یادداشت، تضاد و تقابل احزاب بزرگ تونس - مجله سرگرمی

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، جامعه تونس در مرحله پسا بهار عربی(بیداری اسلامی) و سقوط رژیم استبدادی بن علی در ابعاد مختلفی به ویژه در بعد سیاسی و حزبی از تجربه های گوناگون مشارکت سیاسی و حضور در فرایند دموکراسی، گذری داشت و با هرکدام از حکومت های آن، تجربه ناکامی داشته و سقف امیدش به بهبود معیشت و داشتن حیات با کرامت، به تدریج تنزل نموده است. حضور فعال تونسی ها در انتخابات مجلسی2011، انتخابات ریاست جمهوری 2014، انتخابات مجلسی 2014 و انتخابات شهرداری های 2018 گواه روشن بر انگیزه های پویای این ملت برای بهبود وضع تونس و پیشرفت خود در زمینه های گوناگون، است.

کسانی که جنبش های اعتراضی جوانان تونسی را از سال 2014 تا 2019 موشکافانه رصد نموده و نتایج انتخابات شهرداری ها (2018) را خوب تجزیه و تحلیل نموده بخوبی توانسته اند، دگرگونی های سال 2019 این کشور را پیش بینی نمایند.

با درگذشت السبسی رئیس جمهوری تونس، زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری (1) در این کشور حدود دو ماه به جلو افتاد و مردم تونس در 24 شهریور1398 برای انتخاب یکی از 26 نامزد انتخاباتی، در این کارزار سیاسی(2) ، مشارکت سرد و کم حجمی داشتند و در این فضای سیاسی که افکار عمومی دنیا را شگفت زده کرد، قیس سعید نامزد مستقل و غیر حزبی پیروز شد و چهره ها و شخصیت های سرشناس و فعال عرصه سیاست و قدرت، بازندگان این کارزار نابرابر بودند. این پرده از نمایش سیاسی، دگربار در انتخابات مجلسی تونس تکرار شد.

بر اساس اعلامیه کمیته عالی انتخابات تونس، در این انتخابات که در 14مهر سال جاری برگزار گردید، تنها دو میلیون و 946 هزار و 628 شهفرایند شرکت کردند (3) و نتایج حاصله از این انتخابات،کاملا مطابق واقعیت ها و شرایط جدید این کشور بود. حزب قدرتمند ندای تونس که قبل از درگذشت رهبرش (السبسی) در حال فروپاشی بود، بازنده بزرگ انتخابات شد و در مجلس جدید،جایگاهش را کاملا از دست داد. حزب اسلامگرای النهضه که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر بازنده بود، در انتخابات مجلسی با کسب 52 کرسی، پیروز اول شد و حزب قلب تونس به رهبری نبیل القروی(4) با داشتن 38 کرسی در ردیف دوم، جریان التیار الدیمقراطی با 22 کرسی،سوم شد، ائتلاف الکرامه با کسب 21 کرسی، چهارم و حزب الدستوری الحر با تصاحب 17 کرسی، در ردیف پنجم نهاده شد.

گرچه این انتخابات، دومین دور انتخابات مجلسی تونس پس از تصویب قانون اساسی در سال 2014 و سومین انتخابات مجلسی پس از سقوط رژیم بن علی بود ولی نتایج آن، حالت هایی از یأس و دلزدگی مردم از دموکراسی و مشارکت سیاسی را نشان می داد که حاصلی برای حل مسائل تونس، تغییر اوضاع معیشتی مردم و برطرف مسائل جوانان در پی نداشت.

تحلیل نتایج انتخابات مجلس تونس در سایه پیروزی قیس سعید حقوقدان و چهره مستقل در کارزار انتخابات ریاست جمهوری، در ابعاد مختلفی، حایز اهمیت است. از جمله متغیرهای جدید انتخابات ریاست جمهوری و مجلسی اخیر، برهم خوردن موازنه قدرت میان ائتلاف ها و فراکسیون های حزبی و سیاسی داخل مجلس و فضای سیاسی تونس است.

