عقب گرد چند دهه ای آموزش و پرورش در ایران
به گزارش مجله سرگرمی، محمد مهدی حاتمی؛ تغییرات ناشی از همه گیری کرونا بر کسب و کار ها و ساختار های اجتماعی-سیاسی بسیار گسترده بوده و حالا صحبت از دائمی بودن این تغییرات حتی پس از انتها دوران همه گیری به میان آمده است. با این همه، این تنها حوزه های مستقیما مالی نیستند که از همه گیری کرونا تاثیر پذیرفته اند.
به گزارش خبرنگاران؛ طی نزدیک به 2 سالی که از شروع همه گیری می گذرد، کسب و کار هایی که به سرعت واکنش نشان داده و به سمت خدمات رسانی آنلاین رفته اند، نه فقط با کاهش سود روبرو نشده اند، که افزایش سودآوری را هم تجربه نموده اند. از آن سو، کسب و کار هایی که نتوانسته اند یا نخواسته اند با شرایط تازه تطبیق پیدا نمایند، به سرعت به سمت حذف از بازار رفته اند.
آموزش در دوران کرونا
اما فارغ از بازارها، بخش های غیربازاری اقتصاد های مختلف در دنیا هم از بروز همه گیری کرونا آسیب دیده اند. این در حالی است که بعضی از کشور ها پیروز شده اند به سرعت تهدید ها در این بخش را به فرصت تبدیل نمایند.
به اسم نمونه، آنالیز ها در منطقه شرق آسیا (که نخستین موج همه گیری کرونا را هم شاهد بود)، نشان می دهند که ممکن است تا سال 2030 میلادی، 63 درصد از آموزش های دانشگاهی در کشور های مختلف از جمله در شرق آسیا به شکل اینترنتی باشد و مدارک هم به همین شکل برای دانش آموختگان صادر و ارائه گردد، روشی که ژاپن همین حالا آن را کلید زده است.
در چین، برای آنکه دانش آموزان فراگیری بهتری داشته باشند و در عین حال از لحاظ سلامت فیزیکی با مشکل روبرو نشوند، دوره های درسی کوتاه تر شده است به طوری که بیشتر دوره های تحصیلی به صورت آنلاین و کلاس ها هم بین ساعت 8 تا 10 و نهایتا تا 11 صبح برگزار می شوند.
در این سیستم دروسی مانند تمرینات ورزشی هم به صورت آنلاین آموزش داده می گردد. از آن سو، شاگردان مدارس علاوه بر مسایل آموزشی باید هر روز دمای بدن خود را اندازه گرفته و به معلمان اطلاع دهند.
تشویق مدارس برای استفاده از ابزار های اینترنتی به یکی از اهداف وزارت آموزش و پرورش چین در سال های اخیر تبدیل شده است به طوری که قرار است تا سال 2022 تمام معلمان دوره های انفورماتیک را آموزش ببینند و مدارس هم به سیستم های دیجیتال مجهز شوند.
واضح است که برنامه ریزی برای پیاده کردن این شکل از آموزش در کشوری با حدود 1.5 میلیارد نفر جمعیت، نیازمند توسعه سیستم های مخابراتی، بازتعریف شیوه پرداخت حقوق و ساعت های کاری و علاوه بر این، شکل گیری نوعی متفاوت از ساختار آموزشی است.
ایران هم این شرایط را با سامانه موسوم به شاد تجربه نموده، اما به نظر می رسد عدم پیروزیت این شکل از آموزش، به علت عدم توزیع مناسب زیرساخت های آموزشی در سطح کشور (کمبود بودجه برای خرید تبلت در منطقه ها محروم، نبود یا قطع مکرر برق و اینترنت در استان هایی مانند سیستان و بلوچستان و بوشهر)، عملاً موجب بروز بحران در آموزش و پرورش کشور شده است.
