فاینال فانتزی 7 و بر چرایی ارزش آن - مجله سرگرمی

گمان نمی کنم هیرونوبو ساکاگوچی، تهیه نماینده بازی، هرگز به خاطرش خطور می کرد که پس از ساخت فاینال فانتزی 6 و دستیابی آن به پیروزیت و محبوبیتی بی سابقه در ژاپن، بتواند چیزی بسازد که از ژاپن فراتر رفته و در سطح جهانی مخاطب یابد. با توجه به فروش چشمگیر فاینال فانتزی 6، اسکوئر توانایی ساخت چیزی عظیم تر از بازی قبلی را داشت. بنابراین ساکاگوچی و یوشینوری کیتاسه، کارگردان بازی، ریسک ساختن بازی بر کنسولی که برای شان تازگی داشت را پذیرفتند و همین امر، این قابلیت را به آن ها داد که برای اولین بار در مجموعه از گرافیک سه بعدی بهره گیرند. این قابلیت تازه بر شیوه ی روایت بازی نیز تأثیرگذار بود. کاراکترهای سه بعدی بر پس زمینه دو بعدی محصولی سینمایی تر با کارگردانی پر و پیمان تر به بار آورد. اما آیا مگر نوآوری بدون نیم نگاهی به گذشته ممکن است؟ فاینال فانتزی 7 با پیگیری رویکرد بازی های پیشین مجموعه و توسعه و بهبود آن به تناسب ایده مد نظر، از همان سیستم مبارزه ای نوبتی آشنا در جهانیی محیط باز یا به قولی غیر خطی استفاده نموده و این بار با بهره گیری از عناصر جدیدی چون سییستم ارتقای ماتریا و حرکات قدرتمند (Limit Break) که نسخه پیشرفته تر مهارت های خاص فاینال فانتزی 6 (Desperation Attack) بود، به غنای بیشتری رسید. جهانی نیمه باز فاینال فانتزی هفت به بازی نماینده این قابلیت را داد که با وسایل نقلیه مختلف در نقشه گایا، جهانیی که قصه بازی در آن رخ می دهد، بگردد و بازی را همگام با سرعت مطلوب خود پیش ببرد.

موسیقی بازی ساخته نوبووُ اوئماتسو (Nobuo Uematsu)، از شناخته شده ترین نام ها در حوزه موسیقی ویدیوگیم است. او تقریبا در تمام قسمت های فاینال فانتزی نقشی پررنگ داشته و آهنگساز اصلی حداقل دوازده بازی این مجموعه بوده است. اوئماتسو در ساخت موسیقی بازی، چالش عظیمی مقابل خود می بیند؛ او که در نظر داشت موسیقی بازی را با یک ارکستر ضبط کند، مجبور می گردد به خاطر مسائل فنی به قالبی ابتدایی تر و شبیه به کنسول های قبل از پلی استیشن روی آورد. باجود اینکه امکان تنظیم آهنگ های سنگین برای بازی و بهره گیری از خواننده روی کنسول پلی استیشن وجود داشت، تصمیم نهایی خاتمه بر آن گرفته شد که برای کاهش میزان زمان لودینگ و کند شدن فرایند اجرای بازی، آهنگ ها را سبک تر نمایند؛ اما فدا کردن موسیقی ضبط شده و بهره گیری از تنها شانزده صدا برای خلق موسیقی (در کنسولی که می توانست 24 صدا را در لحظه فراوری کند)، نه تنها از بار احساسی و معنوی بازی نکاست، که با نگاهی به گذشته و رویکردی نوستالژیک، ترکیبی خارق العاده از احساسات قدیمی و احساسات جدید ایجاد کرد و به تناسبی فراتر از حد تصور رسید. این حس نوستالژیک از شباهت موسیقی متن فاینال فانتزی 7 به بازی های قبلی مجموعه ریشه می گیرد و احساسات جدید، ناشی از کیفیت سه بعدی بازی، داستان گویی به شیوه ای دراماتیک تر با بهره گیری از زوایای مختلف دوربین و کارگردانی خوب صحنه های مبارزه است.

