سیل؛شورش طبیعت علیه نادیده انگاری علم - مجله سرگرمی

کیومرث حبیبی در گفت و گو با خبرنگاران با بیان اینکه ازهزاران سال قبل تاکنون بحثی تحت عنوان توسعه و بالندگی وجود دارد و قدمت آن به زمان ظهور انسان بازمی گردد، اظهار کرد: در مقاطع زمانی مختلف، دیدگاه و رویکرد در مورد توسعه متفاوت بوده است اما در هر همه مقاطع می توان این دیدگاه ها را به دو دسته دیدگاه عوام و دیدگاه خواص دسته بندی کرد.

وی ادامه داد: از دیدگاه عوام توسعه به معنای کاهش بیکاری در جامعه، افزایش رفاه ، در اختیار داشتن مسکن و اتومبیل به صورت فردی و یا قدرت نظامی در حاکمیت یا در خانواده های سنتی تعداد پسر، زمین های زیرکشت و... به معنای توسعه بوده است. به طور خاص در صدسال اخیر توسعه چهار مرحله را طی نموده است.در دهه های 20 تا 50 توسعه به معنای رشد اقتصادی و نگاه کمیت گرا بوده است یعنی هر نوع تغییرات در نرخ رشد اقتصادی جامعه با تکیه بر فراوری ناخالص ملی به عنوان متغیر اساسی در توسعه به حساب می آمد.

این استاد دانشگاه افزود: از دهه 1960 میلادی تا دهه 70 شاخص های حیاتی مطرح شد. به عبارت دیگر جامعه به رشد اقتصادی رسید اما هنوز بعضی افراد فاقد مسکن و شغل بودند و توزیع ثروت عادلانه صورت نگرفته بود. برای همین هرم مازلو به منظور دسته بندی احتیاجهای بشریت مطرح شد که در این هرم احتیاجهای اساسی انسان مانند مسکن، آب، غذا وحمل و نقل در قاعده و احتیاجهای اساسی در نوک هرم جای گرفت. از دهه 1970 میلادی اما رویکرد توسعه تغییر یافت و مفاهیم جدیدی مطرح شد به طوری که این بار علاوه بر توجه به احتیاجهای اساسی انسان توجه به روحیات فرد، اخلاق، زیبایی، احساس تعلق و مشارکت اجتماعی و حقوق شهروندی مورد توجه نهاده شد. این موضوع نیز مطرح شد که انسان تنها وابسته به احتیاجهای حیاتی نیست.

وی توضیح داد: در دهه 1980 میلادی کارشناسان و صاحب نظران متوجه شدند که تمام پارامترهای رشد اقتصادی، شاخص های حیاتی و معنوی تامین شده است اما موضوعی وجود دارد که در تمام انگاره ها و بنیادها نظری قبلی نادیده گرفته شده و آن هم محیط زیست است یعنی برون داد تمام تصمیمات بشر آلودگی هوای شهرها، توسعه کلانشهرها، از بین رفتن جنگل ها، از بین رفتن دریاچه ها و منابع آبی، کاهش یخ های قطبی، از بین رفتن پوشش گیاهی و تنوع حیات جانوری در مقیاس گسترده بود. در حقیقت بروز چنین مسائل محیط زیستی باعث شد که در این دهه دستورالعملی مبتنی بر توسعه پایدار در دستور کار سازمان ملل متحد قرار گیرد.

این کارشناس شهرسازی و مطالعات شهری با بیان اینکه توسعه مبتنی بر محیط زیست بیان می نماید که بزرگترین دلمشغولی عصر حاضر محیط زیست است، اظهارکرد: تمام توسعه های ما بدون توجه به حساسیت های زیست محیطی بوده است و با وجود برگزاری کنفرانس های جهانی و قرار دریافت توسعه پایدار در دستور کار سازمان ملل متحد و پیوستن بیش از 195 کشور جهان به دستور کارهای توسعه پایدار همچون هبیتات 1 و 2، نشست زنان، و.... اما زیست بوم با کیفیتی را شاهد نیستیم زیرا کلمه توسعه پایدار به درستی تفسیر و تبیین کامل نشده است و ما امروز احتیاجمند توسعه پایداری هستیم که مانند سه ضلع مثلث اجتماع توانمند، اقتصاد توانمند و محیط زیست توانمند را کنار هم داشته باشد.

