بلع دردناک یا مشکل قورت دادن غذا چه دلیل هایی دارد و چطور تشخیص داده می گردد؟ - مجله سرگرمی

مشکل در بلعیدن بعلاوه ممکن است گاهگاهی باشد، یعنی اینکه ممکن است زمانی که شما خیلی سریع غذا می خورید یا غذای خود را به میزان کافی خوب نمی جوید رخ دهد، معمولاً نگران نماینده نیست. اما دیسفاژی مداوم ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدی پزشکی باشد که احتیاج به درمان داشته باشد.

دیسفاژی می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن شایع تر است. دلایل مسائل بلع فرق دارد و درمان بستگی به علت آن دارد.

آفاژی به انسداد کامل مری گفته می گردد و به طور شایع در شرایط تجمع و گیرافتادگی حاد لقمه غذا یا اجسام خارجی رخ می دهد. ادینوفاژی، بلع دردناک است که به طور معمول در اثر زخم مخاطی درون اوروفارنکس یا مری پدید می آید و به طور معمول در همراهی با دیسفاژی دیده می گردد، اما عکس آن درست نیست.

گلبوس فارنژیوس احساس جسم خارجی به صورت موضعی در گردن است که با عمل بلع تداخل نداشته و گاهی با بلعیدن بهبود می یابد.

دیسفاژی انتقالی (Transfer) اغلب باعث بازگشت غذا به بینی (رگورژیتاسیون) و رفتن غذا به ریه (آسپیراسیون ریوی) در جریان بلع شده و مشخصه دیسفاژی دهانی- حلقی است.

فاگوفوبی (ترس از بلع) و اجتناب از بلع می تواند روانی یا سایکوژنیک بوده یا با اضطراب انتظاری در خصوص انسداد ناشی از لقمه غذایی، درد در هنگام بلع یا آسپیراسیون همراه باشد.

علائم

علائم و نشانه های مرتبط با دیسفاژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد هنگام بلع (اودینوفاژی) odynophagia
• ناتوانی در بلعیدن
• احساس گیر افتادن غذا در گلو یا سینه یا پشت سینه (جناغ)
• بیرون آمدن بزاق هنگام جویدن
• خشن شدن صدا
• بازگرداندن غذا (برگشت غذا)
• داشتن سوزش سر دل مکرر
• بازگشت غذا یا اسید معده به داخل گلو
• کاهش ناگهانی وزن
• هنگام بلع، سرفه یا قورت دادن
• به علت مشکل در بلع، بیمار مجبور به خرد کردن غذا به قطعات کوچکتر یا اجتناب از غذا های خاص باشد.

زمان مراجعه به پزشک

اگر به طور مرتب در بلع مشکل دارید یا اگر کاهش وزن، استفراغ یا استفراغ با دیسفاژی شما همراه است، به پزشک خود مراجعه کنید.

علل

بلع فرایند پیچیده است و تعدادی از شرایط می تواند در این فرایند اختلال ایجاد کند. دیسفاژی یا مشکل در بلع چند نوع دارد:

دیسفاژی در مری

دیسفاژی مری به احساس گیر کردن غذا در مری اشاره دارد و ناشی از بیماری های مختلفی می تواند باشد:

• آشالازی: هنگامی که ماهیچه تحتانی مری (اسفنکتر) به درستی شل نمی گردد تا غذا وارد معده شما گردد، ممکن است باعث گردد که غذا بازگشت کند. ماهیچه های دیواره مری شما هم ممکن است ضعیف شوند. این مشکل با گذشت زمان بدتر می گردد.
• اسپاسم منتشر: این بیماری انقباضات مکرر با فشار زیاد ماهیچه مری را دارند. انقاباضات شدید است، اما غیرمؤثر است و لقمه غذا را پیش نمی برد.
• تنگی مری. تنگی مری (تنگی) می تواند تکه های عظیم غذا را به دام بیندازد. تومور ها یا بافتجوشگاه یا اسکار، اغلب ناشی از بیماری رفلاکس معده (GERD)، می تواند باعث تنگی گردد.
• تومور های مری. هنگامی که تومور های مری وجود دارد، مشکل بلع به تدریج بدتر می گردد.
• اجسام خارجی. گاهی اوقات غذا یا شیء دیگری می تواند تا حدی گلو یا مری شما را مسدود کند. افراد مسن با دندان مصنوعی و افرادی که در جویدن غذای خود مشکل دارند ممکن است بیشتر محتمل است دچار این مشکل شوند.
• حلقه مری. نازک شدن قسمت باریک در مری تحتانی می تواند به طور متناوب باعث بلع غذا های جامد گردد.
• GERD. آسیب بافت های مری در اثر برگشت اسید معده به مری می تواند منجر به اسپاسم یا ایجاد اسکار و تنگ شدن مری تحتانی گردد.
• ازوفاژیت ائوزینوفیلیک. این شرایط، که ممکن است مربوط به حساسیت غذایی باشد، در اثر انباشت بیش از حد سلول هایی به نام ائوزینوفیل در مری ایجاد می گردد.
• اسکلرودرمی: در این بیماری بافتی سفت شدن در مری ایجاد می گردد که می تواند اسفنکتر تحتانی مری شما را ضعیف نموده و باعث گردد اسید به داخل مری برگردد و سوزش سر دل مکرر ایجاد کند.
• پرتو درمانی. این درمان سرطان می تواند منجر به التهاب و زخم مری گردد.

