هر آنچه درباره پیوند مغز استخوان باید بدانید - مجله سرگرمی

پیوند مغز استخوان

مغز استخوان مرکز اصلی فراوری سلول های خونی است و یکی از بخش های مهم و حیاتی بدن انسان است. در این روش نوین پزشکی، سلول های بنیادی از مغز استخوان فرد گرفته و پالایش می شوند. سپس برای خود فرد یا فرد دیگری مورد استفاده قرار می گیرند. از این پیوند برای مواردی همانند درمان بیماری هایی نظیر کم خونی آپلاستیک (ناتوانی در ساختن نسوج تازه)، سرطان خون، سرطان مغز استخوان، اختلالات نقص دستگاه ایمنی، تومور های بافت لنفاوی (لنفوم) مانند لنفادنوم (بیماری هوچکین) و بعضی از تومور های سفت نظیر سرطان سینه و سرطان تخمدان استفاده می نمایند.

انواع پیوند مغز استخوان1. پیوند اتولوگ autologous: طی این نوع پیوند، بیمار سلول مغز استخوان خود را دریافت می نماید.

2. پیوند سینژنئیک Syngeneic: در این اینجا، بیمار مغز استخوان را از عضو دیگر دو قلوی مشابه خود دریافت می نماید. دو قلوی مشابه یعنی کسی که شباهت بافتی زیادی با بدن بیمار دارد.

3. پیوند آلوژنئیک allogeneic: بیمار مغز استخوان را از فردی غیر از خود یا دو قلوی مشابه، یعنی فردی که هیچگونه نسبتی با بیمار ندارد دریافت می نماید.

زمان پیوند مغز استخوانزمانی که در بدن بیمار، سلول های خونی نارس و ناقص فراوری می شوند و یا تعداد گلبول های خونی به شدت کم است. در این زمان این سلول های خونی در کنار سلول های خونی طبیعی تجمع می نمایند و در عملکرد آنان اختلال ایجاد می نمایند و یا حتی به بافت های دیگر حمله می نمایند. در این پیوند، پزشک با استفاده از تشعشع، سلول های غیرطبیعی را از بین می برد و سلول های مغز استخوان را با سلول های تازه جایگزین می نماید. البته باید بدانید که به جای این روش می توان از پرتودرمانی یا شیمی درمانی نیز استفاده کرد، اما آن روش ها می توانند به سلول های خونی سالم و طبیعی موجود در مغز استخوان نیز آسیب برسانند.

روش انجام پیوند مغز استخوان ابتدا برای انتخاب اهدا نماینده باید تست ها و آزمایش هایی صورت بگیرد. پس از تهیه بافت پیوندی، به بیمار مقادیر بالای دارو های شیمی درمانی (با پرتودرمانی یا بدون آن) می دهند تا به جامانده مغز استخوان وی تخریب گردد. در مرحله آخر مغز استخوان سالم را گرم نموده و به وسیله یک سوزن و به وسیله سیاهرگ به بیمار تزریق می نمایند تا جانشین مغز استخوان تخریب شده گردد. پس از ورود بافت پیوندی به جریان خون، یاخته های پیوند زده شده ،به مغز استخوان راهنمایی شده و به فراوری گویچه های سفید خون، گویچه های قرمز خون (لوکوسیت ها) و پلاکت های تازه می پردازند.

در واقع اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم، به این صورت است که سلول ها به وسیله رگ و گردش در جریان خون در مغز استخوان می نشینند و آنجا آغاز به فعالیت نموده و مغز استخوان ناسالم و معیوب را با سلول های سالم جایگزین می نمایند.

درصد موفقیت پیوند مغز استخواناین موضوع به نوع بیماری، سن بیمار، نوع پیوند و همینطور مرحله بیماری بستگی دارد. البته پزشکان معالج بایستی به موقع بیمارانشان را برای انجام این عمل به مراکز پیوند ارجاع دهند.

عوارض پیوند مغز استخوان برای گیرندهاین روش درمانی برای گیرنده ممکن است هم عوارض کوتاه مدت و هم عوارض بلند مدت داشته باشد.

* عوارض کوتاه مدت

* خستگی

* حالت تهوع و استفراغ

* کاهش اشتها

* زخم دهان

* ریزش مو

* واکنش های پوستی

* عفونت و خونریزی

* عوارض بلند مدت

* بیماری پیوند علیه میزبان (به صورت مزمن)

* آسیب به ریه ها و تنگی نفس

* ناباروری

* آسیب تیروئید که مسائل متابولیسم ایجاد می نماید

* آب مروارید و اختلال در بینایی

* آسیب استخوانی

عوارض پیوند مغز استخوان برای اهدا نمایندهعمل جراحی برای فرد اهدانماینده خطر چندانی را به همراه ندارد. ممکن است اهدانمایندگان پس از چند روز از اهدای سلول های مغز استخوان خود، احساس خستگی، ناراحتی و درد در ناحیهٔ پایینی پشت و باسن را تجربه نمایند. اما معمولا این درد با مصرف داروی استامینوفن و دارو های ضدالتهاب مانند ایبوپروفن تسکین می یابد.

برای اهدا نماینده احتمال بروز عوارض جانبی جدی بسیار نادر است، اما عوارض احتمالی عبارت هستند از:

* واکنش به داروی بیهوشی

* عفونت

* آسیب به اعصاب و ماهیچه ها

* واکنش به انتقال خون

* آسیب در محل ورود سوزن

در روبروه با این مسائل، فرد باید سریعا به دکتر مراجعه کند.

