معروف ترین جاذبه های گردشگری ایران - مجله سرگرمی

برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

1. میراث باستانی و تاریخی: سفری به اعماق تاریخ

ایران مهد تمدن‌های کهن است و آثار باستانی آن گواهی بر این شکوه تاریخی است . بسیاری از این آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند .

• تخت جمشید (پرسپولیس): بدون شک، تخت جمشید نماد عظمت و شکوه امپراتوری هخامنشی و یکی از برترین آثار تاریخی در سراسر دنیاست . این مجموعه باشکوه که به دستور داریوش بزرگ ساخته شد، شامل کاخ‌های متعدد، سنگ‌نگاره‌های خیره‌کننده و پلکان‌های تاریخی است که داستان‌های آن دوران را روایت می‌کنند . تخت جمشید در نزدیکی شهر شیراز قرار دارد و سالانه میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی است.

• پاسارگاد و آرامگاه کوروش بزرگ: نخستین پایتخت هخامنشیان و آرامگاه بنیان‌گذار این سلسله، کوروش بزرگ، در پاسارگاد قرار دارد . این مجموعه که پنجمین اثر ثبت‌شده ایران در یونسکو است، نمادی از وحدت و تاریخ کهن ایران به شمار می‌رود و معماری منحصربه‌فردی دارد . باغ پاسارگاد به عنوان ریشه و الگوی اولیه باغ ایرانی، بخشی از پرونده «باغ ایرانی» در یونسکو نیز محسوب می‌شود .

• چغازنبیل: این زیگورات باستانی که در نزدیکی شوش در استان خوزستان واقع شده، یکی از معدود نیایشگاه‌های باقی‌مانده از تمدن ایلامی است . چغازنبیل با قدمتی بیش از 3500 سال، اولین اثر باستانی ایران است که در فهرست یونسکو به ثبت رسید و شاهکاری از معماری خشتی محسوب می‌شود .

• مجموعه بیستون: این محوطه تاریخی در کرمانشاه، شامل سنگ‌نوشته مشهور داریوش بزرگ است که به سه زبان فارسی باستان، ایلامی و بابلی نوشته شده و به عنوان سندی مهم از تاریخ هخامنشیان شناخته می‌شود .

• ارگ بم: بزرگترین سازه خشتی جهان، ارگ بم، در استان کرمان قرار دارد . این ارگ نمونه‌ای بی‌نظیر از یک شهر باستانی با ساختار دفاعی مستحکم است که متاسفانه در زلزله سال 1382 آسیب جدی دید اما همچنان یکی از جاذبه‌های مهم تاریخی ایران است .

• تخت سلیمان: این محوطه تاریخی در آذربایجان غربی، مجموعه‌ای مقدس از دوره ساسانی است که شامل معبد آناهیتا، دریاچه‌ای اسرارآمیز و بقایای کاخ‌های شاهی می‌شود و نقش مهمی در تاریخ دینی و فرهنگی ایران داشته است .

• مجموعه کلیساهای ارامنه ایران (میراث جهانی یونسکو): این مجموعه که در شمال غرب ایران واقع شده و در سال 2008 در فهرست یونسکو به ثبت رسیده، گواهی بر سنت‌های معماری و فرهنگی ارامنه و تبادلات آن‌ها با فرهنگ‌های منطقه است . این پرونده شامل سه کلیسای اصلی است:

