سیار: رشوه خواری در داوری ایران را تمام کردم، گفتند حق نداری کراوات بزنی! - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، پرویز سیار از پیشگامان عرصه داوری در ایران است به طوری که بسیاری از داوران نسل جدید ایران که حالا در میدان هایی نظیر جام جهانی و رقابت های آسیایی سوت می زنند یا حتی کمیته و دپارتمان داوری را ریاست می نمایند، دست پرورده او بودند. مردی سختگیر و با دانش که صدای سوتش لرزه بر تن هر بازیکنی می انداخت و اخلاق و قانون، یار و یاور او در هر بازی بود. کاپیتان تیم ملی، بازیکن سرشناس و سرمربی تیم مطرح پایتخت یا یک بازیکن درجه سه، هیچ کدام برای سیار فرقی نمی کرد و هر که قانون و اخلاق را رعایت نمی کرد باید جریمه می شد. پزشکی که پایه گذار دانش در داوری ایران شد و قضاوت در زمین فوتبال را دچار دگردیسی کرد.

کوچه ای کم رفت و آمد در محله قدیمی از تهران، اکنون محل زندگی پزشکی است که به خاطر ایران قید سوت زدن در بوندسلیگا را زد تا کشورش در عرضه داوری چیزی از اروپا کم نداشته باشد. مردی که اکنون 80 سال را هم گذرانده است اما هنوز هم با لبخندی شیرین و چهره ای با همان اقتدار قدیمی از خاطراتش می گوید؛ از اهدافی که در جوانی داشت و با تلاش و تلاش توانست علم را با داوری عجین کند.

شرح کامل گفت وگوی خبرنگاران با پرویز سیار را در ادامه می خوانید:

اجازه بدهید صحبت را از روزی شروع کنیم که ایران را ترک کردید. چه شد که برای تحصیل به آلمان رفتید؟

من 12 ترم در انجمن ایران - آمریکا زبان انگلیسی یاد گرفتم و زبانم خیلی خوب بود. حتی زمانی کلاس نهم بودم، ناظم گاهی اوقات سر کلاس ما می آمد و آرام به معلم ما چیزی می گفت. بچه ها دائم به من متلک می انداخت که باز باید معلم شوی. ناگهان دبیر ما بلند من را صدا می کرد: آقا معلم! من توجهی نمی کردم اما معلم بار دوم من را بلندتر صدا می زد و می گفت که باید بروم سر کلاس دوازدهم یعنی سه کلاس بالاتر از مقطع تحصیلی خودم و درس بدهم. البته چون در تیم فوتبال و والیبال با دوازدهمی ها هم تیمی بودم، خیلی راحت سر کلاس به آن ها تدریس می کردم. پس از اتمام دوران دبیرستان چون وضع مالی خوبی نداشتیم، مجبور شدم به جای آمریکا به آلمان بروم و در آن جا رشته تحصیلی ام یعنی پزشکی را ادامه دهم.

خانواده تان با این موضوع مخالفتی نداشت؟

پدر من کارگر بود و ما مستاجر بودیم. هفت تا خواهر و برادر بودیم. پدر من به تحصیلات اهمیت زیادی می داد. من هدفم ادامه تحصیل در خارج از کشور بود و دوست هایی در آلمان، انگلیس و آمریکا داشتم اما با وجود مهارتم در زبان انگلیسی، نه به انگلیس رفتم و نه به آمریکا. با مشورت دوستانم تصمیم گرفتم که به آلمان بروم.

آلمانی ها به این اهمیت می دهند که هر کسی مثلا به کاپیتان تیم ملی یا کاپیتان بایرن و دورتموند کارت قرمز نشان ندهد زیرا بعضی اوقات عقده هایی وجود دارد اما در آن جا نمی گذراند که این اتفاقات بیفتد. داوران در آلمان برایشان بسیار اهمیت دارد که ذره ای حق کسی ضایع نگردد.

شما برای تحصیل به آلمان رفتید اما چه شد که از دنیای داوری سر در آوردید.

من برای تحصیل به آلمان رفتم اما چون علاقه خاصی به فوتبال داشتم و در دوران دبیرستان هم عضو تیم فوتبال مدرسه بودم، در آلمان هم عضو تیم فوتبال دانشگاه شدم. در یکی از مسابقات، داور کارت قرمزی به من نشان داد که من آن را ناحق می دانستم و همین من را به سمت مطالعه داوری سوق دادم. علاقه به این رشته باعث شد مطالعاتم را ادامه دهم و حتی در کلاس های داوری شرکت کنم. در داوری باید مطالعه زیادی داشته باشیم. همان طور که فوتبالیست احتیاج به تمرین زیاد دارد، داورها هم احتیاج به دانش و مطالعه زیادی دارند.

داوری در آلمان را تا کجا ادامه دادید؟

در آلمان به تحصیلات اهمیت خاصی داده می شد. اشتیاق من به دوری باعث شد تا تمام سطوح داوری آلمان را پشت سر بگذارم و حتی در بوندسلیگا هم قضاوت کردم. البته تحصیلات دکترای من باعث شد تا این مدارج را زودتر از داوران دیگر که لیسانس یا فوق لیسانس داشتند، طی کنم.

تفاوت داوری در آلمان و ایران چگونه است؟

داور در آلمان به شدت زیر ذره بین است. آن ها به این اهمیت می دهند که هر کسی مثلا به کاپیتان تیم ملی و یا کاپیتان بایرن و دورتموند کارت قرمز نشان ندهد زیرا بعضی اوقات عقده هایی وجود دارد اما در آن جا نمی گذراند که این اتفاقات بیفتد. داوران در آلمان برایشان بسیار اهمیت دارد که ذره ای حق کسی ضایع نگردد.

تلاش فراوانش او را به قضاوت در بالاترین سطح فوتبال آلمان یعنی بوندسلیگا می رساند اما ایران باعث می گردد قید آرزوهایی که در کودکی در سر می پروراند، بزند و به کشورش بازگردد. داستانی کلیشه ای که مرد اول قضاوت های آلمان را به ایران سوق می دهد، انگار که آبادانی کشورش، برایش مهم تر از هر چیزی است، حتی مهم تر از ثروت، رفاه و زندگی در کشوری با حداقل مسائل. دغدغه اش او را به ایران رساند تا دانشش را به نسل بعد جامعه داوری ایران منتقل کند؛ دانشی که داوری ایران را وارد عصر جدیدی کرد و رنسانسی را در در این رشته ایجاد کرد. عصری که بسیاری آن را مدیون سیار می دانند و تاثیر آموزه های این داور مقتدر هنوز هم در داورهای نسل جدید ایرانی قابل مشاهده و درک است.

پس از آلمان، برای داوری به ایران آمدید. آن زمان سطح داوری این دو کشور چقدر متفاوت بود؟

زمانی که به ایران آمدم به من گفتند که اینجا مثل آلمان نیست، احتمال دعوا خیلی زیاد است. اوایل خیلی چیزها را نمی دانستم. در یکی از اولین بازی هایی که قرار بود قضاوت کنم، یکی از مربی های قلدر آن زمان که سرمربی یک تیم شهرستانی بود سر من فریاد زد. من هم بلافاصله او را اخراج کردم و روزنامه ها این موضوع را تیتر کردند. فدراسیون فوتبال بلافاصله مرا خواست و من هم علت را به رییس فدراسیون شرح دادم. من جواب دادم که هر که می خواهد باشد، برای من فرقی نمی نماید. حالا می خواهد مربی یا کاپیتان تیم ملی باشد یا یک بازیکن درجه سه. همه باید احترام داور را نگه دارند. این گونه بود که قضاوت های من در ایران شروع شد و خیلی زود مطرح شدم. پس از آن احترام زیادی به من گذاشتند و با توجه به سابقه من در فوتبال آلمان و تحصیلات من در رشته پزشکی، خیلی زود کارت داوری من در ایران صادر شد.

شما به عنوان یکی از سخت گیرترین داوران ایران شناخته می شدید. علت آن چه چیزی بود؟

داوری در ایران و آلمان، زمین تا آسمان فرق داشت. آن زمان در تیم های ایرانی مسئولی وجود نداشت که بازیکنان و کادر فنی را توجیه کند چه کارهایی باید انجام دهند و از انجام دادن چه کارهایی باید بپرهیزند که غیر ورزشی است. یک از نمونه های آن رفتار درست و احترام گذاشتن به داور بود. در اوایل بازی هایی را قضاوت می کردم که در طول 90 دقیقه چهار بازیکن و یک مربی را اخراج می کردم. در آن زمان حتی بازیکنان تیم ملی هم از رفتار درست با داور ناآگاه بودند و همین باعث شد جلساتی با من برگزار گردد و از من شرح بخواهند.

چه رفتارهایی باعث تعجب شما شده بود؟

مثلا بازیکنی با بازیکن حریف درگیر می شد و به سینه او می زد. سپس برای توجیه می گفت که فلان بازیکن رفیقم است و انتظار اخراج نداشت. من هم می گفتم به من ربطی ندارد، تو حق دست زدن به بازیکن حریف را نداری چه برسد که بخواهی به او ضربه بزنی. وضعیت به همین شکل بود و من مجبور شدم کلاس هایی را برای دیگران برگزار کنم و سخت گیری هایی را که در آلمان برای ما انجام می شد، برای داوران خودمان به کار می گرفتیم تا آن ها هم متوجه وضعیت و شخصیتی که دارند بشوند. به آن ها گفتم که کاپیتان تیم ملی فرقی با یک بازیکن درجه سه ندارد. داور در آلمان قدرت فوق العاده ای داشت که همه می دانستند و من می خواستم این قدرت را در داوران ایرانی هم ایجاد نمایند.

تجربه قضاوت به عنوان داور اصلی داربی را نداشتید؟ آیا این برای شما یک حسرت نبود؟

خیر. من یکی دو بار به عنوان یاری داور این دیدار را سوت زدم اما فرصت نشد که به عنوان داور وسط این بازی را قضاوت کنم. البته این را بگویم که بارها برای تیم های پرسپولیس و تاج(استقلال) در مصاف هایشان با تیم های دیگر قضاوت کردم. تعداد بازیکنانی که من از این دو تیم اخراج کردم نوعی رکورد است که بارها در رسانه ها و روزنامه های مختلف بازتاب پیدا کرد. البته دلیل بیشتر آن ها فنی بود. همین باعث شد در کلاس های درس به هر نحوی حتی با به کار بردن فحش های رکیکی که امکان دارد بازیکنان یا مربیان مختلف استفاده نمایند، به داوران آموزش دهم که از بازیکن خاطی نترسند و با او با اقتدار برخورد نمایند.

واکنش بازیکنان آن زمان به سخت گیری های آلمانی شما چه بود؟

بسیاری از بازیکنان در زمین به صورت در گوشی به هم می گفتند که این همان داور است که از آلمان آمده و همه را اخراج می نماید. بعد از این مساله با یاری فدراسیون فوتبال و کمیته برگزاری مسابقات، کلاس هایی نیز برای بازیکنان بگذاریم و از بازیکنان مطرح تیم ها، کاپیتان ها و سرمربیان تیم ها بخواهیم در این کلاس ها شرکت نمایند و به آن ها نحوه رفتار صحیح با دارو را یاد بدهیم.

آیا این کلاس ها تاثیر هم داشت؟

بله، بعد از آن به مرور رفتار بازیکنان با داورها تغییر کرد و من هم تشویق شدم تا این جلسات را برای همه بگذارم. بعد از آن نیز داوران آلمانی زیادی را برای تدریس در این کلاس ها شخصا به ایران دعوت کردم تا متدهای روز داوری در آلمان را در ایران پیاده نمایند.

در آن زمان رشوه در فوتبال ایران بسیار عادی بود و از زمانی که من آمدم، به کلی قطع شد. حتی در کلاس های خودم هم این موضوع را تدریس می کردم. من اعتقاد داشتم داور نباید به خاطر جیب خودش، هزینه ها و تلاش های یک فصل یک باشگاه را زیر سوال ببرد و نادیده بگیرد.

به زمان حال برگردیم. خودتان استقلالی هستید یا پرسپولیسی؟

به شرفم قسم که چه الآن و چه آن زمان که داوری می کردم، ذره ای علاقه به هیچ کدام از این دو تیم نداشتم که سوءتفاهم نگردد.

خاطره جالبی از داوری به ذهنتان می آید؟

از جالب ترین خاطراتم این بود که روزهای اولم در داوری، وقتی به میدان می رفتم و در دیداری سوت می زدم که بازیکنان خیلی آهسته در گوش یکدیگر زمزمه می کردند فلانی دکتر است. از دیدگاه آن ها عجیب بود. همین باعث شد تا درباره تحصیلات داوران تحقیق کنم و متاسفانه متوجه شدم حتی داور لیسانسه هم نداریم و در بهترین حالت یک داور سیکل دارد. به رییس فدراسیون موضوع را اطلاع دادم و به آن ها یا دادم باید تیم های داوری تحصیلنموده ای داشته باشیم. اگر دکتر و مهندس باشند چه بهتر! به مرور داوری ایران دچار پوست اندازی شد و داوران باسوادتر روی کار آمدند و پای داوران با سطح دانش کمتر از فوتبال قطع شد.

درباره فساد در داوری و رشوه گفتن مطالب زیادی نوشتنید و منتشر کردید. درباره آن ها شرح می دهید.

نوشتن و این مطالب خیلی سخت بود اما من ابایی از گفتن آن نداشتم. من همیشه شاهدانی داشتم که حاضر بودند مقابل رییس وقت فدراسیون شهادت بدهند. در آن زمان رشوه در فوتبال ایران بسیار عادی بود و از زمانی که من آمدم، به کلی قطع شد. حتی در کلاس های خودم هم این موضوع را تدریس می کردم. من اعتقاد داشتم داور نباید به خاطر جیب خودش، هزینه ها و تلاش های یک فصل یک باشگاه را زیر سوال ببرد و نادیده بگیرد. پس از برخورد من با این مسائل، حمایت زیادی از رییس فدراسیون و رییس کمیته داوران صورت گرفت که نوعی دلگرمی بود. داوران فعلی اکنون این ها را می بینند و قدرت کافی دارند تا با بازیکنان و مربیان متخلف برخورد نمایند.

یک بار هم در برنامه 90 حاضر شدید که بعد از آن نوشتند شما به خاطر حرف هایتان ممنوع التصویر شدید. درست است؟

من هیچ وقت ممنوع التصویر نشدم. ممکن بود من را دعوت ننمایند اما هیچ گاه به من نگفتند که شما حق شرکت در برنامه های صداوسیما را نداری. پیش از شروع شدن برنامه ها مجری پیش من می آمد و می گفت آقای سیار بی زحمت اگر می گردد این حرف ها را بزنید و از صحبت درباره فلان مسائل پرهیز کنید. من هم پاسخ می دادم من برای شما احترام زیادی قائلم و شغل بسیار شریفی دارید ولی به هیچ عنوان اجازه نمی دهم که به من بگویید چه چیزی را بگویم و از چه چیزی حرف نزنم. آن ها هم به من می گفتند که اینجا ایران است و محدودیت هایی وجود دارد. من هم به سرعت خداحافظی می کردم. پس از آن شش نفر را دنبال من می فرستادند که یکی از آن ها رییس شبکه بود. من می خواستم درباره فوتبال صحبت کنم و آن ها برایم حد و مرز معین می کردند. بعد به آن ها می گفتم که اگر فکر می کنید حرف شما برای گفتن بهتر است، خودتان بگویید. این در حالی بود که در آلمان به من می گفتند هر چیزی که می خواهی بگو و هیچ محدودیتی برای صحبت در تلوزیون نداری. مگر مجری صداوسیما ایران چه کسی است که بخواهد برای من معین تکلیف کند؟

گویا برای بستن کراوات هم مسائلی داشتید!

