همه مسائل طرح انتقال آب خزر؛ موافقان و مخالفان چه می گویند؟ - مجله سرگرمی

در دولت دهم قرار بود در فاز نخست، آب دریای خزر را به وسیله ساری به سمنان رسانده و آنجا به مناطق مرکزی ببرند و در فازهای بعدی طرح را به خلیج گرگان گسترش داده و از آنجا آب خزر به استان های خراسان (شمالی، جنوبی و رضوی) منتقل گردد.

هرچند دولت دهم پیمانکار این پروژه را هم انتخاب نموده بود و رئیس جمهور وقت به همراه تعدادی از وزرای کابینه با آوردن بیل مکانیکی و بولدوزر در ساحل خزر، اجرای این طرح را کلید زدند اما مخالفت کارشناسان سبب شد این طرح در حد چند متر بیل انداختن در نقطه ای از خزر متوقف بماند.

خردادماه سال جاری پس از آن که دوباره زمزمه های اجرای این پروژه که ابلاغ اجرای آن در سال 1391 توسط رئیس جمهور وقت به وزارت نیرو شده بود، شنیده می شد معاون وزیر نیرو اظهار داشت که مطالعات طرح انتقال آب خزر به کویر در مراحل اولیه واقع شده است و همین یک جمله کافی بود برای آن که کارشناسان یک بار دیگر با صراحت اعلام نمایند طرح های بزرگ آبی ایران بدون پشتوانه کارشناسی قوی وارد مرحله اجرا می شوند.

این طرح که اعتراض و واکنش بسیاری از سوی کارشناسان و دوستداران محیط زیست را به همراه داشته تاکنون به مرحله اجرا درنیامده اما با سفر اخیر ریاست جمهوری به سمنان مباحث پیرامون آن قوت گرفت.

در یک طرف این ماجرا کارشناسان و فعالان محیط زیست و همچنین مردم و مسئولان استان های حاشیه خزر قرار دارند و در طرف دیگر متولیان در استان سمنان که از خشک سالی استان خود می گویند.

استان سمنان تشنه است بی آبی روستاهایش را خالی از سکنه نموده، در روستاهای جنوب بیارجمند که زمانی قطب کشاورزی بود دیگر به جز چند پیرزن و پیرمرد کسی نمانده است. منابع آبی کاهش یافته اند. چاه ها از عمق 45 متر به 320 متر رسیده اند و در این عمق هم تضمینی برای آب داشتنشان نیست. لایروبی قنوات دیگر جواب نمی دهند چراکه همه شان روی هم 10 لیتر بر ثانیه هم کارکرد ندارند، مشکل فراتر از یک خشک سالی ساده است.

برای رفع این مشکلان انگشت اشاره مسئولان به سمت خزر گرفته شده است، اما فعالان محیط زیست و متخصصان مقابل این اشاره متولیان ایستاده اند.

به نظر می رسد این بار، کویر و فلات مرکزی برای سیراب شدن به خزر چشم دوخته اند، اما آیا فاجعه ای دیگر در راه است؟ از سالیان قبل بحران آب و تشدید آن در برخی مناطق کشور، فکر انتقال آب را در ذهن مسئولان ایجاد کرد تا بتوان از این طریق مشکل را رفع کرد. اجرای طرح انتقال آب خزر به استان های مرکزی ایران دوباره با اعلام رئیس جمهور سر زبان ها افتاده است، طرحی که هنوز هم اماواگرهای بسیاری دارد.

در این گزارش به مرور برخی اظهارات مخالفان و موافقان این طرح در استان های مازندران، گیلان، گلستان و سمنان می پردازیم

مازندران؛ شوخی خطرناک با خزر

به اعتقاد کارشناسان و صاحب نظران مازندرانی، بی شک مطرح کردن چنین پروژه هایی نشان از عدم اطلاع و درک اکولوژیک نسبت به پهنه های طبیعی همچون بیابان، مرتع، جنگل و دریا دارد.

پروفسور عطاالله قبادیان سوادکوهی دانشمند و پژوهشگر علم زمین با بیان اینکه جابجایی آب فاجعه است زیرا دریای خزر توان اجرای طرح انتقال آب را ندارد می گوید: جابجایی آب فاجعه است و اگر قرار است این اتفاق بیفتند، نباید این کار به وسیله دریاچه خزر باشد، بلکه دریای عمان به دلیل ارتباط با اقیانوس هند گزینه مناسب تری است.

محمد ثابت قدم استاد دانشگاه نیز از انتقال آب از خزر به دیگر مناطق ایران شبیه یک شوخی خطرناک یاد می نماید و می گوید: بدون شک انتقال آب دریای خزر برای تأمین آب دیگر مناطق کشور چه ازنظر خدمات مهندسی و اقتصادی چه از نظر اکولوژیک و زیست محیطی یک عمل خطا و غیر قابل جبران و یک عمل مشکل آفرین در همه ابعاد آن برای سال های متمادی است.

وی ادامه می دهد: نخست آنکه از نظر مهندسی، وضعیت ژئوپلیتیک و ژئومورفولوژی خزر، انتقال آب بسیار بسیار پرهزینه است، چه بسا اگر ما بطری های آب معدنی را به مقدار میلیون ها میلیون تومان بخریم و در حوضچه ای خالی کنیم، هزینه اش بسیار اندک تر از این است که چنین کار خطایی را از نظر فنی، مهندسی و اقتصادی انجام دهیم. درواقع حتی از نظر اقتصادی هم این کار، خطا و غیرقابل جبران است و من را بیشتر به فکر مدل توسعه ای کشور روسیه و چین می اندازد، این کشورها در روش های خراب کردن محیط زیست و عملیاتی که معمولاً اثرات منفی چند سال بعد نمایان می گردد شهره هستند، روسیه و چین آن چنان تیشه به ریشه ارکان محیط زیست جهانی می زنند که نه تنها خودشان را گرفتار می نمایند که تمامی جهان را متأثر از این آثار منفی می نمایند. این نوع طرح ها و مدل ها، در قرن 21 و حتی 20 رد شده است.

علی محمد شاعری نماینده مردم بهشهر، نکا و گلوگاه در مجلس هم گفت: مگر خزر چقدر ظرفیت دارد؟ نامه مخالفت انتقال آب خزر به سمنان توسط 40 نماینده شمال کشور امضاء شد. مازندران به آب خزر احتیاجمند است و اجازه نمی دهیم این آب منتقل گردد.

برای خواندن جزئیات واکنش های مسئولان مازندران نسبت به اجرای این طرح اینجا کلیک کنید.

گیلان؛ هشدار نسبت به نابودی اکوسیستم منطقه

سال هاست که آلودگی آب خزر، کاهش صید، بیکاری و کم فروغی معیشت، از دغدغه های عمده مردم گیلان به شمار می آید و اما اکنون عواقبی که انتقال آب خزر به سمنان می تواند به همراه داشته باشد، دلواپسی های آن ها را افزون نموده است.

زندگی مردم سه استان گیلان، مازندران و گلستان به امواج کاسپین پیوند خورده اما انعکاس اخبار طرح انتقال آب خزر به سمنان، نه تنها اهالی این 3 استان، بلکه همه ایرانیانی که قلبشان برای سرمایه های ملی و محیط زیست مملکتشان می تپد را دل نگران نموده است.

بعد از طرح اظهارات رئیس جمهور، هشت نفر از نمایندگان استان گیلان در مجلس شورای اسلامی به این صحبت ها واکنش نشان داده و گفتند اجازه این کار را هرگز نخواهند داد.

همچنین تاکنون کارشناسان بسیاری به خطرات انتقال آب خزر به کویر پرداخته و عواقب زیست محیطی آن را یادآور شده اند. دراین باره مدیر و مؤسس کمپین مخالفین انتقال آب خزر به کویر در تشریح محاسن و معایب انتقال آب خزر به سمنان در مصاحبه با خبرنگاران اظهار می نماید: این طرح محاسنی در بر ندارد و هر چه هست معایب است.

وی می افزاید: نمی توان آب یک دریاچه را دستخوش تغییراتی این چنین کرد. دریاچه خزر همانند دریاچه های ارومیه و آرال بوده و تنها پهنه آبی آن گسترده تر است. بنابراین اگر طرح انتقال آب از خزر به مرحله اجرا برسد، سرنوشت دریاچه های ارومیه و آرال در انتظار خزر خواهد بود.

برای خواندن جزئیات واکنش های مسئولان گیلان نسبت به اجرای این طرح اینجا کلیک کنید.

گلستان؛ نه کارشناسان به طرح انتقال آب خزر

معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه ای گلستان هم درباره انتقال آب خزر به خبرنگاران اظهار کرد: انتقال آب از دریا در وزارت نیرو دارای نظام نامه و دستورالعمل است و در گام نخست اصلاً بحث موافقت یا مخالفت با اجرای آن وجود ندارد.

حسین دهقان اضافه نمود: انتقال آب خزر باید دارای طرح جامعی باشد که همه ابعاد موضوع در آن دیده گردد؛ در اجرای طرح انتقال باید تأمین احتیاجهای مبدأ در درازمدت در اولویت قرار گیرد و در نقطه مقصد هم هیچ راه چاره و منبعی برای تأمین آب به جز انتقال وجود نداشته باشد.

درحالی که دهقان بر انجام مطالعات جامع برای اجرای این طرح تأکید دارد اما عبدالرسول سلمان ماهینی یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه منابع طبیعی و علوم کشاورزی گرگان معتقد است انتقال آب خزر از هیچ جنبه ای توجیه علمی و کارشناسی ندارد.