کرونا در ایران با حوزه آموزش چه کرد؟
بنا بر اعلام وزیر آموزش و پروش، حدود 3 میلیون دانش آموز ایرانی پس از همه گیری کرونا ترک تحصیل نموده اند. به گزارش همشهری و به نقل از محسن حاجی میرزایی، سکونت دانش آموزان در منطقه ها محروم و فاقد اینترنت و بعلاوه دسترسی نداشتن به ابزار آموزشی از دلایل عمده بازماندن از تحصیل دانش آموزان بوده است.
در این میان بر اساس اعلام قاسمعلی خدابنده، مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی، این استان با سهم 40 هزار نفری، بیشترین اندازه ترک تحصیل دانش آموزان در کشور را به خود اختصاص داده است.
معیار وزیر آموزش و پرورش برای شناسایی آمار بچه ها بازمانده از تحصیل، دانش آموزانی اند که در شبکه شاد ثبت نام ننموده اند. این در حالی است که در بسیاری از خانواده ها بچه ها در شبکه شاد ثبت نام نموده، اما به علت فقر و محرومیت امکان ادامه تحصیل را نداشته اند.
بسیاری از دانش آموزان (به ویژه در مقاطع پایین تر تحصیلی) با گوشی تلفن همراه پدران و مادران خود به شبکه شاد وصل می شدند که در همه ساعات روز در دسترس شان نبود. بسیاری از خانواده ها هم یک گوشی داشتند و چند دانش آموز باید با آن درس می خواندند.
تردید درباره آمار اعلام شده وزارت آموزش و پرورش به این علت است که در طول یک سال گذشته آمار های متناقضی درباره تعداد بچه ها بازمانده از تحصیل ارائه شده است. احمد حسین فلاحی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در بهمن سال 1399 گفت 3 میلیون و 500 هزار دانش آموز در حال ترک تحصیل هستند.
پس از او بهروز محبی، دیگر نماینده مجلس، هم در فرودین ماه امسال در مصاحبه با ایلنا از آمار 30 تا 40 درصدی ترک تحصیل دانش آموزان در دوران همه گیری اطلاع داد. اما پیش از آن ها در دی ماه سال 1399 جواد حسینی، رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی اعلام نموده بود که30 درصد دانش آموزان یعنی حدود پنج میلیون دانش آموز از وسایل هوشمند آموزش بی بهره اند.
شکاف دیجیتالی: اینترنت در ایران، چگونه بستری برای نابرابری شد؟
با این همه، معضلات آموزش آنلاین صرفاً به نوع آموزش یا تطبیق پذیری دانش آموزان و معلمان با شرایط تازه خلاصه نمی گردد. مرکز آنالیز های استراتژیک ریاست جمهوری در ایران، چندی پیش در گزارشی به این موضوع پرداخته بود.
این گزارش، بر اساس داده های سازمان توسعه و همکاری های مالی (موسوم به OECD که کشور های عمدتاً پیشرفته دنیا را در بر می گیرد)، تهیه شده و نشان می دهد که موضوع عدالت آموزشی، تا چه اندازه با موضوع آموزش آنلاین در هم تنیده است.
اما این دو موضوع چگونه به مرتبط می شوند؟ پاسخ را شاید بتوان با استفاده از مفهوم شکاف دیجیتالی (Digital divide) شرح داد. منظور از شکاف دیجیتالی، شکافی اجتماعی-مالی است که ناشی از تفاوت در سطح دسترسی به اینترنت و فضای مجازی است.
این شکاف از بدو ایجاد وب دنیای (World Wide Web) در دنیا وجود داشته و همیشه شهروندان کشور های فقیرتر، دسترسی کمتری به دنیا دیجیتال و امکانات آن داشته اند. با این همه، به نظر می رسد بروز همه گیری کرونا و ضرورت دسترسی به فضای مجازی برای پیش برد ساده ترین امور روزمره، این شکاف را عمیق تر نموده است.
به این ترتیب، به نظر می رسد به موازات تشدید نابرابری مالی در ایران (که گزارش های رسمی با استفاده از سنجش ضریب جینی موید آن هستند)، نوع دیگری از نابرابری هم به شکلی چراغ خاموش رو به توسعه است: نابرابری دیجیتالی.
منبع: فراروdorezamin.com: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه