بیماری اسکیزوفرنی چیست و درمان آن چگونه است؟ - مجله سرگرمی

اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) چیست؟

واژه اسکیزوفرنیا بطور وسیع در نظام روان پزشکی استفاده می گردد. روان پزشکان آن را نوعی جنون (psychosis) می شناسند. به باور آنها فرد اسکیزوفرنیک قابلیت تمیز دادن بین افکار، ایده ها و تصورات قوی خودش و واقعیت (ادراکات مشترک، مجموعه ایده ها و ارزش های افراد دیگری که در فرهنگ او آن را واقعیت می نامند) را ندارد. اسکیزوفرنی به یک میزان بر زن ها و مردها اثر می نماید. این بیماری معمولاً در مردها زودتر و در سنین جوانی بروز می نماید، اما در خانم ها در اواخر بیست سالگی و اوایل سی سالگی ایجاد می گردد. بچه ها بالای 5 سال نیز ممکن است به اسکیزوفرنی مبتلا شوند، اما بروز این بیماری قبل از دوره نوجوانی بسیار نادر است. بعضی به غلط تصور می کنند، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دوشخصیتی هستند و به طور کلی خشن هستند. در صورتی که هر دوی این دیدگاه ها اشتباه است.

اسکیزوفرنی در سراسر دنیا دیده می گردد. شدت و جدیت علائم و شرایط مزمن و ماندگار آن معمولاً در بیماران ایجاد از کار افتادگی و ناتوانی می نماید. داروها و سایر روش های درمانی برای اسکیزوفرنی، اگر به طور مرتب و بنا بر تجویز استفاده شوند، می تواند به کاهش و کنترل علائم پریشان کننده بیماری یاری کند. اما در بعضی از افراد این دارو و درمان ها یاری چندانی نمی نماید و گاهی به خاطر عوارض جانبی این داروها یا سایر دلایل، درمان قطع می گردد. حتی زمانیکه درمان موثر واقع گردد، ایستادگی دربرابر نتایج بیماری -از دست رفتن فرصت ها، ننگ حاصل از بیماری، به جامانده علائم و عوارض جانبی داروها- باز هم برای بیمار مشکل ساز خواهد بود.

علائم و نشانه های اولیه اسکیزوفرنی چیست؟

• ایجاد تغییرات پریشان کننده و حتی تکان دهنده در رفتار بیمار
• آغاز ناگهانی علائم دیوانگی و جنون (مراحل پیشرفته اسکیزوفرنی)
• کناره گیری و انزوای اجتماعی و ترد شدگی
• رفتار، گفتار و تفکرات غیرعادی

بعضی از افراد فقط دچار یک مرحله دیوانگی و جنون می شوند؛ سایرین در طی زندگی خود مراحل مختلفی از آن را تجربه می کنند، اما در فاصله بین این دوران ها زندگی عادی دارند. گرچه افراد مبتلا به اسکیزوفرنی حاد، یا تداوم بروز علائم در فرد، معمولاً از عملنمودهای عادی خود ریکاور نمی گردد و برای کنترل علائم احتیاج به درمان های طولانی مدت، از جمله دارو دارد . افراد مبتلا به اسکیزوفرنی همواره احساس ترس، اضطراب و پریشانی می کنند .

تشخیص اسکیزوفرنی

متخصصین سلامت مغز احتمالاً در اول کار به وسیله موارد زیر، دلایل احتمالی دیگر برای این علائم را رد می کنند :

- تاریخچه کامل پزشکی

- معاینات جسمی

- آزمایش

- آنالیز داروها

- جلوگیری از سایر اختلالات فکری (افسردگی بالینی، اختلال بیپولار، و …)

عوارض اسکیزوفرنی چیست؟

فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است صداهایی بشنود یا یا ممکن است فکرکند که افراد دیگر می توانند فکر او را خوانده و یا افکار او را کنترل کنند. در ادامه به دو عارضه مهم این بیماری اشاره خواهیم کرد:

خیال و توهمات

توهمات و خیال ها، اختلالات ادراکی است که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی معمولاً با آن دست و پنجه نرم می کنند. صداهایی که فرد می شنود می تواند وصف فعالیت های او باشد، تبادل نظر با کسی، هشدار از خطرات قریب الوقوع، و از این قبیل .

پندارهای بی فایده

این پندارها می تواند موضوعات مختلفی داشته باشد. برای مثال، بیمارانی که از علائم نوع پارانوئید رنج می برند -که تقریباً یک سوم افراد مبتلا به شیزوفرنی را تشکیل می دهند- معمولاً تصور می کنند که تحت تعقیب اند یا کسی می خواهد آنها را فریب دهد، اذیتشان کند، به آنها سم بدهد، یا به آنها خیانت کند. این بیماران ممکن است تصور کنند که خودشان یا یکی از اعضای خانواده یا نزدیکانشان در مرکز این آزار و اذیت قرار گرفته است. بعلاوه، هذیان بزرگی و عظمت که در آن بیمار تصور می نماید فردی بسیار معروف و مهم است، نیز می تواند در اسکیزوفرنی اتفاق بیفتد .

رفتارهای متداول اسکیزوفرنیک

• اعتیاد به موادمخدر
• اعتیاد به سیگار
• تفکرات آشفته
• شخصیتی بی تفاوت و بی احساس
• تغییر رفتارهای نرمال در مقابل غیرنرمال (تغییرات رفتاری که می تواند در نتیجه همسازی داروها ایجاد گردد.)

