تصمیمات بورسی 99با سرمایه مردم چه کرد؟
به گزارش مجله سرگرمی، حال این روزهای بازار سرمایه خوب نیست؛ چند ماه پیش بود که بورس وارد رکود شد و سهامداران زیادی به دلیل نگرانی این بازار را ترک کردند. سهامدارانی که به امید کسب سودهای میلیونی اقدام به دریافت کد سهامداری نموده بودند. در هفته های اخیر بازاربورس تهران به شدت دچار نوسانات منفی شد و دو هفته مانده به خاتمه سال شاهد رکوردشکنی ریزش معاملات در بازار سرمایه بودیم به طوری که ریزش شاخص بورس تهران و رسیدن آن به یک میلیون 181 هزار واحد تا 11 اسفندماه، علاوه بر افزایش نگرانی در بین سهامداران خرد و کاهش میزان حجم معاملات، خروج پول از این بازار هم با شدت بیشتری روبه رو کرد. به عقیده بعضی از صاحب نظران این بازار، بی اعتمادی شکل گرفته در بین سهامداران خرد و ترس آنها، باعث نزولی شدن بازار شده است.
به گزارش خبرنگاران به نقل ازروزنامه خبرنگاران، زمانی که علت نوسانات در بازار سرمایه را از سوی کارشناسان جویا می شویم نظرات متعددی از زبان این کارشناسان در خصوص فرایند معاملات این روزهای بازار سرمایه مطرح می گردد. تعدادی از کارشناسان معتقدند دخالت های زیاد دولت، بازار رو به اوج بورس را زمین زد و دیگران معتقدند عدم وضع قوانین مناسب توسط مجلس، ترس سهامداران و تصمیم برای خروج هر چه زودتر از این بازار را دلیل این ریزش می دانند.
مجلس قوانین مناسب وضع کند؛ دولت دخالت نکند
میثم رادپور، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با جام جم اظهار کرد: انتظار فعالان بورس از مجلس این است که قوانینی وضع کند که بیشتر به شفافیت و کارایی بازار سرمایه منجر گردد و دولت نیز در حد امکان کمتر در این بازار دخالت کند. وی اضافه نمود: یک دوره دولت با تبلیغات خود مردم عادی زیادی را نیز به سمت سرمایه گذاری در بازار بورس دعوت کرد که پس از ریزش شاخص ها مردم ضررشان را از چشم دولت می بینند. بنابراین دولت نباید مردم را تشویق به سرمایه گذاری در بورس می کرد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در مدت زمان فعلی هم قیمت دلار و هم قیمت کالاهای اساسی در جهان افزایش یافته است و به نظر می رسد در سال آینده نیز شاهد رشد صعودی قیمت کالاهای اساسی باشیم و ارزش بورس ایران نیز مبتنی بر کالاهای اساسی است.
رادپور در ادامه با انتقاد از تحقیق و تفحص از بازار بورس گفت: بازار سرمایه یک زمانی مثل دیگر بازارها رشد کرد و حبابی شد و بعد هم با ریزش روبرو شد که البته بخش ها در این امر نقش داشتند و به شرایط فعلی رسید. خواسته اصلی کارشناسان این است که مجلس و دولت در بازار بورس دخالت مستقیم نداشته باشند. دولت فروشنده بزرگ در بازار سرمایه است و باید از این بخش حمایت اصولی گردد.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: روی کاغذ قیمت ها در بورس منطقی تر و ارزنده تر از زمانهای قبل شده اما متاسفانه رشدی که رخ داده ناشی از تورم است نه رشد اقتصادی. به همین دلیل خبرهایی که منجر به رشد اقتصادی می گردد خیلی در بازار سرمایه تاثیر ندارد بلکه اخباری که آثار تورمی دارد نوسانات بازار را افزایش می دهد.
