راهنمای تفسیر نتایج آزمایش خون(2) - مجله سرگرمی

راهنمای تفسیر نتایج آزمایش خون(2)

نویسنده: بهناز عباسی مقدم

اسید اوریک چیست؟

من 34 ساله هستم. حدود 80 کیلوگرم وزن و 176 سانتی متر قد دارم. هشت سال است که به کار اداری اشتغال دارم. ماه گذشته بدون هیچ علتی، درد شدیدی در پای خود احساس کردم بعد از مراجعه به دکتر، تشخیص ایشان احتمال افزایش اسید اوریک خون من بود. آزمایشات هم این گفته را تایید نمود، به طوری که محدوده اسید اوریک خون من حدود 7/9 بود. با توجه به اینکه تصور کنم رژیم غذایی سالمی دارم، فهم این مساله قدری برایم پیچیده شده است.

آیا رژیم غذایی خاصی را باید برای کاهش اسید اوریک خون رعایت کنم؟

مورد بالا از موارد متعددی است که افراد بدون هیچ سابقه قبلی، با افزایش ناگهانی اسیداوریک خون خود روبرو می شوند. البته اولین توصیه ای که به این دوست عزیز می توان نمود، این است که بهتر است برای اطمینان از کارکرد طبیعی کلیه خود به متخصص اورولوژی مراجعه نماید، اما در ارتباط با ماهیت شیمیایی، عملکرد و راههای افزایش یا کاهش این ماده در بدن ضروری است توضیحات مفصل تری ارائه دهیم:

اسید اوریک ماده کریستالی بی رنگ، بی بو و بی مزه است در بدن در اثر تجزیه پورین ها حاصل می گردد. اسیداوریک، اسید آلی بسیار ضعیفی است که در آب محلول بوده، ولی در الکل و اتر نامحلول است. اوریک اسید در ادرار انسان به میزان جزئی یافت می گردد، در حالی که مهم ترین ماده دفعی پرندگان است. برخی مواقع این اسید (در اثر کارکرد ناقص کلیه) در کلیه یا مثانه تجمع یافته و منجر به تشکیل سنگ می گردد. اگر تجمع اسید در بافت ها صورت بگیرد، موجب بروز بیماری نقرس می گردد. البته این حالت حتی در افراد سالم با کارکرد طبیعی کلیه هم ممکن است روی دهد.

در پلاسمای خون فرد سالم، محدوده مناسب اسید اوریک بین 3 تا 8 میلی گرم در دسی لیتر است. در واقع تجمع زیاد اسیداوریک در سرم خون منجر به بروز نوعی آرتریت به نام نقرس می گردد. در موارد نادر شاهد بروز نقرس در افراد با سطح سرمی 6 میلی گرم در دسی لیتر هستم. ولی به طور معمول نقرس در سطوح سرمی بالا تر از 9/6 میلی گرم در دسی لیتر ظاهر می گردد. افزایش اسیداوریک سرم ممکن است ناشی از دریافت زیاد غذاهای غنی از پورین، دریافت مکرر غذاهای حاوی فروکتوز (علی رغم اینکه نمایه گلیسمی فروکتوز پایین است) یا دفع ناقص این ماده از کلیه ها باشد. اشباع اسیداوریک در خون، منجر به تشکیل سنگ های اوراتی می گردد که این سنگ ها به اشعه X غیر قابل نفوذ و در رادیوگرافی یا CT اسکن شکمی مشاهده نمی شوند. برای تشخیص آنها احتیاج به روش های اولتراسوند (سونوگرافی) است. تنها در صورتی که سنگ خیلی عظیم باشد، به علت فشار آوردن به بافت اطراف کلیه ممکن است به وسیله x-ray قابل تشخیص باشد.

در موارد بسیار نادر هم ممکن است برخی افراد در ژن هایی نظیر SLC17A1 و SIC22A11,SLC2A9 موتاسیون داشته باشند که منجر به بروز نقرس در این افراد می گردد.

در مواردی که شاهد افزایش اسید اوریک خون هستیم، در ابتدا حتما باید فرد از نظر کارکرد نرمال کلیه خود مطمئن گردد. قدم بعدی بازنگری رژیم غذایی و اصلاح آن است. به طور مثال اگر فردی عادت به خوردن غذاهای غنی از فروکتوز یا ساکاروز نظیر محتوای بسیاری از نوشابه ها و اغلب غذاهای فرآوری شده دارد، مطمئن باشد روزی با افزایش اسید اوریک خون خود روبرو می گردد. در گذشته گوشت و فرآورده های گوشتی مظنونین بالقوه افزایش اسید اوریک شناخته شده بودند، در حالی که امروزه این مرز بندی قدیمی شکسته شده و می بینیم که مصرف زیاد از حد غذاهای قندی هم مضر است.

