چرا کافه کتاب خوب است؟ - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، این استاد دانشگاه در آئین افتتاحیه مجموعه فرهنگی نشر چشمه دلشدگان در مشهد اظهار کرد: به این دلیل حضور در این جلسه را پذیرفتم که قرار نیست در مورد شریعتی صحبت کنیم و این جزء نادر دفعاتی است که چنین اتفاقی رخ می دهد. دلیل دوم این است که به طور کلی ما باید به دنبال چنین فرصت هایی باشیم. هرگونه دعوت به خروج از خانه را باید غنیمت بشماریم؛ یعنی هر فضایی که اسمش تقویت عرصه عمومی و خلق فضاهایی است که هم نشینی در آن ممکن باشد.

او در پاسخ به این پرسش که چرا کافه کتاب خوب است، توضیح داد: ما در جامعه ای زندگی می کنیم که به هزاران دلیلی که جامعه شناسی و روانشناسی به آن پرداخته و سیاست در مورد آن صحبت می نماید، جامعه ای دستخوش چندپارگی هستیم. به اصطلاح جامعه دچار نوعی تنهایی و پراکندگی و در حقیقت اتمیزاسیون است. در چنین شرایطی عمده ترین جایی که دچار نوعی خطر می گردد عرصه عمومی است که خلوت شده و امکان هم نشینی در آن ناممکن می گردد و ما دوباره به تنهایی محکوم می شویم. خلق چنین فضاهایی ما را دعوت می نماید بیاییم کنار هم بنشینیم و بفهمیم همه شکل هم نیستیم اما می توانیم یک مایی را بسازیم که محصول من های متکثر است. به این ما می توان اعتماد کرد، مایی که محصول هم نشینی متضادها یا متفاوت هاست و این گونه است که می فهمیم همه چیز قرار نیست شبیه ما گردد، تا ممکن گردد. شاید نام شریعتی بتواند برای این شهر یاری کند و این دعوت به خروج از خانه و این فضاها غنیمت است.

شریعتی در ادامه گفت: دلیل دیگر، خود ادبیات است و اعتمادی که ادبیات برمی انگیزد. در جامعه ای هستیم که به انسان انتزاعی مجردی که دین یا فلسفه و علوم انسانی از آن صحبت می نماید بی اعتمادیم. ادبیات به انسانِ هم اکنون و همین جا کار دارد و به ما نشان می دهد که راه های بودن یا انسان بودن متکثر است و این منِ انضمامی ادبیات است که به من به مثابه منِ ناظر بر منِ انتزاعی، راه های شدنِ انسان را کنترل، نقد و متکثر می نماید. ادبیات است که به ما یاد می دهد مدام خودمان را به مثابه دیگری نگاه کنیم یا دیگری را به جای خود بگیریم. این خود را به جای دیگری دریافت یا دیگری را با خود یکی دریافت، یک منِ درحال رفت وآمد خلق می نماید. منِ ادبیات، من درحال معاشرت با دیگری و به خود به مثابه بیگانه نگاه کردن است . این تمرین دموکراسی و تساهل از دل ادبیات بیرون می آید.

او اضافه نمود: در این دنیا که غیبت اعتماد به کلمه یا به سیاست وجود دارد، باز هم ادبیات است که می تواند ما را دومرتبه دعوت کند که کنار هم بنشینیم، به یکدیگر بیندیشیم و به تعبیر شریعتی همدیگری را تجربه کنیم. بنابراین منِ ناظر ادبیاتی قابل اعتماد است و به یمن این تیپ فضاهاست که می توانیم با اسم ها آشنا شویم.

این پژوهشگر گفت: بحثی است بر سر اینکه ادبیات به مثابه منِ انضمامیِ ناظر بر منِ انتزاعی علوم انسانی می تواند کنترل کننده یا تذکردهنده خوبی باشد، اما تا کجا ادبیات ایرانی آیینه ای است برای ما و با خواندن ادبیات و داستان ایرانی می توانیم تصویری از خودمان را به دست بیاوریم؟ اصلا معلوم نیست ادبیات ایرانی در شأن منِ انسان ایرانی یا منعکس کننده من ایرانی باشد و اگر هم باشد تصویری کج و کوله از من می دهد.

او با اشاره به اینکه امروزه صحبت از تخیل فسرده انسان ایرانی است، توضیح داد: تخیل فسرده در حوزه ادبیات، سیاست و اجتماع خود را نشان داده و انسان ایرانی انسانی است که افسون زدایی شده از یک خب حالا که چی است. انسان ایرانی استعداد تعجب کردن ، شوکه شدن و حیرت کردن را ظاهرا از دست داده و به یک حالا که چی، همین که هست دچار شده است. در نتیجه، چنین تخیل پرملال یا ملال زده ای آیا می تواند خالق ادبیاتی باشد که بتواند نقش آینه را بازی کند؟

سوسن شریعتی با بیان این که سال گذشته نشر چشمه کمپین چرا باید ادبیات داستان ایرانی خواند را راه انداخت، گفت: معتقدم حتی اگر ادبیات ایرانی تصویر کج و کوله ای از ما می دهد حداقل بضاعت ما را روشن می نماید و برای این خودآگاهی، خواندن ادبیات لازم است و شاید در ذیل آن ما از خودمان حداقل خجالت بکشیم و به ابداع جور دیگری بودن امیدوار شویم.

tani-buy.ir: مجله تانی بای: مقالات اقتصادی و کسب و کار

fungroups.ir: گروه سرگرمی: مجله و انجمن سرگرمی