کاربرد انواع پلاستیک در زندگی روزانه، ویژگی ها و کد بازگردانی آن ها - مجله سرگرمی

خبرنگاران | سرویس علوم - دنیا پر از انواع پلاستیک است. خواه یا ناخواه بیشتر چیز هایی که در روز می بینید یا استفاده می کنید، به طور کامل یا تا حدی از پلاستیک درست شده اند. تلویزیون، رایانه، ماشین، خانه، یخچال و بسیاری از محصولات ضروری دیگر از پلاستیک استفاده نموده تا زندگی شما را ساده تر و هموار تر نمایند. با این حال همه پلاستیک ها به یک صورت ساخته نمی شوند. فراورینمایندگان از انواع مختلف مواد پلاستیکی و ترکیبات استفاده می نمایند که هر کدام دارای ویژگی های منحصر به فرد هستند. در ادامه به مشهور ترین و رایج ترین پلاستیک های مورد استفاده اشاره می کنیم.

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست موضوعی زیر به موضوع دلخواه خود برسید.

• انواع پلاستیک
• کد بازگردانی پلاستیک ها

معرفی مهمترین پلاستیک های شناخته شده تا به امروز

1. آکریلیک یا پلی متیل متاکریلات (PMMA)

آکریلیک برای استفاده در دستگاه ها و محصولات نوری شاخته شده است و یک ترموپلاستیک شفاف است که به عنوان یک جایگزین سبک وزن و مقاوم در برابر شکستن شیشه ها استفاده می گردد. آکریلیک معمولا در ورقه ها استفاده می گردد و محصولاتی مانند آینه های آکریلیک و شیشه پلکسی آکریلیک ایجاد می نماید. این پلاستیک شفاف می تواند رنگی و فلوئورسنت، مقاوم در برابر سایش، مقاوم در برابر گلوله، مقاوم در برابر اشعه UV، کدر، ضد استایک و دارای بسیاری ویژگی های دیگر باشد. علاوه بر داشتن ورقه های شیشه ای و پلی کربنات، آکریلیت 17 برابر مقاوم تر از شیشه است، راحت تر به کار می رود و پردازش می گردد و دارای کاربرد های بی حد و حصر است.

کاربرد پلاستیک PMMA:

• اجزای چراغ جلو و عقب اتومبیل، لامپ های درخشان
• جنس وان حمام، سینک و اجزای سرویس بهداشتی
• لنزهای چشمی، مواد ترمیم نماینده دندان
• غشاء دستگاه دیالیز
• رنگ های پلاستیکی وسط جاده ها

2. پلی کربنات (PC)

به خاطر سختی، پایداری و شفافیت پلی کربنات یک پلاستیک مهندسی عالیست که به صورت شیشه فراوری شده و 250 برابر قوی تر از شیشه است. پلی کربنات 35 برابر از آکرلیک قوی تر است. راحتی می توان با ورقه های پلی کربنات کار کرد، آن ها را قالب بندی کرد و به صورت ترموکسی یا سرد تشکیل داد. اگرچه پلاستیک پلی کربنات در برابر ضربه بسیار مقاوم است، اما ذاتا به صورت انعطاف پذیر طراحی شده است. برخلاف شیشه یا آکرلیک، ورقه های پلاستیکی پلی کربنات می توانند بدون شکل و طرح از پیش معین شده برش داده شوند. پلاستیک پلی کربنات در محصولات متنوعی از جمله گلخانه ها، دی وی دی ها، عینک های آفتابی، چرخ دنده پلیس و دیگر موارد کاربرد دارد.

کاربردهای پلاستیک PC:

• شیشه های نشکن، شیشه ایمنی انواع کلاه ایمنی
• عینک های سبک وزن
• در عینک های آفتابی (به دلیل توانایی محافظت چشم ها در برابر اشعه های مضر خورشید)
• پوشش استخر، گلخانه و پوشش انواع نورگیرها

3. پلی اتیلن (PE)

پلی اتیلن رایج ترین پلاستیک روی زمین است و در چگالی های مختلف فراوری می گردد. هر چگالی مختلف پلی اتیلن، ویژگی های مشخصی به پلاستیک نهایی می دهد. در نتیجه پلی اتیلن محصولی است که تنوع زیادی دارد. در این جا به چهار چگالی رایج پلی اتیلن اشاره می کنیم:

