الجزایر و فصل نوظهور عربی - مجله سرگرمی

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری خبرنگاران، اعتراضات خیابانی در الجزایر که از اوایل اسفندماه شروع شد، طی روزهای اخیر نتایجی چشمگیر را برای معترضان به بار آورده است.

نقطه شروع این تحولات، نامزدی عبدالعزیز بوتفلیقه رئیس جمهوری الجزایر برای انتخابات 18 آوریل (بیست ونهم فروردین ماه سال آینده) بود که اینک برگزاری آن در وضعیتی مبهم قرار گرفته است.

بوتفلیقه که از سال 1999 میلادی ریاست جمهوری الجزایر را در دست دارد، چند هفته پیش برای بار پنجم نامزدی خود را برای ادامه تصدی این سمت اعلام داشت و این نقطه شروع اعتراضاتی شد که همچنان ادامه دارد.

مهمترین خواسته معترضانی که گسترش فساد و نابسامانی های اقتصادی نظیر فقر و بیکاری را نیز غیرقابل تحمل می دانند، کناره گیری قطعی بوتفلیقه از قدرت است؛ رهبری که بیست سال پیش به دلیل توفیق در سرانجام دادن به یک دهه جنگ داخلی با ده ها هزار قربانی به چهره ای محبوب و قابل احترام برای بسیاری از الجزایری ها مبدل شد اما طی دست کم پنج سال گذشته به دلیل اوضاع نامساعد جسمانی بیشتر سایه ای از یک رئیس دولت بوده است.

از نگاه بسیاری از مخالفان و نیز ناظران تحولات الجزایر، پس از عارضه سکته بوتفلیقه در سال 2013 میلادی، قدرت در اختیار جمعی از نزدیکان وی قرار داشته و همین موضوع تمرکزی غیرشفاف و انحصارگرایانه از قدرت را در راس حزب حاکم جبهه آزادیبخش ملی به وجود آورده است. از این منظر، نامزدی مجدد بوتفلیقه تلاشی برای تداوم این وضعیت و نادیده انگاشتن خواست و حقوق مردم تلقی می شود که مفهوم مردمسالاری در این کشور را نیز زیر سوال می برد.

با اوج دریافت اعتراضات و در اواسط ماه جاری، در بیانیه ای که از سوی بوتفلیقه خطاب به معترضان انتشار یافت وعده برگزاری انتخابات زودهنگام و تجدید نظر در قانون اساسی مطرح شد. این بیانیه تصریح می داشت که در صورت پیروزی بوتفلیقه در انتخابات ریاست جمهوری، وی بیش از یک سال در مسند ریاست جمهوری نمانده و در همین فاصله مقدمات تغییر قانون اساسی و انتخابات پیش از موعد ریاست جمهوری را فراهم خواهد کرد.

نخستین و اصلی ترین برداشت از این پشنهاد، تلاش حزب و نخبگان حاکم بر الجزیره جهت رسیدن به اجماع بر سر جانشینی مناسب برای بوتفلیقه بود تا به نوعی قدرت را در دست آنان باقی نگاه دارد.

در ادامه احمد اویحیی نخست وزیر استعفای خود را تسلیم رئیس جمهوری کرد تا نورالدین بدوی وزیر کشور سابق ماموریت تشکیل دولت را برعهده گیرد.

این تحولات و وعده هایی چون تغییر قانون اساسی مخالفان را از خیابان ها راهی خانه هایشان نساخت و تداوم و گسترش تظاهرات سبب شد تا روز دوشنبه بوتفلیقه به طور قطعی انصراف خود از حضور در انتخابات ریاست جمهوری را اعلام دارد.

با این حال، دولت الجزیره اعلام کرده ناگزیر از تعویق انتخابات خواهد بود و همین موضوع موجب تداوم اعتراضات شده است. در شرایط کنونی مخالفان به این جمع بندی رسیده اند که هیات حاکم به دنبال خریدن فرصت برای حفظ قدرت است و عبور از بوتفلیقه نیز خواست معترضان برای تحول اساسی در اوضاع را محقق نخواهد کرد. از این رو اعلام کرده اند تظاهرات تا زمان اعلان قطعی برگزاری انتخاباتِ منهای بوتفلیقه در موعد مقرر ادامه خواهد یافت. واکنش دولت نیز به این تصمیم دعوت مخالفان به گفت وگو و مذاکره بوده است.