قول های دولت در حد حرف باقی ماند
حسین ایزدی، عضو هیات علمی دانشگاه و کارشناس بازار سرمایه در خصوص شرایط کنونی بورس گفت: اعتماد سهامداران به خاطر دستکاری دولت در بورس، حمایت های بدون پشتوانه، قول هایی که تنها یک حرف باقی ماند و همچنین حرف و حدیث های که توسط مسؤولان زده شد، سلب شد. ایزدی به ریزش حدود یک میلیون واحدی بازار که از مرداد تا آبان طول کشید اشاره نمود و اضافه نمود: زمانی که شاخص از دو میلیون و 100هزار واحد به یک میلیون و 200 هزار واحد رسید بسیاری از سهامداران زیان کردند که بعد از آن هم بحث منابع صندوق توسعه ملی، صندوق تثبیت و حمایت های از این دست را پیش کشیدند اما این اقدامات باعث نشد بازار به شرایط قبل بازگردد.
وی اضافه نمود: سیاستگذاری های دولت و مجلس در راستای حمایت از سرمایه گذاران نیست و قیمت های دستوری و همچنین مسائل در بخش اجرا باعث شده تا سهامداران زیان زیادی تجربه نمایند. این کارشناس بازار سرمایه با به کار بردن این جمله که باید به سهامدارانی که با وجود این شرایط هنوز در بازار ایستادند تبریک گفت اظهار کرد: اگر سهامداران ما یکباره برای ترک بازار هجوم می آوردند اوضاع ما از 11 سپتامبر بدتر می شد اما هنوز معین است که بعضی سهامداران همچنان به دنبال ماندن در بازار هستند.
به گفته وی، اعتبار بازار به اعتماد سهامداران آن است و ما هیچ گونه اقدام عملی از سوی دولت در راستای بهبود شرایط کنونی و جذب اعتماد عمومی سهامداران مشاهده نمی کنیم و دولت باید نظارت خود بر این بازار را بیشتر کند. این استاد دانشگاه در واکنش به بعضی اظهارنظرهای نمایندگان مجلس در خصوص بازار سرمایه گفت: در این شرایط اظهار نظر بعضی نمایندگان به گونه ای است که به بحرانی شدن بازار یاری می نماید، حرف های غیرکارشناسی که سبب ایجاد شائبه هایی در بورس می گردد و خواهشمندم از دادن نظر- چه مثبت و چه منفی- در بورس پرهیز کنید. هر کسی در حال حاضر در خصوص بورس صحبت می نماید، به عبارت دیگر این بازار مثل یک توپ می ماند که هر کسی زیر آن شوت می نماید.
اگر دولت یا مجلس حتی اگر می خواهند حمایتی هم صحبت نمایند اعلام ننمایند، بگذارند بورس در متن خبرها نباشد. ایزدی اضافه نمود: نباید کسی به غیر از افراد سازمان بورس حتی به منظور حمایت از بازار سرمایه سخن بگوید.
ریسک سرمایه گذاری در بازارهای مختلف
مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه در خصوص تحقیق و تفحص از بورس به جام جم گفت: سابقه ای که از تحقیق و تفحص های قبلی مانند صندوق های فرهنگیان یا مواردی از این دست وجود دارد نشان دهنده عدم موفقیت این طرحها و برخورد همراه با مچ گیری و دادگاه قضایی است و این امر برای نماینده مجلس در حوزه انتخابیه عملکرد موفقی به شمار می آید اما برای بازار سرمایه به شدت مضر است.
سوری اضافه نمود: سال 98 یک فرصت تاریخی برای بورس و اقتصاد کشورمان به وجود آمد تا پوست اندازی کند و از سمت اقتصاد بانک محور به سمت اقتصاد بازار سرمایه محور برود و مردم نیز به صورت تاریخی تمایل زیادی به سرمایه گذاری در کالاها و بازارهای مختلف مثل مسکن داشتند تا بتوانند ریسک تورم خودشان را پوشش بدهند. وی معتقد است، سپرده گذاری در شبکه بانکی به منظور کسب سود باعث خروج نقدینگی از فراوری می گردد که تورم را به دنبال دارد.
این کاهش فراوری مردم را به سمت بازارهایی مانند دلار، سکه، خودرو، سیمکارت و مسکن کشانده بود که انتظارات تورمی را افزایش می دهد. در سال گذشته این فرصت به وجود آمد تا این پول سیال که عمدتا منجر به افزایش نقدینگی و تورم می شد به گونه ای در بازار سرمایه مهار گردد و به سمت فراوری راهنمایی گردد اما متاسفانه از این فرصت تاریخی به درستی استفاده نشد. سوری گفت: با توجه به آموزش های درست سازمان بورس و اطلاع رسانی های جامع، همایش های شهری گسترده و فرهنگ سازی درست و وسیع مردم کم کم آشنایی خوبی با بورس پیدا نموده بودند ولی طولی نکشید که دولت وارد بازار سرمایه شد.
