آتشی که تاریخ را می سوزاند - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، از برخوردهای حرفه ای با این اتفاق در کشور فرانسه که در حال انتشار در صفحه های بین المللی است و تمرکز رسانه های این کشور که حفاظت از این بنای ارزشمند است که بگذریم، حالا جست وجو در تاریخِ آتش سوزی های بزرگ دنیا، از اتفاقات هولناکی خبر می دهد که بخش عمده ای از آن ها امروز خودشان به تاریخ تبدیل شده اند.

آتش سوزی بیگ برن در 1910 در ایالات متحده آمریکا سه ایالت آیداهو، مونتانا و واشنگتن را درگیر کرد. در این آتش سوزی گسترده که باعث نابودی سه میلیون هکتار جنگل شد، بیش از 87 نفر جان خود را از دست دادند که 78 نفر از آن ها آتش نشانانی بودند که برای مقابله با آتش سوزی راهی مناطق شعله ور شده بودند.

آتش سوزی جنگلی سال 1825 در منطقه میرامیچی، در آمریکای شمالی و در نزدیکی کانادا را یکی از آتش سوزی های هولناک آن قرن می نامند. پس از شروع آتش سوزی، وزش شدید باد باعث شد که شعله های آتش به سرعت برق گسترش یابند و بیش از سه میلیون جریب از جنگل های بکر منطقه به خاکستر تبدیل شوند.

آتش سوزی هامبورگ در سال 1842 میلادی رخ داد و آتش سوزی در شیکاگو در سال 1871 یک هفته طول کشید؛ آن محدوده زمانی را هفته مرگبار آمریکا نامیدند و یک سوم شهرهای ایالت در محاصره آتش سوخت.

آتش سوزی توکیو در 1923، آتش سوزی در هالیفکس در 1917 در یکی از جزیره های کانادا که آن را بزرگترین حادثه اتفاق افتاده به دست بشر دانستند تا آتش سوزی پلاسکو در ایران که 30 دی 1395 در عرض چند ساعت بخشِ برج آن به عنوان یکی از ساختمان های نسبتاً قدیمی بلندمرتبه تهران که فلزهایش را از بلژیک آورده بودند به تلی از خاک تبدیل شد، دیگر آتش سوزی های بزرگ هستند.

تاریخ آتش سوزی در بناهای تاریخی دنیا

مهیب ترین و قدیمی ترین آتش سوزی ها را از زمان کشف آتش تا ساخت ساختمان هایی که از یک زمان به بعد، قدیمی نامیده شدند می توان روی نموداری نشان داد، نموداری از بلایی خانمان سوز که از قرون وسطی تاریخ را هم با خود می سوزاند بدون هیچ علامت و نشانه ای.

اما تاریخچه یکی از نخستین آتش سوزی های بزرگِ تاریخی را می توان در پرستشگاه اورشلیم به دست آورد، وقتی در 586 قبل از میلاد مسیح بِت همیقداش - خانه مقدس - یا همان - بیت المَقدِس - پرستشگاه اورشلیم که مجموعه ای از معابد مقدس و اماکن مذهبی مانند هیکل سلیمان در کوه معبد و در شهر باستانی اورشلیم در آن قرار گرفته است، در آتش سوخت، هر چند با انجام مرمت هایی هنوز مسجدالاقصی که بخش هایی از آن همزمان با آتش سوزی در نوتردام در آتش سوخت، همچنان در حیاط این معبد پابرجاست.

اما معبد دوم این مکان تاریخی نیز حدود 570 سال بعد توسط سربازان امپراتوری روم با نام کلیت تیتوس در سال 70 میلادی سوخت.

بعد از آن هر از چندگاهی بناهای تاریخی دیگری هم در آتش خشم پادشاهان و فرمانروایان دولت ها و کشورهای مختلف سوختند و بعضاً نشانی از آن ها باقی نماند یا در طول سال های بعد مرمت هایی روی آن ها انجام شد.

480 قبل از میلاد آکروپلیس که در شمال شرقی پارتنون در آتن به عنوان پایتخت یونان و در مرتفع ترین نقطه دشت قرار داشت در اتش سوخت. مردم یونان این مجموعه تاریخی را یک نماد ملی می دانند که براساس شواهد تاریخی این شهر باستانی در طول دومین حمله به یونان در آتش سوخت.

