اینستکس تأثیر مهمی در روابط تجاری ایران ندارد - مجله سرگرمی

عدم پایبندی آمریکا به برجام و بدعهدی های اروپا در عملی کردن ساز و کار ویژه مالی ایران و اروپا موسوم به اینستکس که در واقع برای جبران تحریم های غیرقانونی آمریکا در نظر گرفته شده است ایران را به تعلیق بعضی تعهدات برجامی خود وا داشت. اکنون اروپا اعلام نموده است اینستکس وارد مرحله عملیاتی خود شده است. ولی اینکه با نقش آمریکا و دلار در سیستم های بانکی دنیا و وابستگی های مالی اروپا به آمریکا، اروپا تا چه میزان می تواند به تعهدات برجامی خود عمل کند و با پیروزیت این مکانیسم مالی را عملیاتی کند جای بحث دارد.

در مورد این موضوع خبرنگاران گفتگویی با رابرت ادواردز هانتر سفیر سابق امریکا در ناتو انجام داده که مشروح آن در زیر آمده است.

رابرت ادواردز هانتر عضو ارشد مرکز روابط ترانس آتلانتیک در دانشگاه جانز هاپکینز است. وی در کارنامه خود سوابقی چون مدیریت مرکز مطالعات استراتژیک ترانس آتلانتیک در دانشگاه دفاع ملی آمریکا و سمت مشاور ارشد اندیشکده رند را دارد.

از سمت ها و مسئولیت های دیگر وی در دوه های مختلف می توان به این موارد اشاره نمود: مشاور سیاست خارجی سناتور ادوارد ام. کندی (از سال 1973 تا 1977)، محقق ارشد شورای روابط خارجی (از سال 1970 تا 1973)، محقق مؤسسه بین المللی مطالعات استراتژی(IISS) از سال 1967 تا 1969، همکاری در پروژه پولاریس (Polaris) نیروی دریایی، عضو هیأت سیاست دفاعی ویلیام کوهن وزیر دفاع بیل کلینتون (رئیس جمهور سابق آمریکا)، معاون انجمن پیمان آتلانتیک (از سال 1998 تا 2001)، محقق مرکز علوم و امور بین الملل بلفر در دانشگاه هاروارد، سفیر پیشین آمریکا در سازمان ناتو، عضو شورای روابط خارجی و عضو انجمن کنترل تسلیحات و انجمن علوم سیاسی آمریکا.

*متعاقب عدم تعهد اروپا، ایران گام دوم کاهش تعهدات برجامی خود را عملی کرد. اقدام ایران به دنبال بهره مندی از مزایای مالی برجام بود. آیا اروپا می تواند به تعهدات خود در قبال برجام عمل کند؟

پاسخ کوتاه به این سوال این است که خیر ممکن است نتواند. بیشتر کشورهای اروپایی از جمله تمامی کشورهای اروپایی امضا نماینده برجام برای حفظ آن کوشش خواهند کرد. آنها برای ادامه روابط مالی با ایران از نظر تئوری کوشش های قابل توجهی می نمایند. اینستکس هم ایده ای اساسی برای ممکن ساختن همین امر است. ولی اگر قرار باشد اروپایی ها بین ارتباط مالی با ایران و روبرو با افزایش فشارهای آمریکا یکی را انتخاب نمایند به احتمال قریب به یقین ارتباط با آمریکا را انتخاب خواهند کرد.

ترامپ و مشاورانش هم به وارد آوردن این فشار ادامه می دهند. هیچکس در ایران توقع نداشته باشد اروپا خلاف این عمل کند. به ویژه اکنون که ایران سطح غنی سازی خود را گسترش داده است همدردی زیادی با ایران صورت نمی گیرد.

عجیب آن است که زمانی که ایران غنی سازی اورانیوم را متوقف نموده بود اروپایی ها هیچ فوریتی برای خنثی کردن تحریم های آمریکا علیه ایران حس نمی کردند و تنها زمانی که ایران سطح غنی سازی خود را افزایش داد این ضرورت را حس کردند، در حالی که باید برعکس می بود.