به گفته وی بعضاً دیده می گردد که افراد خواسته یا ناخواسته دست به تخریب محیط زیست می زنند. اگرچه این اقدام ناپسند است اما به بعضی از این افراد نمی توان خرده گرفت زیرا فردی که دست به چنین اقدامی می زند، توانمند اقتصادی نیست و صرفاً می خواهد زندگی خود را به وسیله قطع درختان جنگل و فروش چوب، ماهیگیری، شکار یا دیگر اقدامات تامین کند یا حتی اگر از نظر اقتصادی هم تامین باشد به دلیل اینکه سواد و بنیان علمی ندارد و یا بنیان های نظری آن سنتی و قدیمی است، توانمند اجتماعی به معنای امروزی نیست بنابراین احتیاج است به توانمندی اقتصادی و اجتماعی افراد توجه لازم گردد.

حبیبی در ادامه صحبت هایش با اشاره به اینکه طی چندسال اخیر شاهد بحران های طبیعی مانند زلزله، سیل و …در کشور بوده ایم، اظهار کرد: در تعریف سیل می توان گفت که آب جریان یافته در مجرای اصلی اگر شدت و فشار زیادی خارج از روال عادی پیدا کند در اصطلاح می گویم سیل رخ داده است. برون داد این طغیان، زیرآب رفتن زمین های اطراف کانال، رودخانه و اراضی مجاور است. در این حالت گفته می گردد که رودخانه از حالت طبیعی و مرسوم خود خارج شده و سیلاب رخ داده و بخشی از زمین ها نیز سیلابی شده است.

وی در پاسخ به این سوال که سیل چه زمانی رخ می دهد، گفت: اگر در مدت دو ساعت شدت بارش بیشتر از حدود 14 میلیمتر باشد، شانس اینکه سیل آنی رخ دهد زیاد خواهد بود. سیلی که در کشور و در مناطق شاقتصادی و غربی رخ داد نیز به همین شکل بود یعنی در مدت کم بارش های بسیاری رخ داد بگونه ای که طی 48 ساعت معادل یک سال آبی ایران که حدود 100 میلیارد متر مکعب است، آب وارد کشور کرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه غیر از شدت بارش وضعیت توپوگرافی زمین و فیزیوگرافی، ساخت و ساز در شیب طولی وعرضی، حوزه آبخیز آبریز منطقه و مدت زمان بارش در این موضوع سیل خیزی تاثیرگذار هستند، گفت: چنین متغیرهایی می توانند شدت سیل یک منطقه را به صورت آنی زیاد نمایند.

رسیدگی نکردن به سدها، یکی از عوامل بروز سیل

این پژوهشگر حوزه شهری در ادامه به سیل اخیر در کشور اشاره نمود و گفت: گفته می گردد در دهه 1340 هجری شمسی دِبی آب خروجی از سدهای خوزستان معادل با 6500 مترمکعب بود اما آب خروجی از سدها در حادثه اخیر حتی به این مقدار هم نرسید. در اینجا باید پرسید که چرا در آن موقع سیستم توانایی جوابگویی داشته، اما در حال حاضر و با گذشت بیش از 50 سال و تغییر و تحولات این امکان فراهم نیست؟به عبارت دیگر رسیدگی نکردن به سدها نیز می تواند یکی از عوامل بروز سیل در این مناطق و به طور کلی در کشور باشد.

