کدام میوه های استوایی را می توان در ایران کاشت؟ - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﻓﻼتی ﻣﺮﺗﻔﻊ است ﮐﻪ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﯽ 25 تا 40 درجه در نیمکره ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪای ﮔﺮم، ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. منطقه ها کویری و نیمه کویری، بیش از نیمی از مساحت آن را تشکیل می دهند. حدود یک سوم ایران هم کوهستانی بوده و بخش کوچکی از ایران (جلگه جنوب دریای مازندران و جلگه خوزستان) از جلگه های حاصلخیز تشکیل شده اند.

ایران، دارای تنوع اقلیمی بالایی است. از شمال تا جنوب کشور به تدریج با منطقه ها آب و هوایی متفاوتی روبرو می شویم. تقسیمات اقلیمی ایران به چهار دسته اقلیم معتدل و مرطوب (سواحل جنوبی دریای مازندران)، اقلیم سرد (کوهستان های غربی)، اقلیم گرم و خشک (فلات مرکزی) و اقلیم گرم و مرطوب (سواحل جنوبی) دسته بندی می شوند.

این تفاوت در اقلیم، موجب گوناگونی در پوشش گیاهی هم شده است. ایرانیان به راحتی می توانند از این نعمت آب و هوایی در پرورش بسیاری از گیاهان و میوه ها استفاده کنند. تا به امروز بسیاری از درختان میوه دار استوایی در بخش هایی از کشور به ویژه استان سیستان و بلوچستان کشت و پرورش داده شده است.

به نظر می رسد علاوه بر قسمت های جنوبی استان سیستان و بلوچستان، دیگر منطقه ها گرمسیر ایران هم قابلیت پرورش میوه های استوایی را خواهند داشت. موز، انبه، تمرهندی، گواوا، پاپایا، آناناس، نارگیل، فیجوآ، مونسترا، چیکو، آووکادو، پشن فروت، استارفروت و آنونا از درختان میوه دار استوایی هستند که با آب و هوای برخی از منطقه ها گرمسیر ایران سازگار هستند.

در این مطلب به 10 نمونه از درختان یا گیاهان استوایی میوه دار پرداخته شده است که در منطقه ها معتدل و مرطوب شمال کشور، اقلیم گرم و خشک فلات مرکزی و اقلیم گرم و مرطوب نواحی جنوبی، قابلیت کشت و پرورش را دارند. تجربه، ثابت کرده که پرورش برخی از درختان میوه دار استوایی در این منطقه ها، موفقیت آمیز بوده است.

میوه های استوایی سازگار با اقلیم برخی از منطقه ها ایران

1. پاپایا (خربزه درختی)

پاپایا با نام علمی Carica papaya از خانواده Caricaceae یکی از میوه های استوایی و بومی منطقه ها حاره ای قاره آمریکا است که اکنون در بسیاری از منطقه ها حاره ای از جمله هند، آفریقای جنوبی، سریلانکا و فیلیپین کشت می گردد. کاشت میوه پاپایا در ایران، نخستین بار در یزد و سیستان و بلوچستان انجام گرفته است.

با این حال، پاپایا در بیشتر استان های جنوبی کشور، مانند جنوب خوزستان، جنوب فارس، بوشهر، هرمزگان، جنوب کرمان، جنوب استان سیستان و بلوچستان، در مرکز کشور و شهر های گرم و خشک یزد، خراسان جنوبی (طبس)، سمنان و اصفهان، به خوبی در فضای باز رشد می کند. درخت پاپایا را می توان در فضای آزاد شهر های حاشیه دریای مازندران هم پرورش داد.

در منطقه ها سردسیر و کوهستانی، ارقام پاکوتاه این درخت زیبا در محیط گلخانه به خوبی رشد می کند و میوه می دهد. پاپایا درختی معمولاً تک ساقه است که میوه ها بر روی بدنه اصلی گیاه رشد می کنند. برگ های گیاه بزرگ و پهن و با ساقه های نی مانند و توخالی به ساقه اصلی متصل هستند. علاوه بر ظاهر زیبای درخت، اندازه باردهی محصول آن بسیار زیاد است.

