کلیسای وانک؛ زیباترین کلیسای اصفهان - مجله سرگرمی

کلیسای وانک به نامهای سن سور و آمنا پرکیچ نیز نامیده می گردد عظیمترین کلیسای جلفا است. این کلیسای با شکوه در سال 1015 هجری قمری برابر 1605 میلادی در اراضی باغ زرشک احداث شد و پس از 50 سال در سال 1065 هجری قمری برابر 1655 میلادی توسعه یافت و به صورت امروز در آمد. این کلیسا دارای گنبدی عظیم و دیوارهای رفیع و طاقهای بلند و زیباست که در حال حاضر محل اقامت خلیفه ارامنه ایران و هندوستان می باشد.

تاریخچه کلیسای وانک

در زمان شاه عباس اول، سرزمین های تبریز تا قفقاز، در اشغال عثمانی ها قرار داشت. شاه عباس برای آزادی آن ها در سال 1603 میلادی با سپاهیانی بسیار از اصفهان به ایروان حرکت کرد. پس از رسیدن به ایروان، آن سرزمین را فتح کرد و به مدت هفت ماه، آن ناحیه را به اشغال خود درآورد. شاه عباس که علاقه ای به درگیری با لشکر دشمن نداشت، از ادامه دادن جهت منصرف شد و دستور عقب نشینی به خاک ایران را صادر کرد.

وی هنگام بازگشت به ایران، ارامنه ساکن شهرها و روستاهایی را که سر راه ایشان قرار داشت با خود به ایران آورد و تمامی منازل، مزارع، دام ها و سایر متعلقات آن ها را از بین برد و به آتش کشید تا از سرعت سپاهیان عثمانی در تعقیب کردن آن ها بکاهد. شاه عباس به همراه سپاهیانش، ارامنه را تا منطقه جلفای اصفهان همراهی کرد.

بعد از اسکان ارامنه در منطقه جلفای اصفهان، آن ها به انجام اقدامات فرهنگی، اجتماعی، مالی و مذهبی که برای ایجاد یک جامعه انسانی لازم و لازم است پرداختند که ایجاد اماکن مذهبی از جمله این اقدامات بود. آن ها حدود 13 کلیسا را تاسیس کردند که کلیسای وانک، نخستین بنای مذهبی ساخته شده در آن موقع محسوب می شد.

معماری کلیسای وانک

مساحت کلیسای وانک یا آمنا پرکیج 8731 متر مربع است، که 3857 متر مربع آن ساختمان و بقیه فضای سبز و باغ وانک است. در دو سوی درِ ورودی وانک دو اتاق برای پذیرایی ساخته اند. در بالای در ورودی، برج ناقوس در سه طبقه بنا شده که در طبقه دوم آن ساعت عظیمی به وزن سیصد کیلوگرم واقع شده است. در چهار سوی برج، چهار صفحه مدور ساعت نصب شده که قطر هر صفحه 104 سانتی متر است. این برج ناقوس و ساعت آن را ماردیروس هوردانانیان در سال 1931 میلادی به کلیسا هدیه نموده است. در سمت راست درِ ورودی وانک کتیبه ای به ابعاد 40×53 سانتی متر با سنگ مرمر نصب شده است. متن کتیبه به این توضیح است:

این برج و ساعت آن را ماردیروس گوورگ هوردانانیان در سال 1931 میلادی به یادبود برادر مرحومش که در سال 1924 میلادی فوت نموده ساخته و هدیه نموده است.

کلیسای آمنا پرکیج بر خلاف کلیساهای کهن ارمنی که بیشتر با سنگ ساخته شده اند، با خشت خام بنا شده است. دیوار بیرونی کلیسا با آجر و دیوار درونی آن را با اندود گچ که بر روی آن نقاشی و تزیین شده پوشانده اند. کلیسا دارای دو گنبد است؛ گنبد کوچک بر روی محل استقرار عامه مردم واقع شده است، و گنبد عظیم بر روی قسمت مقدم محراب کلیسا ساخته شده است. ارتفاع دیوارهای کلیسا از سطح حیاط تا بام طبقه دوم 11/75 متر است. در داخل کلیسا، در فاصله 6/25 متری دیوار غربی آن، دو ستون مربع که هر یک از اضلاع آن دو متر است احداث شده است. در بخش غربی کلیسا با استفاده از بخشی از این ستونها و پایه های دیوارهای جانبی چهار طاق نمای بلند ساخته اند؛ ارتفاع این طاق نماها 10/25 متر است. گنبد کوچک کلیسا که ارتفاع چندانی ندارد، بر روی این طاق نماها واقع شده است.

گنبد کلیساهای کهن ارمنی مخروطی شکل است، ولی گنبد کلیسای وانک شبیه گنبد مساجد ایرانی عصر صفوی ساخته شده است. در بام کلیسا، در قسمت فوقانی درِ ورودی حد فاصل دیوار غربی و حاشیه گنبد کوچک کلیسا، در محوطه ای مربع مانند، برج ناقوس کوچکی که دومین برج ناقوس کلیسا است ساخته شده است. هر ضلع این مربع 2/75 متر است. در نقطه تلاقی هر دو ضلع مربع مزبور یک ستون آجری بنا نموده اند؛ ارتفاع این ستون ها سه متر است و در ارتفاع 2/5 متری آنها، هر دو ستون از طریق یک تیر چوبی به یکدیگر متصل شده اند. از قسمت فوقانی تیرهای مزبور هر دو ستون با یک قوس جناغی به یکدیگر اتصال یافته اند. حد فاصل قوسهای جناغی و ستونها را با آجر پوشانده اند.