وی در ادامه به عوامل دیگری که منجر به بروز سیل می گردد نیز اشاره نمود و گفت: یکی از این عوامل عدم لایروبی مسیل ها و رودخانه ها است یعنی وقتی سیل رخ می دهد با خودش سنگ و رسوبات می آورد و در داخل مجراها قرار می دهد؛ مجراهایی که امروزه در شهرسازی تبدیل به کانال تخلیه فاضلاب و آب های سطحی شده اند. این رسوبات ته نشین می شوند و آن مجرا ظرفیت و کشش لازم برای انتقال جریان آب را ندارد.

عمق کم حوضچه های پشت سد، عامل سرریز شدن آب

این کارشناس شهری با اشاره به اینکه تا زمانی که اتفاقی رخ نداده سراغ لایروبی کردن مسیل ها ورودخانه ها نمی رویم، گفت: یکی از عوامل دیگری که منجر به بروز سیلاب می گردد، لایروبی نکردن پهنه های آبی است. پشت سدها حوضچه های آبی وجود دارد که به مرور زمان املاح در داخل این حوضچه ها می نشیند. این املاح و رسوبات باعث می گردد عمق حوضچه کمتر و آب کمتری وارد آن گردد. در نتیجه باران های سیل آسا می تواند منجر به سرریز شدن این حوضچه ها گردد.

حبیبی اضافه نمود: موضوع دیگر در بروز سیلاب دست اندازی به حریم رودخانه ها و کانال های انتقال آب است. از لحاظ قانونی وزارت نیرو متولی اصلی مشخص حریم مسیل ها و رودخانه های درون شهری است. براساس آخرین حد آب در بازه های زمانی 10 سال ،50 سال و 100 سال، حدود 20 متر را به عنوان حریم رودخانه در نظر می گیرند اما در چندسال اخیر در جهان شاهد حوادث زیادی در مورد تغییر اقلیم بوده ایم که ضروری است این حریم 20 متری رعایت گردد و به فضاهای باز شهر، فضای سبز و یا فضاهایی که توده ای کمتری دارند، تبدیل گردد.

وی در مورد بعضی رودخانه ها مانند کارون اظهارکرد: با وجود اینکه حریم رودخانه رعایت شد اما پاسخ مناسبی گرفته نشده است زیرا اشتباه محاسبات و پیش بینی ناصحیح مدیران و متولیان منجر به این شده که کانال آب در دوره برگشت 100 ساله و حریمی که برایش تعریف شده بود نتواند آب ورودی را عبور دهد. یعنی وقتی حجمی از بارش ها پشت سد نگه داشته می گردد و در مقطع زمانی خاص آب رها می گردد، حریم نیز دیگر جوابگوی راهنمایی این حجم از آب نخواهد بود.

این پژوهشگر شهری در ادامه به کانالیزه، آسفالت و سنگی کردن جوی و جدول و رودخانه های درون شهری اشاره نمود و گفت: این اقدام به بروز سیل در شهرها یاری بسیاری می نماید، زیرا وقتی بستر انتقال آب سیمانی و آسفالتی گردد، جداره ها تبدیل به دیواره های سیمانی شوند و امکان نفوذ آب به داخل زمین وجود نداشته باشد، سرعت آب نیز بیشتر خواهد شد. آب در مسیری که پراز سنگلاخ و چاله باشد با سرعت کمتری حرکت می نماید اما در زمین ها سلب حجم، جریان و سرعت آب بیشتر خواهد شد. از طرفی بعضی از مسیل های درون شهری مانند اوین، درکه و مقصود بیک تبدیل به کانال های تخلیه آب و پساب شهری شده اند. در نتیجه آب جریان طبیعی خود را ندارد.

