همنشینی با گاندوها - مجله سرگرمی

این ماجرا بهانه ای شد برای گفت وگو با پیرمردی از روستای باهوکلات که چندین سال است در مجاورت تمساح های پوزه کوتاه این منطقه زندگی می نماید. منطقه حفاظت شده تمساح پوزه کوتاه(به زبان بلوچی گاندو) در منطقه دشتیاری شهرستان چابهار با مساحت 465 هزار و 181 هکتار از وسیع ترین مناطق حفاظت شده سیستان و بلوچستان در سال 1349 به عنوان زیستگاه اصلی گاندو ثبت و شناخته شد.

• همزیستی 200 ساله با تمساح ها

ملک دینار شجره متولد 1332 و ساکن روستای باهوکلات است. روستایی قدیمی که به استناد قبرهای 1400ساله، قدمتی تاریخی دارد. اهالی روستا معتقدند تمساح ها 200سال است در باهوکلات زندگی می نمایند و این مجاورت با وجود خطرات احتمالی این گونه جانور وحشی تاکنون هیچ مزاحمتی ایجاد ننموده است. شجره پیرمرد 65ساله ای است که مانند پدری مهربان از 26تمساح یک برکه در باهوکلات نگهداری می نماید.

او به خبرنگاران می گوید: 16سال است فعال افتخاری محیط زیست هستم. در این مدت کوشش نموده ام تا از سوی افراد و ساکنان منطقه آزاری متوجه تمساح ها نگردد. این پیرمرد می افزاید: با تمساح ها ارتباط عاطفی دارم. برخلاف تصورعموم، تمساح ها موجودات آرامی هستند و من از بودن در کنارشان لذت می برم. شاید عجیب باشد اما من می توانم با چند تمساح از نزدیک ارتباط برقرار کنم و به آنها غذا بدهم، بدون اینکه آسیبی به من برسد.

• اگر تمساح زخمی یا کشته گردد

شجره ادامه می دهد: بزرگان و اجداد ما معتقدند تمساح برکت آب است. اگر تمساح زخمی یا کشته گردد، دریاچه خشک می گردد و حیات گونه های آبی به خطر می افتد. در حقیقت وقتی خشکسالی های چندساله در منطقه ای رخ دهد به اعتقاد اهالی، ساکنان آن روزگاری سبب مرگ یک تمساح شده اند. او می گوید: نزدیک 5 سال پیش، رودخانه باهوکلات و آبگیرهای اطراف آن بر اثر بی آبی خشک شد. از آن موقع که متوجه شدم در نبود آب رودخانه حیات 5 تمساح نیز به خطر می افتد، اقدام به حفر چاه در بستر رودخانه کردم و آب آن را به داخل رودخانه پمپاژ کردم تا آبگیری کوچکی ایجاد گردد.

وی با اشاره به احتیاج مبرم تمساح ها به آب برکه در فصل تابستان بیان می نماید: با آمدن آب داخل بستر خشک برکه، تمساح ها آرام گرفتند. در فصل زمستان تمساح ها در بوته های اطراف برکه آرام می گیرند، اما تابستان ها باید در آب باشند.

• تغذیه تمساح ها در روخانه خشک

ملک دینار می گوید: یکی از مسائل، تغذیه تمساح ها در مواقع خشکسالی بود. این گونه جانوری از ماهیان و دوزیستان رودخانه تغذیه می نماید، اما رودخانه خشک، غذایی برای گذران این جانور نداشت. ناگزیر، برای تغذیه تمساح ها از اهالی روستا مرغ خریدم که تمساح ها از آن استقبال کردند. او با اشاره به لزوم وجود یخچال فریزر ادامه می دهد: با ادامه این روند و برای ذخیره غذای تمساح ها با صرف 700هزار تومان فریزر خریداری کردم.

به گفته وی، تمساح ها می توانند در طول روز 5 کیلومتر راه بروند. آنها شامه قوی دارند و وجود همنوع خود در آب را از کیلومترها دورتر تشخیص می دهند و به سمت آب حرکت می نمایند. به همین دلیل در مدت کوتاهی تعداد آنها به 26 تمساح رسید. شجره در ادامه می گوید: با افزایش تعداد تمساح ها، برای توسعه زیستگاه آنها از محیط زیست درخواست بیل مکانیکی کردم که با موافقت مسئولان عملی شد. بارش های اخیر هم البته به آبگیری برکه ها یاری نموده است.

پیرمرد فعال محیط زیست می افزاید: وقتی به محل برکه می روم و آنها را صدا می زنم، از داخل آب به طرف صدای من می آیند و منتظر پرتاب غذا می مانند، بدون آن که به من آسیبی برسانند. گاهی 5 تا 18تمساح در مجاورت من حلقه می زنند و من بدون هیچ ترسی به آنها غذا می دهم.