  • قره کلیسا (کلیسای تادئوس مقدس): این کلیسا در آذربایجان غربی قرار دارد و به عنوان یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جامع جهان مسیحیت شناخته می‌شود . بنا بر روایات، این کلیسا بر روی آرامگاه تادئوس مقدس، از حواریون مسیح، ساخته شده است . معماری آن ترکیبی از سنگ‌های سیاه (بخش قدیمی) و سفید (بخش جدید دوره قاجار) است و به همین دلیل "قره کلیسا" (کلیسای سیاه) نامیده می‌شود . این مکان یک زیارتگاه مهم برای ارامنه جهان است و مراسم سالانه آن در فهرست میراث ناملموس یونسکو نیز ثبت شده است .
  • کلیسای سنت استپانوس: این کلیسا در نزدیکی جلفا در آذربایجان شرقی واقع شده و دومین کلیسای مهم ارامنه ایران است . معماری آن تلفیقی از شیوه‌های ارمنی، اورارتویی و رومی است و با دیوارهای بلند و هفت برج نگهبانی، ظاهری شبیه به یک دژ مستحکم دارد . این کلیسا در گذشته مرکز مهم علمی، هنری و فرهنگی بوده است .
  • کلیسای زور زور (مریم مقدس): این کلیسای کوچک در نزدیکی ماکو (آذربایجان غربی) به دلیل پروژه جابجایی منحصر به فردش شهرت جهانی دارد . در سال 1367، برای جلوگیری از غرق شدن کلیسا به دلیل آبگیری سد بارون، بنا سنگ به سنگ به مکانی مرتفع‌تر منتقل شد . این کلیسای صلیبی‌شکل، نمونه‌ای از سادگی و ظرافت در معماری و نمادی از تعهد به حفاظت از میراث فرهنگی است .

2. شهرهای توریستی و شاهکارهای معماری

برخی از شهرهای ایران خود به تنهایی یک موزه زنده از هنر، فرهنگ و معماری هستند و بازدید از آن‌ها تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است .

• اصفهان، نصف جهان: اصفهان، پایتخت دوران صفوی، قلب توریستی ایران و ویترینی از شاهکارهای معماری ایرانی-اسلامی است .

  • میدان نقش جهان: این میدان که با نام رسمی میدان امام شناخته می‌شود، یکی از بزرگترین میدان‌های تاریخی جهان و از نخستین آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو است . این میدان مستطیل شکل با ابعاد تقریبی 560 در 160 متر، در دوره شاه عباس اول صفوی به عنوان مرکز سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پایتخت طراحی شد . در چهار سوی آن، چهار شاهکار معماری قرار گرفته‌اند :
    • مسجد امام (مسجد شاه): این مسجد در ضلع جنوبی میدان، شاهکاری از معماری، کاشی‌کاری و نجاری قرن یازدهم هجری است . ساخت آن به دستور شاه عباس اول در سال 1020 هجری قمری (1611 میلادی) آغاز شد . از ویژگی‌های برجسته آن می‌توان به کاشی‌کاری‌های هفت‌رنگ با نقوش اسلیمی ، گنبد دوپوسته عظیم با ارتفاع 52 متر ، انعکاس هفت‌باره صدا در زیر گنبد ، و جهت‌گیری هوشمندانه بنا به سمت قبله اشاره کرد . معمار آن استاد علی‌اکبر اصفهانی و خوشنویس کتیبه سردر آن علیرضا عباسی بوده است .
    • مسجد شیخ لطف‌الله: این مسجد زیبا در ضلع شرقی میدان، به دستور شاه عباس اول برای استفاده خصوصی دربار ساخته شد . ساخت آن 18 سال به طول انجامید . این مسجد فاقد مناره و صحن است . گنبد نخودی‌رنگ آن که در ساعات مختلف روز تغییر رنگ می‌دهد، از زیباترین گنبدهای جهان است . بازی نور در داخل و طرح طاووسی که در مرکز گنبد با تابش نور ایجاد می‌شود، از شگفتی‌های آن است .
    • کاخ عالی‌قاپو: این عمارت 6 طبقه در ضلع غربی میدان، ورودی دولت‌خانه صفوی بوده است . نام آن به معنای «درگاه بلند» است . ایوان رفیع آن با 18 ستون چوبی، محلی برای تماشای مراسم توسط شاه بوده است . شاخص‌ترین بخش آن «تالار موسیقی» در طبقه آخر است که گچ‌بری‌های بی‌نظیر آن به شکل جام و صراحی برای بهبود کیفیت آکوستیک طراحی شده‌اند . دیوارهای کاخ با مینیاتورهای نفیس رضا عباسی تزئین شده است .
    • سردر قیصریه: این سردر در ضلع شمالی میدان، ورودی اصلی بازار بزرگ اصفهان است . در گذشته سه طبقه داشته و طبقه سوم آن «نقاره‌خانه» بوده که اوقات روز را اعلام می‌کرده است . نقاشی‌های دیواری آن صحنه‌هایی از جنگ‌های شاه عباس را نشان می‌دهد و کاشی‌کاری بالای آن، نماد برج قوس (نماد اصفهان) است .
  • پل‌های تاریخی: سی‌وسه‌پل و پل خواجو بر روی زاینده‌رود، نه تنها سازه‌هایی برای عبور و مرور، بلکه شاهکارهایی از معماری و مکانی برای تجمعات اجتماعی بوده‌اند .
  • کاخ چهل‌ستون: این کاخ زیبا که بخشی از پرونده «باغ ایرانی» ثبت شده در یونسکو است، هنر نقاشی و معماری دوران صفوی را به نمایش می‌گذارد .
  • کلیسای وانک: این بنا از دیگر جاذبه‌های مشهور اصفهان است که هنر ارامنه ایران را به نمایش می‌گذارد .

