کارکرد های ورزش (قسمت سوم) - مجله سرگرمی

دیدگاه عمومی این است که مهمترین خاصیت ورزش، تقویت فیزیکی و افزایش حجم عضلات بدن است، و دیدگاه کسانی که به ورزش های سنگین و مقاومتی گرایش دارند نیز پرداختن به عضلات پرحجم و نیرومند است، ورزش سلامت، با اینکه در فکر فرایند قدرت است (چون به هر حال قدرت یک معیار سلامت و بقاست)، چندان نیازی به برآمدگی عضلات نمی بیند. زیرا این برآمدگی پیشرفتی تک بعدی در ورزش است که چندان سنخیتی با سلامت عمومی و همه جانبه بدن ندارد.

بنابراین هر عضوی که مدتی کار نکند، لاغر و ضعیف شده از عهده انجام مسئولیت کار خود بر نمی آید. عضله قدرتمند به این علت قوی است که: قدرت کششی بیشتری دارد و در مدت دراز تری منقبض می شود. همیشه سوخت لازم برای تبدیل به نیرو و انرژی را در دسترس دارد. مسئله فقط این نیست که یک ورزشکار با عضله قوی، بهتر از دیگران می تواند وزن های سنگین را تحمل کند، با کارها را آسان تر انجام دهد، بلکه علاوه بر اینها، انقباض و انبساط آسان ماهیچه ها، عدم انسداد شریان ها، سوخت و ساز کامل، عدم وجود مواد زاید در عضلات، انباشت گلیکوژن کافی، عدم انباشت چربی بد و انباشت چربی خوب، افزایش سطح لیپوپروتئین های با چگالی بالا (HDLS) باعث سرخوشی، شادابی، تحرک و عمر طولانی ماهیچه ها می شود. اگر ما بتوانیم جلو شل شدن و وارفتگی عضلات و ماهیچه ها را بگیریم، کاری اساسی برای جلوگیری از پیری زودرس انجام داده ایم.

موضوع اصلی برای جلوگیری از سست شدن ماهیچه ها، دادن استقامت اولیه، یا حداقل استقامت قبلی به عضلات است. یک قانون قدیمی وجود دارد که می گوید: قدرت عضلانی از تکرار کم و بار زیاد و استقامت عضلانی از تکرار زیاد و بار کم حاصل می شود. البته نظر متخصصین این است که هر دو روش به یک نسبت در بهبود قدرت و استقامت عضلانی مؤثرند، اما با توجه به واقعیاتی که قبلا گفته شد بهتر است استقامت را به وسیله تکرار و سبکی عمل (تکرار زیاد و بار کم) به دست آورد.

معمولا عقیده دارند انعطاف ناپذیری و سختی عضلات بر اثر عدم اجرای اصولی ورزش در فرآیند تحرک و سلامت است. برترین تمرین های ورزشی برای افزایش انعطاف پذیری عضلات، تمرین های کششی است که اگر قبل و بعد از ورزش به درستی انجام نگیرد، بروز دردهای عضلانی حتمی است. اهمیت انعطاف پذیری در عضلات این است که ماهیچه ها در ماهیت انعطافشان، بهتر می توانند ارتباط معناداری بین خود و تهویه ریوی و دستگاه گردش خون و سلسله عصبی به وجود آورند. به عبارتی، اگر این چهار دستگاه اساسی بتوانند به طور سیستماتیک و طبیعی عمل نمایند، سلامت بیشتر تأمین می شود. فشار زیاد و توأم با دست پاچگی، بی برنامگی و بی نظمی تمرین ها و توجه نکردن به مکان مناسب ورزش، سلامت فیزیکی ماهیچه ها را مخدوش می نماید و استفاده ناصحیح از مقوم های دارویی و ریزمغذی ها سلامت عمومی بدن را در خطر می اندازد. تقویت عضله هدف نیست، بلکه وسیله ای است برای تحرک عمومی در ورزش.

در سیستم حرکتی، استخوان و استخوان بندی اهمیت بیشتری نسبت به مجموعه عضلانی دارد، به این علت که استخوان ها ستون و شاکله بدن را تشکیل میدهند و هیکل براساس آن ها قوام و قدرت می گیرد. علاوه بر این، تأثیر ورزش بر استخوان بیشتر است، زیرا ورزش از یک سو استخوان ها را محکم میکند و از سوی دیگر انعطاف پذیری و کشش مفصل ها را افزایش می دهد. این استحکام و انعطاف، فرایند ا کاملا مداوم است که باید از بدو تولد به آن توجه کرد. مثل اینکه متخصصین می گویند: باید از دوران کودکی به بچه ها غذاهای حاوی کلسیم و پتاسیم (لبنیات، میوه ها و سبزی ها) خوراند و آن ها را به حرکت و فعالیت واداشت.

