فرصت های همکاری تجاری ایران وچین با طرح ابتکار کمربند - مجله سرگرمی

به گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، معاونت مطالعات اقتصادی این مرکز طی گزارشی به آنالیز ابعاد طرح ابتکار کمربند و راه چین و فرصت های همکاری تجاری ایران پرداخت.

در این گزارش آمده: از سال 2013 و در پی تصمیم دولت چین، طرح ابتکاری با عنوان ابتکار کمربند و راه به شکل رسمی مطرح و شروع شده¬است؛ در چارچوب این ابتکار چین به وسیله آسیای میانه و غربی با خلیج فارس و دریای مدیترانه و از طرف دیگر با آسیای جنوب شرقی و جنوب آسیا و اقیانوس هند مرتبط می گردد. این طرح در ابتدا به عنوان شبکه ای از طرح های زیربنایی منطقه ای شروع شد، اما پیگیری آخرین نسخه آن نشان می دهد محدوده این ابتکار همچنان ادامه دارد و در حال حاضر شامل ارتقای سطح هماهنگی سیاست ها در قاره آسیا، ادغام اقتصادی، آزادسازی تجاری و اتصال مردم به مردم می گردد. گستره کشورهای ابتکار کمربند و راه (BRI)، سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا را دربرمی گیرد.

در ادامه بیان شده: در این ابتکار کوشش شده است تا اهدافی نظیر بهبود زیرساخت های منطقه، ایجاد شبکه ایمن و کارآمد معابر زمینی، دریایی و هوایی، تقویت تجارت، تسهیل سرمایه گذاری و تقویت و کارآمدسازی تجارت برای کشورهای فعال در این طرح محقق گردد. این اهداف مطابق با شاخص های تسهیل تجارت یعنی دسترسی به بازار داخلی، دسترسی به بازار خارجی، کارایی و شفافیت مدیریت مرزی، در دسترس بودن و کیفیت خدمات و زیرساخت های حمل و نقل و در دسترس بودن و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات پیگیری می شوند. در سال 2020 سرمایه گذاری چین بیشترین سرمایه گذاری را در کشورهای آفریقایی واقع در راستا کمربند و راه انجام داده است که حدود 6/12 میلیارد دلار بوده و تقریباً 27 درصد از کل سرمایه گذاری 47 میلیارد دلار را شامل می گردد.

در بخش دیگری از این گزارش بیان شده: در سال 2020 سرمایه گذاری چین بیشترین سرمایه گذاری را در کشورهای آفریقایی واقع در راستا کمربند و راه انجام داده است که حدود 6/12 میلیارد دلار بوده و تقریباً 27 درصد از کل سرمایه گذاری 47 میلیارد دلار را شامل می گردد. پیش بینی این است که در سال 2021 چین بیشتر در حوزه های معینی نظیر زیرساخت های حمل و نقل و در حوزه کشورهای آسیایی سرمایه گذاری کند تا از مزایای توافقنامه های تازه بهره برداری کند.

در این گزارش ذکر شده: بر اساس آمار وزارت بازرگانی جمهوری خلق چین، کل حجم تجارت چین با کشورهای واقع در کریدورهای طرح ابتکار کمربند و راه (BRI) طی سال های 2019-2014 حدود 6408 میلیارد دلار بوده است بعلاوه طی دوره مزبور، حجم تجارت چین با کشورهای واقع در کریدور مزبور 1341 میلیارد دلار بوده و در سال 2020 هم با 7/0 درصد رشد به حدود 1350 میلیارد دلار رسیده است که تقریباً 29 درصد از کل تجارت خارجی چین را شامل می گردد. پیش بینی این است که در سال 2021 چین بیشتر در حوزه های معینی نظیر زیرساخت های حمل و نقل و در حوزه کشورهای آسیایی سرمایه گذاری کند تا از مزایای توافقنامه های تازه بهره برداری نماید.

در ادامه این گزارش ذکر شده: طبق آمار فوق الذکر، با احتساب خود کشور چین، حدود 37 درصد از کالاهای صادراتی ایران اعم از نفتی و غیرنفتی (به ارزش 5/11 میلیارد دلار) در سال 1399 (2020) به طور مستقیم به کشورهای واقع در کریدور ابتکار کمربند و راه (BRI) صادر شده است. علاوه بر این، حدود 38 درصد از نیازهای وارداتی ایران به ارزش تقریبی 13 میلیارد دلار هم به طور مستقیم به وسیله 6 کشور واقع در کریدور ابتکار کمربند و راه شامل قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ترکیه تأمین می گردد (کشورهای واقع در کریدور مستقیم و مشترک).