• شیراز، شهر شعر و باغ‌های ایرانی: شیراز به شهر عشق، ادب و باغ‌های سرسبزش مشهور است .

  • آرامگاه حافظ و سعدی: آرامگاه این دو شاعر بزرگ پارسی‌زبان، فضایی سرشار از آرامش و فرهنگ را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند .
  • باغ ارم: این باغ تاریخی که قدمت آن به دوره سلجوقیان می‌رسد، یکی از 9 باغ ثبت شده در پرونده میراث جهانی یونسکو است . امروزه به عنوان یک باغ گیاه‌شناسی در اختیار دانشگاه شیراز قرار دارد و به دلیل تنوع گیاهی فوق‌العاده‌اش شهرت جهانی دارد . عمارت اصلی سه‌طبقه آن شاهکار معماری دوره قاجار است و «سروناز شیراز» که شهرت جهانی دارد، از نمادهای این باغ است .
  • مسجد نصیرالملک (مسجد صورتی): این مسجد با شیشه‌های رنگی و کاشی‌کاری‌های منحصربه‌فردش، هنگام تابش نور خورشید، منظره‌ای جادویی و خیره‌کننده خلق می‌کند .

• یزد، شهر بادگیرها و میراث زرتشتی: یزد، اولین شهر خشتی جهان و دومین شهر تاریخی زنده پس از ونیز، با معماری کویری خود شناخته می‌شود . بافت تاریخی این شهر، بادگیرها، کوچه‌های سرپوشیده و خانه‌های خشتی، تجربه‌ای متفاوت از زندگی در حاشیه کویر را به نمایش می‌گذارد . یزد همچنین یکی از مهم‌ترین مراکز آیین زرتشت در ایران است .

