الگوی دلبستگی چیست و چگونه بر روابط عاشقانه تأثیر می گذارد؟ - مجله سرگرمی

در حقیقت درباره بزرگسالان چهار الگوی دلبستگی مختلف وجود دارد؛ دلبستگی ایمن، دلبستگی اضطرابی/ پریشانی، دلبستگی تهاجمی/اجتنابی و دلبستگی ترسی/ اجتنابی. قسمتی از ویژگی های هر چهار الگوی دلبستگی در شخصیت همه ما نهفته است، اما با درجه های مختلفی که ممکن است با گذشت زمان تغییر هم بکند.

در ادامه این مقاله از خبرنگاران مگ صفات غالب و برجسته هر الگوی دلبستگی در روابط عاطفی آورده شده است، بعد از آن درباره نحوه اثرگذاری این الگوهای دلبستگی بر کیفیت روابط عاطفی توضیحاتی ارائه شده است. با ما همراه باشید.

1. الگوی دلبستگی ایمن

افرادی که دارای یک الگوی دلبستگی ایمن هستند به طور مرتب حداقل برخی از ویژگی های رفتاری زیر را از خود بروز می دهند.

• هوش هیجانی بالاتر. توانایی انتقال احساسات به شیوه ای مناسب و سازنده.
• توانایی انتقال و دریافت احساس صمیمیت را به شیوه ای صحیح دارد.
• در صورت لزوم قادر به ترسیم و رعایت مرزهای سالم، مناسب و معقول است.
• هم در تنهایی و هم در ارتباط با دیگران احساس امنیت دارد.
• به روابط و تعاملات شخصی با دیدی مثبت می نگرند.
• مسائل و اختلافات بین فردی را به خوبی مدیریت و برطرف می نماید. به جای حمله به شخص، روی حل مسائل تمرکز می نمایند.
• انعطاف پذیری خوب در جهت برطرف مسائل سطحی. قادر به سوگواری، یادگیری و ادامه حرکت است.

افرادی که دارای الگوی دلبستگی ایمن هستند لزوما افراد کاملی نیستند. آن ها هم مانند بقیه افراد فرازونشیب های خود را دارند و در صورت دست گذاشتن روی نقاط ضعفشان ناراحت می شوند. با این اوصاف، رویکرد بالغانه آن ها به روابط، این الگوی دلبستگی را به سالم ترین الگو در بین سایر موارد تبدیل نموده است.

2. الگوی دلبستگی اضطرابی/ پریشانی

افرادی که دارای الگوی دلبستگی اضطرابی/ پریشانی هستند، به طور منظم حداقل چندین ویژگی از ویژگی های زیر را از خود بروز می دهند.

• تجربه کردن احساس عصبی بودن و عدم امنیت در روابط عاطفی.
• تجربه کردن عوامل استرس زای زیاد در روابط که برخی از آن ها مبتنی بر اتفاقات واقعی و برخی خیالی است. این عوامل استرس زا می توانند به شیوه های مختلفی از قبیل احساس نیاز به طرف مقابل، احساس تملک، حسادت، کنترل کردن طرف مقابل، تغییرات خلقی، حساسیت بیش از حد، وسواس و چیزهایی از این قبیل، خود را نشان دهند.
• پیش فرض را بر صداقت طرف مقابل نمی گذارند و رفتار و گفتار دیگران را غالبا با رویکردی منفی تفسیر می نمایند.
• نیاز به دریافت و ابراز علاقه به صورت مداوم دارد و بعلاوه اعتبارسنجی طرف مقابل و علاقه او برای اینکه احساس امنیت و پذیرش کند. وقتی که در این اعتبارسنجی ها و ابراز علاقه ها پاسخ مثبت و منظم دریافت نکند، از خود واکنش منفی نشان می دهد.
• علاقه مند به ماجرا و حاشیه. به طور مداوم مسائلی مربوط به رابطه (بعضا غیرواقعی) را پیش می کشد تا از این طریق رابطه را اعتبارسنجی کند و احساس اطمینان و پذیرشی را که نیاز دارد، دوباره حس کند. برخی از این افراد در روابط طوفانی و پر تلاطم احساس راحتی بیشتری می نمایند تا روابط آرام و صلح آمیز.
• از اینکه تنها باشند احساس خوبی ندارند. با تنهایی مشکل دارند.
• سابقه روابط متلاطمی به لحاظ احساسی دارند.

