کاخ تابستانی پکن: گوهری در قلب تاریخ، طبیعت و فلسفه چین - مجله سرگرمی

برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

موقعیت و چشم‌انداز کلی

کاخ تابستانی در فاصله حدوداً 15 کیلومتری از مرکز شهر پکن، در منطقه هایدیان قرار دارد . این مجموعه وسیع با مساحتی نزدیک به 2.9 کیلومتر مربع، بر روی تپه‌ای به ارتفاع 60 متر به نام "تپه طول عمر" (Longevity Hill) و در کنار دریاچه وسیع و مصنوعی "کونمینگ" (Kunming Lake) بنا شده است . حدود سه چهارم از کل مساحت کاخ را آب این دریاچه فرا گرفته که منظره‌ای بی‌نظیر و آرامش‌بخش ایجاد کرده است .

تاریخچه‌ای پر فراز و نشیب

قدمت این مجموعه به بیش از 800 سال پیش و دوران سلسله جین بازمی‌گردد، اما اوج شکوه و توسعه آن در قرن هجدهم میلادی رقم خورد.

• ساخت اولیه: در سال 1750 میلادی، امپراتور چیان‌لونگ از سلسله چینگ، دستور ساخت این باغ را به عنوان هدیه‌ای برای شصتمین سالگرد تولد مادرش صادر کرد . در آن زمان، این باغ "باغ امواج شفاف" نام داشت.
• تخریب و ویرانی: این مجموعه باشکوه در طول تاریخ خود دو بار دچار ویرانی گسترده شد. اولین بار در سال 1860 و در جریان جنگ دوم تریاک، توسط نیروهای انگلیسی و فرانسوی به آتش کشیده شد و بسیاری از بناهای آن از جمله برج عطر بودا و قایق چوبی اصلی ویران گشت .
• بازسازی جنجالی و دوران ملکه سی‌شی: در سال 1888، ملکه قدرتمند دواگر سی‌شی (Cixi)، تصمیمی جنجالی گرفت که به نمادی از تضاد عمیق میان تجمل‌گرایی دربار و نیازهای حیاتی کشور تبدیل شد . او با انحراف بودجه‌ای هنگفت معادل 30 میلیون تِل نقره (حدود 1.5 میلیون کیلوگرم) که برای نوسازی و تقویت نیروی دریایی چین در نظر گرفته شده بود، دستور بازسازی کامل این مجموعه را صادر کرد و نام آن را به "کاخ تابستانی" تغییر داد . او این مکان را به عنوان اقامتگاه اصلی خود برگزید . این اقدام که به «اختلاس» نیز تعبیر می‌شود، نمادی از فساد و اولویت دادن به لذت‌های شخصی بر امنیت ملی تلقی شد و با انتقادات گسترده‌ای روبرو گشت . پیامد این تصمیم فاجعه‌بار بود؛ تنها چند سال بعد، در جنگ اول چین و ژاپن (1894-1895)، نیروی دریایی تضعیف‌شده چین شکست تحقیرآمیزی را متحمل شد که بسیاری آن را نتیجه مستقیم کمبود بودجه می‌دانند .
• ویرانی مجدد و بازگشایی عمومی: در سال 1900 و در جریان قیام مشت‌زن‌ها، کاخ بار دیگر مورد حمله نیروهای متفقین قرار گرفت و آسیب دید . پس از ترمیم مجدد، سرانجام در سال 1924، درهای این کاخ به عنوان یک پارک عمومی به روی مردم گشوده شد .

در دسامبر سال 1998، یونسکو کاخ تابستانی را به دلیل طراحی هماهنگ و خلاقانه باغ‌هایش که ترکیبی از کار انسان و طبیعت است، در فهرست میراث جهانی به ثبت رساند .

معماری، طراحی و فلسفه: تلفیق هنر و طبیعت

معماری کاخ تابستانی نمونه‌ای برجسته از هنر باغ‌سازی کلاسیک چینی است که در آن، عناصر طبیعی مانند تپه‌ها و آب‌ها با سازه‌های دست‌ساز بشر مانند تالارها، معابد، پل‌ها و آلاچیق‌ها در هماهنگی کامل قرار گرفته‌اند . این مجموعه با الهام از باغ‌های مناطق مختلف چین، به ویژه باغ‌های زیبای جنوب این کشور، طراحی شده است.

