ترسیم نقشه راه مهار بحران آب ایران - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران سیاست گذاران بخش آب معتقدند جز خوش مصرفی و افزایش بهره وری راه دیگری برای نجات منابع آب و ذخایر زیرزمینی وجود ندارد. طبق ارزیابی ها مشکل اساسی آب ایران در بخش کشاورزی جانمایی شده است و تا زمانی که شیوه آبیاری تغییر نیابد، نباید اجازه توسعه کشت داده گردد.

معاون آب و آبفای وزیر نیرو به بهانه آغاز هفته صرفه جویی در مصرف آب و برق، تصویری از منابع آب ایران و چالش های پیش روی این بخش استراتژیک ترسیم کرد. قاسم تقی زاده خامسی با اشاره به داده های نمودار بارندگی تجمعی 52 ساله کل کشور (از سال آبی 1348-1347 تا خردادماه جاری) به این موضوع اشاره داشت که ایران در یک اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده است؛ چراکه سال های خشکسالی طولانی مدت و در آن سو سال های کوتاه مدت ترسالی، به خوبی میزان بارندگی های نامتوازن کشور را منعکس می نماید. طبق برآوردها بدترین دوره از لحاظ بارش ها در طول 52 سال گذشته در دهه اخیر رخ داده اما این فرایند مایوس نماینده در دو سال آبی گذشته با تغییراتی روبرو شده است. نمودار بارندگی تجمعی 52 ساله کل کشور نشان می دهد پس از 11 سال آبی مستمر (از 1387-1386 تا 1397-1396) که متوسط بارندگی ها (213 میلی متر) کمتر از متوسط بلندمدت (250 میلی متر) بود، میزان بارش ها در دو سال آبی گذشته از میانگین 250 میلی متر بالاتر رفته است. طبق ارزیابی ها سال آبی 98-97 میزان بارش ها به 342 میلی متر رسید، اما با این وجود سیاست گذاران بخش آب معتقدند عظیمترین مشکل پراکنش نامتوازن بارش ها در استان ها است. از نگاه معاون وزیر نیرو نخستین محدودیت مدیریت منابع آب کشور از نامتوازن بودن بارندگی ها سرچشمه می گیرد.

البته تقی زاده خامسی معتقد است دو مانع دیگر هم بر سر راه مدیریت منابع آب ایران وجود دارد؛ نامتوازن بودن استقرار جمعیت و تغییرات اقلیم. به اعتقاد معاون وزیر نیرو به دلیل اینکه 45 درصد از جمعیت کشور در مکان هایی زندگی می نمایند که دسترسی کمتری به آب دارند، یا باید آب شرب را در داخل حوضه ها جابه جا کرد و یا از حوضه های دیگر آب را به این بخش ها انتقال داد. این موضوع محدودیت هایی در مدیریت منابع آب کشور ایجاد نموده که در اصطلاح به پراکندگی نامتوازن جمعیت شناخته می گردد.

مانع سوم مدیریت منابع آب، تغییرات اقلیم است. به اعتقاد تقی زاده خامسی، ایران به تدریج وارد تغییرات اقلیم شده و آثار آن هم مشاهده می گردد. نمونه آن بارندگی های سال جاری است، طبق ارزیابی ها استان هایی که تا پیش از این کم بارش بوده اند، سال جاری آسمان هایی ابری و پربارش داشته اند، به طور مثال استان هرمزگان چند برابر سال های آبی گذشته و دوره متوسط بارش ها را ثبت نموده است. در آن سو استان های آذربایجان شرقی و غربی که در طول سال های گذشته در جمع استان های پربارش جانمایی شده بودند، سال جاری با کمترین میزان ریزش های جوی در مقایسه با دوره های متوسط و بلندمدت روبرو شده اند.

3 منبع اصلی تامین آب

معاون وزیر نیرو در نشست خبری با خبرنگاران به ابعاد تازه ای از تامین نمایندگان آب کشور اشاره نمود. او گفت: یکی از مهم ترین منابع برای تامین آب ایران، سدها هستند. اکنون 188 سد عظیم در کشور وجود دارد. این سدها در دوره های خشکسالی معمولا آب کمتری دارند، به همین دلیل بعضی می گویند سدها چرا ساخته شده اند؟ در سال های پربارش مثل سال گذشته، ورودی مخازن سدها با رشد چشمگیری روبه رو می گردد. به همین دلیل سال قبل 40 میلیارد مترمکعب از آب سدها رهاسازی شد. تقی زاده خامسی ادامه داد: خوشبختانه بخشی از آب رهاشده سدها در تالاب ها جاری شد و بخش عمده از آنها هم به دریا رفت. این موضوع نشان می دهد از نظر مخازن سدها در کشور هنوز کسری وجود دارد. بنابراین اگر سد نرماب در استان گلستان، سد معشوره در استان لرستان و سد بختیاری در استان خوزستان به اتمام می رسید، بخش عمده ای از آب های رهاسازی شده ذخیره و در بخش های شرب و صنعت مورد استفاده قرار می گرفت.