حبیبی خاطر نشان کرد: قوانین عدم ساخت و ساز در حریم رودخانه برای سال های بعد از 1340 شمسی در ایران است. بخشی از ساخت و سازهایی که اطراف رودخانه ها از جمله کرج رخ داده مربوط به قبل از وضع این قانون بوده است و نمی توان به آنها ایرادی گرفت اما باید دید تکلیف ساختمان هایی که با وجود این قانون، در حریم رودخانه ها ساخته شده اند، چیست؟

وی در ادامه گفت: بیش از 600 رستوران و مرکز تفرجگاهی در اطراف رودخانه کرج ساخته شده است. اگر سیل اخیر در این منطقه رخ می داد، معلوم نبود چه خسارت جانی و اقتصادی بر جای می گذاشت. ساخت و سازهایی که در لواسان و اوشان فشم و کن وسولقان رخ داده است و در بعضی نقاط نیز حتی مراکز تفریحی بر روی رودخانه احداث شده است در هنگام حوادث برای ما درس های تلخی به همراه دارد. اما باید این پرسش مطرح گردد که اگرنگاه مدیریت شهری به بیرون از شهر ضعیف است و امکان نظارت هم جانبه ندارد آیا در داخل شهر هم این امکان برایش فراهم نیست؟

این کارشناس مسائل شهری درادامه تشریح کرد: در محله گیشا روی کانال آب پاساژی ساخته شده است. این ساخت و سازها برای دهه 70 شمسی بوده است در حالی که قوانین حریم مربوط به دهه 40 شمسی است. این امر نشان دهنده قوانین ناقص وضعف مدیریت شهری است.

به گفته وی عامل دیگر بروز سیلاب های شهری کاهش سطوح خاکی است. متاسفانه در طی 30 سال اخیر صحبت از بین رفتن بیش از 4000 هکتار باغ در شهری مانند تهران است. وجود درخت و جنگل و در نهایت باغ به نوعی مصونیت کامل در مقابل مسائل زیست محیطی، آلودگی هوا، سیلاب و زلزله است همچنین موضوع اجازه ساخت و ساز در 62 باغ در تهران نیز در شورای شهر مطرح شده است یعنی حتی با وجود بحران های اخیر اما جلوی تخریب باغات گرفته نمی گردد.

این استاد دانشگاه همچنین عدم آبخیزداری در ارتفاعات و آبخوان داری در پهنه ها را عامل دیگری در بروز سیل دانست و گفت: آبخیزداری یعنی عملیاتی که آب را در عمق زمین به وسیله کاشت درخت و ترانشه زدن بر خلاف شیب طبیعی زمین نفوذ می دهد. آبخوان داری نیزبه معنای این است که در داخل دشت ها حوضچه هایی ایجاد نموده و آب را به داخل زمین نفوذ دهیم.

وی اضافه نمود: حال در نظر بگیرید علاوه براینکه آبخیزداری و آبخوان داری انجام نشده، باغات نیز در حال از بین رفتن هستند.

حبیبی در ادامه به ارائه راه چارههایی برای جلوگیری از بروز سیلاب اشاره نمود و گفت: بایستی در زمان مقتضی لایروبی مسیل ها انجام گردد. نباید این کار را به زمستان انداخت زیرا زمستان زمانی است که مسیل ها باید تمیز باشند تا جریان آب به راحتی عبور کند. از طرفی سدها نیز در زمان خشکی باید لایروبی شوند زیرا اگرلایروبی در سدها به موقع انجام گردد حجم آب ورودی به سدها بیشتر خواهد شد و در نتیجه آب شیرین و آب کشاورزی نیز به تبع آن افزایش خواهد یافت.اما اگر این اتفاق نیفتد گل و لای و رسوبات جمع شده در حوضچه های پشت سد منجر به سرریز شدن آب سد می گردد.

افزایش سطوح نرم، نفوذ آب به عمق زمین را زیاد می نماید

به گفته این کارشناس شهری افزایش سطوح نرم در سطح شهرها یعنی پارک های جنگلی، استادیوم ها، استادیوم ها می تواند منجر به افزایش نفوذ آب به عمق زمین گردد بنابراین لازم در شهرهای مختلف از جمله تهران نیز سطوح گسترش یابد.

