افسردگی: بیماری خاموشی که نباید نادیده گرفت - مجله سرگرمی

 گرچه افسردگی در اکثر موارد جدی گرفته نمی گردد و افراد آن را به حساب تلقین ذهنی و جلب ترحم بیمار می گذارند، اما بر اساس گزارش سازمان دنیای بهداشت، این عارضه مهمترین عامل ناتوانی در سراسر دنیا است.

جهت مطالعه بیشتر به batask.ir هم سر بزنید

افسردگی یک اختلال خلقی است که با احساس غم و اندوه و بی انگیزگی همراه است. افسردگی بر نحوه تفکر، احساسات و رفتار تاثیرگذار است و در موارد شدید بر سلامت فیزیکی بیمار نیز تاثیر می گذارد. بعضی افراد به غلط بر این باورند که افسردگی تلقین ذهنی شخص است، باید گفت این حالت روحی کاملا جدی بوده و می تواند تمام جنبه های زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.

علاوه بر سلامت روحی و جسمی بیمار، روابط عاطفی و شغلی نیز در معرض خطر قرار دارند و به همین دلیل آشنایی با علائم افسردگی و پیشگیری از بروز آن برای تمام افراد حائز اهمیت است.

بر اساس آمار سازمان دنیای بهداشت، بیش از 350 میلیون نفر در سراسر دنیا به افسردگی مبتلا هستند و این اختلال مهمترین عامل ناتوانی در سراسر دنیا محسوب می گردد.

زنان بیشتر از مردان در معرض افسردگی هستند. تغییرات هورمونی، ساختار مغز و عوامل محیطی و اجتماعی می تواند در این امر دخیل باشد.

افسردگی در مراحل اولیه قابل شناسایی و درمان است ولی در بعضی جوامع به دلیل ترس از ننگ اجتماعی، از مراجعه به روانپزشک و روانشناس و پیگیری علائم اجتناب می گردد.

از جمله مهمترین علائم افسردگی می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• احساس غم، اندوه، پریشانی و ناامیدی به صورت مستمر
• تحریک پذیری عصبی حتی در مواجهه با مسائل کم اهمیت
• بی علاقگی و نداشتن تمایل نسبت به انجام امور عادی، شرکت در جمع دوستان و خانواده، تفریح، ورزش و کارهای گروهی
• اختلال خواب شامل کم خوابی یا پرخوابی
• احساس خستگی مزمن و کمبود انرژی
• کاهش یا افزایش اشتها
• کاهش یا افزایش وزن
• احساس سردرگمی، بی ارزش بودن، بی حوصلگی و احساس گناه
• بروز دردهای ناگهانی و مسائل جسمی جدید از قبیل درد پشت و سردرد
• عدم تمرکز
• اضطراب
• اختلال در قدرت تصمیم گیری و حافظه
• تکرار افکار مرگ و خودکشی

بروز علائم روحی معمولا عادی هستند و در زندگی روزمره رخ می دهند. این علائم زمانی باید جدی گرفته شوند که به صورت روزانه و مکرر باشند و فرد را از انجام امور عادی بازدارند. به محض بروز این علائم مراجعه به روانشناس بالینی لازم است.

بروز افسردگی دلایل متفاوتی دارد؛ تغییر ترکیبات مغز، اختلالات هورمونی و عوامل ژنتیکی از مهمترین آنها محسوب می شوند. گاهی افسردگی ناشی از ابتلا به بیماری خاص، مسائل کاری و خانوادگی، عوامل قهری مانند زلزله و سیل، مسائل روانی مانند اختلال دوقطبی یا یک بیماری مزمن است که پس از مراجعه به متخصص به راحتی قابل شناسایی و علل یابی است.

نقش عوامل محیطی و رژیم غذایی در افسردگی

علاوه بر عوامل محیطی، رژیم غذایی و تغذیه نقش انکارناپذیری بر سلامت روانی دارد که در ادامه به چند مورد اشاره می گردد.

مطالعات جدید محققان ایرلندی نشان می دهد کمبود ویتامین D خطر ابتلا به افسردگی را در سالمندان تا 75 درصد افزایش می دهد. نور خورشید مهمترین منبع ویتامین D به شمار می آید. مواد غذایی مانند زرده تخم مرغ، ماهی، قارچ، انواع پنیر، شیر، حبوبات، روغن ماهی، آب پرتقال و خاویار حاوی مقدار زیادی ویتامین D هستند. علاوه بر این، 15 دقیقه پیاده روی در بعد از ظهر که شدت نور آفتاب کمتر است، برای تامین ویتامین D بدن توصیه شده است.

