غرب ایران در جهت بیابانی شدن، زاگرس باید زنده بماند - مجله سرگرمی

دراین بین بحران های واردشده به جنگل های زاگرس که امروز به عنوان یک چالش ملی از آن یاد می گردد، در صورت عدم برنامه ریزی و واکنش خردمندانه در راستای حل و کاهش آن، مالیات بسیار سنگینی به اقتصاد و اجتماع کشور تحمیل خواهد نمود.

در سال های اخیر در موردحفاظت از جنگل های غرب کشور و ناحیه رویشی زاگرس همایش ها و نشست های تخصصی بسیاری برگزارشده که تقریباً خروجی تمامی این بحث و آنالیز های علمی به نحوه مدیریت و نگهداشت این منبع باارزش زیستی اشاره داشته اند.

این در حالی است که در یک دهه اخیر جنگل های استان های غربی کشور وارد بحرانی عمیق شده اند که بر اساس نتایج میدانی و اظهارات کارشناسان حوزه منابع طبیعی مدیریت غلط منابع جنگلی، بهره کشی های پی درپی و بروز و گسترش انواع آفات اسباب از بین رفتن این سرمایه ملی را فراهم آورده است.

آتش به دامن زاگرس

شوربختانه در همین سال های اخیر بر شدت بحران های زیستی این ناحیه استراتژیک افزوده شده که نقش عوامل انسانی در بروز آن ها غیرقابل انکار است.

یکی از مواردی که منشأ انسانی آن به اثبات رسیده و عدم امکانات درخور سبب تشدید بحران شده، آتش سوزی های گاه و بی گاهی است که همیشه عرصه را بر تنوع ژنتیکی این ناحیه تنگ نموده و بر لیست سنگین خسارات افزوده است.

رضا آریایی مدیرکل مدیریت بحران لرستان در این رابطه با یادآوری اینکه طی پنج سال اخیر بیش از 946 فقره آتش سوزی در سطح جنگل های لرستان داشته ایم می گوید: در قالب این تعداد آتش سوزی بیش از 13 هزار و 12 هکتار از جنگل های استان لرستان براثر آتش سوزی از بین رفته اند.

آریایی یادآور می گردد: این آتش سوزی ها در عرصه های منابع طبیعی و همچنین مناطق حفاظت شده اتفاق افتاده است.

وی اضافه می نماید: به طور متوسط هرسال دو هزار و 600 هکتار از جنگل های لرستان در آتش سوخته اند که بیشترین مقدار آتش سوزی در استان طی پنج سال اخیر مربوط به سال 90 با شش هزار و 800 هکتار و کمترین نیز مربوط به سال گذشته با 580 هکتار بوده است.

بازار داغ قاچاق بلوط کار زاگرس

از سوی دیگر توسعه شتاب زده که در بیشتر موارد بدون داشتن گزارش های دقیق ارزیابی های اکولوژیکی است، در کنار انواع سوءاستفاده های محیطی همچون بهره برداری بیش ازحد و ذغال گیری های غیرمجاز شرایط را در این ناحیه بحرانی تر نموده است.

این در حالی است که در سال های اخیر بر شدت قاچاق گونه خدمت رسان سنجاب افزوده شده که عدم حضور همین گونه در طبیعت به صورت مستقیم بر چرخه محیطی اثر منفی گذاشته و اسباب توقف رشد بذرهای جدید بلوط در طبیعت را فراهم آورده است.

خطر بیخ گوش ریه های تنفسی کشور

مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان در این رابطه می گوید: جنگل های زاگرس و استان لرستان این روزها حال وروز خوشی ندارند و هجوم آفات و بیماری ها در جنگل های زاگرس بخش عظیمی از این سرمایه های ملی را به مخاطره انداخته است.

مهرداد فتحی بیرانوند تصریح می نماید: با تشکیل کارگروه در استان و حساسیت هایی که در سطح ملی به وجود آمده امیدواریم با اقدامات عملی و تخصیص اعتبارات لازم این بیماری های درختان کنترل شوند.

وی آتش سوزی، زغال گیری و قطع درختان را به عنوان معضلات دیگر جنگل های زاگرس دانسته و اضافه می نماید: جنگل های زاگرس ریه های تنفسی کشور هستند که امیدواریم با اصلاح قوانین و مقررات برای مقابله با متخلفان و تخصیص اعتبارات برای احیای جنگل ها بخشی از این سرمایه ها را افزایش دهیم.

مدیرکل محیط زیست لرستان بابیان اینکه سطح جنگل های استان لرستان حدود یک میلیون و 200 هزار هکتار است، خاطرنشان می نماید: در این سطح بسیار زیاد به طورقطع با کمبود شدید جنگلبان و محیط بان روبرو هستیم که احتیاج به صدور مجوز در سطح ملی دارند.

فتحی بیرانوند تأکید می نماید: مردم باید خود را صاحبان جنگل ها دانسته و پای کار بیایند.

زاگرس همچنان زنده است!

دراین بین و بر اساس تحقیقات به عمل آمده از سوی متخصصان باید به این نکته بسیار مهم اشاره نمود که هرچند خشک سالی های عمیق و تغییرات آب و هوایی در کنار انواع بیماری های محیطی بر روی بحران زیستی ایجادشده در ناحیه زاگرس تأثیر مستقیم گذاشته اما می توان با اطمینان خاطر از زنده بودن جنگل های این منطقه به ویژه گونه ارزشمند بلوط نام برد که همین نشانه محکمی بر پویایی اکوسیستم راهبردی زاگرس است.

