ترسی عجیب اما واقعی: اگر فقط یک آدم معمولی باشم، چه کنم؟ کُینوفوبیا - مجله سرگرمی

پژوهشی در حوزه اضطراب نشان داده که برخی افراد از زندگی عادی، بدون برجستگی، بدون ردّی از خود به جای گذاشتن، به شدت می ترسند. این ترس، عنوانی دارد: کُینوفوبیا Koinophobia.

کُینوفوبیا چیست؟ ترسی که در سایه زندگی مدرن رشد می نماید

کُینوفوبیا به ترس از معمولی بودن، بی اهمیت بودن یا بی تأثیر بودن در زندگی اشاره دارد. گرچه این واژه هنوز به عنوان یک تشخیص رسمی روان پزشکی شناخته نشده، اما تجربه آن برای بسیاری افراد بسیار واقعی و ملموس است. این ترس معمولاً از دلِ بحران های وجودی (Existential crises) می جوشد: آن لحظه هایی که به مرگ، میرایی، و ردپای ناچیزمان در تاریخ فکر می کنیم.

کسانی که عزت نفس (Self-esteem) پایینی دارند، بیشتر در معرض این ترس اند؛ به ویژه اگر اعتماد به نفس آن ها به مهارتی خاص گره خورده باشد. در این صورت، میل به خارق العاده بودن، بیشتر از سرِ اشتیاق نیست، بلکه پوششی ست بر احساس بی کفایتی. این ترس ممکن است در کوشش بی وقفه برای اثبات خود به خانواده، جامعه یا حتی وجدان درونی شکل بگیرد.

نقش شبکه های اجتماعی در شعله ور کردن این اضطراب

یکی از مهم ترین عوامل بروز کُینوفوبیا در دنیای امروز، تصویری ست که در رسانه های اجتماعی از پیروزیت ترسیم می گردد. شبکه هایی چون اینستاگرام یا لینکدین، پر شده اند از داستان های پیروزیت، جوایز، دستاوردها، و عکس هایی که نشان می دهند دیگران همواره در حال پیشرفت اند. این تصویرِ دستکاری شده، حس رقابت بیمارگونه ای ایجاد می نماید: اگر زندگی من به میزان آن ها درخشان نیست، یعنی من شکست خورده ام؟ پژوهش ها در زمینه سلامت روان نشان می دهند که مقایسه گری مداوم با دیگران، یکی از عوامل تشدید اضطراب های پنهان است.

نشانه های کُینوفوبیا: وقتی معمولی بودن کابوس می گردد

افرادی که با این ترس زندگی می نمایند، نشانه های گوناگونی بروز می دهند. از کوشش افراطی برای پیروز بودن گرفته، تا خودکم بینی مداوم. چند نمونه از واکنش های رایج این افراد:

• احساس بی قراری و بی تابی دائمی، حتی در زمان استراحت
• کار بیش ازحد به نحوی که به سلامتی لطمه بزند
• نادیده گرفتن یا کم ارزش دانستن دستاوردهای شخصی
• خستگی عمیق جسمی و روحی به علت فرسودگی Burnout

این فرسودگی شغلی و ذهنی، که سازمان بهداشت دنیای نیز آن را به عنوان یک نشانگان (Syndrome) جدی شناسایی نموده، شامل اضطراب، افسردگی، ناتوانی اجرایی (Executive dysfunction) و کاهش انرژی ذهنی است.

چرا ترس از معمولی بودن می تواند مضر باشد؟

کوشش برای تأثیرگذاری بر دنیا، در ذات خود مثبت است. اما اگر این میل به وسواس و ترس بدل گردد، نتیجه اش خستگی و ناامیدی است. پژوهش ها نشان داده اند که پیوند مستقیم بین عزت نفس و بهره وری می تواند خطرناک باشد. چون در دنیای واقعی، همواره نمی توان به سطح مطلوب رسید و این عدم تحقق، ضربه ای جدی به روح انسان وارد می نماید.

آیا می توان با کُینوفوبیا زندگی متعادلی داشت؟

بله. درست مانند بسیاری از اضطراب ها، ترس از معمولی بودن هم می تواند محرّک خوبی باشد، اما فقط تا زمانی که تبدیل به مانع لذت بردن از زندگی نگردد. اگر این ترس باعث شده نتوانید استراحت کنید، یا همواره خود را کمتر از دیگران ببینید، وقت آن است که برای بازتعادل زندگی خود اقدام کنید.

زندگی فقط فرصتی برای دستاورد نیست، بلکه فرصتی برای تجربه کردن است. عشق ورزیدن، دوستی، لذت بردن از لحظه ها، همه ارزش هایی هستند که با معیار میانه بودن نمی سنجیده می شوند.

راهکارهایی برای غلبه بر ترس از معمولی بودن

اگر حس می کنید این ترس مانع رشد یا آرامش تان شده، روش هایی برای کاهش آن وجود دارد:

1. پذیرش بی قیدوشرط خود Radical Self-Acceptance: تمرینی که به شما یاری می نماید با خودِ امروزتان در صلح باشید، حتی اگر به آنچه می خواستید نرسیده اید.
2. توجه کمتر به شبکه های اجتماعی: اگر با تماشا زندگی دیگران حس بی کفایتی می کنید، کمی فاصله بگیرید و روی چیزهایی تمرکز کنید که واقعاً دوست دارید.
3. هدف گذاری واقع گرایانه: لازم نیست همواره درخشان باشید. اهداف کوچک و قابل دستیابی می توانند انگیزه بخش باشند، بدون اینکه شما را خسته نمایند.
4. گفت وگو با درمانگر: روان درمانگرهای مطلع به اضطراب، به ویژه در درمان شناختی رفتاری Cognitive Behavioral Therapy، می توانند به شما یاری نمایند افکار منفی و ریشه باورهای ترس محور را شناسایی نموده و اصلاح کنید.

تو شایسته ای، حتی اگر فوق العاده نباشی

زندگی چیزی بیش از فهرست کارهای اجرا شده است. ارزش انسان در بودن اوست، نه فقط در بازدهی و کارایی. مراقب خودت باش، چون اگر لیوان درونت خالی گردد، چیزی برای بخشیدن نخواهی داشت. ترس از معمولی بودن، اگر مهار نگردد، همان چیزی را از تو می گیرد که برای خاص بودن احتیاج داری: انرژی، آرامش و خلاقیت.