حجاری، هنری سربرآورده از سنگ سخت - مجله سرگرمی

چگونه با هنر حجاری آشنا شدید؟

بر حسب علاقه ای که داشتم در رشته خطاطی زیر نظر استاد علی طیبی زاده آموزش می دیدم روزی که استاد ایشان کاوه اویسی فوت شد بسیار منقلب شدم چرا که استادی بلامنازع بود و تمام عمر خود را صرف فعالیت در این رشته نموده بود طوری که حتی تا سن نود سالگی دست از کار نکشیده و الگوی قابل تحسین و ارزشمندی برایم بود. عکسی از ایشان به طور اتفاقی به دستم رسید، خاطرم هست یکی از سحرهای ماه مبارک رمضان بود بیدار ماندم و ناخودآگاه شروع به تراشیدن گچ کردم و در نهایت چهره ایشان را بدون هیچ آموزشی درست کردم. این کار به صورت غیر ارادای از درونم نشات گرفت و اولین اثرم را در رشته حجم سازی خلق کردم و هنوز هم آن را دارم. بعد از آن مورد تشویق اطرافیانم قرار گرفتم و به استاد طیبی زاده گفتم با وجود 7 سال فعالیت در رشته خط نستعلیق و بروز استعدادم در آن، به نظرم من برای حجم سازی و پیکرتراشی ساخته شده ام و به صورت جدی شروع به فعال بودم.

فعالیت حرفه ای خود را در این حوزه چگونه شروع کردید؟

پس از دریافت مدرک از فنی و حرفه ای پیروز به دریافت مجوز برای تاسیس آکادمی شدم و با دریافت مجوز صنایع دستی تحت عنوان حجاری سنگ و پیکرتراشی از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این رشته شروع به فعال بودم.

سال 75 فعالیت در این رشته را شروع کردم و پس از کسب مهارت و تسلط لازم، در سال 1382 پیروز به راه اندازی 3 کارگاه در زمینه های پیکرتراشی، مجسمه سازی، ابزار زنی روی سنگ، خراطی روی سنگ و حجم سازی منبتی یا همان کتیبه تراشی شدم، اما به دلیل عدم آشنایی و حمایت مسئولان وقت و هزینه های بالا، ناچار به تعطیلی دو کارگاه دیگر شدم و اکنون در تنها کارگاهی که مختص این رشته و بسیار مجهز است مشغول فعالیت هستم.

متاسفانه با وجود کوشش های بسیار حتی این رشته جزو رشته های صنایع دستی محسوب نمی گردد به گونه ای که تخفیفات مالیاتی و بیمه ای شامل آن نشده است و این هزینه ها را به صورت آزاد پرداخت می کنیم. تسهیلات و وام هایی در نظر گرفته شد اما شرایط دریافت و بازپرداخت آن مناسب نبود و به جای اینکه گره ای از مسائل هنرمندان این حوزه باز کند بر میزان آن نیز اضافه کرد.

هنرمندان فعال در این رشته برای آفرینش یک اثر از چه سبک هایی استفاده می نمایند؟

به طور کلی دو سبک در رشته حجم سازی وجود دارد یکی اینکه هنرمند در ابتدا حجم مورد نظر را مرحله به مرحله با گل یا خمیر مجسمه سازی ایجاد می نماید و دیگری که سبک مورد علاقه من است، حجم تراشی یا به اصطلاح خودم اسقاط اضافات است. بدین گونه که از شمش سنگی یا چوبی، حجم مورد نظر را با تراشیدن بدست می آورند.

ابزار مخصوصی که برای تراش و برش اثر احتیاج است شامل چه چیزهایی می گردد؟

در گذشته ای نه چندان دور قلم و چکش از ابزار مرسوم بود ولی امروزه علاوه بر آن از انواع فرز سنگ بری مانند مینی انگشتی، عظیم و حتی لوازم دندانپزشکی برای برش اولیه طرح مورد نظر استفاده می گردد و بعد با قلم و چکش، آرام آرام سطح کار را صیقل داده و قسمت های اضافی را جدا می نمایند.

