میامی، سرزمین کاروانسراها

به گزارش مجله سرگرمی، در ادبیات تاریخی واژگان مشابهی برای کاروانسرا وجود دارد که تفکیک آن ها از یکدیگر سخت است. کلماتی مانند ساباط، کاربات، خان، زاویه، خانقاه، ربات و منزلگاه از این دسته اند. در دایره المعارف لاروس، کاروانسرا، مهمانخانه و پناهگاهی برای بیتوته مسافران در دسته های عظیم تعریف شده است، آنچه در این میان ساده و روشن به نظر می رسد این است که کاروانسرا ساختمانی برای کاروان است. دقت در این واژه آشکار می نماید که کاروان از کلمه کاربان ریشه دارد. بدون تردید کاروانسرا واژه اصیل ایرانی است. این کلمه از زبان پهلوی اشکانی مشتق شده است.

میامی، سرزمین کاروانسراها

ریشه شناسی تاریخی کاروانسرا، حاکی از آن است که مفهوم و تعریف اصلی کاروانسرا در بعد تجاری و بازرگانی آن نهفته است، یعنی مکانی که کاروانیان برای تجارت و برای ممانعت از راهزنان و موانع طبیعی در آن رفت وآمد داشتند.

گذشته کاروانسراها نشان می دهد که پیدایش آن ها در ارتباط اقوام و ملت ها بوده است. در دوره هخامنشیان، اشکانیان، مغولان، سلجوقیان، عثمانی ها و صفویان که تجارت و بازرگانی در جغرافیای سیاسی هر یک از آن ها گسترش داشت، کاروانسراها رونق و توسعه یافتند. بنابراین تعریف ساده در خصوص کاروانسرا که توافق اهل فن و دانش باشد، این است که کاروانسرا ساختمانی عظیم در بیرون شهر و یا درون شهرها بوده که کاروانیان در وهله اول برای اهداف تجاری و بعدها برای مقاصد نظامی، سیاسی، دینی و اجتماعی از آن بهره می بردند.

پیشینه کاروانسرا

متون تاریخی ابداع و ایجاد کاروانسراها را به تمدن ایران اسلامی نسبت می دهند. بنابراین با ایرانی بودن واژه کاروانسرا طبیعی است که احداث این بنا حاصل ذوق و ابتکار ایرانیان باشد.

واقعیت این است که بنیاد کاروانسرا به ایران پیش از اسلام برمی گردد. شرایط اقلیمی و گستره جغرافیایی سیاسی و نظامی هخامنشیان و از همه مهم تر شیفتگی آن ها در ارتباط با دیگر ملت ها، چاپارخانه هایی را به وجود آورد که مقدمه ای برای کاروانسرا شدند. بنابراین ایرانی ها برای اولین بار در تاریخ دنیا سیستم ارتباطی شاهراه های اصلی و طولانی را سامان دهی کردند. چیزی که امروزه به عنوان کاروانسرا نامیده می گردد در اصل تکامل ایستگاه های پستی هخامنشی و منزلگاه های تجاری و بازرگانی اشکانیان و ساسانیان در راستا جاده بین المللی ابریشم است.

شهرستان میامی

میامی شرقی ترین شهرستان استان سمنان در راستا تهران به مشهد است. این شهرستان از شمال با استان های گلستان و خراسان شمالی، از شرق با استان خراسان رضوی و از غرب با شهرستان شاهرود ارتباط دارد.

با توجه به قرار دریافت این شهرستان در محور ارتباطی تهران - مشهد اهمیت ارتباطی و ترانزیتی آن از گذشته های دور مورد توجه بوده است. وجود هشت کاروانسرا در این شهرستان که عبارت اند از کاروانسرای میامی، سپنج (دنیا آباد)، میاندشت، عباس آباد، الحاک، صدرآباد، محمدآباد پل ابریشم و سنگی شریف آباد، خود گواه این مدعاست و این شهرستان را به سرزمین کاروانسراها مبدل نموده است.

مجموعه کاروانسراهای میاندشت

مجموعه کاروانسراهای میاندشت عظیم ترین مجموعه کاروانسرای ایران شامل سه کاروانسرای صفوی و قاجار، چاپارخانه، کبوترخانه و ده میاندشت است که در 40 کیلومتری شرق میامی در راستا جاده میامی به مشهد قرار دارند. کاروانسرای غربی مربوط به دوره صفوی و دو کاروانسرای دیگر مربوط به دوره قاجار است.