درست است. مثلا به من می گفتند که حق کراوات زدن نداری. آیا کراوات زدن جرم است؟ اگر این چنین است چرا پلیس من را دستگیر نمی نماید؟ چرا من به عنوان یک پزشک حق کراوات زدن و حضور در برنامه تلوزیونی را نداشتم؟ مگر آن ها به من حقوق می دادند که نگران باشم چه می پوشم و چه نمی پوشم؟ در سرانجام هم مجبور بودند نوعی فیلمبرداری نمایند که فقط سر من معین باشد و کراواتم معلوم نباشد! گاهی اوقات هم از دستشان در می رفت و کراواتم در تصویر نشان داده می شد. (با خنده)

شاگردان زیادی داشتید که به داوران بزرگی در ایران تبدیل شدند.

درست است. یکی از آن ها مظفری زاده بود که داور با فرهنگ و تحصیلنموده ای بود که خدا را شکر از لحاظ مالی دغدغه ای نداشت و من خیالم راحت بود که نمی توانند او را وسوسه نمایند. همین باعث شد با تلاش و پشتکار خودش و بدون پارتی به رده های بالای داوری در ایران و آسیا برسد. علیرضا فغانی و محسن ترکی نیز از دیگر شاگردان خوب من بودند که داوران الان در مقایسه با قبل پاک تر هستند.

همسر سیار: نصیرزاده یکی از داوران باشخصیتی بود که توانسته بود تمامی دانش دکتر را به صورت مکتوب جمع کند. زمانی که اهواز بود، مدام با دکتر سیار در ارتباط بود. نصیرزاده یک جمله معروف داشت که همیشه می گفت دکتر سیار دایره المعارف داوری هستند. ترکی، مظفری زاده و محمد فنایی هم شاگرد ایشان بودند که دکتر سیار، ترکی را خیلی دوست داشت.

دکتر مارکوس مرک هم علاوه بر پزشک بودن، داور خوبی بود و برای قضاوت داربی تهران به ایران آمد. با او هم ارتباطی داشتید؟

دو، سه بار او را در جلسات داوری دیده بودم. یکی از برجسته ترین داورهای آلمان بود که قضاوت خوبی هم در داربی پایتخت داشت.

زمان انتخاب آقای اصفهانیان به عنوان رییس کمیته داوران هم حمایت زیادی از او انجام دادید. به نظرتان تا الان عملکرد خوبی داشته است؟

اصفهانیان یک مرد محترم و باادب است. من در آن زمان به او خیلی مشورت دادم و به او گفتم باید رفتارت با بازیکنان و داوران مختلف محترمانه باشد. در این جا خیلی از مدیران باور ندارند که یک مسئولند و باید علاوه بر پاسخگو بودن، شخصیت و شأن سمتشان را حفظ نمایند. به رییس های مختلف کمیته داوران می گفتم همان طور که داوران و بازیکنان وظیفه دارند با شما با احترام رفتار نمایند، شما هم باید به رییس فدراسیون چنین احترامی را بگذارید.

در میان صحبت با پرویز سیار، دقایقی با همسرش به گفت وگو پرداختیم. همسری مهربان و دلسوز که لحن صحبت هایش درباره سیار نشان می دهد هنوز هم همان عشق و علاقه زمان جوانی را به شوهرش دارد. همسری که پا به پای این داور سخت گیر در صحنه های مهم زندگی حضور داشته و همیشه مشاور و راهنمای او بوده است. خاطرات جالبی از او تعریف می کرد؛ از سخت گیری و رعایت کوچک ترین موارد قانونی در رانندگی تا صحبت درباره مهربانی های پزشکی که دغدغه داوری اش گاهی اوقات باعث می شد حتی کار را موقع فوتبال تعطیل کند.

