تماشای پرندگان نادر در پارک ملی کلادو، هند - مجله سرگرمی

معرفی و تاریخچه: شاهکار مهندسی آب و طبیعت

پارک ملی کلادو، که پیش‌تر با نام پناهگاه پرندگان بهارات‌پور شناخته می‌شد، در نزدیکی شهر بهارات‌پور و میان دو شهر تاریخی آگرا و جیپور قرار گرفته است . این پارک با مساحتی حدود 29 کیلومتر مربع، نمونه‌ای برجسته از یک اکوسیستم تالابی مصنوعی است که حیات آن به یک سیستم هیدرولوژیکی پیچیده و دقیق وابسته است .

• از شکارگاه سلطنتی تا میراث جهانی: این منطقه در اصل یک فرورفتگی طبیعی بود که در قرن هجدهم توسط مهاراجه سورج مال با ساخت بندی به نام "آجان" (Ajan Bund) بر روی محل تلاقی دو رود گامبیر و بانگانگا، به یک تالاب مصنوعی تبدیل شد . هدف اولیه از این ساختار، ذخیره آب‌های موسمی و جلوگیری از سیلاب‌های مکرر بود که بعدها به شکارگاه اختصاصی اردک برای مهاراجه‌های بهاراتپور تبدیل گشت . این منطقه در سال 1956 به عنوان پناهگاه پرندگان معرفی شد، اما شکار تا سال 1982 در آن ادامه داشت .
• اهمیت جهانی: به دلیل اهمیت فوق‌العاده آن به عنوان زیستگاه پرندگان آبزی، به ویژه به عنوان آخرین پناهگاه زمستانی جمعیت غربی درنای سیبری، این پارک در سال 1981 در فهرست سایت‌های رامسر و در سال 1985 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید .

  برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

مهندسی آب: قلب تپنده کلادو

حیات پارک به یک سیستم مدیریت آب هوشمندانه وابسته است. پارک به 10 تا 15 بلوک یا تالاب مصنوعی تقسیم شده که توسط خاکریزها و کانال‌ها از هم جدا شده‌اند . یک شبکه مهندسی‌شده از دریچه‌های کنترلی (Sluices) به مدیران اجازه می‌دهد سطح و عمق آب را در هر بلوک به طور مستقل تنظیم کنند . این مدیریت دقیق، موزاییکی پویا از زیستگاه‌ها را خلق می‌کند: از آب‌های کم‌عمق برای پرندگان کنارآبزی تا مناطق عمیق‌تر برای گونه‌های غواص مانند اردک‌ها .

بهترین زمان برای بازدید

اگرچه پارک ملی کلادو در تمام طول سال باز است، اما هر فصل تجربه‌ای منحصربه‌فرد از پرنده‌نگری را ارائه می‌دهد .

• پاییز و زمستان (اکتبر تا مارس): این دوره اوج شکوه کلادو و بهترین زمان برای بازدید است . هزاران پرنده مهاجر از مناطق سردسیر مانند سیبری، چین، افغانستان و ترکمنستان به این پارک پناه می‌آورند . تالاب‌ها مملو از گونه‌های متعدد مرغابی (مانند فیلوش، خوتکا، گیلار، اردک نوک‌پهن و اردک تاجدار)، غازها (غاز خاکستری و غاز سرنواری) و انواع پرندگان کنارآبزی می‌شوند . این دوره همچنین بهترین زمان برای مشاهده عقاب تالابی بزرگ است .
• فصل باران‌های موسمی (جولای تا سپتامبر): با پر شدن تالاب‌ها، این فصل زمان زادآوری پرندگان بومی است . کلادو به یکی از تماشایی‌ترین کلونی‌های جوجه‌آوری (Heronry) در منطقه تبدیل می‌شود و حدود 15 گونه از جمله لک‌لک‌ها، حواصیل‌ها، اگرت‌ها و ایبیس‌ها در کنار هم لانه‌سازی می‌کنند . این فصل فرصتی بی‌نظیر برای مشاهده رفتار زادآوری و شنیدن صدای جوجه‌های گرسنه است .
• فصل تابستان (آوریل تا ژوئن): در این دوره که هوا گرم‌تر و پارک خشک‌تر است، بیشتر پرندگان مهاجر رفته‌اند . با این حال، این فصل فرصتی عالی برای مشاهده گونه‌های بومی و ساکن مانند درنای ساروس، طاووس هندی، انواع بلبل‌ها، جغدها و پستاندارانی است که در اطراف منابع آبی باقی‌مانده جمع می‌شوند .

