چرا خون آشام ها در فرهنگ های مختلف داستان های متفاوتی دارند؟ - مجله سرگرمی

در طول تاریخ، مردم همواره از ناشناخته ها ترسیده اند و خون آشام ها نیز یکی از این ناشناخته ها بوده اند. ترس از مرگ، بیماری های عجیب و خرافات باعث شده که هر جامعه، نسخه خودش از خون آشام ها را بسازد. در برخی فرهنگ ها، این موجودات به دلیل نفرین یا گناه به خون آشام تبدیل می شوند، اما در برخی دیگر، آن ها موجوداتی طبیعی اند که همواره وجود داشته اند. برخی از این داستان ها از وقایع واقعی الهام گرفته اند؛ مثل بیماری هایی که باعث می شد افراد رنگ پریده، ضعیف و حساس به نور شوند. در طول قرن ها، این باورها تغییر نموده اند و امروز خون آشام ها در فرهنگ عامه به شکل های مدرن تر و حتی گاهی دوست داشتنی تر ظاهر می شوند. اما هنوز هم در ریشه این افسانه ها، ترس از مرگ و ناشناخته ها نهفته است.

جهت مطالعه بیشتر به it-baby.ir هم سر بزنید

1- ریشه های خون آشام ها در هر فرهنگ به ترس های خاص آن جامعه مربوط است

یکی از دلایل اصلی که باعث شده خون آشام ها در فرهنگ های مختلف داستان های متفاوتی داشته باشند، این است که هر جامعه بر اساس ترس ها و باورهای خودش، این موجودات را توصیف نموده است. در اروپا، خون آشام ها معمولاً با بیماری هایی مانند سل و طاعون مرتبط بوده اند، زیرا مردم نمی توانستند دلیل واقعی مرگ های ناگهانی را شرح دهند. در چین، موجوداتی به نام جیانگ شی (Jiangshi) وجود دارند که شبیه خون آشام های اروپایی نیستند، بلکه بیشتر شبیه زامبی های جهنده ای هستند که انرژی افراد را می مکند. در فیلیپین، خون آشام ها به نام آسوآنگ (Aswang) شناخته می شوند که می توانند به حیوانات مختلف تبدیل شوند. در آمریکای لاتین، موجودی به نام چوپاکابرا (Chupacabra) وجود دارد که خون حیوانات را می مکد و در تاریکی حرکت می نماید. در همه این فرهنگ ها، خون آشام ها نماد چیزی ناشناخته و ترسناک هستند، اما نحوه توصیف آن ها با توجه به شرایط اجتماعی و محیطی هر منطقه تغییر نموده است.

2- برخی از داستان های خون آشام ها از بیماری های واقعی الهام گرفته شده اند

بسیاری از روایت های خون آشام ها در فرهنگ های مختلف، از بیماری هایی که در گذشته غیرقابل شرح بوده اند، نشأت گرفته اند. برای مثال، بیماری پورفیریا (Porphyria) که یک اختلال خونی نادر است، باعث حساسیت شدید به نور خورشید، تغییر رنگ پوست و لثه های عقب رفته می گردد که می تواند چهره فرد را شبیه به یک خون آشام کند. بعلاوه، بیماری سل (Tuberculosis) در قرن های گذشته، باعث می شد افراد بیمار رنگ پریده و لاغر شوند و به نظر برسد که چیزی در حال مکیدن جان آن هاست. در برخی منطقه ها، بیماری هاری (Rabies) نیز با خون آشام ها مرتبط دانسته شده، زیرا افراد مبتلا به هاری از نور خورشید اجتناب می نمایند و رفتارهای خشونت آمیزی دارند. این بیماری ها باعث شده اند که مردم در گذشته، شرحی فراطبیعی برای تغییرات ناگهانی در سلامت افراد پیدا نمایند. این موضوع به تدریج به خلق داستان های خون آشام ها یاری کرد که در فرهنگ های مختلف، به شکل های متفاوتی بیان شدند.

3- در برخی فرهنگ ها، خون آشام ها فقط از خون تغذیه نمی نمایند

برخلاف تصویری که در فرهنگ غربی از خون آشام ها داریم، در بسیاری از فرهنگ ها این موجودات فقط خون انسان را نمی نوشند. در برخی از روایت های اسلاوی، خون آشام ها می توانند با مصرف انرژی یا نفس قربانیان خود زنده بمانند. در چین، جیانگ شی (Jiangshi) به جای خون، چی (Qi) یا انرژی حیاتی افراد را می دزدد. در اسطوره های مالایی، خون آشام هایی به نام پونتیاناک (Pontianak) وجود دارند که در کنار نوشیدن خون، گوشت مردگان را هم می خورند. در برخی فرهنگ های آفریقایی، موجوداتی شبیه به خون آشام ها به جای نوشیدن خون، به شکل سایه هایی ظاهر می شوند که روح افراد را تسخیر می نمایند. این تفاوت ها نشان می دهد که مفهوم خون آشام بودن همواره به مکیدن خون محدود نمی گردد، بلکه گاهی شامل سرقت روح، انرژی یا حتی زندگی فرد است.