از دیگر متغیرهای جدید انتخابات مجلسی اخیر تونس، ورود احزابی جدید با وزنه های سیاسی متفاوتی به داخل مجلس این کشور مانند تشکل های دستور لیبرال، رحمت، الترناتیو، ائتلاف کرامت و اتحادیه جمهوریخواه خلق و شکست احزاب قدیمی و نسبتا قوی همچون کنگره، تکتل، جبهه خلق، مسار، جمهوری و جنبش تونس اراده است. وزنه مجلسی بعضی از تشکل های سیاسی مانند جریان دموکراتیک و جنبش خلق سنگین تر شد و ارثیه فراکسیون ندای تونس که قدرتمندترین فراکسیون مجلسی انتخابات 2014 بود بین گروه ها واحزابی همچون قلب تونس، زنده باد تونس ، ندا و المشروع تقسیم شد.

گرچه بر اساس قانون اساسی تونس، حزب حایز اکثریت در انتخابات مجلسی می تواند،کابینه جدید را تشکیل دهد،اما النهضه هرچند در این انتخابات مقام نخست را داشت ولی تعداد کرسی هایی آن برای دریافت رای اعتماد مجلس جدید، ناکافی بود(5).نامزدی راشدالغنوشی برای پست ریاست مجلس، نشانه ای از معضلات نهان و آشکار درون حزبی النهضه و فشارهای محیط پیرامونی آن است.(6)

اختلاف و پراکندگی در داخل مجلس نقش موثری در عدم تشکیل حکومت حبیب الجملی دارد.

در حالت های زیر، حزب النهضه می توانند با تشکیل اکثریت مجلسی به دولت الجملی رای اعتماد دهد:

1 ـ ائتلاف مجلسی(نهضت با 53 رای و قلب تونس با38 رای): اما قلب تونس (لیبرال به ریاست نبیل القروی) از همان شروع، تشکیل ائتلاف با الغنوشی به دلیل اختلافات سیاسی و عقیدتی مردود دانست.

2 ـ ائتلاف گروه های منشعب از جریان ندای تونس با النهضه (قلب تونس، زنده باد تونس و النداء و المشروع که هم اکنون با بعضی از احزاب در تشکل یلوک اصلاح فعالیت دارند.) تضاد منافع و اختلاف دیدگاه بین یوسف الشاهد رهبر حزب زنده باد تونس و نبیل القروی رئیس حزب قلب تونس سدی در راه ائتلاف احزاب منشعب از ندای تونس با الغنوشی رهبر النهضه است.

3 ـ در صورتی که حزب اسلامگرای النهضه پیروز در تشکیل یک ائتلاف مجلسی با احزاب (کرامت با 21 نماینده، خلق با 14 نماینده و تشکل التیار با 22 نماینده و مستقل ها با 6 نماینده) می تواند با 53 کرسی خود، 116 رای برای کسب برگه اعتماد مجلسی برای دولت الجملی، بدست آورد اما این احزاب به دلایلی با الغنوشی اختلاف سیاسی دارند و حاضر به ائتلاف با وی نمی شوند.

در صورتی که رهبری النهضه در این اقدام ناپیروز و مایوس گردد، محتمل است، مسئولیت تشکیل کابینه را به احزاب مخالف خود واگذاری کند.

مهندس حبیب الجملی به عنوان نخست وزیر تکنوکرات غیر حزبی و معرفی شده از سوی النهضه به دلایلی تا اکنون در تشکیل کابینه جدید، ناپیروز بوده است. او در فرایند مذاکرات خود با احزاب و ائتلاف های حزبی و مجلسی جهت تشکیل کابینه خود بر اصول زیر تاکید نموده است :

1. تشکیل دولت تکنوکرات (حزبی و غیرحزبی) بدون درنظر دریافت منافع حزبی و صنفی

   2 ـ پافشاری روی ضرورت برنامه ریزی کلان با اولویت حل معضلات و دشواری های اقتصادی و اجتماعی فراروی تونس در این برهه زمانی حساس.

   3ـ سپردن پست وزارت های ریاستی به دست تکنوکرات های مستقل غیر حزبی

   بن بست تشکیل دولت جدید(7) با گام های مردد وارد افق های ناروشن شده است. این بن بست سیاسی که محصول فرآیندهای تضاد و تقابل جریان های سیاسی و حزبی بوده، فرایند تحولات این کشور را در پرتوی شرایط زیر، پیچیده خواهد نمود:

   1 ـ این کشور پس از هشت سال از سقوط بن علی، در یک بحران سیاسی پیچیده ای بسر می برد و اختلاف علنی و تهدیدزا میان نهادهای قانونی به ویژه بین نهاد ریاست جمهوری و نهاد نخست وزیری که در اواخر عمر السبسی به اوج خود رسیده بود، گسل و تضاد بین احزاب بزرگ تونس را به طور فزاینده توسعه داده است.