بازی موضوع و تم معینی را دنبال می نماید که شاید آن را از کلیشه ای ترین موضوعات، کلیشه ای به سن تاریخ انسان بدانیم: تقابل خیر و شر، قوی و ضعیف، ثروتمند و فقیر. گروهی از شورشیان تحت نام اولنچ (Avalanche) بر قدرت مطلقه شرکت فراوری نیرو شینرا شوریده و در پی سرنگونی آن برمی آیند. این شرکت با کشیدن شیره زمین، که در بازی جریان زندگی (Life Stream) خوانده می گردد، حیات بر این سیاره را در معرض نابودی قرار داده است. نقش اصلی بازی، کلاد استرایف (Cloud Strife)، به عنوان یک سرباز سابق، با پیوستن به این گروه در پی نجات زمین و زندگی خود و دوستان خود، دوباره به میدان مبارزه پا می گذارد؛ در این زمان اما ورود دوباره شخصیتی آشنا از گذشته کلاد، به نام سفیروث (Sephiroth)، داستان را از آن چه به ظاهر چیزی جز نبرد کاپیتالیسم نیست، پیچیده تر می نماید.

شخصیت های به یاد ماندنی هر از چند گاهی گذارشان به بازی ها می افتد؛ اما فاینال فانتزی 7 از مجموعه ای کامل از شخصیتهای ماندگار تشکیل شده است. تک تک کاراکترهای بازی، چه شخصیت های اصلی و چه فرعی از غنایی بی نظیر برخوردارند و داستانی که از هر یک از شخصیت ها برای مخاطب تصویر و تعریف می گردد، خود قابلیت تبدیل شدن به بازی ای جداگانه دارد.فاینال فانتزی 7 کاراکترهایی را به مجموعه افزود که سال هاست در یاد هواداران مانده و در تعریف اوج احساس انسانی از بهترین نمونه ها هستند. هر یک از این کاراکترها (از اریس و تیفا گرفته تا برت و رد) در معین سرنوشت زمین، که با سرنوشت سفیروث گره خورده است، نقشی موثر ایفا می نمایند و حتی در رتبه بندی اهمیت شاید از پروتاگونیست نیز پیشی بگیرند.

اما همین شیوه روایت از همواره مخاطب را به جهانی سایبرپانک گونه بازی نزدیک تر می نماید. جهانیی که شاید در نگاه اول بسیار با آن چه از واقعیت ملموس و محسوس امروز می شناسیم، فاصله داشته باشد؛ اما شاید بتوان با گنجاندن واقعیت شهر میدگار (Midgar) در چند عبارت، تقارن آن را با جهانی خودمان نشان داد: شکل گیری تروریسم نوین برای نجات زمین، بهره کشی از طبیعت برای افزایش فراوری و تطمیع ضمیر خود، جنگ خیر و شر و جدال کلیشه ها، پیشرفت بشر همگام با مرگ طبیعت، نیروی اتمی امروز در قیاس با ماکو (Mako) در میدگار، تغییر نظام اجتماعی و انسانی از کوشش همگانی برای بقا به بهره کشی غول های سرمایه داری از عوام…

همه این ها و بسیاری دیگر که در این مقال نمی گنجند، به خوبی نشان می دهند که چگونه میتوان ارتباطی میان مخاطب جدید امروزی و یک بازی بیست ساله برقرار کرد؛ ارتباط و تشابهی که موجب می گردد هر روز خود را به جهانی سایبرپانک فاینال فانتزی 7 نزدیک تر ببینیم: ارجاع انسان به ذات طبیعی خود؛ کاری که فاینال فانتزی 7 به بهترین نحو پیروز به انجام آن شد.

