از ریواس و والَک تا ترشک و زردمرغک - مجله سرگرمی

کافی است سری به کوه های دارآباد بزنید تا با یک بغل زرد مُرغک و قارچ کوهی به خانه بیایید یا به کوه های درکه بروید و تا دلتان می خواهد تُرشَک بچینید. شِنگ و غاز یاغی، پِتِنَک و ته دیگک، سوسنبر و گلپر، سیرک و پیازک و اِلما و سریش و گزنه انواع و اقسام سبزی های کوهی هستند که از قدیم الایام در ارتفاعات شمیران می روییدند و هنوز هم بهار که از راه می رسد تمام کوه های شمال شهر تهران را پر می نمایند. اگر می خواهید با سبزی های کوهی شمیران در فصل بهار بیشتر آشنا شوید همراه ما و قدیمی های شمیران به دامنه رشته کوه های البرز بیایید.

یکی از سبزی های کوهی شمیران والک است؛ گیاه خوراکی خوشمزه ای که این روزها بازارش در تجریش داغ داغ است. از این گیاه که در فصل بهار در کوه های شنی درکه، دربند، دارآباد، توچال و دیگر قله های شمیران می روید غذای خوشمزه ای به نام والک پلو درست می نمایند. این طور که قدیمی های شمیران می گویند این سبزی کوهی فشارخون را تنظیم و دستگاه گوارش را تقویت می نماید. همچنین مثل شوید چربی سوز است و کلسترول خون را کاهش می دهد.

• بفرمایید خورش ریواس

ریواس یکی دیگر از سبزی های کوهی شمیران ظاهری شبیه کرفس دارد اما رنگ آن به صورتی می زند و به همین دلیل به آن کرفس صورتی هم می گویند. این گیاه ترش مزه که بیشتر در سنگزارها و صخره های سنگی کوه های شمیران رشد می نماید مقوی قلب و اعصاب است، به ترمیم زخم ها و جراحات یاری می نماید، خون را تصفیه نموده و رفع نماینده استرس، ترس و وسواس است. از این گیاه، غذایی به نام خورش ریواس درست می نمایند و این طور که تقی عرفاتی یکی از بومی های شمیران می گویدگاهی برای مصرف دارویی، ساقه آن را خام مصرف می نمایند و گاهی آن را شربت می نمایند تا در فصل گرم از خواصش بهره مند شوند.

• کنگرهای آهار و باغ گل

کنگر همپای والک و ریواس از سبزی های کوهی پرطرفدار شمیرانی هاست که برای خرید آن می توانید همین روزها سری به بازار تجریش بزنید. عرفاتی درباره موارد استفاده این گیاه مفید و خوشمزه می گوید: کنگر را در فصل بهار از محدوده شمیران می چینند و با آن خورش درست می نمایند. ضمن اینکه قدیم ترها کنگر را داخل ماست هم می ریختند ویک بورانی خوشمزه و پرخاصیت درست می کردند. این گیاه خوشمزه و پرخاصیت این روزها در آهار و باغ گل می روید و در درمان تیروئید، کم خونی و یرقان بسیار اثرگذار است.

• کماگوش یا گوبُلَک 2 کیلویی

بی شک یکی از اصلی ترین گیاهان بهاره شمیران، قارچ های کوهی این محدوده است که بیشتر در قله های دارآباد به صورت خودجوش می روید؛ قارچ هایی که رمضان گرمابدری یکی از ساکنان بومی روستای گرمابدر شمیران درباره آنها می گوید: ما به این قارچ های کوهی کماگوش یا گوبُلک به معنی گل بزرگ می گوییم و آن را در انواع غذاها استفاده می کنیم. ضمن اینکه اهالی شمیران گاهی این قارچ ها را کباب هم می نمایند.

عباس صالحی یکی از قدیمی های شمیران درباره این قارچ ها می گوید: گاهی وزن هریک از قارچ های کوهی قله دارآباد به 2، 3 کیلوگرم هم می رسد. این قارچ یک ویژگی بسیار خاص داردکه پس از گذشت 2، 3 روز از چیدن، سمی می گردد. به همین دلیل هرکسی که دلش قارچ کوهی می خواهد بهتر است با یک محلی راهی کوه های دارآباد گردد.

دارآبادی ها یک غذای مخصوص دارند که با این قارچ ها درست می گردد؛ به این ترتیب که قارچ های کوهی را تفت می دهند، بعد به آن تخم مرغ و پیازداغ و گوجه فرنگی، اضافه و این غذای کامل را با نان میل می نمایند.

