هیچ دوستی به جز کوهستان؛ توضیح مصایب رابینسون کروزوئه ایران - مجله سرگرمی

جزیره مانوس متعلق به پاپوآ گینه نو است اما استرالیا از سال 2013 از آن به عنوان بازداشتگاه پناهجویانی استفاده می نماید که سعی می نمایند به استرالیا بفرایند. در سطر به سطر کتاب نویسنده روزهای سخت و مشقت بار مانوس را توضیح می دهد و معتقد است که سیستم حاکم بر زندان تمام کوشش خود را نموده تا با نا امیدی زندانیان را شکنجه دهد، اما او همواره با رویای آزادی، روزها را سپری نموده است.

ویژگی های نثر کتاب

نثر کتاب بسیار روان و ساده است، حجم کتاب با 248 صفحه نسبتا کم است و فصل بندی های صحیح آن و انتخاب عناوین زیبا و کلیدی برای هر فصل بر جذابیت کتاب می افزاید. نویسنده در چند فصل اول، فصول را کوتاهتر نوشته تا بتواند خواننده را با داستان همراه کند و در فصول آخر حجم آن ها بیشتر شده ولی هم چنان داستان گیراست و خارج از حوصله خواننده نیست.

وجه تسمیه نام کتاب

جالب است بدانید که نام کتاب ریشه در یک ضرب المثل فولکلور کردی دارد. بین نمودها مرسوم است که برای بیان اغراق آمیز بی کسی و تنهایی افراد، از این ضرب المثل استفاده نمایند و گویند او رفیقی جز کوهستان ندارد.

جایزه ادبی ویکتورین پرمیر، برای نویسنده کرد ایرانی

بوچانی بیش از 6 سال در اردوگاه پناهجویان جزیره مانوس زندگی کرد. ناشر آقای بوچانی عنوان نموده که او به وسیله واتس اپ کتاب خود را تکه تکه به خارج از جزیره مانوس فرستاده است. کتاب را امید توفیقیان به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر نموده است. کتاب هیچ دوستی به جز کوهستان سروصدای زیادی را در سراسر دنیا برانگیخت و توانست جوایز زیادی را برای نویسنده اش به ارمغان بیاورد. جایزه ادبی ویکتوریا برای آثار غیرداستانی و بهترین کتاب 2018 از جمله جوایزی است که این کتاب به دست آورده است.

پس از انتشار این کتاب سازمان ملل سیاست های مهاجرتی استرالیا را غیرانسانی توصیف نموده است و دولت استرالیا تا کنون بیش از 85% افراد این جزایر را به آمریکا و یا استرالیا فرستاده است. خود او نیز تا نوامبر 2019 در جزیره مانوس ماند تا به بهانه حضور در یک جشنواره توانست به نیوزلند سفر کند.

بهروز توفیقیان، مترجم کتاب هیچ دوستی به جز کوهستان

توفیقیان در مقدمه کتاب این چنین می نویسد: هیچ دوستی به جز کوهستان کتابی است که می تواند به درستی در کنار آثار متنوعی مانند از اعماق اثر اسکار وایلد، دفتر زندان اثر آنتونیو گرامشی، مردان می میرند اثر وله سوینکا و نامه ای از زندان بیرمنگام اثر مارتین لوتر کینگ جونیور در گونه ادبیات زندان یا حبسیه جای بگیرد.

بوچانی از کجا آمده؟

بهروز بوچانی در کتاب به گذشته خودش هم اشاره می نماید:

بله، من در جنگ متولد شده بودم، کنار غرش هواپیمای جنگی، تانک ها و موشک ها، کنار بوی باروت، جنازه-ها و سکوت قبرستان، روزگاری که جنگ درون خانه مان بود و خون هویت مان؛ باید بگویم، باید فریاد بزنم که فرزند جنگم، فرزند آتشم، فرزند خاکستر، و فرزند بلوط های کردستان …

و در جایی دیگر می خوانیم:

من از کجا آمده ام؟ از سرزمین رودها، آبشارها، آوازهای کهن. کوه ها. بهتر است بگویم از روی قله ها آمده ام همان جا نفس کشیده ام و خندیده ام. از دهکده کوچکی درون جنگل پیر بلوط. در آن روزگار دور جنگ بر آن جا تحمیل شده بود. درون باغچه سرسبز ما سال ها جنگ درگرفته بود. آن جنگ، جنگ ما نبود، خشونت ما نبود، ناخواسته بود، بلایی آسمانی مثل قحطی، مثل زلزله. روزگاری که مردم از ترس هواپیماها به کوه می زدند. هر چه داشتند و قابل حمل بود برمی داشتند و به جنگل های بلوط و کوه ها پناه می بردند. اصلا مگر نمودها هیچ دوستی به جز کوهستان دارند؟

علت مهاجرت بهروز بوچانی

نویسنده در کتاب هیچ دوستی به جز کوهستان، که با عنوان رفیقی نه مگر کوهستان (No Friend But The Mountains) هم ترجمه شده است، چندان به علل مهاجرت و چگونگی زندگی شخصی خود در ایران نمی پردازد، این در حالی است که خواننده در طی خوانش کتاب حس کنجکاوی اش بسیار برانگیخته می گردد تا بیشتر از گذشته بوچانی بداند و شاید تمایل داشت که داستان از زندگی او در ایران آغاز گردد ولی او از حضورش در اندونزی آغاز می نماید و در تمام کتاب تنها به همین چند جمله در خصوص خود بسنده می نماید:

در فرودگاه تهران هر چه فکر می کردم نمی دانستم چه با خود از ایران ببرم. واقعا هم چیز باارزشی نداشتم. سهم من از سی سال زندگی و دوندگی در ایران هیچ بود. چه می توانستم بیاورم جز یک کتاب شعر.