• پلی اتیلن کم چگالی (LDPE): این چگالی پلی اتیلن نرم است و برای فراوری محصولاتی مانند کیسه های خرید، کیسه های پلاستیکی، ظروف غذای روشن، بسته بندی های یک بار مصرف و ... استفاده می گردد.
• پلی اتیلن چگالی متوسط (MDPE): پلی اتیلن چگالی متوسط دارای بیشترین زنجیر پلیمری است و تراکم آن زیاد است و به طور معمول در لوله های گاز، فیلم کوچک، کیسه های حامل، بسته شدن پیچ و ... استفاده می گردد.
• پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE): از پلی اتیلن های چگالی کم و متوسط محکم تر است و ورقه های آن در محصولاتی مثل بطری های پلاستیکی، لوله کشی آب و فاضلاب، اسنوبردها، قایق ها و جایگاه های تاشو استفاده می گردد.
• پلی اتیلن با وزن مولکولی فوق العاده (UHMWPE): چگالی این پلی اتیلن از پلی اتیلن با چگالی بالا بیشتر نیست. در مقایسه با پلی اتیلن با چگالی بالا، این پلی اتیلن به خاطر طول زیاد زنجیر های پلیمیری پلاستیک بسیار مقاومی در برابر سایش است. این پلی اتیلن به دلیل چگالی بالا و اصطکاک کم در ساخت زره نظامی، مهر و موم هیدرولیک، مواد بیولوژیکی برای ایمپلنت لگن، زانو و ستون فقرات و همچنین برای اسکیت روی یخ مصنوعی به کار می رود.

4. پلی پروپیلن (PP)

این ماده پلاستیکی یک پلیمر قابل ارتجاع و دومین پلاستیک ترکیبی فراوری شده در دنیا است. دلیل استفاده گسترده و محبوبیت آن بدون شک این است که پروپیلن انعطااف پذیر ترین پلاستیک ترکیبی روی این سیاره است. اگرچه پروپیلن قوی تر از پلی اتیلن است، اما هنوز انعطاف پذیری خود را حفظ نموده است. این پلاستیک بر اثر فشار مداوم ترک نمی خورد. به دلیل مقاومت در برابر حرارت، انعطاف پذیری، پایداری، مقاومت اسیدی و ارزان بودن، ورقه های پروپیلن برای ساخت تجهیزات آزمایشگاهی، قطعات خودرو، وسایل پزشکی و ظروف مواد غذایی استفاده می گردد.

کاربردهای پلاستیک PP:

• طناب ها، الیافت و نخ های بافندگی
• ظروف غذایی مانند ظروف ماست، سس و ... .
• ظروف و بطری های دارویی و حتی شیشه شیر نوزاد
• مخزن گازوئیل، مخازن مواد شیمیمایی
• در ساختار های مختلف چمدان
• پوشش باتری های مختلف

5. پلی اتیلین ترفتالات (PET/PETE)

رایج ترین رزین انعطاف پذیر از خانواده پلی استر ها است که چهارمین پلاستیک ترکیبی فراوری شده، پلی اتیلین ترفتالات نام دارد. پلی اتیلین ترفتالات دارای مقاومت شیمیایی عالی نسبت به آب است و به راحتی قابل بازیافت است. این پلاستیک عملا ضد آلودگی است و نسبت به وزنش دارای قدرت زیادی است. این ماده پلاستیکی در الیاف برای فراوری لباس، ظروف غذا و مایعات، فیبر شیشه ای برای رزین های مهندسی، نانو لوله های کربنی و بسیاری محصولات دیگر که امروزه به کار می بریم، استفاده می گردد.

کاربرد پلاستیک PET/PETE:

• بطری های نوشیدنی (نوشابه، آب معدنی و ...)
• لباس های دارای ترکیبات مصنوعی
• جعبه های نگهدارنده میوه
• عایق دیوارها
• سینی های ماکروویو

6. پلی وینیل کلراید (PVC)

سومین پلیمر پلاستیکی ترکیبی است که به خاطر خواص سفت و محکم و انعطاف پذیر بودن، بسیار فراوری می گردد. این پلاستیک به خاطر توانایی ترکیب آن با مواد دیگر بسیار شناخته شده است. به عنوان مثال ورقه های عظیم PVC، از ماده پلی وینیل کلراید فوم هستند که از آن ها برای ساخت محصولات دلخواه مانند کیوسک ها، ویترین مغازه ها و نمایشگاه ها استفاده می گردد. شکل جامد پی وی سی معمولا در مصالح ساختمانی، درها، پنجره ها، بطری ها، بسته بندی های غذایی و ... کاربرد دارد. با افزودن پلاستیک هایی مثل فتالات که شکل نرم تر و انعطاف پذیر تری است و از آن برای محصولات لوله کشی، عایق کابل برق، لباس، لوله های پزشکی و دیگر محصولات مشابه استفاده می گردد.

کاربردهای پلاستیک PVC:

• لوله های U-pvc که در آب و فاضلاب کاربرد دارد
• کابل های الکتریکی
• بسته بندی داروها به خصوص قرص ها
• پوشش طناب فولادی
• شلنگ های باغچه، دمپایی های پلاستیکی
• قایق و پاروهای قایقرانی
• استفاده به عنوان کف پوش ساختمان ها
• استفاده های مختلف در پوشاک

7. آکریلونیتریل بوتادین استیرن (ABS)

ABS از طریق پلیمریزاسیون استیرن و آکریلونیتریل در حضور پلیبوتادین ساخته شده و قوی، انعطاف پذیر، براق، واکنش پذیر و مقاوم در برابر ضربه است. این پلاستیک می تواند در طیف گسترده ای 200 میکرون تا 5 میلی متر ضخامت و با عرض حدبیشتر 1600 میلی متر ساخته گردد. با هزینه های فراوری نسبتا کم، ورقه های پلاستیکی ABS به طور معمول در صنایع خودرو سازی و سرد نماینده ها استفاده می گردد. اما در محصولاتی مانند جعبه ها، اندازه سنج ها، سرپوش محافظ، چمدان و اسباب بازی های بچه ها نیز به کار می رود.

کاربردهای پلاستیک ABS:

• کلید های موجود بر روی صفحه کلید کامپیوتر
• صفحه پلاستیکی پریز های دیواری
• اسباب بازی های لوگویی
• چاپ سه بعدی
• ساختار جاروبرقی

8. پلی آمید (PA)

به طور کلی به نام نایلون شناخته می گردد. این نوع نیز مانند پلی اتیلن در انواع گوناگون در دسترس است. این نوع پلاستیک قوی، سخت و محدوده رنگ آن شیری روشن است. این نوع پلاستیک به طور قابل توجهی گران تر از پلاستیک هایی مانند پروپیلن است و معمولا برای زمان های سخت نگه داری می گردد. این پلاستیک اغلب با الیاف شیشه ای کوتاه تقویت می گردد و در شرایطی استفاده می گردد که به فشار زیاد، مقاومت و انعطاف احتیاج باشد و در دسته کمربند ایمنی و لولا استفاده می گردد.

کاربردهای پلاستیک PA:

• کاربرد به عنوان فیبر در لباس
• لباس های ضد آب
• اجزای مختلف داخل خودرو
• ساختار بنر یا پرچم های مختلف
• ساختار لوله های مختلف

9. پلی اورتان (PU)

یکی از انعطاف پذیر ترین پلاستیک های شیمیایی موجود در این لیست است که می تواند گرمازا یا گرماسنج باشد. هنگام تزریق قالب های نرم تر از از فرم های قابل انعطاف PU استفاده می گردد. این ویژگی ها باعث می گردد که از آن برای مهر و موم داخلی، حفاظت از ضربه و حتی لایه نرمی که در بسیاری از دستگاه های دستی برای راحتی دریافت آن ها به کار برده می گردد، استفاده گردد.

کاربردهای پلاستیک PU:

• براق کردن و جلا دادن به چوب ها یا کف ساختمان
• ساخت فوم
• جایگاه های اتومبیل
• الیافت مصنوعی لباس های ورزشی
• چرخ اسکیت
• استفاده در ترکیب چسب ها
• ساختار کف کفش به خصوص کفش های کار
• ساختار توپ های والیبال و فوتبال
• ساخت چرم مصنوعی و کاربرد در پوشاک

10. پلی اکسی متیلن (POM)

معمولا به عنوان استال شناخته می گردد. POM یکی دیگر از پلاستیک های پرقدرت مهندسی است که اغلب با PC رقابت می نماید. برخلاف PC، این پلاستیک روشن نیست و به سختی رنگ می گیرد. اگرچه مقاومت بیشتری نسبت به گرما دارد، اما سفت تر است و اصطکاک کمی دارد و بهتر شکل خود را حفظ می نماید. از این پلاستیک اغلب برای جابجایی قطعات مکانیکی مانند گیربکس، چرخ دنده، چرخ، قطعات جانبی و قطعات قفل به کار می رود.