کاروانسرای عباس آباد

در فاصله 80 کیلومتری از مرکز شهرستان میامی، روستای تاریخی و هدف گردشگری عباس آباد واقع شده است. کاروانسرای عباس آباد به عنوان عظیم ترین تک کاروانسرای شهرستان در دل بافت تاریخی و پلکانی عباس آباد یکی از مهم ترین جاذبه های این روستاست که در مرکز روستای عباس آباد واقع شده است. کاروانسرای عباس آباد در دوره صفویه بنا و در دوره قاجار بازسازی اساسی شده است.

کاروانسرای میامی

یکی از جاذبه های واقع در بافت تاریخی میامی، کاروانسرای میامی از کاروانسراهای زیبای عهد صفوی است.

کاروانسرای صدرآباد

این بنا از جمله کاروانسراهای دوره صفوی است که در محور تهران - مشهد احداث شده است. فرم این کاروانسرا مستطیل شکل و از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی است، ورودی کاروانسرا از ضلع شمالی است و یک دالان در ورودی را به حیاط مرکزی متصل می نماید. حیاط مستطیل شکل کاروانسرا در مرکز واقع شده و اطراف آن اتاق ها و شترخوان ها قرار دارند. در چهار گوشه کاروانسرا چهار برج وجود دارد و نیز در جداره خارجی دیواره ضلع شمالی 12 رواق برای اسکان موقت تعبیه شده است. ازج تزیینات این بنا آجرکاری های سقف دالان ورودی است او شالوده این بنا از آجر ختایی است.

کاروانسرای الحاک

کاروانسرای الحاک مربوط به دوره صفوی است. به علت ناامن بودن راستا دسترسی به کاروانسرا در گذشته، فرم کاروانسرا حالت دژ دفاعی و قلعه نظامی داشته و این بنا دارای هفت برج مراقبت بوده که هم اکنون سه برج آن باقی مانده است.

جاری بودن قنات الحاک و نیز درختان انار و بادام اطراف این کاروانسرا در کنار پوشش گیاهی خاص منطقه تفرجگاه مناسبی را برای گردشگران به خصوص در فصول پاییز و زمستان ایجاد نموده و مجاورت این بنا با منطقه حفاظت شده توران و کویر دوشاخ عباس آباد، بر اهمیت گردشگری آن افزوده است.

کاروانسرای محمدآباد پل ابریشم

کاروانسرای محمدآباد پل ابریشم که قدمت آن مربوط به دوره صفویه است در 60 کیلومتری شمال شرقی میامی روستای محمدآباد واقع شده است.

کاروانسرای سنگی شریف آباد-رباط سنگی

این کاروانسرا که مربوط به دوره صفویه است دارای پلانی از نوع دو ایوانی است و مصالح آن در دیوارها از سنگ و گچ و طاق ها را با آجر بنا نموده اند، ایوان ها در ضلع شمالی و جنوبی بنا واقع شده است در چهار گوشه رباط چهار برج مدور وجود دارد، تعداد 14 اتاق برای اسکان مسافران ساخته اند و اصطبل کاروانسرا در گوشه شمال غربی و شمال شرقی در طرفین ورودی واقع شده است. این کاروانسرا در 40 کیلومتری شمال شرقی میامی قرار داد.

کاروانسرای دنیا آباد (سپنج)

در فاصله 60 کیلومتری شمال شرق شهرستان میامی و در روستای بسیار کوچک دنیا آباد، کاروانسرای تاریخی وجود دارد که مربوط به دوره ایلخانیان است. ایلخانیان برای آسایش کاروان ها در راستا راه ها و جاده ها، کاروانسراهای عظیم و زیبایی با توجه به اقلیم هر منطقه می ساختند. کاروانسرای دنیا آباد به صورت چهار ایوانی و مستطیل شکل بنا شده است.

bestarticles.ir: بهترین مقاله، گلچینی از بهترین های دنیای فناوری و گردشگری

boostanchat.ir: بوستان گفتگو | انجمن بحث و بررسی فناوری های روز دنیا

منبع: گردشبان
انتشار: 12 دی 1400 بروزرسانی: 12 دی 1400 گردآورنده: kurdeblog.ir شناسه مطلب: 140158

به "میامی، سرزمین کاروانسراها" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "میامی، سرزمین کاروانسراها"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید