از قدیمی ترین فرش دنیا چه می دانید؟ - مجله سرگرمی

نقش هایی که در آن دیده می گردد شامل تصویر سوارکاران، آهو های در حال چرا کردن و جانوران افسانه ای با سر عقاب و بدن شیر است و حاشیه ای گل دار دارد. برای مورخان این زمینه قابل تصور نبود که بافته ای از حدود چهارصد سال پیش از میلاد حاصل گردد که تا این حد کامل و پیشرفته و از نظر فنون بافت و حتی نقشه در ردیف بافته های امروز باشد، هم چنین آن ها نمی توانستند تصور نمایند که ممکن است فنی چنین پیشرفته در مراکز متمدن که مورد توقع آن ها بود، یعنی بین النهرین، یونان یا مصر پیدا نگردد و از گور پادشاهی سکایی که قومی بیابانگرد را رهبری می کرد به دست آید.

سرگی رودنکو کاشف این قالیچه، پس از آنالیز ساختار فرش و نگاره های آن متوجهٔ شباهت زیاد نقش مایه های این فرش با نقش برجسته های تخت جمشید شد؛ تخت جمشید را به یاد می آورد. بیشتر پژوهشگران این قالی را از دست بافت های پارت ها یا ماد ها می دانند. اما همچنان دربارهٔ تاریخچهٔ حقیقی این فرش نظریه های متفاوتی ارائه شده است. بعضی از پژوهشگران پازیریک را به ماد ها و پارت ها نسبت می دهند و نظریه های متفاوتی در رابطه با تاریخ دقیق فرش صادر می نمایند، اما هنوز هم این که پازیریک متعلق به سکایی ها بوده است صحت بیشتری دارد، آن ها مردمانی دامدار بوده اند و این فرش را با پشم حاصل از دام های خود بافته اند.

دانشمندان گمان می برند که این فرش از نظر محدوده ساخت، به احتمال قوی متعلق به ارمنستان کنونی یا بخش های شمالی ایران است. جنی هاسکو در خصوص محل بافت پازیریک بسیار تردید دارد، او از سویی با توجه به اینکه نقش های بافته شده در قالی پازیریک شبیه نقش اشیای دیگری است که از همان منطقه به دست آمده احتمال می دهد محل بافت فرش همان محل کشف آن باشد.

از سوی دیگر احتمال می دهد این فرش در نقطه ای غربی تر بافته شده باشد، چرا که عناصر آشوری و هخامنشی در آن تعیین است و از سویی دیگر شباهتی بین ترکیب فرش با نقش های سنگ در تخت جمشید وجود دارد. علی حصوری با انتقاد از این نظر بیان داشته: هاسکو با توجه به فقدان مدارک، پازیریک را از یونان تا چین تقسیم کرد تا نه اروپاییان ناراضی باشن و نه چینیان، نه مغولان نه مردم آسیای مرکزی و مردم بین النهرین و ایران. دیوید استروناخ معتقد است، اگرچه تمامی نقش مایه های پازیریک ایرانی است، ولی ممکن است فرشبافان کوچ رو، آن فرش را از روی قالی های مشابه ایرانی بافته باشند.

جیمز اوپی فرش شناس مشهور هم فرش پازیریک را کار عشایر بیابانگرد سکایی دانسته است. سیروس پرهام در پاسخ به این ادعا معتقد است، سخت و سخت است تصور در وجود آمدن دستبافته ای گره بافته و عشایری که در هزارهٔ اول پیش از میلاد مسیح بدین درجه از کمال و سنجیدگی بافت رسیده باشد. این مطلب مسلماً در خصوص فرش هایی ایلیاتی منطقه ها نزدیک به مراکز فرشبافی شهری بهتر و آسانتر صدق می نماید تا فرش هایی که گمان می رود در آن سرزمین دوردست وحشی یخ زده بافته شده باشد.

فرش پازیریک چیست؟

فرش پازیریک قدیمی ترین فرش جهان است که نقوش آن در طول زمان دست نخورده و تقریباً سالم مانده اند. البته فرش های زیادی در تمدن های سومر، بابل و بین النهرین کشف شده است که قدیمی تر از این فرش کشف شده اند، ولی این فرش قدیمی ترین فرشی است که نقوش آن به خوبی حفظ شده و آسیب کمی دیده است. در مقاله حاضر معرفی کاملی درباره فرش پازیریک ارائه شده است که توجه شما را به آن جلب می کنم.

فرش پازیریک در کجا کشف شد؟

پازیریک فرشی است با قدمت 2500 ساله که در سال 1328 خورشیدی (1949 میلادی) در کوهستان آلتای در جنوب سیبری مرکزی و در نزدیکی مرز مغولستان به وسیله باستان شناس روس، سرگی رودنکو و گروه وی کشف شد. این کوهستان 1500 متر از سطح دریای آزاد ارتفاع دارد که بیشتر مواقع سال پوشیده از یخ است. نام پازیریک برای این فرش از منطقه پازیریک که در آن کشف شده، گرفته شده است.