چه مدت زمانی برای فراگیری این هنر ضروری است؟

حجم سازی در تمام زمینه ها 6 ماه تا 3 سال آموزش لازم دارد تا افراد توانمند، علاقه مند و با پشتکار وارد بازار کار شوند. به هر هنرآموز بر حسب توانایی و علاقه ای که دارد آموزش تخصصی ارائه می گردد و پس از گذراندن دوره های کارگاهی و کسب مهارت لازم می تواند وارد بازار کار گردد و به فراوری آثار بپردزاد. با توجه به اینکه فضای کار و فعالیت در این رشته هنری در سطح استان البرز همواره فراهم است در صدد تاسیس آکادمیی عظیم هستم که در آنجا تکنیک های مختلفی آموزش داده گردد و همچنین رشته ای تحت عنوان دانش کار ابداع نموده ام که در صورت حمایت پیروز به آموزش آن به علاقه مندان خواهم شد. همچنین با وجود اینکه چندین کتاب در دست تالیف دارم اما وقتی برای تحقیق و پژوهش در این رشته را به دلیل مشلغه زیاد و گستره این هنر ندارم اما کوشش می کنم به زودی آن را به انتها برسانم.

از چه طرح هایی برای اجرای کار ایده می گیرید؟

در این میان از اتفاقات و حوادث تاریخی و زمانی اتفاق افتاده در کشور و دنیا برای اجرای طرح هایم ایده می گیرم. همواره سعی نموده ام جلوتر از زمان پیش بروم و معمولا تعدادی اثر را برای فروش از قبل آماده فراوری می کنم. طرح هایی را روی آثار ایجاد می کنم که مردم جامعه و مشتری های خاص و دائمی می پسندند و خواستار آن هستند.

در واقع، خلاقیت در شناخت مواد است، هنر این است که با شناخت حجم و مواد آن دو را با تبحر و مهارت خود ترکیب نموده و در نهایت محصول فراوریی استادانه و هنرمندانه ای خلق کرد که چشم هر بیننده ای را خیره کند. تا به حال سعی نموده ام در کارهای فراوری شده خلاقیت و نوآوری حرف اول را بزند چرا که خلاقیت نقشی مهم و اساسی دارد.

بازاریابی این روزها حرف اول را در زمینه فراوریات گوناگون از جمله صنایع دستی می زند آیا زمینه لازم برای فروش محصولات در رشته شما فراهم است؟

محصولات فراوریی و کارهای اجرایی حجم سازی و پیکر تراشی علاوه بر مشتریان سازمانی و اداری که سفارشاتی از قبیل نماد میادین شهری، آب نما، مساجد و ابینه دارند خریداری و در سطح شهر نصب و به نمایش عموم گذاشته می گردد. علاوه بر آن نیز مجموعه داران شخصی و علاقه مندان به کارهای هنری از جمله مشتری های دائمی و طالب آثار اجرا شده هستند.

من در نمایشگاه ها و جشنواره های بسیاری شرکت کردم و پیروز به دریافت عناوین و تقدیرنامه های بسیاری شدم. شاخص ترین اثرم که به عنوان هدیه ملت و دولت ایران به جامعه دنیای اهدا شده و سال 1388 در مقر سازمان ملل در اتریش نصب شده است، کوشک نخبگان نام دارد که متشکل از پیکره 4 دانشمند مشهور ایرانی ابوریحان بیرونی، ابن سینا، رازی و خیام است. همچنین ساخت پا ضریح مقبره حبیب بن مظاهر و ابراهیم مجا نصب شده در کربلا و مشک حضرت ابوالفضل العباس نصب شده در مصلی شهر کرج از جمله کارهای شاخص مذهبی در دوران فعالیت حرفه ای من است.

از مسائلی که در این حوزه وجود دارد بگویید.

در ایران با وجود معادن بسیار، سنگ های باکیفیت و فراوانی وجود دارد. همچنین هنرمندان قدرتمندی دراین عرصه مشغول فعالیت هستند که رقیب بلامنازع هنرمندان سایر کشورها هستند و زمینه برای پیشرفت وجود دارد. عمده مسائل ما عدم حمایت های کارشناسی و به موقع است در صورتی که اگر زمینه فراهم می شد می توانستیم کارهای دنیای انجام داده و از رقبای خارجی خود پیشی بگیریم. هر چند درحال حاضر هم پیشنهاداتی از کشورهای خارجی برای همکاری وجود دارد اما کوشش داریم در کشور خود فعالیت و افتخار آفرینی کنیم.