منبع دوم تامین آب در کشور پساب است. تقی زاده خامسی در این رابطه گفت: در حال حاضر در ایران هنوز فرهنگ استفاده از پساب جانیفتاده است. درست است بخشی از صنایع با بازچرخانی پساب از این پتانسیل استفاده می نمایند اما به هر حال برای جایگزینی پساب به جای آب مقاومت هایی وجود دارد که امیدواریم هماهنگی های لازم صورت بگیرد تا بتوانیم حداقل برای بخش صنعت این فرمول را جا بیندازیم.

سومین منبع تامین آب در ایران، آب دریا است. به گفته معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا، انتقال آب دریا برای شهرها و روستاهای ساحلی جزو واجبات است. به اعتقاد او برای شهرها و روستاهای ساحلی حداقل در فاصله 100 کیلومتر نباید آب را از جاهای دیگر منتقل کرد. به اعتقاد تقی زاده خامسی بهتر است از آب شیرین کن استفاده و آب دریا را شیرین کرد و در اختیار این مناطق قرار داد. او ادامه داد: در این زمینه تخصیص هایی به عنوان نمونه به استان های خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان و فارس داده شده است که بعضی از آنها به زودی به نتیجه می رسند و بعضی هم باید انجام شوند. اما به هر حال در مجموع استفاده از آب دریا و خصوصا انتقال آن به نقاط دوردست مالی نیست و این اقدام بسیار گران تمام می گردد. مگر اینکه این فرآیند برای صنایع آب بر استفاده گردد که در این زمینه هم پیشنهاد ما این است که این صنایع در سواحل مستقر شوند.

نسخه نجات آب

معاون آب و آبفای وزیر نیرو در ادامه این نشست به نسخه های نجات آب در ایران اشاره نمود و گفت: منابع آبی کشور بسیار محدود است. در آن سو جمعیت کشور رو به افزایش است و طبق پیش بینی ها اگر جمعیت کشور بعد از سال 1420 به 100 میلیون نفر برسد، منابع آبی ما کاهش می یابد. به اعتقاد او در کشوری که سرانه متوسط مصرف آب گاهی به زیر 150 میلی متر می رسد، توجیهی ندارد که در 17 استان کشور برنج کاری گردد که غالبا هم به صورت غرق آبی است. این در حالی است که در بعضی مناطق آب آشامیدنی کافی وجود ندارد اما کشت برنج انجام می گردد.

تقی زاده خامسی بر این باور است که مشکل اساسی آب کشور در بخش کشاورزی است که بیشترین میزان مصرف را نیز به خود اختصاص داده است. او ادامه داد: ما در جایگاهی قرار نداریم که آب را به صورت مجازی صادر کنیم. در واقع آب را به صورت رایگان صادر می کنیم. باید الگوی کشت آبیاری به سمت گلخانه ای و مدرن پیش برود. مشکل اساسی آب کشور در بخش کشاورزی است و باید روی بهره وری کار گردد. تا زمانی که شیوه آبیاری تغییر پیدا نکند نباید اجازه دهیم کشت توسعه یابد.

معاون وزیر نیرو در عین حال با اشاره به تشکیل کارگروه سازگاری با کم آبی گفت: هر چند ابتدای کار بوده و به کارهای بیشتری در بخش کشاورزی احتیاج است اما آغاز خیلی خوبی است. حدودا نیمی از استان ها برنامه های خود را داده اند و این برنامه ها در حال آنالیز است. امید است برای بخش عمده ای از آنها تا سرانجام سال جاری مصوبه بگیریم.

معاون وزیر نیرو معتقد است کشور راهی جز صرفه جویی و افزایش بهره وری ندارد و نسخه نجات خواهد بود. او در پاسخ به اینکه آیا ایران تا چند سال آینده واردنماینده آب خواهد شد تاکید نمود: با توجه به منابع آبی موجود در کشور و اقداماتی که برای مدیریت مصرف و افزایش بهره وری صورت می گیرد، ایران در سال های آینده واردنماینده آب نخواهد شد. در این بین ضروری است بهره وری آب افزایش یابد و اگر سالی به عنوان ترسالی شناخته می گردد، این گونه نباشد که مردم نسبت به مصرف آب توجه نداشته باشند چرا که اگر مدیریت مصرف صورت نگیرد، ممکن است دچار مشکل شویم اما اگر یک اجماع در مدیریت مصرف صورت گیرد در سال های آینده واردنماینده آب نخواهیم شد.