رودنکو در دره پازیریک پنج مقبره عظیم و نه مقبره کوچک کشف کرد که متعلق به پادشاهان سکایی بود. فرش پازیریک به علت سرما و یخبندان تا به امروز حفظ شده و آسیب کمی دیده است. این فرش در کنار مقبره یک زن کشف شده است که با توجه به روسری زرکاری شده، جواهرات و متعلقات فراوان و خال کوبی رو بدنش، به نظر می رسد جزء خانواده سلطنتی بوده است. فرش پازیریک در کنار دیگر اشیا باستانی مشهور مانند گلدان چوبی، مومیایی دوید، نقش اسب سواری به همراه آثاری دیگر در گور یخ زده یکی از فرمانروایان سکایی تورانیک کشف شده است.

تعیینات قالی یا فرش پازیریک چیست؟

قالی پازیریک از نخ پشم با رنگ های سرزنده قرمز، سبز، زرد، سفید و سیاه بافته شده است. ابعاد آن 198 در 189 سانتی متر است و تعداد گره های زده شده در این قالی 3600 عدد است. نقوش فرش پازیریک از حاشیه به سمت مرکز شامل نقوش موجودات اساطیری ایرانی است که در ردیف بعدی به 28 سوارکار می رسد که در جهت خلاف عقربه های ساعت حرکت می نمایند و چهره هایی ایرانی دارند و دم اسب های آن ها بافته شده است (گره زدن دم اسب ها در زمان جنگ ها مرسوم بوده ست). پس از سوار کاران یک ردیف طرح مربعی که در قالی بافی به هشت پره معروفیت دارد دیده می گردد. پس از هشت پره ها به گوزن های زرد خالدار ایرانی با شاخ پهن می رسیم که در خلاف جهت سوارکاران (در جهت عقربه های ساعت) در حال حرکت هستند. نقوش موجودات اساطیری دوباره پس از گوزن ها دیده می گردد. بالاخره در مرکز قالی 24 طرح هشت پره به چشم می خورد. همه نقوش با جزئیات و ظرافت مثال زدنی طراحی شده اند.

نقوش فرش پازیریک

با توجه به تعداد گره (3600)، تعداد سوارکاران (28) و تعداد هشت پره ها در مرکز (24) به نظر می رسد نظم خاصی در این قالی وجود دارد و بافنده به این نظم بسیار توجه داشته است. اعداد نام برده را می تواند نمادی از 28 روز ماه، 24 ساعت روز و یا 3600 ثانیه در هر ساعت باشد.

نقوش موجودات اساطیری ایرانی که با سر شیر و بدن اسب یا سر عقاب و بدن شیر (شیردال) هستند از جمله خدایان ایران باستان به حساب می آیند که با در بر گرفتن سوارکاران و گوزن های زرد خالدار قصد محافظت از آن ها را دارند.

حرکت سوارکاران در جهت خلاف عقربه های ساعت هم می تواند نشان از قدرت و صلابت آن ها داشته باشد که به راحتی می توانند بر گوزن های خال دار زرد فائق آیند. البته این نماد هم می تواند نشان از حرکت های ماه و خورشید باشد و به طور کلی فرش را می توان یک تقویم یا سالنامه در نظر گرفت.

جنس فرش پازیریک

جنس قالی پازیریک از الیاف و پشم است که پس از مدت کوتاهی تجزیه می گردد و از بین می رود، اما این قالی ارزشمند همچنان سالم مانده است. مطالعات دانشمندان در این زمینه نشان می دهد که این قالیچه به علت سرمای کوهستان به صورت کامل یخ زده است و امروزه به همان شکلی دیده می گردد که در گذشته وجود داشته است.

البته قسمتی از فرش پازیریک از بین رفته است که خود این موضوع صحت این نظریه را تایید می نماید. به رحال به احتمال زیاد اگر این فرش در جایی دیگر با شرایط غیر از انجماد وجود داشت تا کنون اثری از فرش پازیریک باقی نمانده بود.

تعیینات فرش پازیریک

مقدار دقیق این نوع فرش 1.98در 1.98 متر است. تعداد کل گره های به کار رفته برای بافت در این قالی 3600 عدد است. تار این فرش اندکی کشیده شده است و پود های آن هم به تعداد سه یا چهار مرتبه بین هر دو ردیف گره پیچ شده است.

این قالی پنج حاشیه و دور دارد. در وسط این فرش می توان گل هایی را با چهار گل برگ نیلوفر دید. اطراف این گل ها هم گل هایی به رنگ آبی بسیار خیره نماینده دیده می گردد که امروزه فرش های ترکی هم چنین نقش و نگاری دارند.

این فرش لبه ها و حاشیه های کوچک به ابعاد 1 در 1.5 سانتی متری دارد و در امتداد حاشیه ها پرز فشرده با ضخامت چند میلی متر به چشم می خورد.

رنگ های قالی پازیریک

رنگ های به کار رفته در فرش پازیریک در اثر گذشت سالیان طولانی و مدفون بودن زیر یخ و برف تغییر نموده است تا به سایه های صورتی روشن و سبز کم رنگ تبدیل گردد، البته رنگ اصلی فرش پازیریک ظاهرا بسیار روشن و لطیف بوده است که نشان از ذوق هنری بافندگان این اثر هنری قدیمی دارد.