درباره زندگی با دکتر سیار بگویید. و این که سخت گیر بودن سیار در زمین مسابقه، در زندگی مشترک هم همین گونه بود؟

همسر سیار: دکتر سیار مرد بسیار باشخصیتی است. او همیشه مرد قانون بوده و به طوری که من حتی در هنگام رانندگی هم حق ندارم هیچ خلافی بکنم و اگربه یک خیابان ورود ممنوع بروم، از دست من عصبانی می گردد این رعایت قانون را همیشه به شاگردانش توصیه می کرد زیرا می گفت هر تصمیم داوری به سرنوشت یک تیم گره خورده است. هم نشینی او من را به دیدن فوتبال علاقمند کرد و داوری های مسابقات مختلف را به شدت آنالیز می کرد. وقتی دکتر به مطب یا برای استحمام به حمام می رفت، خبرنگارانی برای کارشناسی صحنه های حساس بازی تماس می گرفتند و من از آن ها دقیقه مد نظرشان را می پرسیدم و سپس نظر کارشناسی پرویز را به آنها می گفتم. خبرنگاران فکر می کردند که خودم کارشناسی نموده ام ولی به آن ها شرح می دادم که دکتر برای هر صحنه مشکوک یادداشت برمی داشت و نظرش را مکتوب می کرد.

اولویت سیار پزشکی بود یا داوری؟

همسر سیار: پزشکی همیشه برایش در اولویت بود. فوتبال در کنار پزشکی برایش یک سرگرمی بود. او مطالعات زیادی در داوری داشت و حتی برای او مجله های داوری از کشور آلمان برایش ارسال می شد. در پزشکی هم آدم مهربانی بود. برایش فرق نمی کرد که بیمارش ثروتمند است یا فقیر؛ شهری است یا روستایی؛ باسواد است یا نه؛ جزییات را تمام و کمال به بیماران شرح می داد و حتی اگر متوجه نمی شدند، چندین بار تکرار می کرد. گاهی اوقات به او می گفتم که امکان دارد بیمار متوجه این اصطلاحات تخصصی نگردد. جواب می داد که مهم نیست، مهم این است که حفظ می نماید و ممکن است در نزدیکانش کسی پزشک باشد و این ها را بداند و آن وقت متوجه می گردد که پزشکش کارش را بلد است و به خوبی انجام وظیفه می نماید.

آیا کمیته داوران هنوز یادی از دکتر می نمایند و به ملاقاتش می آیند؟

همسر سیار: دکتر به خاطر شخصیتش در جامعه محبوب بود و حتی در بسیاری از فروشگاه ها با شنیدن صدای او، پیشش می آمدند و خوش و بش می کردند. در جام جهانی برزیل که با هزینه خودمان رفتیم، بسیاری از خبرنگاران ما را دیدند و با دکتر مصاحبه گرفتند و با او عکس یادگاری می گرفتند. در جام شهید یونس شکوری هم آقای دکتر دعوت شدند که با استقبال خوب پیشکسوتان همراه شد. کمیته داوران هم از آقای دکتر گاه گاهی تقدیر می نماید و در مناسبت های مختلف زنگ می زنند و پیامک می دهند.

نسخه ویدیویی این گفت وگو را در ادامه مشاهده کنید.

تعدادی از یادگارهای قدیمی دکتر سیار:

خبرنگاران - محمدعلی ایزدی، محمدحسین رضوی

https://bestcanadatours.com: با مجری سفر به کانادا سفر کنید، ویزای کانادا، تور کانادا ارزان، قیمت تور کانادا نوروز، بهار، پاییز، تابستان، زمستان را با ما تجربه کنید.