من به دلیل سال ها کار در کارگاه های غیر استاندارد دچار تنگی نفس شده ام، اما همچنان با تمام توان و علاقه مشغول کار و خلق آثار هنری هستم. با وجود شیوع کرونا دست از فعالیت نکشیدم چرا که معتقدم هنر، آرامش بخش روح و روان آدمی است و شاکله اصلی وجود انسان محسوب می گردد. با توجه به وسعت کارگاه و وجود هواکش های صنعتی، فاصله گذاری اجتماعی و سایر دستورالعمل های بهداشتی در آن رعایت می گردد و در حال حاضر حدود هشت نفر در آن مشغول به کار هستند.

مهم ترین نقص قوانین اداری در این رشته عدم استفاده هنرمند از ابزارآلات ماشینی و پیاده سازی طرح صرفا به صورت سنتی و با یاری قلم و چکش است، به همین دلیل این هنرصنعت، از طرف مسئولان، یکی از رشته های صنایع دستی و هنرهای سنتی محسوب نمی گردد و در نهایت حمایت نهادهای ذیربط نیز شامل هنرمندان این رشته نمی گردد. در صورتی که با وجود تجهیزات و دستگاه های پیشرفته تراش، که هنرمند طرح اولیه را ارائه می دهد و بعد از حذف اضافات، این هنرمند است که باید با چکش و قلم، ظریف کاری و پاک سازی حجم مور نظر را انجام دهد. در واقع تکنولوژی به خدمت هنرمند امروزی آمده و در طول تاریخ تکامل پیدا نموده است و بهره برداری از آن چیز پیچیده و عجیبی نیست. در واقع محصول نهایی فراوری شده کار دست و صنایع دستی محسوب می گردد این طرز تفکر عظیم ترین اشتباه است و احتیاج به تجدید نظر در این حوزه است. اگر اجازه کار با تکنولوژی داده نگردد پیشرفت اتفاق نمی افتد و سنتی باقی می ماند. باید بدانیم که خروجی ماشین و دست یکی است فقط احتیاجی نیست هنرمند وقت و انرژی بگذارد تا اضافات را بتراشد. وقتی صحبت از صنایع دستی به میان می آید یعنی صنعت با کار دست عجین شده است و جزء جدایی ناپذیر آن به حساب می آید. باید با بینش عمیق تری به این موضوع نگاه کرد چرا که مصداق شاخص این بیت است: بازجو پیغمبر ایام خویش/ تکیه کم کن بر فن و بر کام خویش.

چگونه می توان مردم را با این هنر آشنا کرد؟

در صورتی می توان این هنر را وارد بطن جامعه و زندگی مردم عادی کرد که مردم دید هنری داشته و خواستار آن باشند. باید صنایع دستی در قالب ابزار کاربردی روزمره وارد زندگی شده و متجلی گردد. ساخت میز، گلدان و تزئینات گچبری از نمونه های شاخص است. مثلا نهادهای مربوط در حوزه صدور مجوزهای احداث ساختمان، دریافت سرانجام کار را منوط به اجرای اثر هنری یک هنرمند صنایع دستی بر نمای ساختمان بدانند تا ضمن آشنایی نسل های آینده، از هنرمند حمایت مادی و معنوی نیز صورت بگیرد.

حجم سازی جزئی جدایی ناپذیر از تعاملات اجتماعی است و هر چیزی که در جامعه وجود دارد ساختار و حجمی هندسی دارد. باید سعی در خلق اثری توام با فکر و زیبایی شناسی داشت چرا که انسان زیبایی را دوست دارد و همواره در جستجو و ایجاد آن در ابعاد گوناگون زندگی خویش است. اشکال و احجام هنری حض درونی را برمی انگیزد و موجب ایجاد آرامش می ود و متعاقبا در مردم، فرهنگ و جامعه اثرات خوبی به جا می گذارد.

karnikan.ir: مجله کارنیکان: وبلاگ خبری و تحلیلی