وی با تاکید بر موضوع آبخیزداری و آبخوان داری افزود: وقتی در بالادست منطقه ای عملیات آبخیزداری انجام نگردد بایستی تبعات آن را در پایین دست پذیرفت. برای مثال سیل خوزستان عمدتاً به بارندگی های این استان بازنمی گردد بلکه تمامی بارش ها در چهارمحال وبختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان، کرمانشاه جمع شده است و براساس شیب طبیعی زمین به سمت خلیج فارس سرازیر می شوند بنابراین اگر در مناطق بالادست عملیات آبخیزداری و آبخوان داری انجام می شد، در پایین دست با مسائل کمتری روبرو بودیم.

حبیبی اضافه نمود: راه چاره دیگر رعایت حریم مسیل و رودخانه ها است. در سیل اخیر دیدیم در منطقه پلدختر مدرسه درحریم ساخته شده بود در حالی که مدارس باید در امن ترین نقطه شهر ساخته شوند یا درشهر اردبیل منطقه بالخلی چای و زرجوب رشت چند مدرسه دقیقاً پشت و مجاور حریم رودخانه ساخته شده است.

در اصفهان حریم رودخانه به بهترین وجه رعایت شده است

این کارشناس مسائل شهری با بیان اینکه در اصفهان رعایت حریم رودخانه به بهترین وجه ممکن صورت گرفته است، گفت: از دوره شیخ بهایی تا به امروز در اصفهان به ویژه مابین سی و سه پل و پل خواجو این موضوع رعایت و نه تنها فقط حریم رودخانه حفظ شده بلکه بعد از حریم نیز یک شبکه ارتباطی 12، 16 و 18 متری در نظر گرفته شده است و بعد از آن ساختمان ها نهاده شده اند. به عبارت دیگربایستی حریم رودخانه ها به پارک جنگلی و فضای باز شهری تبدیل گردد.

وی توضیح داد: مدیریت شهری همواره تاکید نموده است که نباید زمین را از بین برد زیرا زمین کالای با ارزش است. این موضوع اگرچه قابل قبول است اما قیام برعلیه علم، منجر به ایجاد حدود 30 هزار میلیارد تومان خسارت می گردد یعنی معادل نصف بودجه عمرانی ایران در سال 98.

حبیبی جلوگیری از تخریب باغ های کهن و جنگل زدایی را از راه های دیگر جلوگیری ازبروز سیل دانست و گفت: در شمال کشور 12 میلیون هکتار جنگل داشتیم اما امروزه تنها 8 میلیون هکتار جنگل بیشتر نداریم. پیش بینی می گردد که تا حدود 30 سال آینده نیز همین مقدار را هم نداشته باشیم. این موضوع اگرچه بخشی به تغییراقلیمی بازمی گردد اما بخشی از آن ناشی از ضعف مدیریتی است.عمده جنگل زدایی های شمال کشور توسط شرکت های مرتبط با چوب و مبلمان و یا ساخت و سازهای انسانی در قالب شهرک و ویلا سازی است.

وی افزود: باغستان اطراف قزوین تا حد زیادی توانسته از گسترش سیل از بیرون شهر به داخل آن جلوگیری کند. اگرچه بعضی افراد همواره به دنبال ساخت و ساز بعد از اتوبان تهران - قزوین یا رشت - قزوین هستند اما جلوگیری از این ساخت وساز باعث شد تا در بارش های اخیر اهمیت جنگل ها و اینکه درختان تا چه حد می توانند آب را در خود ذخیره نمایند، نشان داده گردد.

حبیبی همچنین به موضوع کوه خواری نیز اشاره نمود و گفت: در گردنه حیران نیز با نهضت ویلاسازی روبرو هستیم. در حالی که بخشی از این منطقه که در کشور آذربایجان است همچین معضلی را ندارد.