وی با تاکید بر این که در همان زمان به دولت هشدار دادیم که این ورود ممکن است آثار مخربی داشته باشد، اضافه نمود: به دولت هشدار دادیم که بازار سرمایه بازاری شفاف است که فساد کمی در آن وجود داشته و انتظارات بازدهی زیادی دارد و می تواند سلامت اقتصاد و رونق فراوری را به همراه داشته باشد اما متاسفانه مسؤولان به این موضوعات توجه نکردند.
این کارشناس بازار بورس با تاکید بر این که دولت ها خود به دنبال روال و قاعده گذاشتن در هر بازاری برای نفع کوتاه مدت خود هستند، گفت: متاسفانه دولت در بدو ورود با سیاست های دستوری که در سایر بخش های اقتصاد نیز حکمفرماست به جان بازار بورس افتاد و با این ابزارهای نادرست که به نوعی بدعت گذاری در بازار سرمایه بود، بورس را به نابودی کشاند.
وی اضافه نمود: ازجمله این بدعت گذاری ها می توان به ورود سهام عدالت به بورس اشاره نمود. معتقدم اقشار احتیاجمند جامعه اصلا جامعه هدف سهامداری نیستند چون کسی حق دارد سهام بخرد که پس انداز دارد و با بخشی از پس اندازش می تواند ریسک نفع و زیان کند ولی اقشار احتیاجمند جامعه اصلا پس اندازی ندارند بلکه اینها احتیاج به نقدینگی دارند و اینها احتیاج به سهام ندارند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: معتقدم دولت برای تامین اقتصادی خود در بازار بورس به نوعی شتابزدگی و تعجیل کرد چون بازار سرمایه جایی نیست که صرفا بتوانید از آن پول برداشت کنید و باید جریان خروجی و ورودی آن تنظیم گردد. درست مثل یک درخت می ماند که اگر آبی به آن ندهید طبیعتا میوه ای هم از آن برداشت نخواهید کرد. سوری اضافه نمود: این تعجیل تا جایی پیش رفت که دولت حتی صبر نکرد که مردم با بورس آشنا و وارد بورس شوند و بعد دولت صندوق های ای تی اف را عرضه و نقدینگی آن را از بازار بورس خارج کرد.
وی در خصوص نقش مجلس در شرایط فعلی بورس نیز گفت: بعضی نمایندگان مجلس که تخصص کافی در زمینه بازار سرمایه ندارند تصمیماتی اتخاذ کردند که بازار سرمایه را برهم زد. این کارشناس بازار سرمایه با انتقاد از طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس گفت: سیاست های مچگیری تا به امروز در هیچ جای دیگر اقتصاد ما جواب نداده بنابراین قطعا در بورس هم جواب نخواهد داد. کارشناسان بارها در کمیسیون های تخصصی مجلس حضور پیدا کردند و پیشنهاد دادند جلوی سهام عدالت گرفته گردد اما بعضی دیگر در خصوص جاماندگان سهام عدالت صحبت کردند. وی گفت: تجارب یک سال اخیر در زمینه بازار سرمایه نشان داد که سیاستگذاری های کشور چه در سمت مجلس و چه در سمت دولت از پختگی لازم و از اطلاعات لازم برخوردار نیست. متاسفانه بازار سرمایه به محلی برای کشمکش سیاسی بین مجلس و دولت تبدیل شد و مردم قربانی این تصمیمات شدند.
ناآرامی در یک سهام شاخص ساز
فولاد یک سهم شاخص ساز در بورس است. از ابتدای سال بحث قیمت گذاری فولاد در بورس کالا شائبه هایی را پیش آورد و داریوش اسماعیلی، معاون سابق معدنی وزارت صمت فرمول هایی را اجرا کرد که نتیجه مطلوبی حاصل نشد. از این رو مجلس وارد عمل شد و کف و سقف قیمت معین کرد که انتقادهای زیادی به دنبال داشت.
