کتابی که به هنر کاشیکاری دوره قاجار در تهران می پردازد - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگار ، هنر ایران از دوران کهن همچون خورشیدی فروزان، همیشه پر تلالو و درخشان بوده است. پیوند عمیق ایرانیان با هنر، در طول تاریخ چنان جدانشدنی است که ناملایمات زمانه و اتفاقات ناگوار، هرگز نتوانسته از درخشش بی بدیل هنر ایران زمین بکاهد. روح لطیف ایرانیان همیشه در پی زیبایی بوده، چه بسا که نیاکان ما پیوسته کوشیده اند یا در بستر زیبای طبیعت زندگی نموده و یا زیبایی و جلوه های آن را برای بهتر زیستن خلق نمایند.

نقش های گوناگون و رنگارنگ خرده سفال های یافت شده در کاوش های باستانی گواه روشنی است بر مهارت ایرانیان در پختن گل و هنرتزئین و استفاده آن از گذشته های بسیار دور و ظروف سفالی و نقش های تزئینی آن ها به خوبی بیان نماینده شرایط اجتماعی و فرهنگی و پیشرفت زمان خود است.

در کتاب طهران در قاب کاشی نوشته فاطمه مجدنیا و همایون عبدالرحیمی، سعی بر آن است تا تحولات هنر کاشیکاری دوره قاجار و ورود ادبیات، نقاشی، اساطیر ایرانی، آیین ها و مراسم، شخصیت ها و موضوعات روزمره و اجتماعی در کاشی نگاری این دوره، در قالب کتابی تصویری و مرجع، در اختیار اساتید، دانشجویان، هنرمندان وعلاقمندان به فرهنگ و هنر اسلامی و ایرانی قرار گیرد.

مراحل انجام کار در این کتاب این گونه ذکر شده است: با در نظر گرفتن ضرورت توجه به هنر کاشیکاری دوره قاجار و کاربرد فراوان آن در زمینه های مختلف، مراحل انجام کار و روش انجام آن به صورت زیر مطرح شد. الف - طرح اولیه: طرح اولیه ای مبنی بر ضرورت انجام کار، مراحل انجام کار، زمانبندی و ... تهیه شد. ب - تحقیق و پژوهش: به مدت 2 سال مراحل زیر انجام شد:

سیر مطالعاتی و پژوهشی آن بدین گونه است: مطالعات تاریخی اجتماعی (ادوار مختلف تاریخی، پیش از اسلام و بعداز اسلام)، مطالعات هنری (هنر، معماری، نقاشی، سفالگری، تزئینات، کاشیکاری و ...)، مطالعه و پژوهش تخصصی پیرامون دوره قاجار از منظر تاریخی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری، (مشخصات تاریخی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و هنری دوره قاجار، تاثیرات مسائل مختلف داخلی و خارجی بر روی هنر قاجار، تاثیر هنر و معماری ادوار گذشته بر روی دوره قاجار، جنبه های مختلف هنر در دوره قاجار)

ایرانیان کاشی را از سر احتیاج و آگاهی آفریده اند. استفاده از کاشی به اسم عنصر تزیینی بر روی سطوح بنا ها و توجه به تاثیر هنری آن و بعلاوه استحکام بخشی به بناها، از مهمترین دلایل بهره گیری از کاشی در معماری به تعداد می آید. خصوصا بعد از اسلام تنوع آثار کاشیکاری چه از نظر روش ساخت و شکل اشیا و چه از نظر تزیین وکاربرد آن ها بسیار قابل توجه بوده و رواج دوباره شیوه های گذشتگان و استفاده مجدد از تجربیات آنان و بعلاوه توجه به نوآوری در ساخت، نشان دهنده کاربرد وسیع کاشی در آن روزگار بوده است.