این تحولات در شرایطی رقم می خورد که تا یک ماه پیش تصور آن دور از ذهن می نمود. از دید برخی تحلیلگران تن دادن دولت به بخش های مهمی از خواست مخالفان که مهمترین آن بازنشستگی سیاسی بوتفلیقه است تا اینجای کار نیز پیروزیت قابل توجهی برای آنان به شمار می آید. با این حال شماری با نگاهی دیگر به این رخدادها نگریسته و می گویند کشوری که بیش از پنجاه سال پیش با در هم شکستن استعمار فرانسه، مبارزاتی استقلال طلبانه و آزادیخواستاره را به سرانجام رساند، همچنان در خم یک کوچه است.

با وجود این دیدگاه های متعارض باید گفت که رخدادهای اخیر الجزایر دارای ویژگی هایی بود که مانع از بروز خشونت یا تکرار حوادثی شد که این روزها در کشوری چون ونزوئلا در جریان است. برخی از این ویژگی ها عبارتند از؛

1-برخلاف تحولات ونزوئلا که به سرعت زمینه مداخله خارجی را در این کشور آمریکای لاتین به وجود آورد، بسیاری از دولت های خارجی با احتیاط به تحولات الجزایر واکنش نشان دادند.

با گذشت دو هفته از اعتراضات، آمریکایی ها اعلام داشتند که این تحولات را رصد و از مردم الجزایر و حق برگزاری تجمعات مسالمت آمیز حمایت می کنند. واکنش مقامات و دولت های اروپایی نیز چندان از این حد فراتر نرفت. در یکی از تازه ترین اظهارنظرها، امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه که خود درگیر اعتراضات جلیقه زردها بوده خواستار درنظر دریافت مدت زمانی معقول برای تشکیل و اقدام دولت انتقالی در الجزایر شد.

با توجه ارتباطات الجزیره با بسیاری از دولت های اروپایی، این واکنش های محتاطانه سبب شد تا تحولات الجزایر تحت تاثیر متغیرهای داخلی این کشور رقم بخورد تا مداخلات، ملاحظات و عوامل خارجی.

2- اعتراضات الجزایر به شکلی مسالمت آمیز پیش رفت و هم پلیس و هم تظاهرکنندگان تا حد امکان از توسل به خشونت پرهیز کردند. تحولات این کشور تجربه ای پیروز در مطالبه گری منهای اغتشاش و خشونت بود تا جایی که برخی تشکل های دست اندرکار تجمعات از مخالفان درخواست کردند تا زباله های ناشی از حضور در خیابان را جمع آوری کرده و به هیچ وجه دست به اقدامات تخریب گرانه نزنند.

3-نخبگان و صاحبان قدرت سیاسی و اقتصادی تا به اینجای کار از تقابل با مخالفان پرهیز کرده و گام هایی را به سوی تامین رضایت و تحقق خواست آنان برداشته اند.

از دید برخی ناظران، این رویکرد نشان دهنده نوعی عقلانیت در رهبران الجزیره است که ضمن تلاش برای حفظ قدرت می کوشند از هزینه های اقداماتی چون سرکوب جلوگیری به عمل آورده و یک به یک راهکارهایی را جهت رسیده به نقطه توافق با مخالفان ارایه دهند.

4- در بیانیه اخیر بوتفلیقه، جوانان الجزایری مخاطب قرار گرفته و وی یا نگارندگان این بیانیه اعلام داشته اند پیام و خواست جوانان را شنیده اند.

تا پیش از رخدادهای اخیر بسیاری بر این باور بودند که تجربه تلخ جنگ داخلی الجزایر که طی دهه 90 نزدیک به 200 هزار کشته بر جای گذاشت مهمترین عامل بازدارنده پیش روی اعتراضات خواهد شد و بروز بی ثباتی و ناامنی در همسایه شرقی الجزایر یعنی لیبی سبب می شود اکثریت الجزایری ها برای فرار از وضعیتی مشابه باز هم بوتفلیقه یا در واقع الیگارشی حاکم را در راس قدرت پذیرا شوند.

میدانداری جوانان الجزایری در اعتراضات اخیر که حافظه تاریخی آنان کمتر تحت تاثیر این هراس عمومی قرار گرفته از عواملی بود که سبب شد تا تجمعات ادامه یابد، ضمن اینکه بنا به دلایل گوناگون میان کنشگران سیاسی، دانشجویان، وکلا، اتحادیه های کارگری و کارفرمایی، بخش هایی از نیروهای پلیس و ... نوعی انسجام و همگامی برای پیشبرد مسالمت آمیز اعتراضات پدیدار شد تا الجزایر پس از گذشت حدود هشت از از بروز بهار عربی در شمال آفریقا و بخش هایی از خاورمیانه عربی، فصلی تازه و منحصر به فرد را در این روزها تجربه کند.

پژوهش**9279

miniman.ir: مرد کوچک | مجله سبک زندگی و کسب و کار

miniset.ir: مینی ست | مجله خانواده و موفقیت