موزه کلیسای وانک

این موزه در سال 1871 در کلیسای وانک ساخته شد. بعد از کتابخانه، موزه این کلیسا واقع شده است. این مکان محل نگهداری اجناس گرانقیمت و نایابی است که در جهان نظیر آنها وجود ندارد باید گفت که بیشتر این اموال گرانقیمت و نایاب از طریق مردم هدیه شده اند که اهدای این اموال بیشتر برای آن بوده که صندلی مناسبی برای یادگارهای گذشتگان وجود داشته باشد تا آیندگان بدانند پدرانشان که بودند و چه کردند.

در این مکان از انجیل های زیبایی نگهداری می شوند که یکی از آن انجیل ها کوچک ترین انجیل جهان است که با هفت زبان نوشته شده و هفت گرم وزن دارد. از جمله مجموعه های نفیس این موزه فرامینی است که در طول تاریخ صفویه به بعد سلاطین و حکام ایران درباره ارامنه صادر نموده اند. این فرامین از نظر آنالیز تاریخ ارامنه بسیار مهم و قابل ملاحظه بوده و در عداد منابع قابل اعتماد به شمار می فرایند. اشیائی که در سالن های آن به معرض تماشای بازدید نمایندگان گذاشته شده اند شامل تابلوهای نقاشی کار نقاشان اروپائی است که به کلیسا اهداء نموده اند و همانطور که گفته شد تعدادی کتب خطی نفیس نیز در این موزه نگهداری می شوند.

کتابخانه کلیسای وانک

در زمان کوچ عظیم، ارامنه همه چیز خود را جا گذاشتند و به ایران آمده اند ولی تنها چیزی که نتوانستند از آن چشم پوشی بنمایند کتابهایی بود که در خانه های خود داشتند ارامنه با تحمل زحمات فراوان کتابهای زیادی را با خود به ایران (اصفهان) آوردند این کتابها تنها ثروتی بود که همواره برای ارامنه باارزش بود و هست.

در سال 1770 تا 1790 در آن هنگام که ارمنیان و به ویژه پیشوایان مذهبی کلیسای وانک مورد آزار و اذیت قرار گرفتند کتابهای زیادی به خاطر بدست آوردن تفنگ و باروت فروخته شدند ولی بعد از گذشت سالها وقتی وضع به حالت عادی برگشت دوباره این کتابها جمع آوری شدند و در سال 1884 قسمتی از کلیسای وانک (محوطهٔ کلیسا) را به کتابخانه اختصاص دادند یعنی کتابخانه ای بنا کردند و گنجه های چوبی برای آن ساختند تا بتوانند از کتابها نگهداری نمایند که این کتابخانه و گنجه های چوبی آن در حال حاضر وجود دارد. شایان ذکر است تمام این کتابها کتابهای خطی هستند که روی پوست نوشته شده اند.

کتابخانهٔ کلیسای وانک در قسمت غربی محوطه کلیسا روبروی نمازخانه واقع است. بعد از آن پیشوای مذهبی خاچاطور شخصاً خلیفه خوانس را به ایتالیا فرستاد تا شیوه چاپ کردن را بیاموزد که خلیفه هوانس به آمستردام می رود و آنجا شیوهٔ چاپ را آموخته و یک ماشین چاپ نیز با خود به جلفای اصفهان می آورد و در سال هزار و شش صد و چهل و هفت کتاب تهیه و تقویم را به چاپ می رسانند.

در سال 1844 بارون مانوک هورداینان جلفایی یک ماشین چاپ عالی را که گرانقیمت نیز بوده را از اروپا به اصفهان می آورد که این ماشین چاپ در حال حاضر در موزهٔ کلیسای وانک نگهداری می گردد و اولین کتاب را که با این ماشین در کلیسای وانک به چاپ رساندند زبور داوود بود که تنها نسخهٔ به جامانده از آن در کتابخانه بولئان آکسفورد محفوظ است.

جاذبه های دیدنی مجموعه کلیسای وانک

• علاوه بر آثار هنری کار شده در کلیسا، اشیائی که در موزهٔ کلیسای وانک به نمایش گذاشته شده اند متعلق به سده های شانزدهم تا بیستم میلادی هستند.
• معروف ترین چیزی که در موزهٔ کلیسای وانک نگهداری می گردد و دیدن آن خالی از لطف نیست، تار مویی است متعلق به دختری هجده ساله که واهرام هاکوپیان در1974 م جمله ای از کتاب تورات را به زبان ارمنی با قلمی از جنس الماس بر روی آن نوشته است. این اثر در 1975میلادی به موزه اهدا شده و بازدیدنمایندگان می توانند این جمله را با میکروسکوپی که به همین منظور در محل تعبیه شده است بر روی مو ببینند.
• کوچکترین انجیل جهان و سایر آثار نفیس و بی نظیر دیگر را نیز در این موزه میتوان دید.

بلاگ پو: بلاگ پو | اینجای دنیای ما وبلاگنویس هاست

تور کانادا: تور کانادا | مجله گردشگری و مسافرتی تور کانادا

تور آلمان ارزان: تور آلمان ارزان قیمت | تور برلین، تور فرانکفورت، تور نمایشگاهی آلمان