  • مجموعه امیرچخماق: این مجموعه که نماد شهر یزد است، در قرن نهم هجری به دستور حاکم وقت، امیر جلال‌الدین چخماق، ساخته شد . این مجموعه شامل تکیه (بنای سه طبقه معروف)، مسجد امیرچخماق (معروف به مسجد جامع نو)، بازار حاجی قنبر، دو آب‌انبار تاریخی و آرامگاه ستی فاطمه است . این میدان امروزه قلب تپنده شهر و محلی برای برگزاری مراسم فرهنگی و مذهبی مانند نخل‌گردانی است .
  • آتشکده یزد (آتش بهرام): این مکان یکی از مهم‌ترین نیایشگاه‌های زرتشتیان است که اهمیت اصلی آن به "آتش ورهرام" (آتش پیروزی) بازمی‌گردد که بیش از 1500 سال روشن مانده است . این آتش که ریشه در آتشکده آذرفرنبغ فارس در دوره ساسانی دارد، پس از قرن‌ها جابجایی پنهانی، سرانجام در بنای کنونی که در سال 1313 خورشیدی ساخته شد، جای گرفت . معماری بنا با الهام از کاخ‌های هخامنشی، دارای نگاره فروهر بر پیشانی ورودی و حوضی در مقابل است که نماد اهمیت آب و آتش می‌باشد . آتش مقدس در مجمر برنزی و پشت محفظه‌ای شیشه‌ای توسط موبدی به نام «هیربد» روشن نگه داشته می‌شود .
  • دخمه زرتشتیان (برج خاموشان): این مکان در 15 کیلومتری یزد، یادگار باوری کهن درباره مرگ و احترام به عناصر طبیعت است . در آیین زرتشت، برای جلوگیری از آلوده شدن خاک مقدس، اجساد را در این برج‌های استوانه‌ای قرار می‌دادند تا توسط پرندگان خورده شوند . سپس استخوان‌های باقی‌مانده در چاهی در مرکز دخمه به نام «استودان» ریخته می‌شد . این روش که فلسفه بازگشت به چرخه طبیعت را داشت، از دهه 1340 شمسی منسوخ شده است .
  • باغ دولت‌آباد: این باغ با بلندترین بادگیر خشتی جهان، یکی دیگر از 9 باغ ایرانی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است .
  • مسجد جامع یزد: این مسجد با مناره‌های رفیع و کاشی‌کاری‌های بی‌نظیرش، یکی از شاهکارهای معماری اسلامی به شمار می‌رود .

• کاشان، شهر خانه‌های تاریخی و گلاب: کاشان به خانه‌های تاریخی باشکوهش مانند خانه طباطبایی‌ها و خانه بروجردی‌ها شهرت دارد .

  • باغ فین: این باغ که قدمت آن به دوره صفویه می‌رسد، نمونه‌ای برجسته از پرونده «باغ ایرانی» در یونسکو است . طراحی آن بر پایه اصول ریاضی و تقارن کامل استوار است و شامل بناهایی چون کوشک صفوی و قاجاری و حمام‌های تاریخی (محل قتل امیرکبیر) می‌باشد . سیستم آبرسانی هوشمندانه آن که از چشمه سلیمانیه سرچشمه می‌گیرد و فواره‌ها را بدون پمپ فعال می‌کند، یک شاهکار مهندسی است .

• کرمان و باغ شازده ماهان: این باغ که در اواخر دوره قاجار ساخته شده، همچون نگینی سبز در دل کویر می‌درخشد و یکی از 9 باغ ثبت شده در یونسکو است . این باغ در زمینی شیب‌دار بنا شده و جریان آب که از قنات تیگران تأمین می‌شود، به صورت آبشارهای پله‌ای از عمارت بالاخانه تا سردر ورودی جریان دارد و تضادی شگفت‌انگیز با محیط خشک اطراف ایجاد می‌کند .

• تهران، پایتخت مدرن با گنجینه‌های تاریخی: پایتخت ایران ترکیبی از مدرنیته و تاریخ است .