3. الگوی دلبستگی تهاجمی/اجتنابی

کسانی که دارای الگوی دلبستگی تهاجمی/اجتنابی هستند، معمولا حداقل چندین ویژگی از ویژگی های زیر را به طور منظم از خود نشان می دهند.

• بسیار خودکفا و خودگردان بوده و از نظر رفتاری و احساسی کاملا مستقل هستند.
• از صمیمیت واقعی که فرد را آسیب پذیر می نماید، پرهیز می نمایند و نسبت به تحت تعهدات احساسی رویکردی اجتنابی دارند.
• از نظر جسمی و عاطفی در پی آزادی هستند و کسانی که خیلی به آن ها نزدیک می شوند را پس می زنند.
• درباره این افراد معمولا سایر اولویت های زندگی جای روابط عاشقانه را برای آن ها پر می نمایند، مسائلی مانند کار، زندگی اجتماعی، پروژه های شخصی، مسافرت، تفریح و غیره.
• بسیاری از آن ها دارای مسائلی در مورد تعهد دادن به دیگران هستند. برخی از آن ها ترجیح می دهند برای همواره مجرد بمانند تا اینکه ازدواج نمایند. حتی در روابط متعهدانه مانند ازدواج هم به استقلال و خودمختاری بیش از مسائل دیگر اهمیت می دهند.
• این افراد ممکن است آشنایان زیادی داشته باشند، اما روابط صمیمی و نزدیک آن ها بسیار کم باشد.
• برخی ممکن است دچار پرخاشگری منفعل و یا اختلال خودشیفتگی باشند.

4. الگوی دلبستگی ترسی/ اجتنابی

کسانی که دارای الگوی دلبستگی ترسی/ اجتنابی هستند، برخی از ویژگی های زیر را به طور منظم از خود نشان می دهند.

• اغلب با تجارب بسیار چالش برانگیزی در زندگی اشان روبرو شده اند، مانند غم و اندوه، رها شدن و سوءاستفاده.
• این افراد دارای درگیری های درونی شدیدی هستند؛ مثلا هم زمان هم خواستار صمیمیت هستند و آن را آرزو می نمایند هم در برابر آن مقاومت می نمایند.
• درباره اطمینان و اعتماد به دیگران دچار شک و تردید هستند.
• از آسیب تماشا از نظر جسمی و یا احساسی در موقعیت های صمیمی و عاشقانه می ترسند.
• همچون الگوی دلبستگی اضطرابی/پریشانی، این افراد هم به اهداف، گفتار و رفتار دیگران مشکوک هستند.
• همچون الگوی دلبستگی تهاجمی/اجتنابی، این افراد هم دیگران را از خود دور می نماید و روابط واقعی و صمیمی کمی دارند.

همان طور که قبلا ذکر شد، بیشتر افراد دارای درجات مختلفی از این چهار الگوی دلبستگی هستند، که ممکن است با گذشت زمان تغییر نمایند و در هر مقطع از زندگی فرد یکی از این چهار الگو غالب باشد.

اگرچه کسانی که عمدتا از الگوی دلبستگی ایمن برخوردارند روابط خوب و مستحکمی با دیگران برقرار می نمایند، اما تشکیل این گونه روابط برای کسانی که از سه الگوی دلبستگی دیگر برخوردار هستند هم امکان پذیر است. خودآگاهی، حمایت متقابل، تمایل دو طرف برای رشد و شجاعت برای جستجو و دریافت یاری حرفه ای در صورت لزوم، برخی از مهم ترین عناصر توسعه مثبت روابط بین فردی هستند. فقدان این عناصر هم ممکن است باعث ایجاد ناسازگاری و اختلاف در روابط گردد.