• شگفتی گردشگران

شجره در ادامه به اظهار شگفتی گردشگران و مسافرانی که به این منطقه سفر می نمایند اشاره می نماید و می گوید: گردشگرانی از شهرستان های مختلف از جمله تهران، شیراز و اصفهان برای دیدن این صحنه ها به باهوکلات مسافرت می نمایند که از دیدن من کنار تمساح ها تعجب می گویند و می پرسند: مگردر ایران تمساح هم وجود دارد؟

ملک دینار درباره خوی وحشی گری تمساح ها می افزاید: حیوانات دیگری هم مانند گرگ و روباه برای تغذیه شکار می نمایند اما تمساح لب برکه و در لانه اش شکار می نماید، فقط نباید به محل زندگی تمساح ها نزدیک شد.

• حمله تمساح ها به یکدیگر

او در ادامه شرح می دهد: سال گذشته یک تمساح 3 متری تمساح کوچک تری را کشته بود. تمساح تلف شده را از آب بیرون آوردم و جسدش را پشت خانه ام دفن کردم. نکته جالب این است که کشتن تمساح توسط انسان دیه در بر دارد. گاهی ممکن است یک تمساح از برکه خارج و داخل روستا گردد. ملک دینار در این باره می گوید: اگر تمساحی بر حسب اتفاق وارد روستا گردد، مردم روستا به ما اطلاع می دهند و من و پسرم با مهارت او را زنده گیری می کنیم و به برکه باز می گردانیم.

او انجام این کارها را وظیفه خود می داند و اضافه می نماید: به عنوان یک حافظ محیط زیست از حفاظت و نگهداری از تمساح ها احساس خوشایندی دارم و لذت می برم. همان طور که یک پزشک در مقابل مریض هایش مسئولیت دارد، من نیز برای مراقبت از آنها، گاهی شب ها هم به برکه سر می زنم. مدیر کل محیط زیست سیستان و بلوچستان با تأیید این مطلب می گوید: مردمان ساکن در مجاورت زیستگاه های تمساح، همزیستی مسالمت آمیزی با این گونه جانوری دارند و آن را نمادی از برکت، روزی و خوشبختی می دانند.

• همزیستی مسالمت آمیز با گاندوها

وحید پورمردان می افزاید: این اعتقاد قوی سبب شده تا روستاییان از زیستگاه های تمساح ها دوری نموده و از آزار و اذیت آنها بپرهیزند. حتی در مواقعی هم که تمساح به محل زندگی آنها آمده آسیبی به آن نرسانده اند و با یاری محیط بانان او را به برکه بازگردانده اند. وی ادامه می دهد: منطقه حفاظت شده باهوکلات که از بالای سد پیشین آغاز شده و تا خلیج گوآتر پیش می رود، امروزه به عنوان منطقه حفاظت شده گاندو مشهور و معروف شده است.

وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای حفاظت از این گونه جانوری نادر بیان می نماید: در سال 96 طی سفر معصومه ابتکار ریاست سازمان محیط زیست وقت به چابهار، سایت نگهداری و تیمارداری تمساح پوزه کوتاه(گاندو) در روستای ریکوکش چابهار افتتاح شد. سایت نگهداری وتیمارداری گاندوها در زمینی به مساحت 10 هکتار و زیربنای 200 متر مربع 2 استخر طبیعی برای مولدان تمساح و یک استخر مخصوص نوزادان گاندو دارد. همچینن مجهز به بخش های آزمایشگاه، اداری و موزه تنوع زیستی است.

• 344 تمساح پوزه کوتاه در استان

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان در مورد تعداد تمساح پوزه کوتاه می گوید: تاکنون 344 تمساح پوزه کوتاه در شهرهای جنوبی استان سرشماری شدند. این سرشماری با هدف برآورد جمعیت، پایش زیستگاه و بهبود مدیریت زیستی مناطق زیست گاندو در 3 حوزه پراکنش آن شامل جهت رودخانه های سرباز، باهوکلات و کاجو انجام شد. وحید پورمردان می افزاید: طول بیشتر تمساح ها در حیات وحش از 4 متر تجاوز نمی نماید، اما وزن آنها به بیش از 270 کیلوگرم می رسد. به نظر می رسد تمساح ها 35 تا 50 سال در طبیعت زندگی می نمایند. طول عمر آنها در اسارت می تواند به طور قابل توجهی افزایش یابد و به 60 تا 80 سال برسد.

malayro.ir: تور مالزی ارزان، سفر به کوالالامپور، پنانگ و لنکاوی در نوروز و دیگر ایام سال

ayrokh.ir: آیرخ: مجله زیبایی و سلامتی