نکته جالب توجه درباره تاریخ آتش سوزی در این بنای تاریخی این است که گفته می گردد ساخت بنای قدیمی پارتنون با حمله ایرانی ها در 480 قبل از میلاد مسیح ناتمام مانده و همان بخش ساخته شده نیز در جنگ تخریب و به آتش کشیده و غارت و چپاول شده است. اتفاقی که بسیاری از مورخان آن را رد می نمایند و بیشتر به یک افسانه شبیه می دانند.

معبد آرتمیس در افسس که آن را یکی از عجایب هفتگانه دنیا می نامید 550 قبل از میلاد در زمان امپراطوری یونان ساخته شد. معبد آرتمیس در شب 21 ژوئیه سال 356 پیش از میلاد، توسط مردی به نام هروستراتوس (Herostratus) برای جاودانه کردن نام خود در تاریخ، در آتش سوخت. اسکندر مقدونی هم در همین شب به دنیا آمد. به گفته پلوتارک تاریخ نگار، در آن شب آرتمیس چنان درگیر مراقبت از زاده شدن اسکندر بود که نتوانست از معبد خود محافظت کند.

جست وجوها نام پرسپولیس را به عنوان یکی از مکان های تاریخی که در 330 قبل از میلاد توسط الکساندر به آتش کشیده شده ثبت نموده اند، اما هیچ سند تاریخی برای این اتفاق به دست نیامده است.

در 48 قبل از میلاد هم کتابخانه اسکندریه به طور تصادفی در زمان محاصره توسط جولیوس سزار سوخته شد.

در 1568 میلادی در قرن 16، آتش بزرگی به جان فریول یکی از دهستان های اسپانیا در استان لاکرونیا افتاد که با انتها این آتش سوزی این شهر به شهر قدیمی قرون وسطایی تبدیل شد.

آتش سوزی قصر دان در ونیز در 1577 هم آثار هنرمندانی مانند بلینی، تیتان و تینتورتو را از بین برد.

در 1652 میلادی با آتش دریافت تالار شهرداری آمستردام، گنجینه ها و مدارک تاریخی مهمی سوختند.

قصر سلطنتی Tre Kronor در استکهلم سوئد متعلق به قرون وسطی در آتش سوخت. گفته می گردد این قلعه در اواسط قرن 13 میلادی با نام قلعه سلطنتی ساخته شد، زمانی که این قصر در 1697 سقوط کرد، بیشتر کتابخانه ملی سوئد و آرشیوهای سلطنتی نابود شدند، به همین دلیل به دست آوردن اطلاعات دقیق از تاریخ اولیه این کشور در دسترس نیست.

کاخ سلطنتی کوئدنبورگ هم در 1731 میلادی در بروکسل در آتش سوخت و هیچ گاه بازسازی نشد، اطلاعات دیگری درباره این کاخ تاریخی و نحوه آتش سوزی آن در دسترس نیست.

کاخ سلطنتی الکزار در مادرید اسپانیا هم در شب کریسمس در 1734 در آتش سوخت و امروز جای آن کاخ سلطنتی جدید قرار گرفته است.

هیت-دیو پاریس اولین و قدیمی ترین بیمارستان شهر پاریس و قدیمی ترین بیمارستان فعالِ دنیاست که در سال 651 میلادی توسط سن لاندری تأسیس شد و در 1772 آتش گرفت و حالا با وجود همه حوادث مخربی که از سرگذرانده همچنان فعال است.

سومین ساختمان از مجموعه کاخ های کریستین اسبرگ در دانمارک در 1794 در آتش سوخت. برپایی اولین قلعه از این مجموعه بنا در سال 1167 انجام شد. این ساختمان از اوایل سده پانزدهم میلادی، در نقش ساختمان مرکزی حکومت پابرجا بود، تا 1794 به عنوان محل اقامت اصلی شاه استفاده می شد و اکنون از 1849 به عنوان محل برگزاری مجلس استفاده می گردد.

