فیلم روزهای نارنجی؛ درامی اجتماعی با نگاهی نو - مجله سرگرمی

رضا بهکام| فیلمی در ژانر درام اجتماعی با نگاهی نو با بار انتقادی به سینمای ایران که بدون ساختاربندی مناسب در ساختمان فیلمنامه تنها برشی از دو هفته نامه قهرمان زنی در آستانه 45 سالگی است که با انتهای خوش، نیروی مهیب آنتاگونیست موجود در فیلم را به سطحی نازل و پوچ گره می زند.

اخیرا نقدی از فیلم جدید کن لوچ فیلمساز بریتانیایی داشتم، فیلمی با عنوان ترجمه تحت الفظی متاسفیم جا ماندی در ژانری مشابه و اکنون که به سینمای انتقادی او در حافظه ام بازمی گردم، متوجه می شوم تفاوت فیلم روز های نارنجی با آن نه در نوع نگاه انتقادی بلکه در ساختار فیلمنامه است.

باور کنید گاهی قیاس ها مهم اند تا ما متری دقیق و فنی در نقد و تحلیل خود به وجود آوریم. هر دو فیلم اگرچه جسورانه و عریان به بدنه جامعه کارگری تاخته اند، اما کانون خانواده به عنوان هسته اصلی درام در اثر آرش لاهوتی الکن است و به چرایی های مخاطب در دل خود پاسخ شفافی نمی دهد.

آبان (هدیه تهرانی) قهرمان زنی با چهره سرد و بازی روبوتیک و بی روح توام با گذشته ای تروماتیک در کنار مجید (علی مصفا) همسری منفعل با بازی نه چندان قابل قبول چطور می تواند از پس نیروی فولادین و جمع شده ضدیت های موجود و طرح شده در فیلم برآید؟

آیا او از نیروی جادویی برخوردار است؟ آیا او قرار است شعاری از یک ابرقهرمان زن نوین باشد تا دوربین در مقام یک شیفته مدام با نما های مدیوم و کلوزآپ در بستر صفر تا صدی اثر او را بر دیده و ذهن مخاطب حقنه کند؟ آیا رفتار های آبان و مجید در طول اثر، شخصیت پردازی درستی به مخاطب ارایه می نمایند؟ آیا فیلمنامه در راستا عطف درونی خود به تحولی قابل قبول برای قهرمانش دست می یابد؟

کن لوچ از بازیگران تجربی و کمتر دیده شده در اثرش به بهترین شکل بهره برده است از این رو آیا بهتر نبود حتی با ریسک قرار دریافت فیلم در رسته سینمای هنر و تجربه آقای لاهوتی اجازه حضور به چهره های جدید و یا با تجربه تئاتری را در این مجال برای کسب نقش های اول و دوم به خود می دادند تا با معرفی استعداد های راه نیافته به مدیوم سینمای بدنه نه تنها یاریی همسو به فیلم خود در راستا رسالت انتقادی آن می کردند بلکه مخاطبان نیز با تنفسی آزاد با این رویکرد، خود را از دام بازی های کلیشه ای نام های عظیم که به تیپ های کهنه سینمایی بدل شده اند رها نمایند، امری که در حیطه نقش های فرعی، کارگردان از آن به درک و کارکردی مثبت نایل آمده است که گواه آن بازی های متفاوت و تاثیرگذار صدف عسگری، ژیلا شاهی، رویا حسینی و لیلی فرهادپور است.

فیلمی که در کنار صیدی از یک ایده درخشان که همانا بازشناسایی طبقه کارگر و تنوع محلی یا بومی آن در تقابل با کارگران مهاجر از استان های همجوار است به صورت متممی بر آن نقطه قوت آن را می توان در سایه افکت هایی در قالب ایماژ های تصویری که در خلال سکانس ها به نمایش درمی آیند برشمرد.

مواردی مانند در گِل و لای ماندن وانت بار آبان و یاری کارگران فصلی برای بیرون راندن آن یا ناهارخوران کارگران زن در باغ مرکبات و شور و همهمه آنان و یا بازی درخشان لیلی فرهادپور در نقش لیلا در راهبری زنان کارگر مهاجر و ساماندهی اوضاع آنان در طول فیلم و پوشش خلأ های بازیگری هدیه تهرانی توسط او که در کل اثر سایه افکنده است، مواردی که با مونتاژ های هوشمندانه و دقیق مهدی حسینی وند توام است و انتخاب او در این مجال به جهت کارنامه پربار تدوین های تلویزیونی و سینمایی از محاسن فیلم لاهوتی به شمار می رود.