حسین سلاح ورزی عضو شورای عالی بورس در همان زمان از مصوبه مجلس مبنی بر معین سقف و کف قیمتی فولاد توسط وزارت صمت انتقاد کرد و گفت: این تصمیم ماهیت شورای عالی بورس را زیر سوال خواهد برد. عضو شورای عالی بورس اضافه نمود: این که قانونگذار، شورای عالی بورس را با ترکیب متنوع و جامع در تصمیم گیری ها مد نظر قرار نداده و سیاستگذاری در حوزه بورس ها چه بورس اوراق بهادار و چه بورس های کالایی را که جزو وظایف شورای عالی بورس است، نادیده گرفته، جای تعجب دارد.
تصمیمات این چنینی باعث از کار انداختن مکانیزم بورس شده و اثرات بسیار نامطلوبی را در پی خواهد داشت و امیدواریم این مصوبه هنگام ارائه به صحن علنی، به تصویب نمایندگان نرسد. وی تاکید نمود: قیمت گذاری روی کالاهایی که در بورس عرضه می شوند ضمن ایجاد رانت بزرگ برای گروهی خاص، منجر به خدشه دار شدن و زیان منافع میلیون ها سهامداری می گردد که سهام شرکت های فراورینماینده این کالاها را خریداری نموده اند.
هر چند اخیرا کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام نموده مصوبه معین کف و سقف قیمت فولاد لغو خواهد شد اما اجرای این تصمیمات باعث شده بازار سرمایه نتواند مانند گذشته سرمایه پذیری خود را حفظ کند.
تجمعات سرمایه ای
زمستان سال جاری بازار سرمایه را سرما زد. به طوری که ریزش هایی که در بازار سرمایه رخ داد باعث شد سهامداران اعتراض خود را با تجمع اعلام نمایند. تجمعات گسترده مقابل سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانه اعتراض به شرایط به ریزش شدید بازار سرمایه بود.
حسن قالیباف اصل زمانی که در ابتدای سال تصدی سازمان بورس را بر عهده گرفت شاخص کل بر پایه 500 هزار واحد بود و چند ماه بعد در مرداد ماه رکورد شاخص بورس برای اولین بار شکسته شد و به بیش از دومیلیون و 100هزار واحد رسید.
اما از شهریور ماه فرایند نزولی شروع شد که بعضی کارشناسان معتقدند اختلاف وزیر اقتصاد و وزیر نفت بر سر عرضه پالایش یکم (دارا دوم) باعث شد تا سهامداران نسبت به سرمایه گذاری در این بازار صرف نظر نمایند. همچنین بعضی تحلیلگران مطرح می نمایند دعوت مردم برای ورود به بورس و سرمایه گذاری در این بخش و معین کف شاخص توسط بعضی مقامات ارشد دولت باعث شد تا وقتی شاخص به پایین تر از عدد یک میلیون و 500هزار واحدی که رئیس دفتر رئیس جمهوری اعلام نمود، بیاید مردم اعتمادشان را از دست بدهند.
قالیباف اصل زمانی که بازار در شرایط نامطلوبی قرار داشت تصمیم به استعفا گرفت و عطای سمت ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار را به لقایش بخشید. آنچه معین است سرمایه گذاری در هر بازاری احتیاج مند سودده بودن آن است و نقدینگی به سمتی حرکت می نماید که بیشترین سود را عاید سرمایه دار کند.
تا سال ها پیش کارشناسان اقتصادی مطرح می کردند نقدینگی باید به سمت بازار سرمایه راهنمایی گردد تا بنگاه های فراوریی بتوانند از این ظرفیت استفاده نمایند اما زمانی که این رخ داد و سرمایه های زیادی راهی این بازار شد تصمیمات نادرست سهامدارانی که وارد این بازار شده بودند را پشیمان کرد. حالا با وجود نوسانات و اتفاقاتی که پیش آمده مسؤولان کشور بدون در نظر دریافت تصمیمات جناحی باید نسبت به سرمایه های مردم مسؤولانه تصمیم بگیرند تا دوباره نقدینگی از این بازار خارج نگردد و سر از بازارهایی مانند طلا، سکه و ارز در بیاورد.
منبع: جام جم آنلاینrugozar.ir: مجله روگذر: مجله اخبار گردشگری
fastnote.ir: یادداشت سریع: گلچین اخبار و مقالات روز