اسکیزوفرنی و اقدام به خودکشی

خودکشی یکی از خطرات جدی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی است. برای افرادی که اقدام به خودکشی می کنند یا دیگران را به آن عمل تهدید می کنند، حتماً باید به دنبال مشاورات تخصصی بود. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نسبت به کل اجتماع به میزان بسیار بیشتری ارتکاب به خودکشی می کنند. به طور تقریبی، 10 درصد از افراد اسکیزوفرنی (به ویژه مردان جوان) دست به خودکشی می زنند. متاسفانه، پیش بینی این عمل در این بیماران بسیار سخت است.

درمان اسکیزوفرنی

اگر شما به دکتر خانوادگی تان (GP) مراجعه کنید، او ممکن است برای شما داروهایی را تجویز کند و یا به شما نوعی روان درمانی را عرضه کند. ممکن است در صورتی که بخواهید شما را به یک روانپزشک و یا به یک تیم امراض روانی در محل (community mental health team) معرفی کند تا از شما آنالیز های بیشتری بعمل آورند. بسیاری از کسانی که از اسکیزوفرنی رنج می برند در همان محل همیشگی خود زندگی می کنند، ولی اگر عواقب بیماری سریعا و بطور جدی بروز کنند در آن صورت ممکن است لازم باشد به بیمارستان بروید. مطالعات جدید تاثیر رژیم غذایی بهتر بر کسانی که به داشتن اسکیزوفرنی تشخیص داده شده اند را آنالیز نموده است. نتیجه بعضی از این مطالعات بر فواید روغن ماهی که از جمله در ساردین و قرص های تقویتی ( supplements) وجود دارد، اشاره دارند.

تجویز دارو برای بیماران شیزوفرنی

از داروهای آرامبخش امراض روانی (antipsychotics) که همین طور از آنها بعنوان تسکین بخش (trasnquillisers) و یا قرص اعصاب (neuroleptics) نام می برند معمولا برای کنترل عوارض مثبت این بیماری استفاده می گردد. این داروها ممکن است عوارض جانبی نامطلوب داشته باشند، بویژه اگر به مقدار زیاد استفاده شوند و یا باعث تسکین فرد شوند به آن حد که برای او مشکل گردد تا از اثرات مثبت گفتار درمانی استفاده کند. عوارض جانبی این داروها شامل: عوارض مربوط به اعصاب ماهیچه (مانند لرزش دستان، سفت شدن ماهیچه ها) و اثرات آنتی ماسکرینیک (antimuscarinic effects) تیرگی بینایی، بالا رفتن ضربان قلب، یبوست و سرگیجگی است.

داروهای قدیمی تر آرامبخش امراض روانی مانند کلروپرومازین (chlorpromazine) که اسم تجاری آن لارگاتیل (Largactil) است و هیلوپریدال (haloperidol) که اسامی تجاری آن سره نیس (Serennace) و هالدول (Haldol) است با عواقب جانبی شدید و دراز مدت همراه هستند، مانند صدمه دائمی به سیستم مرکزی اعصاب (که به آن تارداو دیسکینزیا می گویند ((tardive dyskinesia).ضوابط جدید درباره استفاده از این داروها حاکی از این است که بیمار باید در پائین ترین حد ممکن ازاین داروها استفاده کند. هر وقت که ممکن است چنین افرادی باید از داروهای جدیدتر آرامبخش غیرعادی مانند ریسپردون (risperidone)، اولان زاپین (olanzapine)، کوه تیاپین (quetiapine)، امی سلپراید (amisulpiride)و زوته پین (zotepine) استفاده کنند.

این داروها با هدف تخفیف عوارض مربوط به اعصاب ماهیچه تهیه شده اند. نه فقط این داروها مطمئن تر هستند بلکه عواقب منفی بیماری را نیز کم می کنند. این داروها ممکن است بشکل قرص، شربت و یا مایه قابل تزریق عرضه شوند و میزان استفاده از آنها روزانه، هفتگی، هر دو هفته یکبار و یا ماهانه باشد .

این داروها نمی توانند بطور کامل از بروز بیماری جلوگیری کنند ولی شواهدی در دست است که نشان می دهد آنها در کم کردن شدت و فواصل بروز بیماری موثر هستند. استفاده از میزان کم این داروها ممکن است بهترین روش برای کنترل عوارض بیماری و تخفیف عوارض جانبی خود داروها باشد. اگر شما از این داروها استفاده می کنید میزان مصرف آنها باید بطور منظم مرور گردد تا مصرف آنها به حداقل ممکن برسد .

افراد بطور متفاوت به این داروها عکس العمل نشان می دهند و ممکن است مقداری آزمایش لازم باشد تا بهترین نوع دارو برای یک فرد تشخیص داده گردد. برای بسیاری از افراد استفاده از این داروها در کاهش عوارض بیماری بسیار موثر است ولی بعضی از بیماران اصلا آن را مفید نمی یابند. بعضی از افراد بعلت عوارض جانبی این داروها از استفاده آنها احتراز می کنند و بعضی احساس می کنند به آنها اصلا احتیاجی ندارند .

گفتار درمانی در جهت بهبود اسکیزوفرنی

روش های گفتاردرمانی مانند روانکاوی، مشاوره و درمان رفتار دماغی (cognitive behaviour therapy- CBT) می توانند به فرد اسکیزوفرنیک یاری کنند تا با بیماری خود کنار بیاید. این روش ها با تشخیص مسائل بیمار، آنالیز عواقب این مسائل، تکوین روش های مناسب برای کنار آمدن با این مسائل و مانع شدن از وقوع شرایط بحرانی، به فرد اسکیزوفرنیک یاری می کنند. این روش های درمانی به فرد یاری می کنند تا به اهمیت آنالیز عوارض بیماری خود پی برده و بتواند بر آنها فائق آید .

گروه سلامت خبرنگاران

مجله دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

مهسان بلاگ: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای مهسان