راهکارهای سالم برای پیشگیری و درمان کبد چرب
به گزارش مجله سرگرمی، کبد چرب یا بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یک اختلال شایع است که با تجمع چربی در کبد مشخص میشود. این وضعیت میتواند منجر به التهاب کبد (استئاتوهپاتیت غیرالکلی) و در نهایت فیبروز یا سیروز کبدی شود. با افزایش شیوع چاقی و دیابت در جامعه، شیوع کبد چرب نیز رو به افزایش است. درمان و پیشگیری از پیشرفت این بیماری نیازمند تغییرات سبک زندگی و اصلاح عادات غذایی است.
برای مطالعه بیشتر با لیتن: سیستم مدیریت محتوای خبری همراه باشد.
تجمع چربی در درون بافت کبد را کبد چرب گویند که ممکن است تجمع چربی باشد و یا گاه گاهی همراه با التهاب باشد و چنانچه مراحل پیشرفته آن را در نظر بگیریم ممکن است منجر به فیبروز کبد و یا نهایتاً بیماری سیروز در درصدی از موارد رخ دهد.
کبد چرب با انجام سونوگرافی ساده تشخیص داده می گردد
وی با اشاره به اینکه چاقی شکمی در بین مردان و زنان به عنوان سندرم متابولیک در نظر می گیریم که یکی از معیارهای این سندرم اندازه دور شکم است چنانچه در خانم ها بیش از 88 و در مردان 92 سانتی متر باشد غیرطبیعی (چربی شکمی) است، افزود: کبد چرب با انجام سونوگرافی ساده تشخیص داده می گردد و در سونوگرافی برای بیماران مشکوک به کبد چرب را با اصطلاح گرید بیان می نمایند که هر چه این گرید بالاتر باشد احتمال چربی کبد بیشتر است و امکان ایجاد اختلال در فرایند عملکرد کبد زیاد است.
این فوق تخصص گوارش و کبد بالغین با تأکید بر اینکه افزایش اختلال در فرایند عملکرد کبدی را با افزایش آنزیم های کبدی با عنوان AST و ALT می سنجیم؛ هرگاه مقدار این آنزیم ها از حد نرمال بالاتر باشد نشان دهنده آسیب سلول های کبدی است، ادامه داد: افرادی که کبد چرب با گرید 1 تا 3 دارند و درعین حال میزان آنزیم های بالایی داشته باشند یعنی اینکه صدمه کبدی جدی تر است و این صدمان در درازمدت خود را به صورت التهاب بافت کبد و فیبروز کبدی و ازکارافتادن کبد (سیروز) نشان می دهد.
مهم ترین درمان در بیماران کبد چرب تغییر سبک زندگی است
آزادبخت با تأکید بر اینکه مهم ترین درمان در بیماران کبد چرب تغییر سبک زندگی است و کسایی که کبد چرب دارند روش زندگی خود را باید تغییر دهند، اظهار کرد: فعالیت و ورزش مهم ترین درمان بیماران کبدی است و کسانی که فکر می نماید با دارو و درمان این عارضه رفع می گردد راه بجایی نمی برند.
فوق تخصص گوارش و کبد بالغین با اشاره به اینکه اولین قدم و مهم ترین درمان فعالیت بدنی و ورزش مناسب مثل پیاده روی تند در بیماران کبدی است، گفت: ورزش منظم به صورت دویدن، دوچرخه سواری، دوچرخه ثابت، طناب زدن و ورزش های هوازی روزانه بین 20 تا 40 دقیقه توصیه می گردد.
آزادبخت با بیان اینکه تعداد مواردی که منجر به سیروز می شوند زیاد نیستند حدود 20 درصد موارد ممکن است منجر به ازکارافتادن کبد یا همان بیماری سیروز گردد، افزود: ازکارافتادن کبد ناشی از بیماری فتی لیور یا کبد چرب این گونه نیست که در مدت زمان کوتاهی رخ دهد بلکه در مدت زمان طولانی بین 10 تا 20 سال رخ می دهد. در هر مرحله اگر به مرحله فیبروز غیرقابل برگشت نرسیده باشد احتمال بازگشت این بیماری وجود دارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی لرستان افزود: خیلی از بیماران با آنالیز های اولیه و سونوگرافی متوجه می شوند که دچار کبد چرب شدند و علائمی نظیر زردی، بزرگی کبد و ... که معمولاً بسیار ناشایع در کبد چرب هستند و ممکن است یک درد مبهم خفیفی در ناحیه فوقانی و راست شکم بیماران داشته باشند اما کم دیده می گردد.
کبد چرب بیماری است که علائم بالینی آن چنانی ندارد
آزادبخت با بیان اینکه کبد چرب بیماری است که علائم بالینی آن چنانی ندارد و به صورت اتفاقی کشف می گردد و بیشتراً در افراد چاق دیده می گردد، اعلام کرد: این بیماری در بیشتر موارد خاموش بوده و در افراد چاق و چاقی شکمی ممکن است کبد چرب داشته باشند و یک سری بیماری ها نظیر دیابت، افراد الکلی، هپاتیت نوع B و C، بیماری ژنتیکی و ... زمینه ساز کبد چرب است.
