طمعکارند، نه غربزده
به گزارش مجله سرگرمی، در سال های اخیر راجع به بازار کتاب های بچه ها بسیار سخن رانده شده؛ از حجم کم کتاب های منتشرشده در این حوزه تا نسبت کتاب های ترجمه شده به تالیف و انتشار آمار عجیب و غریبی که نشان می دهد نسبت دو حوزه تالیف و ترجمه فاصله زیادی با هم دارند.
اما مساله ای که بیش از همه در خصوص آن صحبت شده، هجمه فرهنگی ای است که کتاب های ترجمه به نسل نوپای ما وارد می نماید و ترسی که از مستعمره شدن بچه ها در حوزه فرهنگی ایجاد شده است.
این مساله که کتاب کودک در دوره ای از زندگی خوانده می گردد که شخصیت و شناخت کودک در حال شکل گیری و رشد است، بنابراین بسیار مهم است چه نوع دنیا بینی و محتوایی به وسیله آن به کودک القا می گردد، به جای خود کاملا درست است، اما مشکل اصلی در این باره، نه مترجم و مؤلف که چیزی به نام بنگاه نشر است.
از آنجایی که بیشتر بنگاه های نشر - و نه همه آنها - تبدیل به بنگاه های مالی شده اند، لذا آنچه از آن به نام پروپاگاندای فرهنگ غربی نام برده می گردد به واقع چیزی نیست جز تجارت کالایی که سود بیشتری دارد و باتوجه به این که فرهنگ در انتهای فهرست اهداف این بنگاه ها قرار می گیرد، بالطبع برای رسیدن به سود بیشتر مجبور به استفاده ترجمه به جای تالیف هستند.
اما چرا کتاب ترجمه شده سود بیشتری دارد؟ برای رسیدن به پاسخ این مهم باید بدانیم موضوعات متمایزنماینده ترجمه نسبت به تألیف در دو بخش اصلی خلاصه می گردد:
حق الترجمه و حق التألیف: در قرارداد مؤلف با ناشر، ناشر متعهد می گردد علاوه بر حق التألیف، در ازای هر دوره چاپ مجدد، مبلغی به مؤلف پرداخت کند اما در ترجمه، بیشتر ناشران به مثابه بنگاه های مالی، کتاب پرفروشی را انتخاب نموده و سفارش ترجمه آن را به مترجم - و نه الزاما مترجم کتاب کودک - در ازای مبلغی می دهند که معمولا مبلغ چشمگیری نیست و در ضمن پرداخت هزینه برای هر دوره چاپ نیز دیگر لزومی ندارد، چراکه خود ناشر سفارش ترجمه را داده و صاحب اثر ناشر است.
تصویرگری: تصویرگری برای کتاب تالیفی هزینه بالایی دارد، چراکه هنرمند تصویرگر می بایست با خواندن متن نسبت به خلق تصاویر مرتبط با آن اقدام کند اما در بنگاه های مالی یادشده تنها با یک اسکنر تصویر کتاب اصلی را برای ترجمه آن استفاده می نمایند. در پاره ای از موارد دیده شده که ناشر حتی حاضر به پرداخت هزینه برای طرح جلد نیز نبوده و عینا طرح جلد کتاب خارجی را برای ترجمه آن نیز استفاده می نماید.
البته نباید از نظر دور داشت که ترجمه امری ضروری است، اما مشکل در این است که چارچوب و منظومه فکری مناسبی برای نشر حوزه کودک تعریف و اجرایی نشده است. در نتیجه این گونه ناشران، در واقع به تنها چیزی که نمی اندیشند فرهنگ است، چه رسد به پروپاگاندای فرهنگی برای ترویج فرهنگ غرب.
مهدی یکه سادات - روزنامه جام جم
منبع: جام جم آنلاینchinaro.ir: چین: سفر به کشور پهناور و باستانی، پکن، شانگهای ،گوانجو و هانگزو
cruisero.ir: کشتی کروز: سفری لوکس و در عین حال مقرون به صرفه به اقیانوس‌ها