ماهینی تأکید کرد: با برداشت ایران سایر کشورها هم می توانند مدعی استفاده از آب خزر باشند و در مدت کوتاهی شاهد خواهیم بود دریای خزر هم به سرنوشت دریاچه ارومیه مبتلا و خشک گردد.

ماهینی بیشتر از تهدیدهای پیش روی اجرای این طرح سخن گفت نکته ای که یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه گلستان آن را به گونه دیگری بیان می نماید.

عبدالعظیم قانقرمه با بیان این که اگر بنده تصمیم گیر بودم با انتقال آب خزر به خارج از حوضه آبریز آن مخالفت می کردم به خبرنگاران اظهار کرد: به اعتقاد من برداشت یک سانتیمتر از طراز آب خزر، تهدیدی برای این دریاچه محسوب نمی گردد مگر آن که یکسری مخاطرات زیست محیطی به همراه داشته باشد که آن هم قابل حل است اما این انتقال به طورقطع و یقین بحران های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به همراه دارد که می تواند با یک تحریک دولت را وادار به عقب نشینی از اجرای طرح کند.

هرچند قانقرمه بر توجه دولت به بحران های پیش روی این انتقال تأکید دارد اما سید محسن حسینی یک کارشناس حوزه آب درحالی که معتقد است بسیاری از اظهارنظرها در خصوص موضوع انتقال آب کارشناسی نیست و بیشتر مخالفت ها احساسی است درعین حال موضوع انتقال آب بین حوضه ای را توصیه نمی نماید.

برای خواندن جزئیات واکنش های مسئولان گلستان نسبت به اجرای این طرح اینجا کلیک کنید.

سمنانی ها چه می گویند؟

اما در استان سمنان اوضاع فرق می نماید. نماینده سمنان، مهدی شهر و سرخه در مجلس درباره نگرانی های پیرامون انتقال آب دریای خزر و شائبه خشک شدن آن شرح داد: حجم این دریا به اندازه ای نیست که به این راحتی ها کم گردد تمام میزان برداشت آب برای سمنان 200 میلیون مترمکعب است یعنی اگر آن را در قیاس با ظرفی که حجم آن 500 سی سی است در نظر بگیریم، تنها یک سی سی از آن کاسته می گردد. از طرف دیگر باید گفت دریای خزر به دریای سیاه راه دارد و تغذیه می گردد.

احمد همتی درباره انتقال آب از دریای عمان نیز ابراز کرد: ای سی (مقدار املاح) آب خزر زیر 20 هزار است و دریای عمان بالای 60 هزار؛ به عبارت دیگر شیرین سازی آب دریای خزر یک سوم هزینه مالی کمتری در بردارد و لذا هزینه گزافی دراین بین صرفه جویی می گردد.

علی رحیمی کارشناس مسائل اقتصادی سمنانی درباره این طرح می گوید: خزر به سمنان نزدیک تر است از سوی دیگر غلظت نمک کمتری از دریای عمان دارد و درنتیجه بهترین راه تأمین آب استان سمنان و فلات مرکزی استان محسوب می گردد از سوی دیگر مقدار استحصال آب برای مرکز ایران آن قدر نیست که فعالان محیط زیست اظهار نگرانی نمایند.

برای خواندن جزئیات اظهارات مسئولان سمنان نسبت به اجرای این طرح اینجا کلیک کنید.

در جدول زیر برخی از اظهارات مرتبط با اجرای طرح انتقال آب خزر به سمنان نمایه شده است.

بنابراین گزارش به نظر می رسد این روزها که مردم سمنان چشم انتظار آب خزر هستند تا زندگی شان رونق گیرد و از دیگر سوی مردم سه استان شمالی کشور دل نگران آینده خویش و فرزندانشان هستند، نمی توان از کنار هشدارها و اظهارنظرهای کارشناسان بی اعتنا گذاشت.

هم اکنون سرنوشت گنجینه ای ارزشمند از موهبت خدا که سرمایه همه ایرانیان است در گرو تصمیمی مهم برای اجرایی شدن طرح انتقال آب خزر به سمنان است و نه تنها اهالی گیلان، مازندران و گلستان بلکه ملت ایران چشم انتظار تصمیم گیری صحیح هستند تا مصیبت زیست محیطی دیگری رقم نخورد.

به زعم برخی کارشناسان این گونه طرح ها (انتقال آب خزر به سمنان) کارشناسی نیست و دستیابی به سود سرشار در اجرای آن حرف اول را می زند و پافشاری برخی پیمانکاران و مشاوران در کنار تسلیم وزارت نیرو و غفلت سازمان محیط زیست طرح هایی را که می توانست منجر به توسعه پایدار در کشور گردد را منحرف نموده است.

پرنده پارسی: پرنده پارسی: آخرین اخبار و مقالات خبری و تحلیلی

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله سرگرمی و گردشگری