مراقبت های بعد از عمل پیوند مغز استخوانمراقبت تسکینی را می توان حتی قبل از آغاز راستا پیوند در پیش گرفت. مراقبت تسکینی شامل تسکین درد، یاری به خواب، درمان تنگی نفس و یاری به آرامش و آسایش بیمار است. بعلاوه مراقبت تسکینی به وسیله آموزش مهارت های یاری به برطرف استرس و اضطراب، می تواند به درمان مسائل عاطفی بیمار نیز یاری کند. خوب است در صورت نگهداری بیمار در خانه به مسائل زیر دقت کنید.

1) داشتن اتاق جداگانه برای بیمار

2) جمع آوری وسایل غیرضروری از اتاق

3) رعایت بهداشت و استحمام مرتب بیمار

4) اجتناب از اجتماعات شلوغ به مدت 3 ماه

5) استفاده از ماسک صورت

6) مصرف به موقع دارو ها

7) اجتناب از خوردن میوه ها و سبزیجات خام، میوه ها و غذاهای نفاخ، انواع سس و ترشی و ادویه ها، مصرف فرآورده های لبنی غیرپاستوریزه، غذا های حاوی تخم مرغ و تنقلات حداقل به مدت یک ماه

8) رعایت رژیم غذایی سالم و پختن غذا به شیوه بهداشتی

9) انجام واکسیناسیون یک سال پس از پیوند

10) مراجعه منظم به پزشک

طول عمر بیماران پیوند مغز استخوانبراساس پژوهش ها و تحقیقات اجرا شده، استفاده بلندمدت از این روش درمانی، می تواند زمان بهبودی بیماران را پس از درمان ابتدایی به شکل قابل توجهی افزایش دهد. بعلاوه نتایج، نقش موثر این درمان را، در طول عمر افراد مبتلا به بیماری هایی همانند سرطان تایید می نمایند. اما اندازه افزایش بهبودی به عوامل زیادی، چون عملکرد بدن بیمار، عملکرد شیوه درمان، اندازه پیشروی بیماری و ... بستگی دارد.

هزینه عمل پیوند مغز استخوان در ایراندر ایران، این پیوند بین 120 تا 200 میلیون تومان هزینه دارد که بخشی از آن را بیمه و بخش دیگر را وزارتخانه بهداشت پرداخت می نماید. یعنی در نهایت بیمار مبلغ کم و تنها 10 درصد آن را پرداخت خواهد نمود.

پاسخ به سوالات متداول درباره پیوند مغز استخوانسوالات زیادی در رابطه با این پیوند وجود دارند که در این مقاله سعی شده به مهمترین و متداول ترین آن ها پاسخ داده گردد.

آیا این عمل درد دارد؟امروزه با توجه به پیشرفت چشمگیر در عرصه پزشکی، درد این پیوند به حداقل رسیده، اما باید بدانیم که هر عملی به هر حال درد دارد. برای این پیوند نیز هم برای گیرنده و هم برای اهدا نماینده تا دو الی سه هفته درد پیش بینی می گردد.

علائم رد پیوند چیست؟جواب این سوال به عواملی، چون بیمار، اندازه بیماری، زمان پیوند و ... بستگی دارد؛ اما همانطور که در بخش عوارض پیوند برای گیرنده گفته شد، در صورت بروز عوارض بلندمدت، باید بیمار سریعا به دکتر مراجعه نموده و از اندازه تاثیرگذاری و پذیرش پیوند، به وسیله گیرنده آگاه گردد.

آیا رشد مو بعد از عمل پیوند امکان پذیر است؟بله. امکان پذیر است. درست است در ابتدا بیمار با ریزش مو روبرو می گردد، اما بعد از مدتی و در صورتی که درمان عمل کند، مو ها آغاز به رشد می نمایند.

شیمی درمانی بهتر است یا پیوند مغز استخوان؟بیماری های سرطانی یا بدخیم خونی، پیش از آن که به پیوند احتیاج پیدا نمایند، به شیمی درمانی اولیه احتیاج دارند. اما متاسفانه بهبود و از بین رفتن علائم در درمان با شیمی درمانی موقت است. پس در بسیاری از بیماری ها چاره ای نیست جز اینکه از این پیوند برای بیماران استفاده گردد.

آیا عمل پیوند مغز استخوان یک درمان قطعی برای سرطان است؟همانطور که در بخش درصد موفقیت این پیوند گفته شد، جواب این سوال به عوامل زیادی، چون نوع بیماری، سن بیمار، نوع پیوند و مرحله بیماری، در بهبود بستگی دارد و در افراد مختلف متفاوت خواهد بود. پس نمی توان به این پرسش جواب قطعی داد. فقط می توان گفت که شانس بهبود برای افرادی که پیوند انجام می دهند، نسبت به آن هایی که این کار را نمی نمایند به صورت قابل توجهی افزایش می یابد. بعلاوه خوب است بدانید احتمال برگشت بیماری در پیوند اتولوگ بیشتر و در آلوژنیک کمتر است.

منبع: سایت ستاره

dorezamin.com: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله سرگرمی و گردشگری

pariha.com: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.

منبع: راسخون