در این گزارش آمده: بعلاوه بر اساس آخرین آمار در سال 2018 اندازه اکمال تجاری ایران با کشورهای واقع در کریدور این کمربند، در بخش صادرات 59 درصد و در حوزه واردات 38 درصد است؛ با عنایت به اینکه در سال 2018 تعداد 65 کشور دارای شرایط عضویت در ابتکار کمربند و راه بودند و در سال 2020 تعداد کشورها به 140 افزایش یافته است، شاخص اکمال تجاری در صادرات بیش از 65 و در واردات هم بیش از 45 درصد تخمین زده می گردد. بنابراین از حیث کمی، پتانسیل بالایی در ارتقای روابط تجاری ایران با کشورهای مذکور وجود دارد.

در این گزارش تصریح شده: تحقیقات نشان می دهند کاهش 10 درصدی هزینه های ریلی، هوایی و دریایی، صادرات را در کشورهای فعال در کریدور ابتکار کمربند و راه به ترتیب 2، 5/5 و 1/1 درصد، افزایش می دهد. طبق این ارزیابی ها، بهبود شرایط شاخص های تسهیل تجارت در ایران منطبق با استانداردها و اهداف موجود در ابتکار کمربند و راه، نظیر توسعه زیرساخت های حمل و نقل و تجاری و تأمین اقتصادی منجر به رشد قابل توجهی در صادرات ایران خواهد شد. بر این اساس، در صورت مدیریت صحیح و تبیین و تصریح دقیق منافع ملی در ابتکار کمربند و راه، افزایش کارایی و شفافیت و پاسخگویی در مدیریت مرزی، در دسترس بودن و کیفیت زیرساخت های حمل و نقل و در دسترس بودن و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات می توانند به ترتیب رشد 4/200 درصدی، 9/52 درصدی و 3/161 درصدی صادرات ایران را منجر گردد.

در بخش دیگری از این گزارش می خوانیم: اهداف اساسی طرح، محدود به ملاحظات اقتصادی نیست و ماهیت فرا اقتصادی اهدافی که با محاسبات پکن در عرصه سیاست بین الملل ارتباط دارد، هم از منظر ملاحظات کلان سیاست خارجی چین و از هم حیث ترتیبات حاکم بر معادلات منطقه ای و دنیای از اهمیتی راهبردی برخوردار است. به طور خلاصه باید تأکید کرد ابتکار کمربند و راه، پلتفرم اصلی پکن برای تبدیل به هژمونی نوظهور دنیا است و با کوشش آن برای دستیابی به موقعیت ابرقدرتی در نظام بین الملل ارتباط دارد. کمااینکه بر اساس تازهترین گزارش جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا، چین با پشت سر گذاردن آمریکا، تا سال 2040 به ابرقدرت دنیا تبدیل خواهد شد.

در این گزارش بیان شده: از طرفی، در شرایط تحریم هم می توان به وسیله توسعه روابط استراتژیک با چین، همچنان از تسهیلات زیرساختی این طرح برخوردار شد. علاوه بر این، هر اندازه که چین برای اقتصادهای حاضر در کریدور ابتکار کمربند و راه، به عنوان شریک تجاری و عامل سرمایه گذاری اهمیت بیشتری پیدا می نماید، مزایای مشارکت در این طرح برای جذب سرمایه و بعلاوه تسویه حساب های تجاری در شرایط تحریم برای ایران هم می تواند افزایش یابد. به عبارتی بهتر، باید به این نکته اساسی توجه داشت که ورود ایران به این ابتکار بزرگ، گامی نه فقط در جهت کاهش آثار اقتصادی تحریم هاست، بلکه راهبردی مؤثر برای خنثی سازی اهداف فرا اقتصادی تحریم ها ازجمله بی اثر ساختن کوشش ها برای تنزل مزیت های ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران است. به ویژه آنکه حضور در ابتکار کمربند و راه می تواند به تقویت موقعیت ترانزیتی کشور که آمریکا در دهه های اخیر به وسیله حمایت از پروژه هایی چون خط لوله باکو-تفلیس-جیهان و در قالب فرمول همه کریدورها به جز ایران در پی تضعیف آن بود، بیانجامد.