  • کاخ گلستان (میراث جهانی یونسکو): این مجموعه باشکوه یادگاری از دوران قاجار و تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی است . شالوده آن به دوره صفویه بازمی‌گردد اما در دوره قاجار به عنوان مقر حکومت توسعه یافت و شاهد رویدادهای تاریخی مهمی چون تاج‌گذاری پادشاهان قاجار و پهلوی بود . این کاخ که در سال 1392 در فهرست یونسکو ثبت شد، شامل بناهای معروفی چون شمس‌العماره (بلندترین ساختمان تهران در زمان خود)، تالار آینه و ایوان تخت مرمر است .
  • موزه ملی ایران: این موزه که «موزه مادر» ایران لقب دارد، مهم‌ترین موزه باستان‌شناسی و تاریخ کشور است . این مجموعه از دو ساختمان تشکیل شده است: موزه ایران باستان که توسط آندره گدار با الهام از طاق کسری طراحی شد و آثار پیش از اسلام را در خود جای داده است، و موزه دوران اسلامی که هنر و تمدن ایران پس از اسلام را به نمایش می‌گذارد .
  • برج آزادی: این برج که پیش از انقلاب «برج شهیاد» نام داشت، به مناسبت جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی در سال 1350 ساخته شد . این بنای 45 متری که توسط حسین امانت طراحی شده، نماد تهران مدرن است و معماری آن تلفیقی هنرمندانه از معماری هخامنشی، ساسانی (قوس اصلی الهام‌گرفته از طاق کسری) و اسلامی است .
  • پل طبیعت: این پل پیاده‌رو که در سال 1393 افتتاح شد، بوستان طالقانی را به پارک آب و آتش متصل می‌کند و بزرگترین پل غیرخودرویی ایران است . این پل سه طبقه که توسط لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی طراحی شده، با الهام از پل‌های تاریخی ایران و طبیعت ساخته شده و به یک مقصد گردشگری و فضای تعامل اجتماعی تبدیل شده است . این پل برنده جوایز معتبر معماری از جمله جایزه آقاخان در سال 2016 شده است .

3. شگفتی‌های طبیعت ایران

تنوع اقلیمی ایران، طبیعتی شگفت‌انگیز و متنوع را به وجود آورده است که از کوه‌های برفی تا کویرهای داغ را شامل می‌شود .

• کوه دماوند: این قله باشکوه و آتشفشانی که بلندترین کوه ایران و خاورمیانه است، نمادی ملی و یکی از ویژگی‌های برجسته در ادبیات فارسی به شمار می‌رود . دماوند چالشی ارزشمند برای کوهنوردان و مقصدی زیبا برای طبیعت‌گردان است.

• کویر لوت و دشت کویر: دشت لوت، یکی از گرم‌ترین نقاط روی زمین، با کلوت‌های اسرارآمیز (صخره‌های غول‌پیکر) و آسمان پرستاره شب، منظره‌ای فرازمینی و به‌یادماندنی را برای گردشگران رقم می‌زند .

• جنگل‌های هیرکانی (میراث جهانی یونسکو): این جنگل‌ها که به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در یونسکو ثبت شده‌اند، نواری سبز در حاشیه جنوبی دریای خزر هستند .

  • قدمت و اهمیت: این جنگل‌ها با قدمتی بین 25 تا 50 میلیون سال، بازمانده دوران سوم زمین‌شناسی و عصر یخبندان هستند و به همین دلیل «موزه طبیعی» یا «فسیل زنده» نامیده می‌شوند .
  • تنوع زیستی: این منطقه زیستگاه گونه‌های گیاهی منحصربه‌فردی مانند درختان راش، بلوط، توسکا و انجیلی و جانوران نادری چون پلنگ ایرانی و خرس قهوه‌ای است .
  • مناطق گردشگری: معروف‌ترین مناطق آن شامل پارک ملی گلستان، جنگل ابر شاهرود، جنگل الیمستان در آمل، منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما و منطقه حفاظت‌شده لیسار در گیلان است .

• جزایر خلیج فارس:

  • جزیره قشم: بزرگترین جزیره خلیج فارس که به خاطر تنوع زمین‌شناسی و طبیعت بکرش شهرت دارد . تنگه چاهکوه، جنگل‌های حرا و غارهای نمکی نمکدان (طولانی‌ترین غار نمکی جهان) از شگفتی‌های این جزیره هستند .
  • جزیره کیش: این جزیره که به مروارید خلیج فارس شهرت دارد، با سواحل زیبا، مراکز خرید مدرن و تفریحات آبی فراوان، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری داخلی است .
  • جزیره هرمز (جزیره رنگین‌کمانی): این جزیره که یک گنبد نمکی فعال است، به دلیل تنوع شگفت‌انگیز رنگ خاک‌هایش به «بهشت زمین‌شناسان» شهرت یافته است . تنوع رنگی بی‌نظیر آن (بیش از 70 طیف رنگی) ناشی از وجود ترکیبات معدنی مختلف مانند اکسید آهن است . جاذبه‌های اصلی آن عبارتند از:
    • دره رنگین‌کمان: تپه‌ها و کوه‌هایی با رنگ‌های متنوع از سرخ و نارنجی تا زرد و سفید، منظره‌ای رؤیایی خلق کرده‌اند .
    • ساحل سرخ: این ساحل به دلیل غلظت بالای اکسید آهن، به رنگ سرخ آتشین است و موج‌های دریا را نیز قرمزفام می‌کند . خاک سرخ آن که «گِلَک» نام دارد، خوراکی بوده و در تهیه سس محلی «سوراغ» استفاده می‌شود .
    • دره مجسمه‌ها: صخره‌هایی که بر اثر فرسایش به اشکال خیالی حیوانات مانند اژدها و عقاب درآمده‌اند .
    • قلعه پرتغالی‌ها: بزرگترین قلعه باقی‌مانده از دوران استعمار پرتغال در خلیج فارس که در سال 1507 میلادی به دستور آلفونسو آلبرکرک ساخته شد . این قلعه با معماری نظامی اروپایی، نمادی از تاریخ منطقه است و در سال 1622 توسط نیروهای ایرانی فتح شد .

• چشمه‌های باداب سورت: این چشمه‌های پلکانی رنگی در استان مازندران، پدیده‌ای طبیعی و کم‌نظیر هستند که در اثر رسوبات معدنی طی هزاران سال به وجود آمده‌اند .

خلاصه اجرایی

ایران کشوری با پتانسیل گردشگری فوق‌العاده است که ترکیبی بی‌نظیر از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی را ارائه می‌دهد . از مهم‌ترین مقاصد تاریخی می‌توان به تخت جمشید، پاسارگاد و چغازنبیل اشاره کرد که هر یک گواهی بر تمدن‌های باستانی این سرزمین هستند . شهرهایی مانند اصفهان، شیراز و یزد با معماری خیره‌کننده، قلب تپنده گردشگری فرهنگی ایران محسوب می‌شوند . میدان نقش جهان اصفهان با چهار بنای شاخص خود، ویترینی از هنر و معماری صفوی است . شهر یزد علاوه بر معماری کویری، با جاذبه‌های مهم زرتشتیان مانند آتشکده یزد با آتش 1500 ساله و دخمه زرتشتیان، تجربه‌ای فرهنگی و آیینی منحصر به فردی را ارائه می‌دهد . باغ‌های ایرانی ثبت شده در یونسکو مانند باغ ارم و باغ فین، نمونه‌های برجسته‌ای از طراحی منظر ایرانی هستند . تهران، پایتخت کشور، با جاذبه‌هایی چون کاخ گلستان (میراث جهانی یونسکو)، موزه ملی ایران، و نمادهای مدرنی مانند برج آزادی و پل طبیعت، ترکیبی از تاریخ و مدرنیته را به نمایش می‌گذارد . در کنار این‌ها، میراث غنی ادیان دیگر مانند مجموعه کلیساهای ارامنه ایران و شگفتی‌های طبیعی همچون کوه دماوند، کویر لوت، جنگل‌های هیرکانی و جزایر خلیج فارس، طیف وسیعی از تجربیات را فراهم می‌کنند . به ویژه جزایر قشم با طبیعت بکر، کیش با امکانات مدرن و جزیره هرمز با خاک رنگارنگ و جاذبه‌های زمین‌شناسی، مقاصد مهمی در جنوب کشور هستند . این تنوع گسترده، ایران را به مقصدی جذاب برای انواع سلیقه‌ها تبدیل کرده است که هر بازدیدکننده‌ای را با خاطراتی غنی و ماندگار به خانه بازمی‌گرداند.