ساعات بازدید از پارک:

• زمستان: 6:30 صبح تا 5:00 بعد از ظهر
• سایر فصول: 6:00 صبح تا 6:00 بعد از ظهر

پرندگان شاخص و نادر پارک کلادو

این پارک میزبان بیش از 380 گونه پرنده است که آن را به یکی از غنی‌ترین مناطق پرنده‌نگری در آسیا تبدیل کرده است . مدیریت هوشمندانه آب، ترکیبی متنوع از زیستگاه‌ها (تالاب‌ها، علفزارها و جنگل‌های کوچک) را ایجاد کرده که پایه‌ای برای یک زنجیره غذایی پیچیده است و از گروه‌های مختلف پرندگان پشتیبانی می‌کند .

• پرندگان آبزی: با ورود آب به پارک، میلیون‌ها ماهی کوچک و بی‌مهره آبزی وارد تالاب‌ها می‌شوند که منبع غذایی حیاتی برای پرندگان ماهی‌خوار مانند لک‌لک‌ها، حواصیل‌ها و باکلان‌ها هستند .
• پرندگان شکاری: علفزارهای پارک زیستگاه جوندگان و خزندگان کوچک است که شکارچیان رأس هرم غذایی مانند عقاب‌ها را به خود جذب می‌کند .
• پرندگان جنگلی: مناطق جنگلی پناهگاه گونه‌هایی مانند دارکوب‌ها، لیکوها و شهدخوارها هستند .

در حالی که مشهورترین مهمان پارک دیگر به اینجا سفر نمی‌کند، گونه‌های نادر و جذاب دیگری همچنان در این بهشت تالابی زندگی می‌کنند.

• درنای سیبری (Siberian Crane): این گونه به شدت در معرض انقراض، زمانی مشهورترین مهمان زمستانی پارک کلادو و آخرین پناهگاه جمعیت مرکزی آن بود . متأسفانه به دلیل فشارهای زیست‌محیطی و شکار در مسیر مهاجرت، این پرنده از سال 2002 به بعد در این پارک مشاهده نشده است و بازدیدکنندگان نباید انتظار دیدن آن را داشته باشند .

گونه‌های نادر و شاخصی که همچنان می‌توانید ببینید

با غیبت درنای سیبری، تمرکز پرنده‌نگرها به سوی دیگر ساکنان باشکوه پارک معطوف شده است.

1. درنای ساروس (Sarus Crane): نماد وفاداری در تالاب

این پرنده که بلندترین پرنده پروازی جهان است، یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های پارک محسوب می‌شود . درناهای ساروس به تشکیل جفت‌های مادام‌العمر و رقص‌های جفت‌یابی تماشایی خود شهرت دارند و نماد وفاداری به شمار می‌روند .

• وضعیت جمعیت و حفاظت: وضعیت حفاظتی این گونه در سطح جهانی "آسیب‌پذیر" (Vulnerable) است . جمعیت آن در پارک از حدود 238 فرد در سال 1983 به کمتر از 40 فرد در سال‌های اخیر کاهش یافته است .
• ویژگی‌های زیستی و رفتاری: این پرنده همه‌چیزخوار است و از ساقه‌های زیرزمینی گیاهان آبزی، دانه‌ها، حشرات، قورباغه‌ها و خزندگان کوچک تغذیه می‌کند . فصل اصلی زادآوری آن همزمان با باران‌های موسمی است و لانه‌های عظیم و جزیره‌مانندی از پوشش گیاهی می‌سازد .
• بهترین زمان و مکان برای مشاهده: بهترین زمان برای دیدن رقص جفت‌یابی، ماه‌های آوریل تا جولای است . اما در فصل زمستان نیز به راحتی قابل مشاهده هستند . یکی از بهترین مکان‌ها برای دیدن آن‌ها، برکه‌ای در نزدیکی معبد پارک است . همچنین در ساعات اولیه صبح در نزدیکی ورودی اصلی و در امتداد جاده اصلی پارک نیز دیده می‌شوند .

2. لک‌لک گردن‌سیاه (Black-necked Stork): شکارچی تنها و باشکوه

این لک‌لک بزرگ و زیبا، یک شکارچی منزوی است که به تنهایی در تالاب‌ها به دنبال غذا می‌گردد .