ابعاد هر میوه پاپایا بین 15 تا 20 سانتیمتر است. پوست این میوه ابتدا به رنگ سبز و هنگام رسیدن، کمی نارنجی یا زرد می گردد. میوه پاپایا خوش طعم، شیرین و آبدار است. در وسط میوه، یک فضای توخالی وجود دارد که مخزن بذر پاپایا است. دانه های سیاه رنگ کوچک، رایج ترین روش تکثیر و ازدیاد این درخت شگفت انگیز است.

جهت نگهداری از پاپایا به نور مستقیم آفتاب در طول روز، گرمای زیاد، خاک حاصلخیز و مملو از مواد مغذی و آب فراوان نیاز دارید. در تحقیقات اجرا شده، میوه پاپایا سرشار از آنتی اکسیدان هایی نظیر لیکوپن و کاروتنوئید، فیبر، ویتامین A، C و مواد معدنی است که در سلامت بدن نقش به سزایی دارند.

این میوه دارای خواص فراوانی است که برای سلامت قلب، تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت دستگاه گوارش، تقویت بینایی، پیشگیری از سرطان، کاهش قند خون، لاغری و پوست و مو، مفید است.

اگر در شرایط اقلیمی مناسب کاشت پاپایا قرار دارید، می توانید بذر آن را از فروشگاه های مجاز فروش بذر درختان تهیه کنید. بهترین زمان کاشت بذر پاپایا اواسط فصل بهار است. بذر ارقام مختلف درخت پاپایا اعم از پاکوتاه و بلند، قابل تهیه است.

2. گواوا (زیتون محلی)

گواوا با نام علمی Psidium guajava از خانواده میرتاسه، یکی از درختچه های همیشه سبز منطقه ها گرمسیری است. این درختچه میوه دار بومی آمریکای جنوبی و مرکزی، پرو، برزیل و مکزیک همچنین آسیای جنوبی، مانند هند و پاکستان است.

امروز، سطح وسیعی از زمین های کشاورزی منطقه های از شهرستان های نیکشهر، چابهار، سرباز و کنارک در استان سیستان و بلوچستان و بخش هایی از استان هرمزگان، پوشیده از درختان گواوا است. گواوا درختچه ای با تاجی گسترده و و پر شاخ و برگ است.

گل ها معمولاً به صورت منفرد یا خوشه ای متشکل از 2 تا 3 گل در محور های برگ روی شاخه های یک ساله ظاهر می شوند. برگ های این درختچه ساده، کشیده یا تخم مرغی است. میوه گواوا شیرین تا کمی ترش و ملس و پر بذر است؛ به همین دلیل، تکثیر آن از راه بذر به راحتی انجام می گردد.

میوه های آن از نظر اندازه متغیر بین 2/5 تا 3/5 سانتی متر است که به اشکال کروی، تخم مرغی و گلابی شکل، دیده می شوند. رنگ پوست میوه هنگام رسیدن، سبز، زرد یا قرمز است، اما گوشت داخلی میوه، صورتی، عنابی روشن، سفید یا زرد است.

از زمان گلدهی تا رسیدن میوه، حدود 4 تا 6 ماه زمان لازم است. میوه گواوا منبع ویتامین های A، گروه ویتامین B ، C و پتاسیم است. این میوه مفید و مؤثر در سلامتی پوست و جلوگیری از پیری زودرس، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن، ضد سرطان، مفید برای قلب، برای درمان یبوست، درمان فشار خون بالا، موثر در بهبودی تیروئید و سرماخوردگی و ضد سرفه است.

منطقه های مانند جنوب استان سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان، جنوب فارس، جنوب خوزستان، هرمزگان، بوشهر و بیشتر شهر های ساحلی شمال کشور می توانند به راحتی از درختچه گواوا در محیط حیاط یا فضای باز نگهداری کنند. نهال یا بذر گواوا در بیشتر گلخانه های منطقه ها گرم و مرطوب کشور یا فروشگاه های اینترنتی فروش بذر، قابل تهیه است.

3. فیجوا

فیجوا یکی دیگر از میوه های خوش طعم استوایی در منطقه ها گرم و مرطوب و معتدل دنیا است. این درخت میوه دار از خانواده Myrtaceae و بومی منطقه ها مرتفع جنوب برزیل، پاراگوئه، اروگوئه، آرژانتین و کلمبیا است. امروز فیجوا به یکی از درختان پر اهمیت شمال کشور، به خصوص استان های گیلان و مازندران تبدیل شده است.

میوه فیجوا سبز رنگ و به اندازه گردو یا یک تخم مرغ کوچک است. این میوه گوشتی، آبدار، شیرین، معطر و ترکیبی از طعم آناناس، سیب و نعنا دارد. میوه فیجوا دارای طبع گرم و سرشار از ید، ویتامین C، ویتامین E و ویتامین گروه B است.

این میوه در تقویت سیستم ایمنی بدن، رفع گرفتگی شریان های قلب و درمان گواتر ناشی از کمبود ید، مؤثر است. میوه فیجوا قابلیت نگهداری در انبار ندارد، زیرا پس از برداشت و استفاده نشدن، لکه های سیاه رنگی بر روی میوه ایجاد می گردد. در نتیجه، بلافاصله پس از چیدن میوه باید آن را مصرف کرد.

ارتفاع درخت فیجوا تا 7 متر می رسد. به جز تولید میوه از درخت فیجوا به طور گسترده به نام درخت زینتی یا پرچین، استفاده می گردد. این درخت، دارای برگ های چرمی و کمی شبیه به برگ زیتون است.

درخت فیجوا نسبت به گواوا در برابر سرما مقاوم تر است. شرایط گرمسیری و نیمه گرمسیری، جهت کاشت فیجوا در محیط باز مناسب است. فیجوا دمای منفی 5 درجه سانتی گراد در زمستان را به راحتی تحمل می کند.

بهترین روش تکثیر و ازدیاد درخت فیجوا، بذر آن است. تا به امروز درخت فیجوا در منطقه ها شمال و جنوب ایران، عملکرد مثبتی داشته است. بذر فیجوا را می توان از فروشگاه های مجاز اینترنتی فروش بذر خریداری کرد.

4. استار فروت (کارامبولا)

استار فروت، میوه ستاره ای یا اختری با نام انگلیسی Carambola میوه ای محبوب در سراسر جنوب شرقی آسیا، جنوب اقیانوس آرام و بخش هایی از شرق آسیا است. این درخت میوه دار بومی فیلیپین، اندونزی، مالزی، ویتنام، هند، بنگلادش و سریلانکا است. دلیل نام گذاری میوه کارامبولا به ستاره ای، به این دلیل است که در صورت ایجاد برش عرضی در میوه، به شکل ستاره به نظر می رسد.

کارامبولا درختی همیشه سبز، کوچک، کند رشد با تنه ای کوتاه و به شکل درختچه و با برگ های بیضی شکل و کوچک است. این درخت دارای شاخ و برگ انبوه با تاجی گرد و کروی است. اندازه هر میوه کارامبولا 5 تا 15 سانتی متر است.

میوه های کوچک تر و نارس با طعم ترش و میوه های رسیده و زردرنگ، بسیار شیرین هستند. گوشت میوه استارفروت، ترد و آبدار است و طعم بسیار خوبی دارد. طعم استارفروت به ترکیبی از طعم سیب، گلابی، انگور و خانواده مرکبات، شبیه است. این میوه سرشار از ویتامین A، C، پتاسیم و فیبر است.

کارامبولا منبع غنی از آنتی اکسیدان های پلی فنولیک اولیه و ثانویه است که خواص ضد میکروبی بالایی دارد. استارفروت، جهت درمان کلسترول بالا، بیماری قلبی - عروقی و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است.

این میوه، هنوز در ایران به مرحله کشت انبوه نرسیده است. به نظر می رسد که کاشت کارامبولا در آب و هوای گرم و مرطوب منطقه ها حاشیه دریای عمان، خلیج فارس و در شمال کشور، می تواند عملکرد خوبی داشته باشد. بذر این میوه، کمیاب است.

5. چیکو (ساپودیلا)

چیکویا ساپودیلا، یکی از خوشمزه ترین میوه ها در منطقه ها گرمسیری و استوایی است. این میوه با نام علمی Manilkara zapota از خانواده Sapotaceae بومی منطقه ها گرمسیری آمریکای مرکزی از شمال تا مکزیک و از شرق تا کارائیب است. چیکو درختی میوه دار و همیشه سبز است که در آب و هوای سرد، رشد خوبی نخواهد داشت. ساپودیلا به شکل یک درخت تنومند (تا ارتفاع 30 متر) است.

برگ های این درخت براق و بیضی شکل، مانند برگ درخت انبه است. میوه چیکو، گرد یا بیضی به رنگ قهوه ای روشن است که یک پوسته قهوه ای، اطراف آن را پوشانده است. میوه خوش طعم رسیده چیکو، گوشت شیرین و نرمی دارد.

چیکو، منبع غنی از پروتئین، ویتامین C، ویتامین گروه B، آهن، کلسیم، فسفر، مهمیم، سدیم و پتاسیم است. مهم ترین منطقه های از ایران که به کشت چیکو پرداخته اند، استان هرمزگان، به خصوص شهرستان میناب و در استان سیستان و بلوچستان، شهرستان های چابهار، کنارک و قصر قند هستند. درخت ساپودیلا از راه بذر، تکثیر می گردد.

این درخت در منطقه های اعم از جنوب سیستان و بلوچستان، جنوب فارس، جنوب خوزستان، هرمزگان، بوشهر و منطقه ها ساحلی استان های شمالی کشور مانند استان مازندران قابلیت کاشت و نگهداری در فضای آزاد را دارد. دمای زیر صفر حتماً این درخت را از پای در می آورد.

بذر درخت چیکویا ساپودیلا را می توان از فروشگاه های اینترنتی معتبر بذر خریداری کرد. برخی از گلخانه های استان های جنوبی، نهال چیکو را جهت فروش در دسترس قرار داده اند.

6. دراگون فروت یا پیتایا (میوه اژدها)

گیاه پیتایا با نام علمی Hylocereus undatus و نام انگلیسی Dragon Fruit نوعی کاکتوس رونده، چند ساله و با رشد سریع بوده که میوه آن به دراگون فروت یا میوه اژد ها معروف شده است. پیتایا بومی مکزیک، آمریکای مرکزی و جنوبی است. همچنین در کشور های آسیای جنوب شرقی مانند ویتنام، تایوان، جنوب چین، ژاپن، فیلیپین و مالزی، کشت می گردد.

ظاهر پیتایا دقیقا شبیه به کاکتوس ها است. به این شکل که بدون برگ است. شکوفه های پیتایا تنها در شب باز می شوند. شکوفه های سفید و معطر پیتایا پس از پایان عمر، به میوه دراگون فروت تبدیل می شوند. میوه اژد ها یا دراگون فروت در رنگ های مختلفی وجود دارد.

دراگون فروت زرد، نارنجی، سبز، سفید، بنفش، قرمز و صورتی، طیف رنگی این میوه عجیب است. طعم این میوه، ترکیبی از طعم های کیوی، گلابی، سیب یا موز است. هر رنگ از میوه دراگون فروت، طعم و مزه خاص خود را دارد. این میوه، سرشار از ویتامین C، گروه ویتامین B، کلسیم، کاروتن و کربوهیدرات است.

میوه دراگون فروت، جهت کنترل فشار خون، قند خون، بهبود آرتروز، کاهش وزن و درمان درد مفاصل، مفید است. امروز در ایران از دراگون فروت به نام گیاه آپارتمانی پشت پنجره ها استفاده می گردد. با این حال، پیتایا قابلیت پرورش در فضای باز در برخی از منطقه ها ایران و کشت در محیط گلخانه را دارد.

پرورش دراگون فروت در ایران، در حال حاضر به صورت محدود صورت می گیرد. دمای بالا، نور فراوان، رطوبت و آبیاری کم از شرایط ایده آل پرورش بیشتر کاکتوس ها است که دراگون فروت یا پیتایا از این شرایط محیطی، مستثنی نیست.

با توجه به اقلیم گرم و مرطوب یا گرم و خشک برخی از منطقه ها جنوبی، مرکزی و شمالی کشور، به نظر می رسد که پرورش دراگون فروت در فضای آزاد، شدنی باشد. تکثیر پیتایایا دراگون فروت از راه بذر و قلمه است. بذر این میوه خوش طعم استوایی را می توان از فروشگاه های معتبر اینترنتی بذر و با قیمت کمتر از 20 هزار تومان، سفارش داد.