رویکرد مجموعه فاینال فانتزی، به ویژه شماره هفتم به صنعت بازی و ویدیوگیم به عنوان رسانه ای پویا برای برقراری ارتباط نزدیک تر با مخاطب، روایت داستان و تبیین مفاهیمی که سعی در بیان آن داشته است، حتی نسل بازی سازان بعد از خود را متاثر کرد؛ بازی ای که همه به آن نگاه نموده اند و می نمایند، الهام گرفته و می گیرند، یک بازی که می تواند نمونه مثال یک نسل در تعریف ویدیوگیم باشد. ارجاعی که بدعتی آورد که بیست و سه سال بعد نیز به سختی می توان امثال آن را پیدا کرد.

فاینال فانتزی 7 نوعی نگاه را میان هر دو سازندگان و مخاطبان برجسته کرد و آن تاکید بر بار معنایی-روایی است که یک ویدیوگیم می تواند به دوش کشد و حتی در ارائه آن از بسیاری رسانه های دیگر پیروز تر باشد. این امر هر دو فرستنده و گیرنده پیغام را به واکاوی وامی دارد؛ تا در کنار لایه های سطحی تر، لایه های عمیق بازی را درک نمایند. درست است که فاینال فانتزی 7 اولین ویدیوگیمی نیست که به این مهم پرداخت، اما بسط این اندیشه با فراگیری فاینال فانتزی 7 در کل جهان، به ویژه اروپا و امریکا همراه شد. به همین دلیل می توان بدون سوگیری و اغراق، اقرار کرد که فاینال فانتزی 7 مهم ترین و تاثیرگذارترین بازی این مجموعه و از مهم ترین های تاریخ ویدیوگیم است؛ تا جایی که اهمیت آن را می توان به تقسیم صنعت بازی، به پیشا فاینال فانتزی 7 و پسا فاینال فانتزی 7 نشان داد.

این تقسیم بندی با توجه به تاثیری که این بازی بر دریافت ویدیوگیم (به طور کل) و بازی ژاپنی (به طور اخص) بر جهان داشت معین می گردد؛ حال آن که پیش از آن بسیاری شرکت ها و بازی سازان در ژاپن تمرکز یافته و فرهنگ بازی کردن با رویکرد نوین در جهان عمومیت نداشت.

فاینال فانتزی 7 را می توان بازی ای دانست که سفیر یک مجموعه به قدمتی نزدیک به صنعت بازی شد و جهان را برای اولین بار به وسیله ویدیوگیم، رسانه ای نوپا، به سمت ژاپن و فرهنگ آن جلب کرد. هر چند که نوعی بومی کردن در فرایند ترجمه و نشر بازی در غرب صورت گرفت (که شاید از شتاب زدگی برای ترجمه بازی و انتشار گسترده جهانی آن ریشه می گیرد)، با این حال روح ژاپنی همچنان بر آن غالب بوده و قدرت انیمه و گیم مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرد. تاثیر یک بازی بر یک صنعت آن گونه بود که حتی فروش یک کنسول را تا چندین مرتبه افزایش داده و نگاه عموم را به یک عنصر ناشناخته (ویدیوگیم) تغییر داد و این ناشناختگی بیش از آن که به سخت افزاری و استفاده ما از آن مربوط باشد، به پیغام پنهان و مسکوت خالقان ویدیوگیم اشاره دارد؛ که شاید در پس خنده ها و غم ها، کوشش ها و تکرارها و چندباره مردن ها، بتوانیم آن چه را که در ذهن سازنده نقش بسته و هیچ واژه ای بر روی کاغذ توان رساندن آن را ندارد، درک کنیم: حسی مشترک حاصل از درک مشترک.

mastanehtoline.ir: مجله مستانه، وبگاه گفتگو و انجمن بحث و تبادل نظر

kulu.ir: کولو: مجله جاذبه های گردشگری ایران

cicagraphic.ir: مجله گرافیک | همه چیز درباره طراحی بصری و گرافیکی