آرامگاه تورانشاه در شهر سرایان خراسان - مجله سرگرمی

شهرستان سرایان در شمال غربی استان خراسان جنوبی قرار گرفته است. این شهرستان در دشتی هموار و حاشیه کویر و در دامنه جنوب غربی رشته کوه زابری (معروف به شتران) واقع شده است. سد تاریخی (زو) برجای مانده از دوران اشکانیان و ساسانیان نشان می دهد که سابقه تاریخی شهر سرایان به قبل از اسلام بازمی شود. در این دوران، سرایان بخشی از ایالت قهستان بوده که با حمله اعراب به تصرف سپاه اسلام درآمد.

نام سرایان روایت های متعدد دارد. در روایت اول گفته می شود که سرا به معنی خانه به کار رفته که در واقع به عمارت ها و بناهای بسیار زیاد این منطقه اشاره داشته است. اما در روایت دوم، سرایان را برگرفته از سرآبان می دانند. در کتاب گنج دانش محمدتقی خان لسان الملک به این موضوع اشاره دارد که نام سرایان در گذشته سرآبان یا سرابو بوده است. مردم محلی نیز معتقدند که سرایان در اصل سرآبان بوده و به جاری بودن دو نهر آب (تیربری و زابری) منطقه اشاره داشته است.

به طور کلی در سرایان، 254 اثر تاریخی شناسایی شده که 46 اثر آن ثبت ملی شده اند. یکی از اماکن تاریخی برجسته شهرستان سرایان که به ثبت ملی رسیده، آرامگاه تورانشاه است.

آرامگاه تورانشاه یکی از جاذبه های تاریخی شهر سرایان است. این بنا در حاشیه جنوبی شهر سرایان واقع شده است. آرامگاه تورانشاه که در فضای هموار ساخته شده، آرامگاه عارف بزرگی به نام تورانشاه بوده است. سال ساخت این بنای تاریخی را قرن 8 و 9 هجری قمری تخمین می زنند.

معماری مقبره یا آرامگاه تورانشاه

در ساخت آرامگاه تورانشاه از مصالح آجر و سنگ استفاده شده است. زیباترین قسمت بنا، گنبدخانه آرامگاه محسوب می شود که معمار به زیبای فضای هشت ضلعی فضا را به گنبد تبدیل کرده است.

بنا از دو قسمت خارجی و داخلی تشکیل شده است. نمای خارجی آرامگاه به همراه یک حوض، فضای سبز و چند قبر تاریخی در قسمت خارجی بنا قرار دارند. به گفته کارشناسان این قبرها متعلق به دوران تیموریان بوده و همین امر هم می تواند اشاره کند که مقبره تورانشاه نیز در دوره تیموریان ساخته شده است. همچنین نمای خارجی آرامگاه شامل طاق های تزیینی می شود که تماما با آجر کار شده است.

فضای داخلی بنا شامل سردر و گنبدخانه می شود. ورودی بنا در قسمت شمال شرقی آرامگاه واقع شده است. قسمت ورودی دارای طاق با قوس جناغی است که در ورودی بدون هیچ شاخصه خاصی دیده می شود. بعد از در ورودی، بلافاصله گنبدخانه یا آرامگاه واقع شده است. ابعاد این فضا 7.6 در 7.6 متر و شکل کلی گنبدخانه هشت ضلعی است. تمام اضلاع این قسمت دارای طاق های با قوس های جناغی و البته در سرانجام سه عدد از آنها دارای طاق نما هستند.گنبد بنا به شیوه عرقچین ساخته شده است. معمار با کمک فیلپوش های کوچک فضای هشت سقف گنبدخانه را به دایره نزدیک کرده است.

آرامگاه تورانشاه که مدفن عارف برزگ قرن هشتم و نهم هجری بوده، در شهر سرایان واقع شده است. این بنا تاریخی در قسمت خارجی دارای طاق های تزیینی است که با آجر کار شده است. فضای داخلی آرامگاه به صورت هشت ضلعی ساخته و گنبد آرامگاه به شیوه عرقچین بنا شده است. قدمت آرامگاه تورانشاه براساس مدارک موجود به دوره تیموریان بازمی شود. اگر در سفرتان به شهر سرایان از آرامگاه تورانشاه بازدید داشته اید، تجربه های خود را با ما در میان بگذارید.