آلفا ونچرز - در کنار سرمایه گذار و سرمایه پذیر - مجله سرگرمی

• لطفا خودتان را معرفی بفرمایید.

من امیررضا شفاعت، مدیرعامل گروه مدیریت سرمایه آلفا کپیتال و رئیس هیأت مدیره مجموعه آلفا ونچرز هستم. نزدیک به 15سال تجربه در بازارهای جایگزین سرمایه گذاری دارم و تحصیلات من هم مرتبط با همین حوزه است.

• آلفا ونچرز، در قالب یک ونچر بیلدر فعالیت می نماید، قبل از معرفی مجموعه به صورت کلی، مختصری درباره ونچربیلدینگ شرح دهید.

ما در حوزه venture builder یا همان کارخانه های کسب و کار جسورانه فعالیت می کنیم و از آنجایی که حوزه ونچر بیلدر متناسب با حوزه ساخت و فراوری و فناوری است، استارتاپ های ما نیز بیشتر به کسب و کارهایی مانند بوستون داینامیکس(BostonDynamics)، اسپیس ایکس (SpaceX) و تسلا (Tesla) شباهت دارند و در مقابل، به شرکت هایی مانند آمازون و گوگل و … چندان شبیه نیستند. در واقع بیشتر سخت افزاری هستند، تعداد کمی از آنها کاملا سخت افزاری هستند و بخش عظیم تر ترکیبی از نرم افزار و تجارت الکترونیک نیز دارند. به بیان بهتر می توانم بگویم ونچربیلدرها یک راهکار خلاقانه جدید در مقابل ونچر کپیتال ها به شمار می فرایند.

• چطور شد که تصمیم گرفتید در کنار ونچر کپیتال ها یک ونچر بیلدر راه اندازی کنید؟ ایده راه اندازی آلفا ونچرز چطور شکل گرفت؟

همانطور که گفتم آلفا ونچرز یک ونچر بیلدر محسوب می گردد. دوستانی که بنیانگذار این سیستم هستیم، با مشاهده خلأهایی که در حوزه تکنولوژی و مسائل مهندسی وجود دارند، به فکر راه اندازی این شرکت افتادیم. استارتاپ های این حوزه به چند دلیل نمی توانستند به راحتی قابل طراحی و ایجاد باشند، یکی اینکه این حوزه به افراد فنی احتیاج بالایی دارد و این افراد نیز معمولا روحیه تجاری و کارآفرینی لازم را ندارند و به ندرت تعریف درستی از مدل کسب و کار ارائه می دهند، به علاوه معمولا نمی توان این کسب و کار ها را نیز همانند سایر نوآوری ها، با یک نگاه از پایین به بالا تعریف کرد، به این صورت که با یک مدل کسب و کار ناب یک محصول کمینه قابل قبول توسعه بدهیم و سریع به نتیجه برسیم، بلکه به همان اندازه یک مدل کسب و کار ناب استارتاپی (Lean Startup Method) به طراحی بالا به پایین مالی احتیاج دارند.

این نوع از استارتاپ ها، به دلیل ساختارهای فیزیکی و زیرساخت های مکانیکی مورد احتیاجشان، شرایط یا موادی که ممکن است احتیاج داشته باشند و عوامل دیگر با یک استارتاپ صرفا حوزه نرم افزاری کاملا متفاوت هستند. ما پس از آنالیز راهکار های توسعه داده شده در اقتصادهای عظیم و توانایی های سازمانی خودمان، به این نتیجه رسیدیم که بهترین راهکار برای این نوع استارتاپ ها، حداقل در کشور ما، ونچر بیلدر ( کارخانه کسب و کار جسورانه ) است.

حتی شاید بتوان ادعا کرد به عنوان یک روش جایگزین استراتژیک واحد R&D در شرکت های دانش بنیان و سازمان های عظیم با فناوری سطح بالا (High-tech) و یا بهترین ساختار برای CVCها یا همان برنامه های سرمایه گذاری جسورانه شرکتی قابل ارائه هستند، به ویژه در حوزه مهندسی، ساخت و فراوری، تجهیزات نوین و زیست فناوری. در ادامه با توجه به رابطه نزدیک و سهامداری که بنیانگذاران این مجموعه با مجموعه دانش بنیان شرکت مهندسی فرافن داشتند و بر اساس سابقه فنی بین المللی و صادراتی که در شرکت دانش بنیان فرافن وجود داشت و زیرساخت های دانشی که خودمان داشتیم، یک ونچر بیلدر (کارخانه کسب و کار جسورانه) طراحی کردیم. تیم ما نیز دارای یک ترکیب دانشی منحصر به فرد است که هم بعد دانش کسب و کار و سرمایه گذاری و هم بعد دانش فنی و مهندسی لازم، هم تجربه فراوری صنعتی دوران جنگ تحمیلی و هم نیروی جوان، با سابقه مبارزه با تحریم ها را در تیم مان داریم.