4- برخی از خون آشام های فرهنگی موجوداتی الهی یا محافظ محسوب می شوند

برخلاف تصویر تاریک و ترسناک خون آشام ها در غرب، در برخی فرهنگ ها این موجودات حتی نقش محافظ دارند. در اسطوره های هند، موجوداتی به نام راک شاسا (Rakshasa) وجود دارند که شبیه خون آشام ها هستند اما برخی از آن ها به عنوان محافظان توصیف شده اند. در برخی قبایل بومی آمریکایی، خون آشام هایی وجود دارند که روح های انتقام جو هستند اما گاهی از خانواده خود محافظت می نمایند. در برخی روایت های فیلیپینی، خون آشام ها فقط افراد گناهکار را شکار می نمایند و نوعی عدالت ماورایی را اجرا می نمایند. این تفاوت های فرهنگی نشان می دهد که خون آشام ها همواره به عنوان شر مطلق در نظر گرفته نشده اند و در برخی منطقه ها، آن ها نقش موجوداتی نیمه خداگونه را دارند. این دیدگاه ها برخلاف تصویر مدرن خون آشام های سینمایی است که بیشتر بر جنبه ترسناک و تاریک این موجودات تأکید دارد.

5- فرهنگ عامه و سینما، چهره مدرن خون آشام ها را تغییر داده است

در حالی که در گذشته، داستان های خون آشام ها در هر فرهنگ ویژگی های منحصربه فردی داشت، سینما و ادبیات مدرن باعث یکپارچه شدن این تصویر شده است. امروزه، بیشتر مردم خون آشام ها را با ویژگی هایی مانند پوست رنگ پریده، دندان های نیش و حساسیت به نور خورشید می شناسند که تا حد زیادی از داستان دراکولا (Dracula) الهام گرفته شده است. اما در گذشته، خون آشام ها شکل های بسیار متنوع تری داشتند و حتی برخی از آن ها به نور خورشید حساس نبودند. فیلم ها و سریال های مدرن باعث شده اند که این موجودات بیشتر به عنوان شخصیت هایی مجذوب کننده و کاریزماتیک به تصویر کشیده شوند. در حالی که در بسیاری از فرهنگ ها، خون آشام ها بیشتر موجوداتی ترسناک و هیولامانند بوده اند. این تغییر نشان می دهد که خون آشام ها نه تنها در طول تاریخ تغییر نموده اند، بلکه همچنان در حال تکامل در فرهنگ عامه هستند.

6- برخی از داستان های خون آشام ها به عقاید مذهبی

در بسیاری از فرهنگ ها، خون آشام ها نه فقط موجوداتی ترسناک، بلکه نماد عقاید مذهبی بوده اند. در اروپای قرون وسطی، مردم باور داشتند که خون آشام ها نفرین شدگانی هستند که به دلیل گناهانشان پس از مرگ آرام نمی گیرند. در برخی فرهنگ های اسلاوی، افرادی که بدون انجام آیین های مذهبی مناسب دفن می شدند، ممکن بود به خون آشام تبدیل شوند. در مسیحیت، خون آشام ها گاهی نمادی از گناه و نفرین الهی به شمار می آمدند، زیرا آن ها از نور خورشید فرار می نمایند که در ادبیات مذهبی نماد پاکی و حقیقت است. در برخی اسطوره های آفریقایی، خون آشام ها موجوداتی هستند که روح های ناپاک را تسخیر می نمایند و میان دنیا زنده ها و مردگان سرگردان اند. در فرهنگ های بودایی، برخی داستان های خون آشام ها به ارواح نا آرامی اشاره دارند که به دلیل کارمای بد، در این حالت بینابینی گرفتار شده اند. در باورهای عامیانه ژاپن، روح هایی به نام گاکی (Gaki) وجود دارند که پس از مرگ، به خاطر گرسنگی بی انتها، انرژی یا خون دیگران را مصرف می نمایند. ارتباط خون آشام ها با مفاهیم مذهبی نشان می دهد که این موجودات همواره بخشی از نگرانی های عمیق انسانی درباره مرگ و زندگی پس از آن بوده اند.