در 1809 میلادی بخش عمده ای از بخش جنوبی و شرقی کاخ سنت جیمز در لندن در آتش سوخت و هیچ گاه بازسازی نشد. هنری هشتم در 1532 کاخ سنت جیمز را جای درمانگاه جذامیان که وقف سنت جیمز قدیس بود، ساخت که از 1697 تا 1837 محل اقامتگاه پادشاهان بریتانیا بود.

در آتش سوزی 1837 سنت پترزبورگ روسیه، کاخ زمستانی این منطقه تاریخی به جز هرمیتاژ در آتش سوخت. این کاخ در فاصله سال های 1754 تا 1762 میلادی و به دستور ملکه الیزابت، دختر پتر کبیر ساخته شده بود. این کاخ از قرن هجدهم میلادی تا زمان بروز انقلاب روسیه در سال 1917 که حکومت تزارها در روسیه به انتها رسید، محل اقامت تزارها بود.

آتش بزرگ Toronto (1849) در هفتم آوریل 1849 رخ داد، این آتش سوزی که با نام آتش کلیسای جامع نیز در ذهن مردم شناخته شده است، نخستین آتش بزرگ در تاریخ تورنتو، انتاریو و کانادا نامیده می گردد. بخش عمده ای از بازار بلوک، هسته تجاری شهر، از جمله سقف کلیسای سنت جیمز فعلی در آن آتش سوزی از بین رفت، همچنین ساختمان 1831 سالن شهر تورنتو و بازار سنت لارنس در جنوب پادشاه آسیب دید و از بین رفت.

آتش سوزی های عمدی در ماه می 1871 میلادی در دوره کمون پاریس کاخ سلطنتی تایلیرها، کتابخانه لوور، کاخ عدالت، هتل دیل، گار دی لیون و کاخ اورسی را از بین برد.

موزه مشهور مادام تیسو در لندن هم این فاجعه را به خود دیده است، در 1925 بخش هایی از این موزه نیز در آتش سوخت که بازسازی شد.

30 نوامبر 1936 میلادی کاخ کریستال، که 1851 در لندن ساخته شده بود، آتش گرفت و 86 ماشین آتش نشانی و 400 آتش نشان نتوانستند آن را از یکسان شدن با خاک نجات دهند. بیش از صد هزار نفر برای تماشای کریستال پَلس در شعله های آتش به سیدنهام هیل رفتند و وینستون چرچیل درباره این آتش سوزی گفت: این انتها یک دوران است.

کتابخانه ملی پرو که آن را قدیمی ترین و مهمترین کتابخانه کشور می دانند، در ماه مه 1943 به طور کامل در آتش سوخت، در ان اتفاق 100 هزار جلد و 40 هزار نسخه خطی از دست رفت.

آتش سوزی 23 مه 1964 در کلیسای مقدس کلیسای مقدس در سانفرانسیسکو کالیفرنیا 17 نفر را کشت. اطلاعات دیگری از این آتش سوزی در دست نیست.

کلیسای نتردام د لوردز در کنار رودخانه فال در ماساچوست، در 11 ماه مه 1982 در جریان بازسازی اش دچار آتش سوزی شد، به واسطه مصالح بنا که عمدتاً از چوب بودند، آتش به سرعت گسترش پیدا کرد و آن قدر گسترده شد تا دو بلوک از خانه های کناری را نیز در آتش سوزاند و خود کلیسا هم با خاک یکسان شد.

کاخ همپتون کورت لندن در 1515 میلادی توسط تامس وولسی ساخته شد. این کاخ که در کنار کاخ سنت جیمز از تنها کاخ های به جا مانده از دوران حکومت هنری هشتم است، در 1986 در آتش سوخت.

هشتم ژوئن 1997 معبد Brihadiswara توسط یک حشره گیر که بازدیدنماینده بود آتش گرفت و 60 نفر در آن کشته شدند. این معبد در شهر تامیل نادو در هند قرار گرفته است. این شهر در طول حکومت مولانا، زمانی که به عنوان پایتخت امپراتوری خدمت می کرد، نخستین بار به برجسته شدن رسید.

اپراخانه مشهور شهر ونیز که سه بار در آتش سوخت، آخرین بار در 1996 و به صورت عمدی آتش گرفت، اما بنای جدید آن در دسامبر 2003 گشایش یافت. در بازسازی آن کوشش شد که طراحی نخستینش حفظ گردد. نام آن نیز بعد از نخستین آتش سوزی لافنیچه شد.