مطالعات محققان دانشگاه کالج لندن نشان می دهد رژیم غذایی سالم غنی از سبزیجات مانع ابتلا به افسردگی می گردد.

رژیم غذایی به وسیله اثرگذاری بر مغز می تواند بر سلامت روان تاثیر بگذارد، استرس اکسیداتیو که نوعی فرآیند شیمیایی است، مقاومت در برابر انسولین، تغییرات فشار خون و التهاب تنها بخشی از آسیب های ناشی از رژیم غذایی نامناسب هستند که موجب آسیب دیدن مغز و در نتیجه اختلالات روانی می شوند اما رژیم غذایی حاوی مواد ضد التهاب و آنتی اکسیدان که معمولا در میوه ها، سبزیجات و آجیل یافت می گردد از مغز در برابر فشار اکسیداتیو محافظت می نماید. همچنین بر اساس تحقیقاتی که اخیرا اجرا شده است، رژیم غذایی بر شکل گیری نورون های مغزی به ویژه در هیپوکامپ که مسئولیت تنظیم حالت را برعهده دارد، اثرگذار است.

مطالعات محققان آمریکایی نشان می دهد که مصرف ماهی در وعده های غذایی احتمال ابتلا به افسردگی را کاهش می دهد. اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی ساختار غشای مغز و میزان دوپامین و سروتونین را تغییر می دهند. دوپامین و سروتونین از مهمترین انتقال دهنده های عصبی محسوب می شوند که نقش مهمی در افسردگی ایفا می نمایند. علاوه بر این، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی موجود در ماهی نیز در برابر افسردگی اثر محافظتی دارند. انجمن قلب آمریکا توصیه نموده است که حداقل دو بار در هفته، از ماهی در رژیم غذایی استفاده گردد.

مطالعات محققان دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد نشان می دهد که استفاده از مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین B12، فولیک اسید و پروتئین های گیاهی و گوشت سفید سبب بهبود خلق و خو و احساس شادی می گردد.

روش های رایج درمان افسردگی عوارض جانبی دارند، به همین دلیل متخصصان توصیه می نمایند که افسردگی در مراحل اولیه با راهکارهای مناسبی از جمله رژیم غذایی سالم، ورزش روزانه، معاشرت با افراد شاد و مثبت و مشاوره با روانشناس درمان گردد و در صورت عدم درمان با این روش ها و به عنوان آخرین قدم، از داروهای اعصاب استفاده گردد.

جدیدترین روش های درمان افسردگی

جدیدترین روش درمان افسردگی مصرف اسپری (افشانه) ضد افسردگی اسکتامین است. این دارو که به صورت اسپری عرضه می گردد دارای ساختار شیمیایی شبیه به کتامین است که یک داروی تضعیف نماینده سلسله اعصاب مرکزی و هوشبری محسوب می گردد. در واقع اسکتامین یک پادهمسان کتامین است، به این معنی که ساختار مولکولی این دو ماده بسیار شبیه به یکدیگر بوده اما کاملا یکسان نیست.

کتامین در دهه 1960 میلادی کشف شد و به عنوان یک داروی جدید بیهوشی مورد استفاده نهاده شد. اخیرا با آنالیز خواص این دارو معین شد که اثر فوری بر برطرف افسردگی دارد. متخصصان بر این باورند که این دارو باید در کنار یک داروی ضدافسردگی خوراکی مورد استفاده قرار گیرد و مصرف آن برای افرادی مجاز است که حداقل تحت دو روش درمانی دیگر نهاده شده و نتایج مطلوب را به دست نیاورده اند.

تحریک الکتریکی مغز با استفاده از یک جریان ضعیف و الکترودهایی که به پوست مغز متصل می گردد روش دیگری است که به تازگی توسط محققات دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی اجرا شده و قادر به کاهش علائم افسردگی به میزان قابل قبولی است.

افسردگی یک بیماری جدی است که باید در مراحل اولیه شناسایی و درمان گردد. مراجعه به روانشناس بالینی بهترین روش برای تشخیص این عارضه است.

نتیجه‌گیری:
افسردگی تنها یک حالت روحی گذرا نیست، بلکه یک بیماری جدی و قابل درمان است که نیاز به توجه، آگاهی و مراقبت دارد. راهکارهایی مانند رژیم غذایی سالم، ورزش، ارتباطات اجتماعی و مراجعه به متخصصان سلامت روان، می‌توانند به مدیریت و درمان این اختلال کمک کنند. از آنجا که افسردگی می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد، ضروری است که نسبت به نشانه‌های آن هوشیار باشیم و برای حفظ سلامت روان خود و اطرافیان، اقدام به موقع انجام دهیم.