قلم جمیله دارالشفایی فیلمنامه نویس و فعال سیاسی که فیلمنامه خوش نگارش متولد 65 را در کارنامه دارد در کنار کارگردان اگرچه به ایده ای ناب برای نگارشی نو دست یافته اند ولی بدون تمرکز روی نقاط عطف بیرونی و درونی و در مهم ترین معضلش یعنی نقطه اوجی کم فروغ، فیلم را نه تن ها از ضرباهنگ اصلی می اندازد بلکه همه کاشته های خود در پرده اول اعم از تقابل آبان با یعقوب (با بازی علیرضا استادی) و کاظم (با بازی مهران احمدی) و موارد فرعی، چون رویارویی با نزول خوار و... را به محاق می برد.

طرح پیرنگ های فرعی در قالب خرده روایات در طول قصه مانند خیانت فیروزه (با بازی ژیلا شاهی) به آبان و رابطه کارگر زن معتاد با بازی رویا حسینی در نقش عالیه با راننده وانت نیسان یاریی به پیشبرد خط اصلی روایت در جهت باروری و فراوری انرژی فزاینده برای نقطه اوج آن نمی نماید.

ترومای روانی آبان به جهت سقط فرزندش در 20 سال قبل و اختلال فوبیای ارتفاع او نیز از موارد مهمی است که فیلمنامه نویسان به راحتی و بدون جرح و تعدیلی مناسب از کنار آن گذر نموده اند.

بار روانی موسیقی فیلم اگرچه به عهده کریستف رضاعی بنام است ولی با ظهوری دیرهنگام در پرده سوم مکملی تاثیرگذار در دل اثر نیست و در سکانس انتهای صرفا شاهدی بر انتها خوش نسبی ماجراست که به بدنه فیلم بخیه شده و از جنسیت انتقادی فیلم دفاعی نمی نماید.

واحد اتالوناژ فیلم با طیف رنگ اصلی نارنجی و در حاشیه با گستردگی در رنگ های خاکستری، بژ و سبز در تصاویر ثبت شده به شاعرانگی آن یاری می نماید تا فصل خاطره انگیزی از پاییز را در کنار مرکباتش در خطه شمال کشور ببینیم که حامل معنای شور و زندگی در پس ناملایمات و مسائل به وجود آمده در بستر فیلم را به صورتی روانی با تکرار های خود به مخاطبش القا کند.

نگاه نقادانه لاهوتی در بازنمایی شأن و کرامت از دست رفته کارگران فصلی و محلی که عمدتا از زنان بی خانوار یا بدسرپرست جامعه اند همچنین طرح موضوعیت دستمزد پایین آنان که به دست دلالان چموش و بی هویت جامعه معین می گردد و جسارتش در طرح مواردی، چون بیمه و رفاه جامعه کارگری ستودنی است و همانا تصاویری تند از زجر و وخامت اوضاع آنان سکوی موفقیتی برای کارگردان جوان است.

دست آخر نقدی هم دارم از اکران دیرهنگام سراسری فیلم در این ایام که با 3 سال تاخیر نه به واسطه ویروس کرونا و یا قرعه عامدانه زمانی و سرگروهی سینمایی هر آنچه که مد نظر صحبت های اخیر کارگردان بوده بلکه تعلل عامدانه کارگردان در اکران فیلمش از سال 96 تا به امروز که به فکر فتح جوایز و افتخارات بوده اند!

آیا به جهت نوع تفکر انتقادی گسترده در فیلم پسندیده تر نبود تا همانا این کلیدواژه، رسالت منبعثی باشد برای سریع تر دیده شدن گونه ای از مسائل عریان کارگری و سوءرفتار های دلالان توسط مردم و مسوولان؟

آیا فتح جوایز بین المللی برای نگاه نو به سینمای بدنه ایران ملاک مهم تر کارگردان و تهیه نماینده محترم اثر بوده یا بهانه های واهی آن ها بعد از 3 سال عرضه آن در روز های ناامیدی مردم در دوران تورم مالی و پاندمی کرونا و بیات شدن بخش مهمی از محتوای فیلم شان؟

گروه ساختمانی ابان: گروه ساختمانی آبان: مجری بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت میباشد.