روایت چند آمار

معاون وزیر نیرو ادامه داد: در شهر تهران در یکی، دو هفته اخیر نسبت به دوره مشابه سال گذشته مصرف آب بین 15 تا 20 درصد افزایش داشته است. این میزان افزایش در شهری مانند تهران یعنی 500 هزار متر مکعب که به اندازه مصرف چند شهر است. تقی زاده خامسی همچنین گفت: در زمان حاضر، 80 درصد از مخازن سدهای کشور به میزان حدود 40 میلیارد متر مکعب پر است و تقریبا تفاوت معناداری با سال گذشته در مخازن نداریم. حدود، چهار درصد کاهش یافته و این در حالی است که بارندگی سال گذشته دو برابر سال جاری بود و پیش بینی می گردد با این ذخایر امکان تامین آب کشاورزی را تا حدود 20 درصد بالاتر از سنوات گذشته داشته باشیم.

وی اضافه نمود: در زمان حاضر از 150 پهنه تالابی کشور، حدود 40 تا 100 درصد تالاب ها آبگیری شده است. معاون وزیر نیرو همچنین اظهار کرد: ظرفیت نیروگاه های برق آبی ما سال جاری 15 درصد افزایش پیدا خواهد نمود و در تابستان سال جاری حداقل 9 هزار مگاوات - ساعت فراوری خواهیم داشت که رکوردی در این حوزه است. او با اشاره به ظرفیت 52 میلیارد متر مکعبی 188 سد عظیم در کشور گفت: 119 سد دیگر در حال ساخت است، در این دولت تا امروز 42 سد ساخته شده و امید است تا سرانجام دولت این تعداد را به 50 سد افزایش دهیم. تقی زاده خامسی تعداد تصفیه خانه های آب در دست بهره برداری را 155 واحد اعلام نمود که 15 مورد آنها در سال گذشته ساخته شده است. وی اضافه نمود: تعداد تصفیه های فاضلاب هم 237 واحد است که 18 واحد از اینها در سال 98 احداث شد. معاون آب و آبفای وزیر نیرو ادامه داد: ما برنامه ای برای روستاها در سال 93 ارائه کردیم و هدف این بود که 20 هزار و 774 روستا را با جمعیت 10 میلیون و 900 هزار نفر به آب پایدار برسانیم که تا به امروز 11 هزار و 514 روستا با جمعیت 7/ 7 میلیون نفر از این مزیت به صورت مجتمعی بهره مند شده اند و امید است تا سرانجام دولت به هدف برسیم. به گفته او، 1650 روستا در سال گذشته از آب پایدار بهره مند شدند و کوشش می گردد 12 تصفیه خانه آب دیگر و 15 تصفیه خانه فاضلاب سال جاری به نتیجه برسد. معاون وزیر نیرو اضافه نمود: تعداد آب شیرین کن ها هم از 23 واحد در ابتدای دولت، امروز به 85 واحد رسیده است. تقی زاده خامسی گفت: در بخش آب و فاضلاب حدود 10 هزار میلیارد تومان توسط بخش خصوصی به روش های مختلف اعم از B.O.T سرمایه گذاری شده که بخشی به نتیجه رسیده و بخشی هم تا سرانجام دولت به نتیجه می رسد.

اما مشکل آب غیزانیه کی حل می گردد؟ تقی زاده خامسی اعتبار در نظر گرفته شده برای حل مشکل آب این منطقه را 190 میلیارد تومان اعلام نمود و گفت: خطوط قبلی آب در این منطقه فعال است اما این منطقه به دلیل فرسوده بودن خطوط دچار مشکل شد که تا تابستان مشکل این منطقه رفع خواهد شد. او در ادامه اضافه نمود: در حال حاضر تعداد شهرهای با تنش آبی در دوره خشکسالی به حدود 170 شهر رسیده که 50 شهر آن پرتنش هستند.

tour-france.ir: تور فرانسه ارزان | تور فرانسه قیمت، تور پاریس، تور پاییز را همراه ما تجربه کنید.

تور کشتی کروز: تور کشتی کروز: سفری هیجان انگیز به اقیانوس ها