و در جایی دیگر می خوانیم:

با نگاه کردن به گذشته ام احساس ناامیدی عمیقی می کردم. گویی گذشته ام جهنمی بود و من از آن فرار نموده بودم و حتی حاضر نبودم برای یک ثانیه به آن فکر کنم. فکر بازگشتن به ایران و یا زندگی پر از آوارگی و گرسنگی در اندونزی به من شجاعت پیش روی می داد.

تحلیل های رفتاری نویسنده از نقاط قوت کتاب

معین است که نویسنده کتاب، قدرت و هوش تحلیلی بالایی داشته و با ریزبینی عجیبی رفتارهای خود، همسفران، زندانیان و حتی پاپوهای محلی را تحلیل می نماید و برداشت های شخصی جذابی به مخاطب هدیه می دهد، برداشت هایی که ضمن زیبایی ادبی، رگه هایی از انسان شناسی دارد:

دیگران با دیدن پنگوئن ضعیف و ترسو احساس قدرتی کاذب می کردند و این خصوصیت انسان های ضعیف است. در فروپاشی و نابودی و سقوط دیگران، همواره رگه هایی نیرومند و آشکار برای شادی وجود دارد.

یا در جایی دیگر می نویسد:

درک خطر خودش عامل بزرگی است برای خطر نکردن و من مجبور بودم به حماقتم میدان بدهم تا به خطر فکر نکنم. این را هم می دانم که شجاعت پیوند عمیق تری با ناامیدی دارد. انسان هر چقدر ناامیدتر باشد، بیشتر قدرت انجام دادن کارهای خطرناک را دارد.

یافتن زیبایی ها در دل سیاه زندان مانوس

در این کتاب بهروز بوچانی با دقت بسیاری به جزئیات پرداخته و توانسته به گونه ای جزیره مانوس و زندان در آن را توصیف کند، گویی خواننده روزها در آن وقت گذرانیده و با تک تک زندانی های آن جا دیدار داشته است. نویسنده کوشش نموده تا با توجه به ظریف ترین زیبایی ها، ظلم، ستم و زشتی های زندان مانوس را به گونه ای تاب آورد. از درخت انبه کنار حصارها گرفته تا آواز جیرجیرک ها در سیاهی شب و گل های سفید بلندی شبیه گل های بابونه که دورتادور کنده با ظرافت خاصی روییده بودند:

درآن جا درخت تنومند انبه ای با ساقه ای شکوهمند و صاف روییده بود. این درخت، آشکارا حریم زندان را به چالش کشیده بود و شاخه های بلندش را به طرف داخل زندان و سقف کریدور و اتاق ها گسترانیده بود. صافی ساقه و شاخه های تنومندش به حدی بود که عملا کسی نمی توانست به راحتی از آن بالا برود. انبوهی میوه آب دار زردرنگ در میان برگ های پهن این درخت استوایی خودنمایی می کردند.

این کتاب تصویر دارد!

توصیفات نویسنده چنان قوی است که تمام صحنه ها در ذهن خواننده مجسم می شوند. بوچانی همواره با تشبیه های زیبایی صحنه ها را در ذهن به تصویر می کشاند و این از قلم رسای نویسنده نشات می گیرد. ذهن تحلیلگر او ارتباط های پیچیده ای را خلق می نماید و با هنر ادبی خود آن ها را بر کاغذ می نشاند:

به مرور یاد گرفتم که نوعی تنهایی، شبیه نارگیل های داخل زندان، خلق کنم. روزهای نخست همواره آدم-هایی پیدا می شدند که مانند خرمگسی مزاحم از یک گوشم وارد شوند، چرخی در مغز سفیدم بزنند و از گوش دیگر بیرون فرایند و این گونه مانند تیغ تیزی همه رویاهایم را پاره نمایند، اما هر چه زمان جلوتر می رفت دیگران با خلق و خوی منزوی ام کنار می آمدند.

در جایی دیگر از کتاب رفیقی نه مگر کوهستان، با توصیفات زیبایی از موقعیتی هراس انگیز تصویرها پیش چشم مان جان می گیرند:

وحشت مانند یک زن شرقی گیسوانش را بر فضای زندان پهن می کرد و هر کدام از ما سایه تاریکی بودیم که به دنبال تکه های نور می گشتیم. من بیش تر از هر کسی آزادی را در دود سیگارم ترسیم می کردم. گاهی اوقات در نیمه های تاریک شب جهت صد متری را تا حصارها می پیمودم، پاهایم را به حصارها می چسباندم و در رویای آزادی دود سیگارم را به روی شب پشت حصارها پرتاب می کردم.

خرید آنلاین کتاب هیچ دوستی به جز کوهستان

این کتاب چند ماه پیش توسط نشر چشمه منتشر شد و با استقبال بی نظیری روبه رو شد، به طوری که طی چند روز چاپ ششم آن نیز به سرانجام رسید. می توانید به سادگی نسخه چاپی کتاب را از فروشگاه اینترنتی خبرنگاران سفارش داده و یا اگر از هواداران کتاب الکترونیکی هستید، به فیدیبو مراجعه کنید.

کتاب مستطاب آشپزی؛ آن چه این کتاب آشپزی را مستطاب می نماید!

پرنده پارسی: پرنده پارسی: آخرین اخبار و مقالات خبری و تحلیلی

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله سرگرمی و گردشگری