7. آناناس

میوه آناناس را همه می شناسند، اما شاید عجیب به نظر برسد که امروز در قسمتی از ایران، مزرعه آناناس داریم. آناناس با نام انگلیسی Pineapple از خانواده Bromeliaceae بومی منطقه ها گرم و مرطوب آمریکای مرکزی است. این میوه خوش طعم، سال ها است که به طور گسترده در بیشتر منطقه ها گرم و مرطوب دنیا در فضای باز یا محیط گلخانه پرورش داده می گردد.

گیاه آناناس با برگ های سوزنی خود تا 1/5 متر رشد می کند و تقریباً در همه فصول سال، میوه می دهد. جهت به عمل آوردن آناناس به ندرت از بذر آن استفاده می گردد. ازدیاد آناناس، بیشتر از راه قلمه زدن است. میوه آناناس حاوی پتاسیم، کلسیم، فسفر، آهن، مهمیم، فیبر، بتاکاروتن، نیاسین و اسید اسکوربیک است.

آناناس، یکی از منابع مهم ویتامین C است که جهت سلامتی بدن و تقویت سیستم ایمنی، بسیار مفید است. امروز مزارع آناناس را می توان در چابهار سیستان و بلوچستان دید. آناناس در ایران، هم در محیط گلخانه و هم در فضای آزاد، قابلیت نگهداری و پرورش را دارد.

شرایط اقلیمی جنوب استان های فارس، کرمان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان، بوشهر و شهر های شمال ایران، محیط مناسب جهت کشت آناناس در فضای باز را فراهم کرده اند. البته آناناس در محیط بسته پر نور آپارتمان هم میوه خواهد داد.

جهت تهیه گیاه آناناس، کافی است که پس از خرید میوه آن، تاج گیاه را به آرامی از سر میوه جدا کنید. با زدن برگ های ابتدایی، تاج آناناس و قرار دادن تاج در آب یا خاک، به گیاه آناناس دست می یابید.

8. آنونا (سیب کاستارد، چری مویا و سیتابل)

سیتابلیا آنونا، درختی گرمسیری از خانواده Annonaceae و با حدود 119 گونه است. این درختچه، بومی کارائیب و آمریکای مرکزی است که امروز در بیشتر منطقه ها گرم و مرطوب دنیا کشت می گردد. به طور کلی، آنونا درختچه ای به ارتفاع 5 تا 7 متر و به صورت پهن رشد می کند. معروفیت این درختچه به دلیل میوه های شیرین و خوش طعم آن است.

میوه آنونا سرشار از پتاسیم، کلسیم و فسفر است که فواید بسیاری در حفاظت از استخوان ها و سلامت دندان ها دارد. این درختچه در ایران، چندان شناخته شده نیست. اگرچه طی سال های اخیر در منطقه ها جنوبی استان سیستان و بلوچستان، مورد توجه باغداران قرار گرفته است و با نام سیتابل شناخته می گردد.

شرایط آب و هوایی کاشت آنونا، هوای گرم و مرطوب تا گرم و خشک است. این درختچه در منطقه های با زمستان ملایم و دمای بالای 5 درجه به خوبی رشد می کند و رطوبت و بارندگی زیاد، موجب ازدیاد در گلدهی و افزایش محصول آن می گردد. آنونا به دو روش بذر و رویشی، قابل تکثیر است.

در روش تکثیر با بذر، بذر ها باید بلافاصله پس از جداسازی از میوه، کاشته شوند؛ زیرا قوه نامیه خود را از دست خواهند داد. این درختچه در بیشتر شهر های ساحلی جنوبی و همچنین منطقه ها ساحلی شمال کشور، قابلیت کشت در فضای باز را دارد. دسترسی به نهال درختچه آنونا در ایران مشکل بود، اما ممکن است نهال آن در منطقه ها جنوبی استان سیستان و بلوچستان، قابل تهیه باشد.

9. انبه

انبه با نام علمی Mangifera indica یک میوه گرمسیری بوده و از تیره Anacardiacaae است. شبه جزیره هند، پاکستان، بنگلادش و آسیای جنوب شرقی، خاستگاه اصلی این درخت هستند. درخت انبه، درختی همیشه سبز است که گونه های بومی آن قادر به رشد در حدود 35 الی 40 متر هستند. این میوه گرمسیری، خواص اعجاب انگیزی دارد.