تجلی فلسفه چینی: هماهنگی انسان و طبیعت و فنگ شویی

طراحی کاخ تابستانی به شکلی استادانه فلسفه‌های سنتی چین را به نمایش می‌گذارد .

• هماهنگی انسان و طبیعت (Tianren Heyi): اساس طراحی کاخ بر پایه ایده تائوئیستی "هماهنگی میان انسان و طبیعت" استوار است . این فلسفه بر این باور تأکید دارد که انسان باید خود را با جریان‌های طبیعت همسو کند و به جای سلطه بر آن، با آن درآمیزد . هدف طراحان، خلق یک "بهشت زمینی" بود که در آن معماری نه تنها مزاحمتی برای طبیعت ایجاد نکند، بلکه زیبایی آن را دوچندان سازد . یونسکو این مجموعه را "بیان برجسته‌ای از هنر خلاقانه طراحی باغ منظره چینی که آثار انسان و طبیعت را در یک کل هماهنگ ادغام می‌کند" توصیف کرده است .
• اصول فنگ شویی: فنگ شویی (به معنای باد و آب) هنر باستانی چینی برای چیدمان فضاها به منظور ایجاد جریان انرژی مثبت "چی" (Qi) است . جانمایی استراتژیک تپه طول عمر در شمال به عنوان یک "کوه محافظ" نماد ثبات، حمایت و سلامتی (انرژی یانگ) است . در مقابل، دریاچه کونمینگ در جنوب، فضایی باز و روشن (Ming Tang) ایجاد می‌کند که نماد فرصت، فراوانی و سعادت (انرژی یین) است . این چیدمان تعادل کاملی بین یین و یانگ برقرار می‌کند که برای خوشبختی ساکنان کاخ مفید تلقی می‌شد .
• خلق طبیعت به دست انسان: ارتباط متقابل بین تپه و دریاچه، قلب تپنده طراحی نمادین کاخ است . دریاچه وسیع کونمینگ کاملاً مصنوعی است و خاک حاصل از حفاری آن برای ساختن تپه 60 متری طول عمر استفاده شد . این اقدام نمادی قدرتمند از "خلق طبیعت به دست انسان" و تجسم فلسفه Tianren Heyi است .

جاذبه‌های دیدنی اصلی

کاخ تابستانی میزبان بیش از 3000 سازه باستانی است. برخی از مشهورترین دیدنی‌های آن عبارتند از:

• تالار خیرخواهی و طول عمر (Hall of Benevolence and Longevity): مرکز قدرت سیاسیاین تالار مهم‌ترین بنای سیاسی در کاخ تابستانی بود که به ویژه در دوران ملکه دواگر سی‌شی، به عنوان قلب تپنده اداره امور دولتی، برگزاری مراسم و ملاقات با مقامات و دیپلمات‌های خارجی عمل می‌کرد . این بنا که در ابتدا توسط امپراتور چیان‌لونگ در سال 1750 با نام "تالار حکومت‌داری کوشا" ساخته شده بود، پس از تخریب در سال 1860، در سال 1886 بازسازی شد . ملکه سی‌شی نام آن را با الهام از این آموزه کنفوسیوس که "حاکم خیرخواه عمر طولانی خواهد داشت" به "تالار خیرخواهی و طول عمر" تغییر داد . این تالار شاهد رویدادهای تاریخی مهمی بود:

  • آغاز اصلاحات صد روزه: در سال 1898، امپراتور گوانگ‌شو در این تالار با کانگ یووی، رهبر اصلاح‌طلبان، ملاقات کرد که سرآغاز جنبش اصلاحات صد روزه شد .
  • جشن تولد 70 سالگی ملکه: جشن باشکوه هفتادمین سالگرد تولد ملکه سی‌شی با حضور فرستادگان خارجی در سال 1904 در این مکان برگزار شد که در آن حدود 17,500 طاقه ابریشم مصرف شد .
  • آخرین رویداد سیاسی دربار چینگ: در 12 اکتبر 1908، این تالار شاهد آخرین رویداد سیاسی مهم دربار چینگ بود؛ زمانی که ملکه سی‌شی و امپراتور گوانگ‌شو، اندکی پیش از مرگشان، یک فرستاده بریتانیایی را به حضور پذیرفتند .