• وضعیت جمعیت و حفاظت: این گونه در فهرست جهانی IUCN در وضعیت "نزدیک به تهدید" (Near Threatened) قرار دارد . حدود شش جفت از این پرنده از محدوده 29 کیلومتر مربعی پارک استفاده می‌کنند .
• ویژگی‌های زیستی و رفتاری: این پرنده یک گوشتخوار فعال است و رژیم غذایی آن شامل ماهی، دوزیستان، خزندگان و حتی پرندگان آبزی مانند چنگر و جوجه اردک می‌شود . برخلاف سایر لک‌لک‌ها، به صورت انفرادی و نه گروهی، بر روی درختان بلند (اغلب درخت بابول) لانه می‌سازد . فصل لانه‌سازی از سپتامبر تا نوامبر است .
• بهترین زمان و مکان برای مشاهده: از آنجایی که این گونه بومی و ساکن است، در تمام طول سال قابل مشاهده است . با این حال، برای دیدن فعالیت‌های لانه‌سازی، فصل پاییز (سپتامبر تا نوامبر) بهترین زمان است . برای دیدن آن باید با کمی شانس در مناطق تالابی و حاشیه آب‌های کم‌عمق پارک جستجو کرد .

3. عقاب تالابی بزرگ (Greater Spotted Eagle): مهاجر آسیب‌پذیر زمستانی

این پرنده شکاری قدرتمند، یک مهاجر زمستان‌گذران مهم در پارک کلادو است .

• وضعیت جمعیت و حفاظت: این گونه به دلیل تخریب زیستگاه در سطح جهانی در وضعیت "آسیب‌پذیر" (Vulnerable) قرار دارد و جمعیت جهانی آن کمتر از 10,000 فرد تخمین زده می‌شود . پارک کلادو یکی از مهم‌ترین پناهگاه‌های زمستانی این عقاب در آسیا است و در فصل سرما تا 30 فرد از این گونه را میزبانی می‌کند .
• ویژگی‌های زیستی و رفتاری: این عقاب یک شکارچی فرصت‌طلب است که به دلیل فراوانی پرندگان آبزی و جوندگان در علفزارهای پارک به اینجا جذب می‌شود و از آنها، به علاوه پستانداران کوچک، قورباغه‌ها و لاشه حیوانات تغذیه می‌کند . این گونه در هند زادآوری نمی‌کند .
• بهترین زمان و مکان برای مشاهده: بهترین زمان برای دیدن آن فصل زمستان (نوامبر تا فوریه) است . این پرندگان از اواخر آگوست وارد منطقه شده و تا آوریل باقی می‌مانند . می‌توان آن‌ها را در حال پرواز بر فراز تالاب‌ها یا در حال استراحت بر بالای درختان بلند مشاهده کرد .

چگونه در پارک به تماشای پرندگان بپردازیم؟

ورود وسایل نقلیه موتوری شخصی به داخل پارک ممنوع است تا آرامش حیات وحش حفظ شود . بازدیدکنندگان می‌توانند از روش‌های زیر برای گشت‌وگذار استفاده کنند:

• پیاده‌روی: مسیرهای مشخصی برای پیاده‌روی در پارک وجود دارد که به شما امکان می‌دهد با آرامش در طبیعت قدم بزنید.
• دوچرخه‌سواری: کرایه دوچرخه یکی از بهترین و محبوب‌ترین راه‌ها برای طی کردن مسافت‌های طولانی‌تر در پارک است .
• کالسکه‌های ریکشا (Rickshaw): رانندگان این کالسکه‌ها اغلب راهنماهای محلی آموزش‌دیده‌ای هستند که با چشمان تیزبین خود به شما در پیدا کردن گونه‌های مختلف کمک می‌کنند .
• قایق‌سواری: در صورت وجود آب کافی در تالاب‌ها، امکان قایق‌سواری وجود دارد که فرصتی بی‌نظیر برای مشاهده پرندگان آبزی از فاصله‌ای نزدیک فراهم می‌کند .

سایر جاذبه‌های حیات وحش

پارک ملی کلادو تنها به پرندگانش محدود نمی‌شود. این منطقه زیستگاه گونه‌های متنوع دیگری نیز هست:

• پستانداران: در حین گشت‌وگذار ممکن است با حیواناتی مانند شغال طلایی، گربه جنگلی، کفتار راه‌راه، گراز وحشی، گوزن سمبر و کل سیاه (آهوی هندی) روبرو شوید .
• خزندگان و دوزیستان: این پارک همچنین خانه بیش از 13 گونه مار، 5 گونه مارمولک و 7 گونه لاک‌پشت است.

چالش‌های زیست‌محیطی و اقدامات مدیریتی

بقای این پارک به عنوان یک اکوسیستم انسان‌ساخت، به مدیریت دقیق وابسته است .