الگوی دلبستگی شما چه تأثیری بر روابط شما دارد؟

الگوی دلبستگی شما می تواند بر اندازه تعهد، اعتماد و حسادت شما در روابطتان تأثیر بگذارد.

این صحنه را تصور کنید: شما چند ماهی است که با کسی قرار می گذارید و یکدیگر را دیدار می کنید و اوضاع هم خوب پیش می رود. با طرف مقابلتان احساس ارتباط می کنید، هر دوی شما احساس شوخ طبعی مشابهی دارید، از بودن در کنار دوستان طرف مقابلتان لذت می برید و نشانه مشکل سازی هم تابه حال در رفتار طرف مقابلتان مشاهده ننموده اید و مدتی است که هر دو شما شخص دیگری را دیدار ننموده اید.

یک شب، وقتی با دوستتان در حال قدم زدن هستید، او ایده ای را که مدتی است به ذهنش خطور نموده با شما مطرح می نماید؛ در واقع از شما می خواهد شکل رسمی تری به رابطه بدهید و با یکدیگر ازدواج کنید. واکنش شما چیست؟

1. حتماً، چرا که نه! من واقعا از مصاحبت با شما لذت می برم، چرا این مصاحبت همیشگی نباشد؟
2. چی؟ بیخیال! بهتر نیست یکم آهسته تر جلو بریم؟ پذیرش این سطح از تعهد به این زودی برای من واقعاً سخت و غیر ممکن است. شاید باید یک قدم به عقب برگردیم.
3. صبر کن، چی؟ ما این همه مدت یکدیگر را دیدار نموده ایم، تو والدین من را هم دیده ای و از تمام اسرار زندگی من آگاهی، رابطه ما همین الان هم رسمی است.
4. باشه. نه. نمی دانم. دیوانه شدی؟ من واقعا تو را دوست دارم. نمی دانم.

چگونگی پاسخ شما تا حد زیادی به الگوی دلبستگی شما بستگی دارد، یعنی الگوی تفکر، احساس و رفتار شما در ارتباط با دیگران. این الگوها همان طور که پیش تر گفته شد به طور کلی در چهار دسته مختلف قرار می گیرند.

• دلبستگی ایمن
• دلبستگی تهاجمی/اجتنابی
• دلبستگی اضطرابی/ پریشانی
• دلبستگی ترسی/ اجتنابی

هر رابطه ای تحت تأثیر شرایط بسیار متنوع و مختلفی واقع شده است و پاسخ شما به تعهد در رابطه به عوامل زیادی بستگی دارد. اما به همه روابط عاشقانه یا نزدیکی که تابه حال داشته اید فکر کنید. آیا الگویی را مشاهده می کنید؟ درباره جنبه های دیگر روابط مانند صمیمیت چطور؟ یا اعتماد؟ و حسادت؟ این موارد هم تحت تأثیر الگوی دلبستگی شما قرار می گیرند.

بیایید نگاهی به برخی از جنبه های مختلف روابط نگاهی بیندازیم و تأثیر این الگوهای دلبستگی مختلف را در آن ها مشاهده کنیم.

1. تعهد

پذیرش تعهد در یک رابطه می تواند روندی منطقی و مالی باشد با هدف ارزیابی و سنجش نقاط قوت و ضعف حاصل ایجاد تعهد بین دو طرف. اما تحقیقات نشان داده بیشتر از اینکه منطق در این زمینه نقش داشته باشد، عوامل عاطفی همچون الگوی دلبستگی فرد است که سطح تعهد او را در یک رابطه تعیین می نمایند.

پس جای تعجب ندارد که از بین تمام الگوهای دلبستگی، افرادی که سبک دلبستگی تهاجمی/اجتنابی دارند، نسبت به رابطه عاشقانه خود کمترین تعهد را احساس می نمایند. در طرف مقابل، افرادی که دارای الگوی دلبستگی ایمن هستند، از همه بیشتر برای طرف مقابل خود احساس تعهد ایجاد می نمایند و نسبت به رابطه خود وفادارند.