• برج عطر بودا (Foxiang Ge): این برج باشکوه، نماد اصلی و نقطه کانونی کل کاخ به شمار می‌رود . این سازه هشت‌ضلعی و سه‌طبقه با ارتفاع 41 متر، بر روی یک پایه سنگی 20 متری در بالاترین نقطه تپه طول عمر قرار گرفته و چشم‌اندازی بی‌نظیر بر کل مجموعه دارد . این برج که پس از تخریب در جنگ 1860، توسط ملکه سی‌شی بازسازی شد، هم به عنوان یک مرکز مذهبی برای نیایش و هم نمادی از قدرت امپراتوری و نفوذ خود ملکه عمل می‌کرد .

• راهروی طولانی (Long Corridor): این راهروی سرپوشیده با طول 728 متر، در کتاب رکوردهای گینس به عنوان طولانی‌ترین راهروی نقاشی‌شده جهان ثبت شده است . سقف و تیرهای آن با بیش از 14,000 نقاشی رنگارنگ و منحصربه‌فرد تزئین شده که به مثابه یک دایرةالمعارف تصویری از فرهنگ چین عمل می‌کند . مضامین این نقاشی‌ها شامل ادبیات کلاسیک، اساطیر، تاریخ و مناظر طبیعی چین است .

• قایق مرمر (Marble Boat یا Qingyan Fang): نماد کنایه‌آمیز ثباتاین سازه 36 متری، شاید کنایه‌آمیزترین نماد ولخرجی ملکه سی‌شی باشد . قایق اصلی که از چوب ساخته شده بود، در سال 1860 به آتش کشیده شد . ملکه سی‌شی در سال 1893 با استفاده از همان بودجه نیروی دریایی، دستور بازسازی آن را صادر کرد . این سازه جدید دارای پایه‌ای از سنگ مرمر و یک روبنای چوبی دو طبقه به سبک معماری غربی است که با پنجره‌های شیشه‌ای رنگی و چرخ‌های پارویی تزئینی، شبیه یک کشتی بخار غربی به نظر می‌رسد . نام آن، "Qingyan Fang" به معنای "قایق صلح و آرامش" است و به ضرب‌المثل معروفی اشاره دارد: «آب (مردم) می‌تواند کشتی (حکومت) را حمل کند، اما می‌تواند آن را غرق هم کند.» ساخت یک قایق سنگی غیرقابل حرکت که هرگز غرق نمی‌شود، تلاشی متکبرانه برای به تصویر کشیدن ثبات ابدی سلسله چینگ بود؛ در حالی که در عمل، به نماد نادیده گرفتن نیازهای کشور و لنگر انداختن در تجمل تبدیل شد .

• خیابان سوژو (Suzhou Street): بازاری فانتزی برای درباراین خیابان که در ابتدا به دستور امپراتور چیان‌لونگ ساخته شد، بازآفرینی فضای تجاری شهرهای آبی جنوب چین، به‌ویژه سوژو، برای سرگرمی خاندان سلطنتی بود . این خیابان 300 متری در امتداد یک آبراه، بیش از 60 مغازه، چایخانه و بانک شبیه‌سازی شده را در خود جای داده بود . در این بازار فانتزی، خواجگان و خدمتکاران قصر نقش فروشنده و بازرگان را بازی می‌کردند تا امپراتور و درباریان بتوانند لذت خرید کردن را تجربه کنند . این خیابان که تنها نمونه بازمانده از یک بازار باستانی امپراتوری در چین است، در سال 1860 ویران شد و پس از بیش از یک قرن، در سال 1986 بازسازی و در 1990 بازگشایی شد .

• پل هفده قوسی (Seventeen-Arch Bridge): شاهکار معماری و نمادگراییاین پل زیبا با طول 150 متر و عرض 8 متر، بزرگترین پل کاخ است که ساحل شرقی دریاچه را به جزیره نانهو (جزیره دریاچه جنوبی) متصل می‌کند . طراحی آن از پل معروف مارکوپولو (لوگو) در پکن و پل بائودای در سوژو الهام گرفته شده است .