   2 ـ در بعد سیاست خارجی، تونس به عرصه رقابت و منازعه میان قدرت های بین المللی همچون فرانسه و آمریکا و محورهای منطقه ای همچون ترکیه ـ قطر و عربستان سعودی ـ امارات عربی، تبدیل شده بود و همچنین تبعات تهدیدزای بحران و جنگ لیبی که هرکدام از عوامل فوق، روی امنیت و اقتصاد ضعیف این کشور، بی اثر نبوده است.

   3 ـ بحران اقتصادی و اپیدمی فساد اقتصادی و اداری در ساختارها و نهادهای کشور در ابعاد مختلفی روی فرایند توسعه ملی و اقتصاد معیشتی مردم این کشور، تبعات منفی و ریشه داری نهاده است.

   4 ـ شنمایندگی شرایط ثبات و امنیت در این کشور تاثیرات زیانباری روی بنیه و زیر ساختارهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی دارد.

   5ـ مشارکت حزبی و سیاسی : در این کشور ظاهرا 217 حزب و سازمان سیاسی فعالیت دارد که تنها 8 حزب قدیمی و قبل از سال 2011 ، تشکیل و سازمان یافته است. مردم تونس به ویژه طبقه جوانان به کارکرد و آینده فعالیت این احزاب و تشکیلات سیاسی، خوش بین نیستند.

   برای بسیاری از تحلیلگران و آگاهان به مسائل تونس، نتایج نهایی کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری این کشور، شوکه آور بود زیرا در این انتخابات که تنها 42 درصد از واجدین شرایط رای دهی، شرکت کردند(8) قیس سعید نامزد مستقل با 19 درصد از مجموع کل آرا و نبیل القروی نامزد حزب قلب تونس با گرایش لیبرالی با 15 درصد از مجموع کل آرا ، برای انتخابات دور دوم، برگزیده شدند.(9)

   پی نوشت:

   1 ـ قرار بود این انتخابات در مورخ 26آبان 1398 برگزارگردد، ولی دولت تونس جهت کاهش تبعات خلاء سیاسی (در پی درگذشت السبسی) تاریخ انتخابات را تغییر داد.تاریخ انتخابات مجلسی در این کشور در مورخ 14مهر1398 مشخص کرد .

   2 ـ این انتخابات، یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ این کشور و دومین انتخابات پس از خیزش مردمی و سقوط بن علی است.

   3 ـ بر اساس داده های کمیته عالی انتخابات تونس، شمار دارندگان شرایط شرکت در انتخابات مجلسی اخیر، بیش از 7 میلیون شهفرایند بود اما میزان مشارکت در آن 41.3 درصد اعلام شد.

   4 ـ سرمایه دار و صاحب قدرت رسانه ای که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر، پس از قیس سعید برنده دوم این انتخابات بود .

   5 ـ هردولتی برای دریافت رای اعتماد مجلس احتیاج به اکثریت 109 رای مجلس دارد.

   6-ناپیروز بودن النهضه در تشکل ائتلاف و فراکسیون سیاسی مجلسی جهت تشکیل دولت جدید، از جمله نشانه های فشارهای خارجی و ضعف های درونی این حزب اسلامگراست .

   7 ـ سناریوی انحلال مجلس یکی از تهدیدهای سیاسی این کشور است، طبق قانون اساسی ، در صورتی که دولت ظرف 4 ماه بعد از انتخابات تشکیل نگردد، مجلس از سوی رئیس جمهوری منحل و زمینه برای برگزاری انتخابات مجلسی زودهنگام فراهم می گردد .

   8 ـ در انتخابات ریاست جمهوری سال2014، 64 درصد واجدین شرایط رای دادند .

   9 ـ در دور دوم قیس سعید انتخاب شد .

   نویسنده: صبری انوشه تحلیلگر ارشد تحولات آفریقا

dorezamin.com: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

pariha.com: پریها | مجله گردشگری، تور لحظه آخری، تور ارزان قیمت، سفرنامه گردشگری