رنگ هایی که در بافت این فروش وجود دارند، رنگ هایی ملایم هستند که شامل قرمز سیر، قرمز روشن، آبی روشن، سبز خام، زرد کم رنگ، نارنجی و قهوه ای می شوند. نکته جالب توجه در خصوص رنگ فرش پازیریک اینکه در تحقیقات اجرا شده تعیین شد که از نیل برای رنگ آبی و از قرمز دانه برای تهیه رنگ قرمز استفاده شده است و این رنگ را از حشره ای می گرفتند که در آن منطقه فراوان بوده است.

محل نگهداری پازیریک

فرش پازیریک در موزه ارمیتاژ در سن پترزبورگ روسیه نگهداری می گردد. این موزه یکی از عظیم ترین موزه های تاریخ و فرهنگ بشری در جهان است و 33 میلیون اثر هنری دارد که در شش بنا به نمایش عموم گذاشته می شوند.

از جمله آثار موجود در این موزه می توان به نشان ها، جواهرات سلطنتی، لباس ها و عظیم ترین کلکسیون موجود در جهان از طلای باستانی اشاره نمود که به اروپای شرقی و آسیای غربی تعلق دارد. در این موزه کاخ های زیبا و مجللی دیده می گردد که در دوره های مختلف تاریخی به وسیله معماران گوناگون ساخته شده است.

علت سالم ماندن قالی پازیریک چیست؟

به گفته خود سرگی رودنکو در حین کشف مقبره های موجود در دره پازیریک به علت حجم یخ زیاد، مجبور به استفاده از آب گرم پر فشار برای شکستن یخ و دسترسی به مقبره شده اند. یخ و سرمای زیاد از زمان دفن افراد در مقبره تا به امروز سبب جلوگیری از پوسیدگی فرش شده است.

علت ایرانی بودن فرش پازیریک چیست؟

فرش ایرانی و نقوش خاص آن در جهان شهره خاص و عام است و بر صحت این امر که ایرانیان در زمینه بافت و طراحی فرش از دیرباز دستی بر آتش دارند، شکی نیست. از طرفی هم در بین سازه های به جا مانده از دوران هخامنشیان و پیش از آن نقوش خدایان باستانی دیده می گردد که نمونه آن هم در قالی پازیریک دیده می گردد. بعلاوه به نقل از رودنکو در کتاب خود، با اولین نگاه به فرش پازیریک، وی اذعان داشته است که با تماشا این فرش به یاد تخت جمشید افتاده است. علاوه بر این سبک قالی بافی و نقوش این فرش هم همچنان پس از سال ها در بین فرش های بافته شده دیده می گردد. همه این دلایل نشان از ایرانی بودن این فرش و هدیه ای از سوی پادشاه ایران به پادشاه تورانیک سکایی است.

قالی پازیریک در حال حاضر در کجا نگهداری می گردد؟

در حال حاضر فرش پازیریک در موزه آرمیتاژ در شهر سن پترزبورگ روسیه در کنار دیگر اشیا با ارزش کشف شده و در دره پازیریک و بعلاوه دیگر فرش ها و نقاشی های زیبای جهان قرار گرفته است.

تحریف در تاریخ

در طول تاریخ، آشفتگی های سیاسی باعث شده است که تاریخ اشیای کهن دست کاری و تحریف شوند. این امر در تاریخچه فرش هم دیده می گردد. فرش پازیریک هم مانند تمام اشیا و فرش های قدیمی از این قاعده مستثنی نیست. در سال های 1978 و 1990 میلادی کارشناسان این فرش را به ترکان ساکن در آسیا و اقوام آلتایی نسبت دادند و گفتند که در بافت آن از طرح ها و نقش و نگار های ایرانی بهره گرفته شده است. با وجود این، همچنان افرادی می گویند این قالیچه ابتدا متعلق به ارمنستان کنونی و بعد از آن متعلق به ناحیه شمال و نواحی اطراف دریای خزر در ایران است.

سخن آخر

فرش پازیریک در حدود 71 سال پیش در دره پازیریک واقع در کوهستان آلتای در نزدیکی مرز مغولستان با سیبری در بخش جنوب سیبری مرکزی به وسیله باستان شناس روس، سرگی رودنکو در کنار مقبره یک بانوی جوان که به احتمال زیادی از خانواده سلطنتی سکاییان ایرانی تبار بوده، کشف شده است. نقوش زیبا و رنگ های سرزنده و زیبای این فرش علاوه عمر پانصد ساله پیش از میلاد مسیح، این قالی زیبا را به معروفیت جهانی رسانده است.

namasho.com: نماشو: آگهی رایگان، رپورتاژ خبری، طراحی سایت، سئو و بهینه سازی وبسایت

cruisero.ir: کشتی کروز: سفری لوکس و در عین حال مقرون به صرفه به اقیانوس ها