرد و نشان داد که چگونی تی.ام.اس در ابتدا متمرکز و سپس منتشر می شود. شکل دیاگرام سر یک شخص را نشان می دهد ، به طوری که از بالا دیده می شود(بینی در جهت ساعت 12 است). یک پالس مغناطیسی بر روی ناحیه حرکتی دست چپ ارائه شده است. امواج الکتریکی مثبت (آبی) در اطراف سمت راست سر و پتانسیل های منفی (قرمز) در سمت چپ مغز جمع شده اند. بعد از 29 میلی ثانیه الگوی فعالیت پیچیده می شود.

پی نوشتها

* Transcranial Magnetic Stimulation

رضا کاظمی عضو انجمن روان شناسی و انجمن علمی روان شناسی بالینی ایران است .

منبع : ساینتیفیک امریکن مایند (sciammind. com)

منبع: ماهنامه دانشمند 565

bigkurosh.ir: مجله کوروش بزرگ، وبلاگ خبری، تاریخی و تحلیلی

faceraz.ir: فیس راز | گفتگو و همدلی راه حل رفع همه مشکلات

منبع: راسخون