ساختمان 150 ساله استفن کورت در کلکته و متعلق به یک کمپانی در سال 2010 در آتش سوخت و همراه خود 43 نفر را در آتش سوزاند.

در 28 اگوست 2018، ساختمانی 300 ساله در بلفاست در ایرلند شمالی متعلق به بانکی در این کشور آتش گرفت و اکنون وضعیت بنای آن در معرض سقوط است.

دوم سپتامبرسال گذشته نیز یکی از دردناک ترین آتش سوزی های قرن اخیر رخ داد و 20 میلیون اثر تاریخی موزه ملی برزیل در ریودوژانیرو در آتش سوختند. این بنا قدیمی ترین موزه کشور در 200 سال اخیر در برزیل نامیده می شد که در دوران امپراطوری خانگی، خانه سلطنتی بود، همچنین آن را بزرگترین مجموعه مردم شناسی و انسان شناسی در آمریکای لاتین می دانستند.

داغی آتش بعد از گذشت هفت ماه از آتش سوزی این بار به تن کلیسای جامع نوتردام پاریس نشست. روز گذشته (15 آوریل - 26 فروردین) بخش عمده ای از کلیسای جامع نوتردام پاریس از محل کارگاه مرمت آتش گرفت. بعد از چند ساعت 400 آتش نشان پیروز به خاموش کردن آتش کلیسا شدند و تعدادی از آن ها در این میان موظف به خارج کردن آثار تاریخی این کلیسا بودند. براساس اعلامِ رسانه های فرانسوی دو برج نمادین کلیسا و چارچوب اصلی ؛ن حفظ شده است و کوشش ها برای جلوگیری از فرو ریختن کامل بنا پیروزیت آمیز بوده است.

در طول سال های گذشته مرمت این کلیسای تاریخی شروع شده و قرار بوده در دوره ای 20 ساله آن را مرمت نمایند، اما تا کنون علت آتش سوزی آن را بر اثر یک حادثه در خلال پروژه مرمت عنوان نموده اند.

از سوی دیگر به دنبال وقوع این آتش سوزی از 26 فروردین، خبرهایی نیز درباره بیرون زدن شعله های آتش از سمت اتاق نماز در مسجد القرضا در اورشلیم به عنوان سومین مکان مقدس در اسلام منتشر شده، اما تا کنون آتش سوزی نتردام خبرهای این آتش سوزی را زیر سایه برده است.

هر آتش، هشداری برای تاریخ

اتفاقات مطرح شده فقط بخش کوچکی از آتش سوزی های خیلی مطرح تاریخ است که در این گزارش با تمرکز بر بعضی آتش سوزی های بناهای تاریخی آن ها را مرور کردیم.

حال اگر بخواهیم به این لیست اتفاقات اتفاق افتاده در ایران را هم اضافه کنیم، بعد از پلاسکو که به آن اشاره ای کوتاه شد، مسجد جامع ساری نیز به واسطه سوختن بیش از 70 درصدی اش در این لیست قرار می گیرد که تقریباً به جز چهارچوب اصلی اش، چیزی از بنای تاریخی آن باقی نماند.

بخش های زیادی از کلیسای نوتردام در آتش سوخت و از مهمترین دلایل احتمالی این آتش سوزی را به بخش کارگاه مرمت این مکان 850 ساله مربوط می دانند، اقدامی که همیشه آن را به معنای توجه و رسیدگی به بناهای تاریخی می دانیم اما در طول سال های گذشته نمونه های مشابه زیادی در سراسر کشور به طور دائم تعیین و اعلام شده اند که به بدترین روش ها در دست مرمت اند.

از سوی دیگر درباره بعضی بافت های تاریخی مانند بافت تاریخی یزد که از قضا شهرش مانند بنای نوتردام در فهرست میراث دنیای ثبت شده یا بافت تاریخی بازار تهران که در آتش سوزی دوست و دشمن نمی شناسد و خشک و تر را با هم می سوزاند، همیشه هشدار داده می گردد.

8sharj.ir: تور رم: گردش در اروپای باستانی

parisro.ir: تور پاریس: دیدار از زیباترین شهر اروپا و کشور فرانسه