این کارشناس مسائل شهری درادامه به ارائه راه چارههایی برای جلوگیری از وقوع سیل پرداخت و به استفاده از سیل بندهای مختلف اشاره نمود و گفت: سیل بندهای مختلفی از جمله پلاستیکی، بادی و… وجود دارد که می تواند در انحراف آب موثر باشد. فروشگاه های مطرح اروپایی با کمترین هزینه سیل بندهایی را به فروش می رسانند که می توانند از ورود آب به داخل منازل جلوگیری نمایند.

وی در بخش دیگری از صحبت هایش به خط القعر نیز اشاره نمود و گفت: اتوبان امام علی، چمران و مدرس در کجا ساخته شده اند؟ همه آنها در خط القعر هستند. در خط القعر نه تنها حریم را رعایت نکردیم بلکه به احداث سایت های امداد و نجات پرداختیم. در حالی که تا حد امکان باید از ساخت و سازها مخصوصاً سایت های امداد و نجات جلوگیری کنیم دزیرا با کمبود زمین روبرویم.

حبیبی در ادامه سخنانش با اشاره به رودهای تهران اظهارکرد: هفت رودخانه اصلی شهر تهران تقریباً هیچ نفعی از لحاظ منظر شهری برای شهر تهران ندارند و بهترین اقدام صورت گرفته ایجاد بوستان های نهج البلاغه و جوانمردان است البته آنجا هم آب به نوعی گم شده است یعنی طراحی شهری ما به جای در نظر دریافت آب به شیب زمین و خوانایی و توپوگرافی زمین توجه می نماید زیرا در بوستان نهج البلاغه شهروندان ارتباطی با آب پیدا نمی نمایند اما اگر حوضچه های آب طبیعی در این بوستان ها قرار می گرفت تا شهروندان از مزایای آن بهره مند شوند قطعاً نقش بهتری از نقش حاضر پیدا می کرد.

وی اضافه نمود: بلوار کردستان در سنندج روی رودخانه واقع شده است یعنی رودخانه مسقف و تبدیل اتوبان شده است. بدیهی است که طبیعت ضربه شست خود را در مواقعی به ما نشان خواهد داد. یادمان نرود که سیل سال 66 تهران اطراف امامزاده صالح و دره مقصودبیک بیش از 200 نفر را در طی یک روز از بین برد بنابراین اتفاقات همواره رخ می دهد و اگر عقب می افتد نباید نادیده گرفته شوند.

ضرورت جلوگیری از چرای بی رویه دام

وی همچنین چرای بی رویه دام را یکی دیگر از عوامل بروز سیل دانست و گفت: پوشش گیاهی در تامین آب زیرزمینی نقش دارد اما وقتی با چرای بی رویه و رهاسازی حیوانات در محیط طبیعی این ریشه ها از بین می رود و در نهایت پوشش گیاهی نابود می گردد، انتقال آب به داخل زمین کم و کمتر خواهد شد. به همین منظورچرای دام ها نیز باید کنترل شده باشد.

این استاد دانشگاه جلوگیری از معدن کاوی در محیط طبیعی را راه چاره دیگری برای جلوگیری از سیل دانست و اظهارکرد: وقتی معدنی را در وسط بیابان کشف می کنیم. ابتدا به جاده سپس به تاسیسات احتیاج دارد. بعد از آن نیز آسفالت و بعد از آن ساخت شهرک مجاور. همین امر باعث می گردد به مرور زمان به طبیعت دست اندازی گردد.