  • نمادگرایی طاق‌ها: انتخاب عدد 17 برای طاق‌ها کاملاً نمادین است . عدد 9 به عنوان بزرگترین عدد "یانگ"، عددی فرخنده و مختص امپراتور بود . طاق نهم که بزرگترین قوس است، دقیقاً در مرکز قرار دارد. با شمردن از هر دو سمت، طاق مرکزی همیشه نهمین طاق خواهد بود . این طراحی به طور نمادین، امپراتور را در مرکز خوشبختی و سعادت (که با هشت طاق در هر طرف نشان داده شده) قرار می‌دهد .
  • شیرهای سنگی نگهبان: نرده‌های پل با 544 مجسمه شیر سنگی با حالات منحصر به فرد تزئین شده که تعدادشان از شیرهای پل مارکوپولو نیز بیشتر است . این شیرها که نمونه برجسته هنر سنگ‌تراشی سلسله چینگ هستند، نماد قدرت، محافظت و نجابت به شمار می‌روند . این شیرها معمولاً به صورت جفت (نر و ماده) نماد تعادل «یین و یانگ» هستند: شیر نر پنجه خود را بر روی یک گوی (نماد قدرت جهانی) و شیر ماده یک توله را زیر پنجه خود (نماد چرخه حیات) نگه داشته است .
  • منظره انقلاب زمستانی: در ایام نزدیک به انقلاب زمستانی، هنگام غروب، نور خورشید از میان هر 17 طاق عبور کرده و منظره‌ای شگفت‌انگیز و طلایی‌رنگ خلق می‌کند .

اطلاعات بازدید

• بهترین زمان بازدید: فصول بهار (آوریل و می) و پاییز (سپتامبر و اکتبر) که هوا معتدل و طبیعت در اوج زیبایی خود قرار دارد.
• ساعات بازدید: ساعات بازدید در فصول مختلف سال متغیر است. معمولاً در نیمه اول سال از ساعت 6:30 صبح تا 6 عصر و در نیمه دوم سال از 7 صبح تا 5 عصر باز است.
• هزینه ورودی: هزینه بلیط ورودی بسته به فصل متفاوت است (حدود 30 یوان چین). برای بازدید از بخش‌های خاصی مانند برج عطر بودا، خیابان سوژو یا قایق مرمری، نیاز به تهیه بلیط ترکیبی یا پرداخت هزینه اضافی است.
• دسترسی: دسترسی به کاخ تابستانی از طریق حمل و نقل عمومی پکن، از جمله مترو (خط 4، ایستگاه Beigongmen) و خطوط متعدد اتوبوس، بسیار آسان است.

خلاصه

کاخ تابستانی پکن، یک مجموعه سلطنتی باشکوه و از برترین نمونه‌های باغ‌سازی کلاسیک چینی است . این مکان که در قرن هجدهم توسط امپراتور چیان‌لونگ ساخته شد، پس از تخریب در جنگ دوم تریاک، توسط ملکه سی‌شی با انحراف جنجالی بودجه نیروی دریایی (حدود 30 میلیون تل نقره) بازسازی شد . این تصمیم که به شکست چین در جنگ با ژاپن کمک کرد، نمادی از تضاد میان تجمل‌گرایی دربار و نیازهای مدرنیزاسیون کشور شد . طراحی مجموعه عمیقاً ریشه در فلسفه‌های چینی مانند "هماهنگی انسان و طبیعت" و اصول فنگ شویی دارد . جاذبه‌های شاخص آن مانند تالار خیرخواهی و طول عمر که مرکز تصمیم‌گیری‌های سیاسی مهمی چون اصلاحات صد روزه بود، قایق مرمری با نمادگرایی کنایه‌آمیز خود درباره ثبات سلسله، و پل هفده قوسی با نمادگرایی عمیق امپراتوری و هنری، داستان انحطاط و شکوه آخرین سلسله امپراتوری چین را روایت می‌کنند . این کاخ که در سال 1998 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، امروزه نمادی از تاریخ، فرهنگ و هنر غنی چین و یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری در پکن به شمار می‌رود .