از قرن ششم هجری به بعد استفاده از کاشی در تزیین دیوار ها و سطوح داخلی بنا های مختلف نظیر کاخها، ساختمان های مذهبی و شخصی بسیار معمول گشت، به طوری که زینت بخش دیوار های بیشتر ابنیه آن روزگار، کاشی های زیبا و رنگارنگ با اشکال متنوع و زیبا بود که هویت و اصالت هنر ایرانی را به بنا می بخشید.

صفویان بیش از هر دوره دیگر بعد از اسلام، به توسعه و ترویج هنر های زیبای ایران توجه کردند. سفال و کاشی سازی در قالب صنعت- هنر پیشرفت قابل توجهی کرد و بنا های باشکوه شهر های مختلف ایران با آن تزیین شد و به علت حجم بالای استفاده از کاشی در بناها، در این دوره استفاده از کاشی لعاب دار هفت رنگ رواج پیدا کرد. این فرایند در دوره های بعد با فراز و نشیب هایی ادامه پیدا کرد و تغییر و تحولاتی در کاشی و به خصوص نقش های منعکس شده روی آن در دوره قاجاریه و البته در اثر جریاناتی که پیش از این دوره شروع شده بود، رخ داد.

هنر ایران در زمان فتحعلیشاه قاجار، آگاهانه از هنر صفوی تاثیر پذیرفت، ولی به خاطر توجه ویژه به فرهنگ و هنر باستانی ایران و بعلاوه تاثیرات فرهنگ و هنر غرب، سبکی متفاوت را ایجاد کرد. با انتخاب تهران به اسم دارالخلافه و مرکز، ساختن بنا های عظیم و باشکوه سلطنتی و اشرافی رونق فراوانی گرفت و محل حضور نقاشان و کاشیکاران برجسته از سراسر ایران و کاشی های رنگارنگشان شد. رنگ و لعاب و تلالو چشمگیر کاشی هفت رنگ، شاهان قاجار را مشتاق به استفاده از آن به اسم برای پوشش دیوار کاخهایشان کرد.

قطعات کاشی مملو از نقش و رنگ، جای تابلو های نقاشی بر دیوار کاخ ها را گرفتند و هنرمندان نقاش، ذوق و هنر خود را روی بوم نقاشی از جنس کاشی جاودانه کردند. در دوره فرمانروایی ناصرالدین شاه قاجار، تحولات اساسی در معماری مذهبی و معماری سنتی بازارها، حمام ها و کاروانسرا ها صورت گرفت. نقاشی روی کاشی به اسم یکی از پیشتازان جنبش هنری زمان خود، استفاده از اشکال قدیمی و روش های سنتی کاشیکاری را با جسارت و آگاهی دگرگون کرد و مبدعی توانا در تجدد حیات هنر کاشی سازی و کاشی نگاری در ایران شد. مهمترین ویژگی کاشی های دوره قاجار، تنوع رنگ، نقوش و کاربرد های مختلف کاشی و ورود آن به زندگی روزمره مردم بود.

بعلاوه در این کتاب به محدودیت استفاده از تجهیزات برای عکاسی ذکر شده است که شامل: بنا بر محدودیت های موجود در بعضی از اماکن از قبیل موزه ها و امامزاده ها درعدم استفاده از فلاش و بعلاوه نبود نور مناسب جهت عکاسی و محدودیت در استفاده از تجهیزات عکاسی از جمله مسائل موجود در عکاسی این پروژه بود.

در واقع، کتاب طهران در قاب کاشی، کتابی است تصویری و مرجع، که بعد از حدود سه سال تحقیق و پژوهش و شناسایی و عکاسی از بنا ها و کاشی های موجود در آن، با توجه به پیشینه و هویت تاریخی و فرهنگی تهران قدیم به اسم کانون و هسته اصلی توسعه شهر تهران، به معرفی کاشی های دوره قاجار درتهران می پردازد. این کتاب در 372 صفحه به وسیله انتشارات سازمان زیباسازی شهر تهران و با قیمت 250 هزار تومان وارد بازار شده است.

مجله دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

مهسان بلاگ: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای مهسان