در بخش دیگری از این گزارش تصریح شده: البته ابتکار کمربند و راه، رقبا و مخالفان جدی هم دارد. به اعتقاد دولتمردان ایالات متحده آمریکا، دو انتقاد عمده به طرح ابتکاری کمربند و راه وارد است؛ از یک سو وام هایی که به کشورهای در حال توسعه واقع در کریدور این ابتکار پرداخت می گردد، می تواند موجبات تشدید بحران بدهی های خارجی برای این کشورها را فراهم کند و از طرف دیگر، استانداردهای بین المللی در حوزه هایی نظیر شفافیت، حقوق کارگران محلی و مسائل زیست محیطی در این طرح ابتکاری رعایت نشده است. البته باید توجه داشت که این انتقادها بیشتر به علت رقابت بین المللی بین دو کشور مطرح است، اما مد نظر قرار دادن آنها مفید و لازم است.

در گزارش مرکز پژوهش های مجلس بیان شده: بعلاوه رقابت ژاپن و هند با ابتکار کمربند و راه، از انگیزه مقاومت در برابر آینده آسیایی تحت سلطه چین حکایت دارد. جمهوری های آسیای میانه درگیر یک رقابت گسترده، فراتر از هند و ژاپن، این بار بین همسایگان روسی و چینی خود هستند. اگرچه چشم اندازهای این دو قدرت بسیار با یکدیگر اختلاف دارند، اما آنها توانسته اند پیش نیازهای همکاری میان خود را فراهم نمایند. درواقع تمایل چین به نفوذ در حیات خلوت روسیه، به علت تمایل به همکاری این دو کشور در برابر غرب و آمریکا و بعلاوه همکاری در اتحادیه اقتصادی اوراسیا چالش گسترده ای را ایجاد نخواهد کرد.

در مجموع در زمینه کشورهای رقیب می توان به دو مورد مهم ذیل اشاره کرددر این گزارش با بیان این نکته که آمده: کشورهایی هستند که رقیب چین محسوب می شوند اما با ایران روابط حسنه ای دارند مانند هند. در این راستا باید ضمن تقویت روابط با چین با کشورهای مزبور هم همکاری های اقتصادی و تجاری را تقویت کرد. بعلاوه کشورهایی هستند که رقیب چین نیستند اما رقیب جمهوری اسلامی ایران محسوب می شوند مانند ترکیه و بعضی کشورهای حوزه خلیج فارس. در این زمینه باید ضمن رصد و شناسایی اقدامات و تعاملات این کشورها با چین، با اتخاذ تدابیر لازم برای تقویت و تکمیل زیرساخت ها و افزایش سهم تجارت خارجی و تعداد کشورهای طرف تجاری، سهم بازرگانی خارجی و تعاملات اقتصادی کشور با چین و سایر کشورهای مؤثر را، حفظ و ارتقا بخشید.

در این گزارش تصریح شده: شایان ذکر است، موافقتنامه هایی که ذیل ابتکار کمربند و راه منعقد می گردد، درمجموع برای ایران تسهیلات قانونی و زیرساختی فراهم می نماید؛ در عین حال به علت همسایگی بسیاری از کشورهای واقع شده در کریدور این ابتکار با ایران، فرصت همکاری های منطقه ای هم بیش از پیش مهیا می گردد. در واقع اهدافی نظیر افزایش فراوری و اشتغال در صنایع صادراتی، افزایش سودآوری مبادلات خارجی به وسیله صادرات با تکیه بر فراورینمایندگان غیر سنتی و افزایش جذب سرمایه گذاری خارجی در بستر این طرح برای اقتصاد ایران از قبل اجرای این طرح، قابل تحقق است.