کاربردهای پلاستیک POM:

• کاربرد تخصصی در حوزه شیمی سبز
• استفاده در فلش مموری ها
• زیپ پلاستیکی لباس و کیف
• چفت و بست های کوله پشتی
• درپوش لنز های دوربین

11. پلی استارین (PS)

پلی استارین می تواند به سه دسته مختلف تقسیم بندی گردد. هدف کلی پلی استارین، مواد ارزان شنماینده ای است که برای بسته بندی محصولات به جعبه ها استفاده می گردد. برخورد شدید پلی استارین محکم است و شفاف و ضربه گیر است. از این ویژگی برای اجزای الکتریکی، ظروف غذا و وسایل ساختمانی استفاده می گردد. پلی استارین های گسترده آن هایی هستند که با هوا درون یک قالب مخلوط شده و معمولا به عنوان پوشش در دوچرخه و موتور سیکلت استفاده می شوند.

کاربردهای پلاستیک PS:

• ظروف یکبار مصرف
• بدنه تلویزیون، رادیو وساعت
• عایق برودتی در فریزر یخچال خانگی
• عایق صوتی و حرارتی در سقف و دیوار
• عایق برودتی در یخچال های صنعتی و سردخانه ها
• انواع فوم بسته بندی

12. پلی لاکتیک اسید (PLA)

پلی لاکتیک اسید در مقایسه با اسید های دیگر موجود در این لیست منحصر به فرد است، زیرا از توده زنده به جای نفت استفاده می گردد. به این ترتیب تجزیه پذیری آن بسیار بهتر از مواد سنتی پلاستیکی است. دو واژه یا عبارت کوتاه برای توصیف مزایای اصلی پلی لاکتیک اسید نسبت به سایر پلاستیک ها و مواد عبارتند از:

• تجزیه پذیری
• قابلیت چاپ سه بعدی

کاربردهای پلاستیک PLA:

• کیسه های تی بگ (چایی کیسه ای)
• ساخت لیوان ها و ظروف تجزیه پذیر
• بسته بندی مواد غذایی
• ساخت بطری ها
• کاربردهای تخصصی در پزشکی
• چاپ سه بعدی

مشهور ترین پلاستیک های تجزیه پذیر

• ترموپلاستیک نشاسته (TPS): رایج ترین بیوپلاستیک در فراوریات است که عمدتا در فراوری کیسه های ذخیره سازی مواد غذایی و ظروف غذا کاربرد دارد. ترموپلاستیک نشاسته از نشاسته پیوند داده نشده TPS و نشاسته پیوند داده شده TPGS که از ترکیب این دو با گرانول هایشان و آب، گلیسرول یا سوربیتول در مخلوط کن به دست می آید. TPS و TPGS به مانند مواد پلاستیکی رفتار می نمایند و خواص مکانیکی آن ها بستگی به نوع استفاده از پلاستیک دارد.
• پلی هیدروکسی بوتیرات (PHB): پلی استری است که با بعضی از باکتری های پردازش گلوکز، نشاسته ذرت یا فاضلاب فراوری شده است. خصوصیات آن شبیه به بعضی از ویژگی های پروپلاستیک پلی پروپیلن است. PHB در درجه اول به خاطر خصوصیات فیزیکی آن شناخته می گردد. این پلاستیک را می توان در دمای ذوب بالاتر از 130 درجه سانتیگراد به یک ورقه شفاف تبدیل کرد و تجزیه پذیری آن بدون پسماند است.

کد بازگردانی (بازیافت) انواع پلاستیک

پلاستیک های گفته شده بر اساس میزان خطر برای انسان و محیط زیست و البته قابلیت بازیافت به 7 دسته تقسیم بندی می شوند؛ بنابراین اعداد درج شده بر روی محصولات پلاستیکی نشانه نوع پلاستیک است. فراوری نمایندگان وظیفه دارند نوع پلاستیک را با درج این اعداد بر روی محصولات معرفی نمایند تا مراحل جداسازی آن ها بهتر انجام گردد. این اعداد هیچ ارتباطی با کیفیت پلاستیک ندارد.

گروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.