اگر این اعمال انجام شود، دیگر نیازی به مکمل هایی مثل سیترات کلسیم در کهن سالی نیست. راست نگه داشتن و سلامت بدن مستقیما مربوط به قدرت عضلات در طول ستون فقرات است و ضعف این دو ممکن است به دردکمر، ستون فقرات کج و معوج، دیسک و خستگی عمومی منجر شود. ورزش و تمرینات به حفظ و نگهداری ستون فقرات که مرکب از مهره ها و دیسک های (غضروف های بین مهره ای) میان آن هاست در مقابل فشار و زور ناگهانی یاری خواهد نمود. شارکی در کتاب آمادگی و تندرستی در موافقت با نظریات ابوعلی سینا، در مورد فواید تمرین های بدنی و ورزش منظم می گوید: فشارهایی که از تمرین های ورزشی و بدنی برای استخوان ها حاصل می شود، می توان از: متراکم شدن یا پرحجم شدگی، قوی شدن استخوان ها و تغییرات در مهندسی و ساختار آن نام برد که این تغییرات، استخوان ها را برای تحمل فشار بیشتر آماده می سازد.

از نظر مارکوس وکارتر، بر اثر تمرین های منظم بدنی از جمله راه رفتن و دویدن، یک افزایش 20 درصدی در محتویات معدنی (املاح) سر استخوان ران، استخوان پاشنه، زند اعلا (زند زبرین) و زند اسفل (زند زیرین) در دوندگان پدید می آید. به همین دلیل بیان شد که انجام فعالیت های ورزشی روزانه از پوکی استخوان (استئوپوروز) و از بین رفتگی و کاهش مواد معدنی جلوگیری نموده و در دوندگان ماراتن سبب افزایش 11 درصدی در کلسیم شده است.

افزایش املاح - خصوصأ کلسیم - و تراکم و پرحجم شدن استخوان ها باعث افزایش تحمل بدن در برابر فشارها، کارها و حوادث میشود (افزایش بار کاری). در افزایش بار کاری، مفاصل، رباط ها، زردپی ها (تاندون ها) هنگام افتادن ها، لغزیدن ها و پیچش های هنگام راه رفتن و دویدن و کار از صدمات ایمن می مانند و در مقابل آسیب مقاوم می گردند. قرار نیست تمام آن ها که ورزش نمی نمایند، دچار سوانح و حوادث استخوانی شوند، اما به نسبت زیادی آنان که ورزش می نمایند در سنین بالاتر، کمتر دچار پوکی استخوان، شکستگی لگن خاصره، آرتروز و سستی زودرس قدم ها می شوند.

بی تحرکی و چاقی، دو عامل اساسی آرتریت (التهاب یا ساییدگی غضروف ها) است. کسانی که ورزش نمی نمایند، دو برابر اهل ورزش دچار التهاب مفاصل می گردند و گرچه نمی میرند، اما باید سال ها با این درد جانکاه بسازند. بدبختانه دیدگاه دیگر این است که بیشتریت مردم آرتروز می گیرند: عادات غلط زندگی در جوامع در حال توسعه، مثل تغذیه، روش نشستن و کم تحرکی، بیشتر افراد را درگیر این مرض نموده است، اما ورزش می تواند از رشد بیماری جلوگیری کند.

کارکرد ورزش در ارتباط با آرتریت دو بعدی است، یعنی می تواند مفید و مضر باشد. به عبارت دیگر، استفاده از ورزش باید با مدیریت متخصصین فیزیولوژی ورزش یا ارتوپدها باشد. حداقل اینکه در مبتلایان به درد مفاصل، ورزش باید سبک باشد، برای مدت طولانی نایستند، از پله بالا نروند وهیچ چیز در زندگی برای زنده نگه داشتن سلامت مفاصل بهتر از حرکت و ورزش نیست چراکه غضروف سطح مفصلی بر خلاف سایر بافت های دیگر، فاقد هر گونه سرخرگ، سیاه رگ و عصب است، و تنها راه تغذیه این بافت مایع سطح مفصلی است که حاوی تمام مواد غذایی و اکسیژن لازم برای زنده ماندن غضروف است و تنها راه جذب این مایع به وسیله غضروف هم حرکت مفصل است که از ورزش به دست می آید.

منبع: رمز سلامت و طول عمر، حسین حسنی، صص138-133، مؤسسه بوستان کتاب، قم، چاپ اول، 1391

rugozar.ir: مجله روگذر: مجله اخبار گردشگری

fastnote.ir: یادداشت سریع: گلچین اخبار و مقالات روز

منبع: راسخون