دیسفاژی حلق و بینی

شرایط خاصی می تواند ماهیچه های گلو را تضعیف نموده و انتقال غذا از دهان به حلق و مری را هنگام آغاز به بلع مشکل کند. بیمار ممکن است هنگام بلعیدن دچار خفگی، تهوع به خاطر تحریک توده غذا یا سرفه گردد. این مشکل ممکن است منجر به ذات الریه گردد.

علل دیسفاژی حلق و بینی عبارتند از:

• اختلالات عصبی. بعضی اختلالات - مانند مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)، دیستروفی عضلانی و بیماری پارکینسون - می توانند باعث دیسفاژی شوند.
• آسیب عصبی. آسیب عصبی، مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی یا نخاعی، می تواند بر توانایی بلع تأثیر بگذارند.
• دیورتیکول حلق و مری (دیورتیکول زنکر). یک کیسه کوچک که ذرات غذا را در گلو ایجاد می نماید و جمع می نماید، اغلب درست در بالای مری، منجر به مشکل در بلع، صدای غرغره، بوی بد دهان و احتیاج به پاکسازی مجدد گلو یا سرفه گردد..
• سرطان. بعضی از سرطان ها و بعضی از درمان های سرطان، مانند اشعه، می توانند مشکل بلع را ایجاد نمایند.

عوامل خطر

موارد زیر عوامل خطر برای دیسفاژی هستند:

• سن بالا. به علت فرایند ططبیعی سالخوردگی و همخطر بیشتر شرایط خاص مانند سکته مغزی یا پارکینسون، افراد مسن بیشتر در معرض مسائل بلع هستند. اما، دیسفاژی نشانه عادی پیری در نظر گرفته نمی گردد.
• شرایط خاص سلامتی. افرادی که دارای اختلالات عصبی یا سیستم عصبی خاص هستند، بیشتر در بلع مشکل دارند.

عوارض

مشکل در بلع می تواند منجر به موارد زیر گردد:

• سوء تغذیه، کاهش وزن و کم آبی بدن. دیسفاژی می تواند تغذیه کافی و مایعات را با مشکل روبرو کند.
• ذات الریه آسپیراسیون. وقتی غذا را می بلعید، غذا یا مایع وارد مجرای تنفسی شما می گردد، می تواند باعث ایجاد پنومونی آسپیراسیون گردد، زیرا غذا می تواند باکتری ها را به ریه ها وارد کند.
• خفه شدن. وقتی غذا در گلو گیر می نماید، ممکن است خفگی ایجاد گردد. اگر غذا راه هوایی را بطور کامل مسدود کند و هیچ کس با یک مانور موفقیت آمیز هایملیخ مداخله نکند، ممکن است مرگ رخ دهد.

پیشگیری

اگرچه نمی توان از مسائل بلع جلوگیری کرد، اما می توانید با بلعیدن آهسته و جویدن خوب غذا، گاهی اوقات مشکل بلع را کاهش دهید. تشخیص زودهنگام و درمان موثر GERD می تواند خطر ابتلا به دیسفاژی مرتبط با تنگی مری را کاهش دهد.

تشخیص

آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اشعه ایکس با ماده حاجب (اشعه ایکس باریم). بیمار یک محلول باریم می خورد که سطح داخلی مری را می پوشاند و باعث می گردد در اشعه ایکس بهتر نمایان گردد. سپس پزشک می تواند تغییرات در شکل مری شما را مشاهده نموده و فعالیت عضلانی را ارزیابی کند.

بعلاوه ممکن است پزشک از شما بخواهد غذای جامد یا قرصی را که با باریم پوشانده شده است ببلعید تا ماهیچه های حلق را هنگام بلع مشاهده کنید یا در پی انسداد در مری خود باشید که محلول باریم مایع ممکن است آن ها را تشخیص ندهد.

• مطالعه بلع پویا یا دینامیک. بیمار غذا هایی با پوشش باریم با قوام مختلف می بلعد. این آزمایش تصویری از این غذا ها در حین عبور از دهان و حلق شما ارائه می دهد. تصاویر ممکن است مسائلی در هماهنگی ماهیچه های دهان و گلو را نمایان نمایند و مشخص نمایند که آیا غذا در لوله تنفسی شما وارد می گردد یا خیر.
• آندوسکوپی مری. پزشک یک وسیله نازک و منعطف که نور را از خود عبور می دهد (آندوسکوپ) از گلو عبور میدهد تا مری را ببیند. پزشک شما بعلاوه ممکن است بیوپسی مری را برای آنالیز التهاب، ازوفاژیت ائوزینوفیلیک، تنگی یا تومور انجام دهد.
• آزمایش توان انقباض ماهیچه مری (مانومتری). در مانومتری ، یک لوله کوچک به مری وارد شده و به دستگاه ضبط فشار متصل می گردد تا انقباضات ماهیچه ای مری را هنگام بلع میزان گیری کند.
• اسکن های تصویربرداری مانند سی تی اسکن و MRI

درمان

درمان دیسفاژی بستگی به نوع یا علت اختلال بلع شما دارد.