علاوه بر این محققانی که فعالیت افراد دارای الگوی دلبستگی ترسی/ اجتنابی و تهاجمی/اجتنابی را برای مدت چند ماه آنالیز می کردند، دریافتند که این افراد به احتمال زیاد پس از مدتی از شریک عاطفی خود جدا می شوند.

این مسأله البته منطقی است که افرادی که الگوی دلبستگی اجتنابی دارند از نزدیکی عاطفی، احساس ناراحتی می نمایند و معتقدند که به صمیمیت نیاز ندارند.

حتی گاهی اوقات آن ها به این بی نیازی عاطفی خود افتخار می نمایند. بنابراین اولین نشانه اختلاف در یک رابطه یا مشاهده اولین لحظه ای که فاقد شور و هیجان باشد، برای آن ها می تواند برای انتها دادن به یک رابطه کافی باشد. از قضا، بی میلی به تعهد و نزدیک شدن از سوی آن ها ممکن است شریک زندگی اشان را به طرف تصمیم گیری درباره جدایی سوق دهد.

2. حسادت و اعتماد

بسیاری از ما هر از گاهی در روابط نزدیک خود احساس حسادت می کنیم و این مسأله کاملا طبیعی است.

حسادت به ما یاری می نماید تهدیدهای یک رابطه را شناسایی کنیم. در صورت مشاهده شریک زندگی عاشقانه خود در حال دیدار با شخص دیگر یا دریافت توجه بیش از حد از طرف یک رقیب احتمالی، تجربه احساس حسادت کاملا طبیعی و قابل درک است. اما اگر حسادت شما با واقعیت متناسب نباشد یا منجر به رفتارهای ناسالم گردد، مانند آنالیز تلفن همسرتان یا محدود کردن استقلال او، این مسأله می تواند منجر به مسائل جدی گردد.

محققان دریافته اند کسانی که الگوی دلبستگی اضطرابی/ پریشانی دارند بیشتر پتانسیل پایش و نظارت بر شریک زندگی خود را دارند. آن ها بعلاوه هنگام حسادت نسبت به افرادی که این الگوی دلبستگی را ندارند، احساس بدتری را تجربه می نمایند.

از طرف دیگر، کسانی که الگوی دلبستگی تهاجمی/اجتنابی دارند، وقتی که احساس حسادت می نمایند، احساس ترس و اندوه را تجربه نمی نمایند. اما، به این خاطر که هم افراد مضطرب و هم افراد اجتنابی در اعتماد به دیگران مشکل دارند، هر دو الگو در مقایسه با افرادی که الگوی دلبستگی ایمن دارند، باورهای غیرمنطقی بیشتری را تجربه می نمایند.

افراد دارای الگوی وابستگی ناامن، نه تنها احساس حسادت بیشتری را تجربه می نمایند، بلکه ممکن است عمداً احساس حسادت شریک زندگی خود را تحریک نمایند.

به طور خاص، داشتن الگوی دلبستگی اضطرابی/ پریشانی یا الگوی دلبستگی ترسی/ اجتنابی باعث می گردد که فرد احساس حسادت بیشتری را تجربه کند. افرادی که دارای الگوی دلبستگی اضطرابی/ پریشانی هستند در ارتباطات خود عموما بیشتر رفتارهای پرخاشگرانه را بروز می دهند در حالی که افراد دارای الگوی دلبستگی ترسی/ اجتنابی معمولا رفتارهای مبتنی بر پرخاشگری منفعل را از خود بروز می دهند.