این پژوهشگر حوزه شهری در ادامه با بیان اینکه تجارب خوبی مانند نحوه بهره مندی از آب در شهری مانند اصفهان و در رودخانه زاینده رود و از آن طرف هم تجارب ناخوشایندی مانند کانالیزه کردن مسیل های هفت گانه شهر تهران جهت تخلیه پساب شهری داشته ایم، گفت: مجموعه این اقدامات تحت عنوان آشوب علیه علم، آشوب علیه قوانین عرفی و رسمی کشور است. با وجود اینکه این سیل نعمات و معایب زیادی با خود به همراه داشت اما اهمیت علم، دانسته های علمی رشته های مرتبط مانند مدیریت بحران، مهندسی عمران، جغرافیا، شهرسازی، معماری، مهندسی صنایع و استانداردهای ساختمانی و امثال آنها را بیشتر کرد. به عبارت دیگر نتایج تمام نادیده انگاری ضوابط علم و دانش چند هزار ساله بشریت را نسل های بعدی خواهند دید که خودشان هیچ گناهی در کاهش تاب آوری شهر نداشتند و متاسفانه بیشتر از همه هم متاثر خواهند شد.

این استاد دانشگاه افزود: سیل فقط معایب ندارد. حجم عظیمی از آب شیرین را وارد کشور می نماید، رسوبات آن غنی و برای کشاورزی مفید است. تمام ارزش کشور مصر به املاح معدنی و مواد مغذی اطراف رود نیل است. اگر به درستی از رسوبات استفاده گردد، حاصلخیزی زیادی به همراه دارد. حاصلخیزی خوزستان طی چند صد سال نتیجه سیلاب هایی از این دست بوده است بنابراین نعمت خدایی را از بعد منفی نبینیم بلکه به توسعه کشاورزی، پر شدن سدها و مخازن، پر شدن چاه و ورود آب بسیار به کشور هم توجه کنیم. در جهانی که جنگ آب است این موضوع مزایای زیادی دارد.

وی همچنین به پیامدهای سیل در جهان و تجارب کشورهای دیگر نیز اشاره نمود، گفت: اگر سیل به درستی مدیریت نگردد پیامدهای منفی نیز برجای می گذارد. به طور مثال در سال 1970 سیل در موزامبیک و جاری شدن فاضلاب باعث شد هزاران نفر درگیر بیماری های مختلف شون یا در کشورهای آمریکا سیل میانگین سالی 100 کشته برجای می گذارد. حتی طغیان رود زرد در چین هم منجر به غرق شدن حدود یک میلیون نفر شد بنابراین بحران هایی از این دست همواره وجود دارد. گرم شدن کره زمین و آشوب های اقلیمی که اکثر متخصصان روی آن اتفاق نظر دارند، درس بزرگی به ما می دهد و می گوید به قوانین طبیعت و محیط زیست احترام بگذاریم. تعدی کردن به مناطقی که ساخت و ساز در آن نباید انجام گردد روزی ما را درگیرتبعات منفی آن می نماید.

وی در خاتمه گفت: سال 96 سازمان مدیریت بحران کشور سازمان نمونه ای در کشور شد در حالی که درسیل اخیر دیدیم تا چه حد ناکارآمد است. زمانی که بحران های طبیعی حادث می گردد، منطقه وسیعی را در بر خواهد گرفت. آشوب های اقلیمی چند سال اخیر در جهان به ما نشان می دهد که این موضوع را نباید نادیده گرفت و به زمان اتفاق موکول کرد. پیشگیری، مقابله، امداد و بازسازی را بایستی همواره در نظر داشته باشیم. در حال حاضر نیز احتیاج داریم که مناطق سیل زده را به حالت اولیه باز گردانیم. هرچند اگر به طبیعت احترام گذاشته بودیم مناطق خود به خود تاب آور می شدند و به حالت اولیه خود باز می گشتند.

استدیو مرینا: استدیو مرینا، مجله خبری صنایع هنری، گردشگری، ورزشی و عملی

مجله فوتبال دوستان: مجله فوتبال دوستان، وبلاگ خبری و تفسیری فوتبالیستها

مجله آراد: مجله آراد | مجله تفریحی، سرگرمی و مسافرتی