کارخانه های کسب و کار جسورانه یا Venture Builderها از جهات زیادی شبیه استارتاپ فکتوری ها هستند، اما تفاوت عظیم آنها در رویکرد آنها نسبت به سرمایه گذاری است. استارتاپ فکتوری ها نهادهایی هستند که از نظر فرهنگی بیشتر مشابه شتاب دهنده ها می توانند باشند، اما شاید کارخانه کسب و کار جسورانه یا Venture Builder یک صندوق سرمایه گذاری جسورانه یا Venture Capital است که از آخر به اول ساخته شده است، به این معنا که براساس احتیاج سرمایه گذار و البته شرایط بازار و اقتصاد و صنعت، استارتاپ را تعریف، ایجاد و توسعه می دهد، بعد برای این استارتاپ جذب سرمایه (fundraising) انجام می دهد. ونچر بیلدر معمولا مانند یک ونچر کپیتال، دوره بلند مدتی در کنار استارتاپ هایی که ایجاد نموده ، می ماند و حتی ممکن است تا لحظه خروج هم در آن استارتاپ ها چه به صورت راهبر یا معمار و یا به صورت یک کنترل نماینده استراتژیک دخیل باشد و در سطوح مختلف مدیریت نقش داشته باشد. در واقع، برعکس ونچر کپیتال که شما اول سرمایه را جذب نموده و بعد سرمایه گذاری می کنید، یک ونچر بیلدر، اول گزینه های سرمایه گذاری را ایجاد نموده و بعد برای آنها جذب سرمایه خواهد نمود.

• ونچر بیلدر آلفا در چه سالی راه اندازی شد؟

تقریبا از سال گذشته ثبت رسمی آن را آغاز کردیم و کار تعریف استارتاپ ها را ادامه دادیم و از ابتدای سال جاری، یعنی همزمان با تعطیلی کرونا، کار جدی ما آغاز شد و به مرور استارتاپ های ما در حال لانچ شدن هستند، یعنی تعاریف صورت گرفته است و در حال شناسایی تیم های هم بنیانگذار و تخصیص آنها به استارتاپ ها هستیم، همچنین مذاکره با سرمایه گذاران لایه اول را نیز آغاز نموده ایم.

• این استارتاپ ها بیشتر در چه حوزه هایی هستند؟

به طور کلی تمرکز اصلی آلفا ونچرز در حوزه های مختلف مکاترونیک، تجهیزات پزشکی و manufacturing as a service است و بیشتر شامل حوزه هایی می شوند که به مهندسی و ساخت و فراوری مرتبط باشد.

• آماری از استارتاپ هایی که لانچ شده اند، دارید؟

ما حدود 10 الی 11 استارتاپ را تعریف کردیم. از این استارتاپ ها، استارتاپ آکا ( آسان کاربرد آذر) به صورت کامل لانچ شده است که در حوزه تکنولوژی های نورپردازی و ال ای دی فعالیت می نماید و حتی محصول آن نیز در شرکت های اروپایی تست شده و مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین حوزه هایی داریم که ترکیبی از تجارت الکترونیک و زیرساخت های مهندسی و ساخت و فراوری و ماشین کاری هستند که در واقع حوزه manufacturing as a service محسوب می شوند و کار ما در این حوزه ها نیز آغاز شده و هم بنیانگذاران در حال اجرای طرح هستند و زیرساخت های فنی، محصولات ام وی پی و پروتوتایپ ها در حال شکل گیری بوده و مشغول به کار شده اند.

متأسفانه در حوزه لیزر هنوز هیچ یک از تیم ها مورد تأیید قرار نگرفته اند. در رابطه با مابقی استارتاپ ها نیز در حال مذاکره با هم بنیانگذارانی هستیم که این هم بنیانگذاران به تیم ما ملحق شوند و پس از قبولی در دوره گذار و تأیید تیم در آلفاونچرز، طراحی های ما را ادامه داده و به ثمر خواهند رساند.