در ادامه این گزارش آمده: در صورتی که ایران در استفاده از ظرفیت های این تفاهمنامه همکاری و ابتکار کمربند و راه، به صورت درست و در راستای منافع ملی بهره برداری کند، می توان نتیجه گرفت، موافقتنامه هایی که ذیل ابتکار کمربند و راه بین ایران و چین منعقد می گردد، علاوه بر فراهم کردن تسهیلات قانونی و ساختاری در زمینه ارتقای تجارت به شکل کلی، به علت قرار گرفتن کشورهای منطقه غرب آسیا و هم آسیای میانه به عنوان همسایگان ایران در کریدور ابتکار کمربند و راه، فرصت همکاری های منطقه ای بیشتری را بیش از پیش مهیا می نماید. یکی از مهم ترین اقداماتی که ذیل این موافقتنامه ها امکان عملیاتی شدن پیدا می نماید، برخورداری از تسهیلات کریدورهای لجستیکی تعریف شده در ابتکار کمربند و راه است.

اَبَر طرح ابتکار کمربند و راه با رقبای بالفعل و بالقوه ای در سطح دنیای روبرو است که چگونگی تعامل با آنها در تحکیم و تثبیت یا تضعیف و کنار گذاشته شدن ایران در این طرح بسیار حیاتی است. هرچند آمریکا به طور ضمنی در ممانعت از اجرایی شدن این ابتکار منزوی شده است و روسیه و چین هم به توافقات نانوشته ای در زمینه تقسیم قدرت در آسیای میانه دست یافته اند، ترکیه و کشورهای عربی هم در راستای منافع خودشان برنامه های متنوعی را طراحی نموده اند، اما هوشمندی

در گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با اشاره به این نکته که جمهوری اسلامی ایران در بهره برداری حداکثری از پیوستن به ابتکار کمربند و راه لازم است. در این راستا موارد ذیل باید مورد توجه قرار گیرد بیان شده:

جمهوری اسلامی ایران باید نسبت به نحوه تعامل با چین موضع روشن و معینی داشته باشد؛ به نحوی که یکپارچگی و اتخاذ مواضع و روینمودهای اصولی مبتنی بر منافع بلندمدت در تعامل با چین وجود داشته باشد. بعلاوه تشکیل کمیته فرا قوه ای برای پرهیز از ناهماهنگی ها و استفاده حداکثری از ظرفیت ها و فرصت های ابتکار کمربند و راه ضرورت دارد.

در ادامه گزارش آمده: موضع کشوری نظیر چین در قبال مسائل سیاسی به ویژه در موضوع تحریم های غرب مهم و اثرگذار است و باید قبل از عقد هرگونه موافقتنامه همکاری اجرایی، نسبت به شفاف سازی این موارد اقدام لازم صورت گیرد و سپس وارد قراردادهای عملیاتی با توجه به منافع طرفین در زمینه های مختلف شد. بعلاوه راهبرد تعامل با چین در ابتکار کمربند و راه و ذیل تفاهمنامه همکاری 25 ساله، باید با لحاظ فرصت ها و تهدیدهای موجود در فضای منطقه ای و بین المللی صورت گیرد؛ به نحوی که ضمن جلوگیری از ایجاد انحصار یک طرفه در تعاملات اقتصادی با چین، امکان بهره برداری از فرصت های تعامل با کشورهای واقع در سایر کریدورهای موجود در ابتکار کمربند و راه و بعلاوه سایر کشورها فراهم گردد.

در این گزارش تصریح شده: باید در تنظیم روابط اقتصادی با چین به گونه ای اقدام کرد که به بدهی های کلان و زیاد ایران به چین منجر نگردد (درصد معینی از بودجه عمومی کشور معین گردد) و کوشش گردد تراز همکاری های اقتصادی در سطح مناسب تعریف و عملیاتی گردد. بعلاوه تبیین نسبت و صندلی طرح ابتکار کمربند و راه با سایر برنامه های توسعه ای جمهوری اسلامی ایران هم لازم است. درمجموع حضور جمهوری اسلامی ایران در ابتکار کمربند و راه چین، برای هر دو کشور منافع زیادی دارد که ایران می تواند با یک دیپلماسی اقتصادی مناسب و رعایت ملاحظات ذکر شده، نهایت بهره برداری را از آن به عمل آورد.

sloblag.com: سلوبلاگ: سیستم مدیریت محتوای قدرتمند سلوبلاگ

virapars.ir: ویراپارس: سئو، طراحی سایت، بهینه سازی وب سایت، طراحی پرتال، طراحی قالب وردپرس

dorezamin.com: دور زمین: بانک سفر و گردشگری