وی با اشاره به اینکه ارتباطی بین چربی خون و کبد چرب وجود ندارد اما در بیشتر موارد دیده می گردد افرادی که کبد چرب داشتند دچار چربی خون هم شدند، افزود: زندگی ماشینی مقدمه ای برای بروز کبد چرب شده که باید این روش اصلاح گردد.
فوق تخصص گوارش و کبد بالغین با اشاره به اینکه دوچرخه سواری در کاهش آلودگی هوا و حفظ سلامت شهفرایندان می تواند مؤثر باشد، اظهار کرد: پیشنهاد می کنم شهرداری ها مسیرهای دوچرخه سواری در نقاط مختلف شهر ایجاد نمایند تا شهفرایندان مسیرهای کوتاه را با دوچرخه طی نموده و دوچرخه را در ایستگاه های بعدی برای استفاده دیگر شهفرایندان قرار دهند.
فعالیت های بدنی و تغییر سبک زندگی راه های مقابله با کبد چرب
آزادبخت با افزایش فعالیت های بدنی و تغییر زندگی بدون تحرک از عوامل مقابله با کبد چرب مطرح نمود و با بیان اینکه رژیم غذایی خاصی برای این بیماران وجود نداشته باشد اما بیماران کبدی از فست فودها، غذاهای بسیار چرب و بسیار شیرین استفاده ننمایند و بیشتر سبزیجات، میوه جات، لبنیات کم چرب مصرف نمایند، اعلام کرد: مصرف فست فودها به همراه نوشیدنی های گازدار کالری زیاد وارد بدن می نماید که سبب ایجاد کبد چرب می گردد.
وی گفت: در بسیاری از موارد علت خاصی برای بیماری سیروز پیدا نمی کنیم و پس از آنالیز ها متوجه می شویم که این افراد کبد چرب داشتند که به آن رسیدگی نکردند.
کبد چرب پیش زمینه سرطان کبد نیست
این فوق تخصص گوارش و کبد بالغین با بیان اینکه مصرف غذاها با کالری کمتر و فیبر بیشتر به بیماران کبد چرب توصیه می گردد، افزود: در حال حاضر نوجوانان و جوانان و افراد مسن به علت چاقی در ناحیه شکمی به کبد چرب مبتلا می شوند و این مسئله فرصت خوبی شده برای افرادی که بخواهند سودآوری نمایند؛ درحالی که هنوز هیچ دارویی اثرات مفید و مشخصی برای درمان کبد چرب نداشته است.
آزادبخت گفت: انواع عرقیات و داروهای سنتی مورد تائید ما برای درمان کبد چرب نیستند و افراد
به دنبال دارودرمانی برای کبد چرب نفرایند و به سمت تغییر سبک زندگی و فعالیت های بدنی پیش فرایند.
این پزشک با تأکید بر اینکه کبد چرب پیش زمینه سرطان کبد نیست، اعلام کرد: اما در بیمارانی که به هر دلیل به مرحله سیروز می رسند از جمله بیماری هپاتیتی نوع B و C، بیماران ژنتیکی و افراد الکلی به عنوان ریز فاکتور برای ابتلا به سرطان کبد قلمداد می شوند.
نکات تکمیلی:
- علائم و تشخیص کبد چرب: کبد چرب در مراحل اولیه معمولاً بدون علائم است و اغلب به صورت اتفاقی در آزمایشهای تصویربرداری یا آزمایشهای خونی تشخیص داده میشود. سونوگرافی ساده روشی مناسب برای تشخیص کبد چرب است. افزایش آنزیمهای کبدی نیز میتواند نشانهای از آسیب کبدی باشد.
- عوامل خطر کبد چرب: عوامل خطر کبد چرب شامل چاقی، دیابت، اختلالات چربی خون، سندرم متابولیک، رژیم غذایی نامناسب، کمتحرکی، مصرف الکل، و برخی داروها است. عوامل ژنتیکی نیز میتوانند نقش داشته باشند.
- پیشگیری و درمان کبد چرب: مهمترین راهکار برای پیشگیری و درمان کبد چرب، تغییر سبک زندگی است. این شامل کاهش وزن، افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سالم با کالری کمتر و فیبر بیشتر، و کنترل دیابت و اختلالات چربی خون است. ورزشهای هوازی مانند پیادهروی، دویدن، دوچرخهسواری و شنا توصیه میشوند.
- نقش رژیم غذایی: رژیم غذایی سالم با کاهش مصرف چربیهای اشباع، قندها و غذاهای پرکالری مانند فستفودها، و افزایش مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئینهای سالم و چربیهای سالم نقش مهمی در پیشگیری و درمان کبد چرب دارد.
سخن پایانی
کبد چرب یک چالش بزرگ سلامتی در جوامع امروزی است. با اتخاذ سبک زندگی سالم، فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی مناسب، میتوان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد و حتی آن را معکوس نمود. آگاهی از عوامل خطر و اقدامات پیشگیرانه، کلید موفقیت در مبارزه با کبد چرب است.