• ایده شکل گیری استارتاپ ها تنها از طرف شماست یا خود استارتاپ ها هم می توانند ایده بیاورند؟

معمولا سیستم ما به این شکل است که ما احتیاجهای بازار و مالی و سیاست های کشوری را سنجیده ایم و خلأهای صنعتی را کشف نموده و سپس استارتاپ را تعریف نموده ایم، ضمن اینکه یک زیرساخت کامل حمایت و یاری رسانی، به دلیل کارخانه هایی که با ما شراکت و یا رابطه استراتژیک دارند نیز داریم؛ یعنی زیرساختی داریم که می توانیم به وسیله آن به دوستان یاری کنیم. بنابراین اگر استارتاپی را ما طراحی نموده باشیم، تیم کارآفرینی به استارتاپ هایی که ما طراحی نموده ایم ملحق گردد، ارزش افزوده ما خیلی بیشتر خواهد بود و معمولا سهامداری ما نیز بیشتر است، همانند استارتاپ فکتوری ها، سهامداری ما بیش از سهامداری تیم است. البته ممکن است در بعضی شرایط خاص، اگر ایده تیم در راستای استراتژی های ما بوده و همان ایده ای باشد که ما می خواستیم انجام دهیم، علی رغم تجربه ناموفقی که در این زمینه داشتیم و به نتیجه نرسیدم، آن تیم را بپذیریم. بنابراین اگر چنین تیم هایی وجود داشته باشند، اگرچه شانس وجود داشتن آنها کم است، ما استقبال می کنیم.

• شیوه سرمایه گذاری ونچر بیلدر چه مزایای قابل توجهی دارد؟

یکی از مزایای قابل توجه ونچر بیلدر در حوزه کاهش ریسک و میزان سرمایه مورد احتیاج است. اگر بخواهیم در این حوزه های مهندسی و فراوری به صورت لین استارتاپ جلو برویم ( با ایده کسب و کار ناب شرکت را تعریف کنیم ) و تعداد گزینه های سرمایه گذاری بازار زیاد باشد، به دلیل قانون اعداد عظیم این شیوه سرمایه گذاری مالی نخواهد بود؛ یعنی با روح سرمایه گذاری جسورانه همخوانی ندارد. کسب و کار جسورانه زمانی جذاب و مالی است که شما تعداد کافی گزینه سرمایه گذاری داشته باشید که هر یک به تنهایی توان بازدهی مورد احتیاج سرمایه گذار و پوشش زیان تمامی دیگر گزینه ها را داشته باشند، چون Seed capital مورد احتیاج در استارتاپ های فراوری و صنعتی بسیار بالاست و در ایران در حالت صرفه جویی بالا هنوز می تواند حداقل به 10 میلیارد برسد، سرمایه مورد احتیاج به شدت بالا رفته و احتیاج بازدهی سرمایه گذاران ممکن است پوشش داده نگردد. کاری که ما انجام می دهیم این است که به وسیله تجمیع کردن این احتیاجها، هزینه های قابل توجهی از آنها را با هم یکی می کنیم و یک هم افزایی (Synergy) و یک اقتصاد مقیاس (Economy of Scale) و اقتصاد گستره (Economy of Scope) به وجود می آید.

در واقع با متدهای sharing economy یک شرایط مالی به وجود می آید که این دوستان می توانند با هزینه کمتری محصولات مهندسی کسب و کار خود را ایجاد نمایند. بنابراین استارتاپ ها می توانند بر اساس زیرساخت هایی که ما داریم، در بدو تولد، روی R&D و فروش که جزو ارزش افزوده (value added) اصلی این کسب و کارهاست، تمرکز نمایند و به اصطلاح ناب باشند و زیرساخت های پر هزینه ساخت و فراوری (manufacturing) را به ما واگذار نمایند.

مزیت دیگری که ما در ونچر بیلدر آلفا داریم، برای سرمایه گذاران است. از آنجایی که پورتفولیوی مهندسی متنوع است، ممکن است برای سرمایه گذار جذاب نباشد که روی یک سبد سرمایه گذاری متنوع سرمایه گذاری کند. بنابراین از دید سرمایه گذاری نیز انواع ریسک های کسب و کار به اصطلاح سرمایه گذاری Exposureهای مختلف مهندسی-فراوریی، به صورت جداگانه تعریف شده و سرمایه گذار می تواند به صورت انتخابی و شرایط ریسک و بازدهی مورد احتیاج خود سرمایه گذاری کند، مثلا روی زیر مجموعه هایی از پورتفولیوهای ما که در حوزه ساخت و فراوری هستند، یا مثلا استارتاپ هایی که در حوزه تجهیزات پزشکی داریم و … سرمایه گذاری کند و مجبور نیست روی تمام سبد سرمایه گذاری جسورانه ما سرمایه گذاری کند، در عین حال که این انتخاب نیز از وی سلب نشده است.

از دیگر مزایای ما داشتن دانش فنی نهادینه و تجربه سال ها کار اجرایی و بین المللی هم بنیانگذاران صنعتی آلفا ونچرز است. دانش فنی معمولا به راحتی انتقال پیدا نمی نماید، در واقع دانش فنی مهندسی چیزی نیست که بدون تجربه وجود داشته باشد و مانند بقیه استارتاپ هایی که فقط در حوزه تجارت الکترونیک و فناوری ارتباطات فعالیت می نمایند، با یک فرد Geek کدنویس تکمیل گردد؛ بلکه احتیاجمند تجربه های عظیم چندین ساله است.