• بحران آب: به عنوان یک تالاب مصنوعی، پارک به شدت به منابع آب خارجی وابسته است . ساخت سد پانچانا (Panchana Dam) در بالادست رودخانه گامبیر، جریان طبیعی آب را به شدت کاهش داده است . امروزه آب از طریق پروژه‌هایی مانند خط لوله چامبال (Chambal Pipeline) و کانال گواردهان (Govardhan Drain) به پارک پمپاژ می‌شود تا بخشی از نیاز آبی سالانه 550 میلیون فوت مکعبی آن تأمین گردد .
• مقابله با گونه‌های مهاجم:
  • Prosopis juliflora (کهور آمریکایی): این گیاه مهاجم یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای پارک است و تلاش‌ها برای حذف آن ادامه دارد .
  • گربه‌ماهی آفریقایی (Clarias gariepinus): در یک اقدام مدیریتی موفق، این ماهی مهاجم که تهدیدی جدی برای اکوسیستم آبی بود، تا حد زیادی از پارک حذف شده است .
  • سایر گونه‌ها: اقداماتی نیز برای کنترل گیاهان مهاجم دیگری مانند سنبل آبی و علف Paspalum distichum در حال انجام است .
• مدیریت اثرات انسانی: پارک ملی کلادو تنها پارک ملی در هند است که به طور کامل با یک دیوار 2 متری محصور شده تا از دخالت‌های انسانی مانند ورود دام‌های اهلی جلوگیری شود .

دسترسی، اقامت و هزینه‌ها

• چگونه به پارک برویم؟: نزدیک‌ترین ایستگاه قطار در شهر بهارات‌پور قرار دارد که به شهرهای بزرگی مانند دهلی، آگرا و جیپور متصل است . پارک از آگرا حدود 1-2 ساعت و از دهلی حدود 4-5 ساعت با ماشین فاصله دارد.
• گزینه‌های اقامت: در شهر بهارات‌پور هتل‌ها و اقامتگاه‌های متنوعی با قیمت‌های مختلف وجود دارد.

راهنمای هزینه‌ها (نرخ‌های تقریبی)

برای برنامه‌ریزی بهتر سفر، در ادامه جزئیات هزینه‌های ورودی و گشت‌وگذار در پارک ارائه شده است. توجه داشته باشید که این نرخ‌ها ممکن است تغییر کنند .

نکات کلیدی برای بازدیدکنندگان

• حتماً دوربین دوچشمی و دوربین عکاسی با لنز تله همراه داشته باشید.
• استخدام یک راهنمای محلی یا ریکشا-راهنما می‌تواند تجربه شما را غنی‌تر کند .
• برای یافتن درنای ساروس، اطراف معبد پارک را جستجو کنید .
• برای محافظت از خود در برابر آفتاب و حشرات، از کلاه، کرم ضد آفتاب و اسپری دافع حشرات استفاده کنید.
• سکوت را رعایت کرده و از نزدیک شدن بیش از حد به حیوانات خودداری کنید .
• آب و خوراکی سبک به همراه داشته باشید.

خلاصه اجرایی

پارک ملی کلادو در راجستان هند، یک میراث جهانی یونسکو و یکی از برترین مقاصد پرنده‌نگری در جهان است . این پارک که در قرن هجدهم به عنوان یک تالاب مصنوعی مهندسی‌شده برای شکار ایجاد شد، امروزه پناهگاهی برای بیش از 380 گونه پرنده است . اگرچه گونه نمادین پارک، درنای سیبری، از سال 2002 دیگر در اینجا مشاهده نمی‌شود، اما کلادو همچنان میزبان گونه‌های نادر و مهم دیگری است . از جمله این گونه‌ها می‌توان به درنای ساروس (بلندترین پرنده پروازی جهان و گونه‌ای آسیب‌پذیر)، لک‌لک گردن‌سیاه (گونه‌ای نزدیک به تهدید) و عقاب تالابی بزرگ (یک مهاجر زمستان‌گذران آسیب‌پذیر) اشاره کرد . حیات پارک به یک سیستم مدیریت آب پیچیده وابسته است که موزاییکی از زیستگاه‌ها را برای پشتیبانی از زنجیره غذایی متنوع ایجاد می‌کند . بهترین زمان بازدید، فصل زمستان (اکتبر تا مارس) برای تماشای پرندگان مهاجر است، در حالی که فصل موسمی (جولای-سپتامبر) فرصتی بی‌نظیر برای دیدن کلونی‌های جوجه‌آوری پرندگان بومی فراهم می‌کند . بازدیدکنندگان می‌توانند با پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا کالسکه‌های ریکشا در پارک به گشت‌وگذار بپردازند . سفر به کلادو تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای درک زیبایی و شکنندگی اکوسیستم‌های تالابی و تماشای برخی از باشکوه‌ترین پرندگان آسیا است .