در کل، موادغذایی به سه دسته غنی از پورین، میانه و کم پورین تقسیم می شوند. از موادی که غنی از پورین هستند و بالقوه باعث افزایش اسید اوریک می شوند، می توان به دل، قلوه و ماهیچه، گوشت گوسفند، برخی انواع ماهی (نظیر ماهی کولی و ساردین) و نان های شیرین و نوشابه ها (به علت قند) اشاره کرد.

دسته دوم حاوی میزان کمتری پورین هستند و مصرف آنها در حد اعتدال توصیه می گردد و شامل گوشت گاو، ماکیان و اغلب ماهی ها، گل کلم، اسفناج، قارچ، نخود سبز، عدس، لوبیا و نخود، جو، جوانه گندم و سبوس گندم هستند.

ولی همانطورکه ذکر شد، برترین راه کاهش اسید اوریک، اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری شده و آماده و چرخش به سمت مصرف غلات کامل، ماهی، مرغ، لبنیات کم چرب، میوه ها اغلب سبزیجات و روغن زیتون است. جداً توصیه می کنیم مصرف نان های سفید، برنج و قندها و مواد قندی را کاهش دهید.

از دیگر مواد غذایی که منجر به کاهش اسید اوریک می شوند، می توان به گیلاس و آلبالو اشاره کرد. از قدیم الایام هم به افراد نقرسی توصیه می شد این دو میوه و یا جوشانده برگ و گل آنها را مصرف نمایند.

در مطالعه ای که در سال 2003 به وسیله دانشگاه کالیفرنیا انجام گرفت و نتایج آن در ژورنال معتبر تغذیه ای هم چاپ شد، محققان تاثیر گیلاس را بر روی اسید اوریک زنان سالم آنالیز نمودند.

داوطلبان 2 سروینگ گیلاس (حدود 200 گرم) را در وعده صبحانه میل نمودند.

هنگام آنالیز متوجه افزایش اسید اوریک در ادرار آنها شدند که نتیجه پاکسازی این ماده در خون آنها و دفع آن به وسیله کلیه بود. این مطالعه نشان داد گیلاس نه تنها باعث کاهش اوریک اسید می گردد، بلکه التهاب و آماس های موجود در بدن را هم کاهش می دهد.

در مطالعه ای که جدیدا انجام گرفته است، ارتباطی بین مصرف قهوه و سطوح پایین پپتید C (مارکر سطح انسولین) پیدا شد. محققان در این آنالیز پیشنهاد کردند که ارتباط محکمی بین مقاومت به انسولین و افزایش سطح اوریک اسید وجود دارد، به طوری که کاهش سطح انسولین ناشی از مصرف قهوه ممکن است سطح اسید اوریک را پایین بیاورد. قهوه منبع مهم اسید کلروژنیک است که یک آنتی اکسیدان قوی محسوب می گردد. این اسید موجب مهار جذب گلوکز در روده می گردد.

در مطالعه دیگری هم قهوه دکافئینه موجب تاخیر در جذب گلوکز در روده و افزایش غلظت هورمون شبه گلوکاگون (GIp-1) شد که تاثیر مهمی در عملکرد انسولین دارد. در پایان محققان اعلام نمودند که یافته های آنها ناشی از تاثیر ترکیبات غیر کافئینی قهوه است و علت آن هم این است که سطح اوریک اسید با مصرف چای تغییر نمی کند.

از دیگر مواد غذایی که مصرف آنها به کاهش اسید اوریک می انجامد، سویا و محصولات آن نظیر توفو هستند که مصرف آنها در ابتدا باعث افزایش نسبی اوریک اسید شده، ولی به سرعت و با قدرت زیاد باعث پاکسازی خون از این ماده می شوند. توفو منبع پروتئینی مناسبی برای افرادی است که تمایل دارند اسید اوریک خون خود را کاهش دهند.

مطلب مهم دیگری که در ارتباط با افزایش اسید اوریک خون افراد می توان به آن اشاره کرد، این است که بهتر است روزانه آب بیشتری میل نمایند، چون دریافت آب بیشتر موجب دفع بیشتر اسید اوریک شده و مانع تشکیل احتمالی سنگ و رسوب اسید اوریک در بافت ها می گردد.

منبع: دنیای تغذیه 97

picosho.ir: پیکوشو: تصاویر گردشگری ایران و جهان

gitiro.ir: گیتی رو: مجله گردشگری و مسافرتی، خبری و ورزشی

منبع: راسخون