دیسفاژی حلق و بینی

در خصوص دیسفاژی حلقی، پزشک شما را به یک متخصص گفتار یا بلع ارجاع می دهد و درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تمرینات یادگیری. بعضی از تمرینها ممکن است به هماهنگی ماهیچه های بلع شما یاری کند یا اعصاب رفلکس بلع را دوباره تنظیم نمایند.
• یادگیری تکنیک های بلع. بعلاوه ممکن است روش هایی را برای قرار دادن غذا در دهان یا قرار دادن بدن و سر خود برای یاری به بلع یاد بگیرید. ممکن است تمرینات و تکنیک های بلع تازه برای جبران دیسفاژی ناشی از مسائل عصبی مانند بیماری آلزایمر یا پارکینسون به بیمار آموزش داده شوند.

دیسفاژی مری

روش های درمانی دیسفاژی مری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اتساع مری. برای درمان تنگ شدن اسفنکتر مری (آشالازی) یا تنگی مری، پزشک ممکن است از آندوسکوپی که در پایان بالون مخصوصی دارد برای ایجاد کشش ملایم و گشاد کردن مری شما استفاده کند.
• عمل جراحی. در خصوص تومور مری، آشالازی یا دیورتیکول حلق، ممکن است احتیاج به جراحی داشته باشید تا جهت مری خود باز گردد.
• دارو ها مشکل بلع همراه با GERD را می توان با تجویز دارو های خوراکی برای کاهش اسید معده درمان کرد. ممکن است لازم باشد این دارو ها را برای مدت طولانی مصرف کنید. اگر ازوفاژیت ائوزینوفیلی دارید، ممکن است به کورتیکواستروئید ها احتیاج داشته باشید. اگر اسپاسم مری دارید، شل نماینده های عضلات صاف ممکن است به شما یاری کند.

دیسفاژی شدید

اگر مشکل بلع از خوردن و آشامیدن کافی جلوگیری می نماید، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• رژیم مایع خاص.ممکن است به حفظ وزن سالم و جلوگیری از کم آبی یاری کند.
• یک لوله تغذیه در موارد شدید دیسفاژی، ممکن است به لوله تغذیه نباز باشد که غذا را مستقیم وارد معده یا روده می نماید.

عمل جراحی

ممکن است جراحی برای تسکین مسائل بلع ناشی از تنگی یا انسداد گلو، از جمله رشد استخوانی، فلج تار صوتی، دیورتیکول حلق، مری، GERD و آشالازی، یا درمان سرطان مری توصیه گردد. گفتار درمانی و بلع درمانی معمولاً بعد از عمل مفید است.

نوع درمان جراحی بستگی به علت ایجاد دیسفاژی دارد. بعضی از نمونه ها عبارتند از:

• میوتومی لاپاراسکوپی هلر یا برش ماهیچه در پایانی پایینی مری (اسفنکتر) استفاده می گردد.
• میوتومی آندوسکوپی دهانی (POEM). جراح با استفاده از آندوسکوپی که به وسیله دهان و حلق وارد می گردد، برشی را در قسمت داخلی مری ایجاد می نماید. سپس، مانند میوتومی هلر، جراح ماهیچه را در پایانی پایینی اسفنکتر مری قطع می نماید.
• اتساع مری. پزشکآندوسکوپ را به مری شما وارد می نماید و یک بالن یا بادکنک متصل به آن را باد می نماید تا به آرامی مری را گشاد کند. این درمان برای سفت شدن ماهیچه اسفنکتر در پایانی مری (آشالازی)، تنگ شدن مری (تنگی مری)، حلقه غیرطبیعی بافت در محل اتصال مری و معده (حلقه شاتزکی) استفاده می گردد.
• قرار دادن استنت. پزشک بعلاوه می تواند یک لوله فلزی یا پلاستیکی (استنت) وارد کند تا تنگی یا انسداد مری شما باز گردد. بعضی از استنت ها دائمی هستند، مانند مواردی که برای افراد مبتلا به سرطان مری مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی که بعضی دیگر از این استنت ها موقتی هستند و بعدا برداشته می شوند.

شیوه زندگی و درمان های خانگی

• تغییر عادات غذایی سعی کنید وعده های غذایی کوچکتر و مکرر بخورید. اطمینان حاصل کنید که غذای خود را به قطعات کوچکتر برش دهید، غذا را به طور کامل بجوید و آهسته تر غذا بخورید.
• غذا هایی با بافت متفاوت را امتحان کنید تا ببینید آیا بعضی از آن ها برای شما مشکل بیشتری ایجاد می نمایند.
• اجتناب از الکل، تنباکو و کافئین. این ها می توانند سوزش سر دل را بدتر نمایند.

karnikan.ir: مجله کارنیکان: وبلاگ خبری و تحلیلی