• سیرَک و پیازَک برای آش و کوکو

در شمیران 2 گیاه به نام های سیرک و پیازک هم می روید که همان طور که از نامشان پیداست شبیه سیر و پیاز هستند؛ اما اندازه شان کوچک تر از اندازه این دو پرخاصیت بدبوست. این طور که گرمابدری می گوید سیرک و پیازک دقیقاً خاصیت های سیر و پیاز از جمله ضد سرطان بودن را دارند و از آنها برای تهیه آش، کوکو و حتی پلوهای مخلوط استفاده می نمایند. در سرتاسر شهرستان های شمیرانات و لواسانات می توانید این گیاه های خودرو را ببینید و بچینید و حتی آنها را ترشی بیندازید. فقط یادتان باشد که هیچ کدام از گیاهان خودرو را نباید از ریشه بچینید. چون از ریشه چیدن آنها باعث می گردد سال آینده رشد ننمایند و رفته رفته در اثر مصرف بی رویه به کلی از بین بروند.

• گُلپر در کوه های شمیران

یکی دیگر از سبزی های کوهی شمیران، گُلپرهای خوش عطر و بوست. گیاهی که امروز بیشتر ما آن را روی باقالی پخته می ریزیم و مصرف می کنیم. شمیرانی ها هم از قدیم گُلپر را داخل اسپند می انداختند تا وقتی اسپند دود می نمایند خوشبوتر باشد. ضمن اینکه هر نوع ترشی که درست می نمایند کمی گُلپر هم داخلش می ریزند تا طعم بهتری به ترشی بدهد.

• زردمرغک برای آش ها

زردمرغک یکی دیگر از سبزی های کوهی شمیران گل های پهن زردرنگ دارد. این گیاه خودرو که در کوه های دارآباد می روید به صورت تازه یا خشک در آش های شمیرانی ها مورد استفاده قرار می گیرد. به این شکل که آن را با پیازداغ تفت می دهند و در آش می ریزند. البته زردمرغک به صورت بورانی هم مصرف می گردد و محلی ها این گیاه را بعد از پخته شدن، با ماست مخلوط می نمایند.

• تُرشَک، گیاه ترش درکه

در شمیران به ویژه در کوه های درکه، گیاهی به نام تُرشک می روید که ساقه ترد و کوتاهی دارد و ترش مزه است. اهالی شمیران این گیاه را مانند ریواس به صورت خام هم مصرف می نمایند اما پرکاربردترین مورد استفاده ترشک، کوکو و آش است. ترشک برای مبتلایان به فشارخون گیاه بسیار مفیدی به حساب می آید و این طور که قدیمی های شمیران می گویند این گیاه سرشار از ویتامین C، آهن، کلسیم و فسفر است.

• گیاهانی برای همه بیماری ها

علاوه بر گیاهان نام آشنایی که معرف بیشتر ما شهروندان پایتخت نشین است شمیرانی ها سبزی های گیاهی بی شماری دارند که فقط محلی ها مورد استفاده آنها را می دانند. گرمابدری درباره این سبزی ها که هرکدام برای یک نوع بیماری مفید است می گوید: ته دیگک نوعی سبزی خوردن است که خواص بی شماری دارد. گزنه فشارخون را تنظیم می نماید، پِتِنَک یا همان پونه برای درمان بیماری های گوارشی مفید است و غازیاغی برای شادابی پوست و پیشگیری از ایجاد چین و چروک، بهبود زخم، کاهش وزن، بهبود انواع درد، درمان نقرس و رماتیسم و... مورد استفاده قرار می گیرد.

شِنگ هم برای درمان مسمومیت، خونریزی معده و رماتیسم و التیام سوختگی مفید است. عرفاتی درباره سبزی های محلی شمیران می گوید: گندمک، بادومک، لرزونک، سریش و... هم از دیگر سبزی های کوهی شمیران است که محلی ها آنها را در آش هایشان استفاده می نمایند. اِلما و سوسنبر هم سبزی های دیگری هستند که در شمیران می رویند و صالحی درباره آنها می گوید: اِلما گیاه 3پری است که مصرف دارویی دارد. سوسنبر هم معمولاً کنار آب می روید و اهالی آن را خشک می نمایند و داخل ماست و دوغ می ریزند.

8sharj.ir: تور رم: گردش در اروپای باستانی

parisro.ir: تور پاریس: دیدار از زیباترین شهر اروپا و کشور فرانسه