بر همین اساس و در مقابل تنش های روزانه ای که بر پیکره این موجود زنده تحمیل می گردد، تنها در صورت کوشش و عزم ملی با داشتن برنامه جامع ومانع می توان همچنان به خدمات رایگان و سبز این ناحیه که به تمامی کشور نیز می رسد، امید داشت.

یکی از خدمات رایگان این سرزمین فراوری منابع آب شیرین است که با توجه به شرایط آبی کشور نگهداشت اصولی زاگرس می تواند یکی از مهم ترین برنامه های راهبردی کشور باشد.

فرآیند بیابان زایی متوقف گردد

در همین ارتباط دکتر فرزاد ویسانلو استاد دانشگاه و متخصص حوزه جنگل با اشاره به اهمیت نگهداشت و حفاظت از جنگل های زاگرس به خبرنگاران می گوید: در شرایط کنونی کشور که بحران های مربوط به محیط زیست همچون فراوری و افزایش کانون های گردوغبار، کمبود آب و شیوع بیماری ها و آفات هرروز ابعاد بیشتری پیدانموده و تعداد زیادی از شهرها و استان های ایران را تحت تأثیر قرار می دهد، ضروری ترین احتیاج، شناخت شرایط موجود از منابع طبیعی و انواع تخریب موجود در حوزه های آبخیز کشور است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد بروجرد با اشاره به اهمیت تدوین شاخص های مدیریت پایدار منابع طبیعی که موضوعی جهانی بوده و با 7 معیار و 57 شاخص از سوی سازمان بین المللی حفاظت محیط زیست (IUCN) به عنوان شاخص مدیریت پایدار جنگل ها تدوین و به امضای کشورهای شرکت کننده در کنفرانس مونترال در سال 1992 رسید یادآور می گردد: این شاخص ها برای کشورهای خاورمیانه بازبینی شده و می تواند راهگشا باشند.

وی اضافه می نماید: با توجه به تخریب فزاینده جنگل های کشور به ویژه منطقه زاگرس و چالش تغییرات اقلیمی و تخریب های انسانی که در اکوسیستم به وجود آمده، احتیاج روزافزونی در مورد آنالیز هرچه سریع تر شرایط موجود اکوسیستم های زاگرس حس می گردد.

ویسانلو تأکید می نماید که اگر در شرایط مدیریتی و برنامه ریزی های کارشناسانه حوزه جنگل تغییر بنیادی صورت نگیرد و فرآیند بیابان زایی متوقف نگردد، در آینده ای نزدیک، تغییرات اقلیمی و اکوسیستمی، مناطق غرب کشور را به سمت بیابان، خشک و نیمه گرم شدن سوق خواهند داد.

شاخص های مدیریت پایدار رعایت شوند

این استاد دانشگاه برای جلوگیری از بروز بحران های بعدی، به کاربرد برنامه تدوین شده از سوی سازمان IUCN در شرایط کشورمان به ویژه منطقه زاگرس تأکید نموده و می گوید: آنالیز هرکدام از شاخص ها، احتیاج به پیمایش و آماربرداری دقیق محلی و منطقه ای دارد.

وی ادامه می دهد: انتظار می رود با توجه به اینکه کشورهای منطقه در این خصوص، احتیاج به حرکت موازی در یک راستا دارند، این موضوع در ایران نیز به عنوان یک چهارچوب بین المللی پیگیری و اقدام گردد.

ویسانلو شاخص هایی همچون حفاظت از تنوع زیستی، حفظ ظرفیت فراوریی اکوسیستم های جنگلی، حفاظت و نگهداری از منابع آب وخاک، حفاظت و نگهداری سهم جنگل در چرخه جهانی کربن، حفاظت و بهبود فواید مالی- اجتماعی جنگل، چهارچوب قانونی، سازمانی و مالی برای مدیریت جنگل در کنار شاخص حفظ سلامتی و شادابی اکوسیستم جنگل را ضروری و رعایت آن ها را الزامی می داند.

وی اضافه می نماید: راهبرد مدیریت اکوسیستمی یکی از راه های نجات زاگرس است اما به دلیل در نظر نگرفتن مسائل اجتماعی و مالی احتیاج به تلفیق آن با معیارها و شاخص های مدیریت پایدار IUCN داریم که درنهایت، با تشخیص شرایط موجود به طور دقیق، می توان برنامه مدیریتی برای هر اکوسیستم تدوین کرد.

وی یادآور می گردد: امیدواری متخصصین منابع طبیعی این است که در صورت تصمیم گیری سریع و عملکرد بجا، از بروز بحران های بعدی در کشور ایران جلوگیری گردد که این مهم احتیاجمند عزم عمومی و اراده ملی است.

درنهایت باید به این موضوع مهم اشاره نمود که این سرزمین را نباید با هکتارها زمین سوخته، با خاکی فرسوده و آبی خشک شده و تنوع زیستی نابودشده به آیندگان تحویل داد.

در حقیقت نباید به تخریب ها و آتش سوزی ها و بهره کشی های ناعادلانه عادت کنیم بلکه باید به این نکته ایمان بیاوریم که این سرزمین باید برای نسل های آینده به صورت خردمندانه حفاظت و به صورت عادلانه تحویل داده گردد.

pariha.ir: پریها | مجله گردشگری، تور لحظه آخری، تور ارزان قیمت، سفرنامه گردشگری

مجله 90 جعبه: مجله 90 جعبه، مجله تفریحی و آموزشی و سرگرمی