3. صمیمیت عاطفی

محققان حوزه دلبستگی چهار شرط لازم برای داشتن صمیمیت در یک رابطه را به شکل زیر توصیف نموده اند؛

• توانایی جستجو و دریافت مراقبت
• توانایی مراقبت کردن از دیگری
• توانایی احساس راحتی با افراد مستقل
• توانایی مذاکره

این توانایی ها همان طور که حدس می زنید، تحت تأثیر الگوی دلبستگی قرار می گیرند. افراد دارای الگوی دلبستگی ایمن، سطح تعامل بیشتری با شریک عاطفی خود دارند، با دوستان خود ارتباط و تعامل بیشتری برقرار می نمایند و دوستان مشترک بیشتری با شریک عاطفی خود دارند. آن ها بعلاوه از نظر بیانی در روابط خود دارای شیوه ای اصیل و بکر هستند.

از قلم نیاندازید که صمیمیت درباره دوستی های افلاطونی هم صدق می نماید!

در مطالعه دیگری محققین به طور تعیین چندین زوج را وارد آزمایشگاه کرد تا تعامل آن ها با یکدیگر را آنالیز نمایند. محققان پس از گذشت مدتی هیچ تفاوتی بین شیوه های ارتباطی این زوج ها که دارای انواع الگوهای دلبستگی مختلفی بودند، مشاهده نکردند، اما شرکت نمایندگانی که دارای الگوی دلبستگی ایمن بودند، نسبت به سایرین، مکالماتشان بیشتر جنبه حمایتی و تعاملی داشت.

4. رضایت زناشویی

کسانی که دارای الگوی دلبستگی ایمن هستند، عموما صمیمیت جنسی بیشتری را با شریک عاطفی خود تجربه می نمایند و بعلاوه گفتگوی بیشتری درباره مسائل جنسی با همسر خود دارند و اندازه کلی رضایت جنسی اشان نسبت به سایر الگوها بیشتر است.

افراد دارای الگوی دلبستگی ناامن بیشتر محتمل است که از صحبت کردن درباره مسائل جنسی با شریک زندگی خود مضطرب شوند یا از این کار ممانعت نمایند.

درباره مردان، داشتن هر دو الگوی دلبستگی اضطرابی و اجتنابی با احتمال بیشتری درباره اعتیاد جنسی و تجربه کردن افکار و خواسته های جنسی نامعقول همراه است.

درباره زنان، دلبستگی ناامن می تواند علت رفتارهای پرخاشگرانه جنسی باشد.

جالب اینجاست که سبک دلبستگی یک فرد پیش بینی بهتری از رضایت جنسی او در آینده، نسبت به میل جنسی او ارائه می دهد. درباره لذت بردن زوجین از زندگی جنسی خود، داشتن یک سبک دلبستگی سالم حتی ممکن است اهمیتی بیشتر از میل جسمی داشته باشد.

نکته انتهای

داشتن یک الگوی دلبستگی ایمن به وضوح فواید خود را دارد و افرادی که دارای این سبک دلبستگی هستند به احتمال زیاد روابط صمیمی پایدارتر و طولانی تری دارند که هم سالم و هم راضی نماینده هستند.

اما فقط به این علت که فردی الگوی دلبستگی ناامنی دارد (که البته خودش هیچ تقصیری در این خصوص ندارد)، به این معنی نیست که او برای همواره درباره صمیمیت مشکل خواهد داشت. در اینجا چند نمونه ارائه شده است که می توانند به شما در تغییر الگوی تعاملاتتان در روابط صمیمی اتان یاری نمایند.

• یافتن شریکی که الگوی دلبستگی ایمن داشته باشد.
• تمرین کردن صمیمیت عاطفی و به بیان درونیاتتان
• کار بر روی مدیریت احساسات و مهارت های تأثیرگذاری بین فردی به وسیله روان درمانی

با کمی سخت کوشی و گگرددگی می توانید بر الگوهای دلبستگی ناامن غلبه کنید و روابط سالم و شادتری را تجربه کنید.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منبع: Psychology Today, Psychology Today

safariro.ir: سافاری رو: مجله گردشگری و مسافرتی به همه جای دنیا

mosaferatro.ir: مسافرت رو: مجله گردشگری و مسافرتی