افرادی که در ونچر بیلدر ما حضور دارند، از عظیمان صنایع هستند، مثلا ما در ونچر بیلدر خودمان افراد شناخته شده ای داریم که شرکت های عظیم صنعتی کشور را مدیریت کردند، در دوران جنگ تحمیلی ماشین سازی نموده اند، در این کشور کارآفرینی های صنعتی سریالی داشته اند، شرکت های دانش بنیان صنعتی نسل قبلی را به وجود آورده اند، به کشورهای اروپایی با استانداردهای سطح بالا صادرات داشته اند و یا مشاور شرکت های صنعتی عظیم بوده و در حال حاضر نیز به آنها مشاوره می دهند.

بنابراین یکی از مزایای ما انتقال و نهادینه سازی این دانش در استارتاپ های آلفا ونچرز است. این درحالی است که چنین تجربیاتی به راحتی به استارتاپ های مهندسی و فراوریی منتقل نمی شوند، ولی با شرایط ما و زیرساخت های مشترکی که داریم، این انتقال امکان پذیرمی گردد.

از سوی دیگر، استارتاپ ها، با توجه به تکنولوژی های مختلفی که در یک ونچر بیلدر در کنار هم قرار می گیرند، می توانند از زیرساخت های تکنولوژی، زیرساخت های R&D و از دانش مشترکی که در اینجا شکل می گیرد نیز استفاده نمایند که در نتیجه آن، ایجاد استارتاپ ها و بیزینس های فنی-مهندسی جدید بسیار راحت تر می گردد، یعنی شما مثل یک VC دیگر احتیاج به جریان کشف گزینه های سرمایه گذاری (sourcing) ندارید، بحث ما در اینجا جایگزین این موضوع، مسئله شکار مهارت ها و استعدادها (Talent Acquisition) است.

از سوی دیگر، این استارتاپ ها دقیقا در جاهایی طراحی می شوند که احتیاج سرمایه گذاری، احتیاج مالی کشور و احتیاج استراتژیک دولت و صنعت باشد، ضمن اینکه با یدک کشیدن تجربه سال ها کار صنعتی صادراتی و صنعتی سطح بالای کشور وارد صنعت می شوند؛ علاوه بر اینکه تفکرهای استارتاپی هم به این محصولات صنعتی اضافه شده است، تفکرات استارتاپی مانند تفکر چابک (Agile)، تفکر ناب (Lean Startup) و مدل های جذب سرمایه و مدیریت ریسکی که ما در ونچر کپیتال ها داریم، تمام این دانش های مدیریتی استارتاپی به این استارتاپ ها انتقال پیدا می نمایند و باعث می شوند سیستم های چابک و سریع در حوزه فراوری ما به وجود بیایند که می توانند زیرساخت مهندسی - فراوریی کشور را دگرگون نمایند.

• نمونه دیگری نیز در ایران وجود دارد که مشابه ونچر بیلدر شما عمل کند؟

از آنجایی که در هیچ کاری نمی توان گفت من اولین هستم، ممکن است بعضی دیگر نیز این کار را بنمایند، ولی در حوزه خاصی که ما در حال حاضر انجام می دهیم، یعنی حوزه مکاترونیک و تجهیزات پزشکی و مهندسی پزشکی، با توجه به ارتباطاتی که داریم، چنین موردی را در بازار ندیدیم. البته همین تیم برای یک گروه صنعتی عظیم فراوریی بسیار شناخته شده کشور که همه ما محصولاتش را حداقل یک بار استفاده نموده ایم ، در حال راه اندازی یک کارخانه کسب و کار جسورانه (Venture Builder) مشابه این کار هستیم.

• اندازه بازار این حوزه ها را چگونه می بینید؟

اندازه بازار هر یک از حوزه ها متفاوت است، برای مثال، اندازه بازار حوزه فراوریات هوشمند حدود 70میلیارد دلار، اندازه بازار روشنایی های پیشرفته 69 میلیارد دلار، حوزه لیزر 15 میلیارد دلار ، حوزه ساخت و فراوری به عنوان خدمت، نزدیک به 60 میلیارد دلار و حوزه جراحی هوشمند حدود یک میلیارد دلار است. در واقع مجموعه کلیه استارتاپ هایی که مورد نظر است و هدف گیری آلفا ونچرز است، یک بازار حداقل 500 میلیارد دلاری است.

canadaro.ir: تور کانادا: مجله گردشگری و مسافرتی تور کانادا، ویزای کانادا

indiaro.ir: تور هند ارزان قیمت indiaro | تور بمبئی، گوا، آگرا، جیپور، تور مثلث طلایی، تور نوروز، بهار، تابستان، پاییز، زمستان