انبه، منبع مهمی از ویتامین های C، A و B، کربوهیدرات ها، پروتئین و مواد معدنی است. میوه انبه در تقویت بینایی، تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت قوای جنسی، ضد سرطانی، تنظیم کلسترول، درمان کم خونی و سلامتی پوست، مؤثر است. امروز، سطح وسیعی از باغات جنوب سیستان و بلوچستان و هرمزگان، به درختان انبه اختصاص دارند.

انبه در شهر های جنوبی ایران، چابهار، میناب، رودان، بندرعباس، جاسک و سرباز، کشت می گردد. با این حال، درخت انبه در منطقه ها دیگر، از جمله استان بوشهر، شهر های جنوبی استان فارس، جنوب استان کرمان و جنوب استان خوزستان، قابلیت کشت و میوه دهی را دارد. انبه در شهر های ساحلی شمال ایران، قابلیت نگهداری و کشت در فضای باز را خواهد داشت.

متأسفانه واردات بی رویه انبه های پاکستانی، هندی و آسیای شرقی به بازار های ایران، در برابر انبه مرغوب و با کیفیت تولیدی هرمزگان و سیستان و بلوچستان، انجام می گردد.

بسیاری از علاقمندان به این میوه تابستانه، اعتقاد دارند که انبه های وارداتی از هند و پاکستان، طعم و مزه ندارند. در حالی که طعم انبه ایرانی، مثال زدنی است. انبه، به راحتی از راه بذر، قابل تکثیر است. دانه بزرگ میان میوه، پس از شستشوی کامل با آب و قرار دادن در خاک و محیط گرم، پس از چند روز جوانه می زند.

بیشتر افراد، از نهال انبه به نام گیاه آپارتمانی استفاده می کنند. با این حال، انبه در منطقه ها گرمسیر که دمای هوای زمستان به ندرت به زیر صفر می رسد، قابلیت پرورش و کشت در محیط آزاد را دارد.

10. موز

موز از خانواده Musaceae با نام علمی Musa sapientum یکی از درختان میوه دار استوایی و گرمسیری دنیا است. درخت موز با میوه های خوش طعم و برگ های پهن و بزرگ خود، بومی منطقه ها گرمسیر و استوایی آسیا و شمال استرالیا است. مراکز پرورش موز در شمال نپال، جنوب چین، جزایر اندونزی و گینه نو تا منطقه ها گرمسیری استرالیا است.

تا به امروز، هیچ جنس وحشی موز در قاره های آفریقا و آمریکا ثبت نشده است. کشاورزان جنوب شرق آسیا، نخستین بار، موز را اهلی کرده اند. شواهد باستان شناسی و زیستی در باتلاق کوک، غرب استان پاپوآ در گینه نو نشان می دهند کشت موز در آن منطقه، حداقل به 5000 سال پیش باز می گردد.

هرچند تاریخ ورود موز به ایران، به طور دقیق مشخص نیست، اما کشت و تولید موز در بخش هایی از جنوب استان سیستان و بلوچستان، از قدیم رواج داشته است. به دلیل مقاومت بسیار زیاد گروه موز نشاسته ای در شرایط نیمه گرمسیری جنوب، سطح زیر کشت آن ها به سرعت افزایش یافت. ارقام مختلف موز از جنس پاکوتاه و بلند وجود دارند.

موز از نظر طب قدیم ایران، معتدل و تر تا کمی گرم و تر است. پتاسیم بالای موز، ضد سرطان است و خواص بی تعداد دارد. جهت نگهداری و کشت موز، به درجه حرارت بین 15 تا 38 درجه سانتی گراد، نیاز دارید.

بر اساس تجربه، موز، علاوه بر هرمزگان، بوشهر و جنوب سیستان و بلوچستان، در منطقه ها جنوبی استان کرمان، فارس، خوزستان، یزد و بیشتر شهر های ساحلی شمال ایران در محیط آزاد به خوبی رشد می کند و به بار می نشیند.

اگر اقلیم محل زندگی شما سرد و کوهستانی است، می توانید ارقام پاکوتاه موز را در محیط آپارتمان پر نور خود یا فضای گلخانه، پرورش دهید. تکثیر موز از راه جداسازی پاجوش و بذر است.

مجله دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

مهسان بلاگ: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای مهسان