همین احساس خطر باعث شد فرانسه برای ارتقای سطح دیپلماتیک خود با ایران کوشش کند (هرچند کوشش های نخست وزیر ژاپن پیروزیت آمیز نبود که نشانه خوبی نیست). نظر من این است که موازنه قدرت در این بحران به میزان قابل توجهی به نفع دولت ترامپ است و ایران نباید منتظر آمریکایی ها بماند.

حتی در صورتی که ترامپ در انتخابات سال 2020 آمریکا هم پیروز نگردد نمی توان مطمئن بود که اگر رئیس جمهور دموکراتی بر سر کار بیاید سیاست دیگری در قبال ایران در پیش خواهد گرفت.

*بعضی اخبار از کوشش فرانسه برای بازگرداندن آمریکا به برجام حکایت دارد. آیا این موضوع می تواند درست باشد؟

من اطلاعات مستقلی از این مساله ندارم ولی همانطور که می بینیم چنین اتفاقی نیفتاده است. در واقع با وجود دیپلماسی فرانسه با ایران، مستقل از آنکه این دیپلماسی چه باشد، دولت ترامپ همچنان برای رسیدن به یک توافق بهتر فشارهای مالی علیه ایران را افزایش می دهد، حتی در صورتی که پیروز به دستیابی به توافقی بهتر نگردد از منظر خود به دنبال آن است که دست کم رهبری ایران را متوجه این مساله سازد که کسی برای نجات ایران نخواهد آمد.

*برجام نفس های آخر خود را می کشد و بقای آن منوط به پایبندی اروپا به برجام جهت فروش نفت ایران و مبادلات بانکی است. آیا اروپا می تواند این دو زمینه را مهیا کند و یا همچنان در عمل با آمریکا همراهی خواهد نمود؟

البته من قبول ندارم که برجام نفس های آخر خود را می کشد. روسیه، چین و اغلب کشورهای اروپایی خواهان ادامه برجام هستند. آنچه برای کشورهای اروپایی ارجحیت دارد این است که ایران به برجام وفادار بماند و آمریکا نیز به برجام برگردد، البته ترامپ چنین کاری نخواهد نمود ولی غنی سازی اورانیوم ترغیب برای حفظ برجام را برای کشورهای اروپایی سخت نموده است.

ایران می گوید و می تواند بگوید این عادلانه نیست که در حالی که آمریکا از این توافق خارج شده است از ایران توقع داشت به این توافق پایبند بماند ولی همانطور که همه ما می دانیم زندگی عادلانه نیست.

*کانال مالی اینستکس در حالی که قرار بود پیش از این به بهره برداری برسد به بهانه های مختلف از سوی اروپا عملیاتی نشده است. با توجه به اینکه این کانال قرار است صرفاً موارد بشردوستانه را پوشش دهد آیا می تواند نیازهای ایران را برآورده سازد؟

اگر اروپا تصمیم داشته باشد با اینستکس پیش برود و بگوید این مکانیسم محدود به یاری های بشردوستانه است آنگاه بحث های زیادی با آمریکا پیش می آید که منظور از یاری های بشردوستانه چیست.

در هر صورت یاری مالی که به ایران تحت این عنوان گردد بعید به نظر می آید قابل توجه باشد. گذشته از آن دولت ترامپ پیش از این نشان داده است اهداف ژئوپلیتیک از هر مساله حقوق بشری برایش به مراتب مهمتر است.

دوباره باید بگویم زندگی عادلانه نیست و به نظر می رسد دولت ترامپ می خواهد برای رسیدن به اهداف خود ایران را تحت فشار بگذارد. مشکل اصلی این است که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا با 12 شرطی که برای ایران گذاشته است در واقع خواهان تسلیم بی قید و شرط ایران است.

دلیل اصلی اینکه چرا دیپلماسی یک یا چند طرف که مورد اعتماد همه طرف ها باشد تا این اندازه مهم هست نیز بن بستی است که به آن رسیده ایم.

salmandiar.ir: دیار سلمان | مجله گردشگری و مسافرتی

samitm.ir: مجله سامی | وبلاگ نقد و بررسی کالاها و اخبار تولیدات صنایع

sctm.ir: تیم علمی | مجله علمی و دانشگاهی، مقالات علمی