7- برخی خون آشام های اسطوره ای توانایی تغییر شکل دارند

در برخی از فرهنگ ها، خون آشام ها نه تنها موجوداتی ترسناک، بلکه تغییرشکل دهنده هایی قدرتمند بوده اند که می توانستند به اشکال مختلف درآیند. در داستان های اروپای شرقی، خون آشام ها می توانستند به گرگ، خفاش یا حتی مه تبدیل شوند تا از چنگ شکارچیان فرار نمایند. در اسطوره های مالایی، خون آشام هایی به نام پونتیاناک (Pontianak) وجود دارند که از یک زن زیبا به یک هیولای ترسناک تغییر شکل می دهند. در برخی داستان های آفریقایی، خون آشام ها می توانند به پرندگان شبانه یا حشرات تبدیل شوند و مخفیانه به قربانیان خود نزدیک شوند. در فرهنگ بومی آمریکای جنوبی، برخی افسانه ها از خون آشام هایی می گویند که می توانند خود را به سایه ای نامرئی تبدیل نمایند و بدون دیده شدن حرکت نمایند. این توانایی تغییر شکل باعث شده که خون آشام ها در بسیاری از فرهنگ ها، موجوداتی ناشناخته و مرموز باقی بمانند. برخلاف تصویر ثابت دراکولا در فرهنگ غربی، در برخی روایت ها، تشخیص خون آشام ها از انسان های عادی سخت است. این ویژگی تغییر شکل، یکی از دلایلی است که مردم در گذشته نمی توانستند حضور آن ها را درک نمایند و همین موضوع، بر مجذوب کنندهیت داستان های خون آشام ها افزوده است.

8- مفهوم نوشیدن خون در برخی فرهنگ ها به قدرت و جاودانگی مرتبط است

در بسیاری از اسطوره های کهن، نوشیدن خون نه فقط نشانه ای از وحشت، بلکه راهی برای رسیدن به قدرت و جاودانگی در نظر گرفته شده است. در برخی فرهنگ های باستانی، مردم باور داشتند که نوشیدن خون دشمنان، می تواند قدرت و روح آن ها را جذب کند. این اعتقاد در فرهنگ های آزتک ها، مایاها و برخی قبایل آفریقایی وجود داشت و حتی در آیین های قربانی مذهبی نقش داشت. در چین باستان، برخی کیمیاگران معتقد بودند که نوشیدن خون یا مایعات حیاتی می تواند باعث افزایش طول عمر گردد. این باورها بعدها به شکل خون آشام هایی عایدی که از خون انسان ها تغذیه می نمایند تا زندگی جاودانه داشته باشند. در داستان های اروپایی، خون آشام ها با مکیدن خون دیگران، نیروی زندگی آن ها را جذب نموده و از پیری یا مرگ جلوگیری می نمایند. در برخی افسانه های روسی، برخی اشراف زادگان به عنوان خون آشام شناخته می شدند، زیرا گفته می شد که آن ها برای حفظ جوانی شان از خون قربانیان استفاده می نمایند. ارتباط خون با قدرت و زندگی در طول تاریخ، بخشی از اسطوره های خون آشام ها را شکل داده و باعث شده که این موجودات در فرهنگ های مختلف، موجوداتی فراطبیعی و مرموز به شمار روند.

9- برخی فرهنگ ها باور داشتند که خون آشام ها می توانند اعضای خانواده خود را تسخیر نمایند

در بسیاری از فرهنگ ها، خون آشام ها فقط موجوداتی ناشناس و بیگانه نبودند، بلکه ممکن بود یکی از اعضای خانواده خود فرد باشند که پس از مرگ بازگشته اند. در اساطیر اسلاوی، گفته می شد که اگر یک فرد بدون آیین های مناسب دفن گردد، ممکن است پس از مرگ به خانه خود بازگردد و اعضای خانواده اش را تسخیر کند. در رومانی، برخی داستان ها به این موضوع اشاره دارند که خون آشام ها در ابتدا از بستگان خود تغذیه می نمایند تا زنده بمانند. در اسطوره های یونانی، موجوداتی به نام لامیا (Lamia) وجود دارند که به شکل مادرانی ترسناک توصیف شده اند که بچه ها خود را شکار می نمایند. در برخی افسانه های فیلیپینی، خون آشام ها اغلب در میان خانواده های خود پنهان می شوند و فقط در شب، ماهیت واقعی خود را آشکار می نمایند. این داستان ها باعث ایجاد نوعی وحشت روانی شدند، زیرا مردم تصور می کردند که حتی نزدیک ترین عزیزانشان نیز ممکن است به یک خون آشام تبدیل شوند. این ترس، باورهای مختلفی درباره راه های محافظت در برابر خون آشام ها ایجاد کرد، از جمله قرار دادن اشیای مقدس در خانه یا بستن درهای خاص هنگام شب. این اعتقاد که خون آشام ها می توانند از میان خانواده خود برخیزند، نقش مهمی در ایجاد ترس های جمعی و خرافات درباره مرگ و دنیای پس از آن داشته است.

10- برخی داستان های خون آشام ها از واقعیت های تاریخی الهام گرفته شده اند

برخی از مشهورترین افسانه های خون آشام ها در واقع از شخصیت های تاریخی الهام گرفته شده اند که رفتارهای خشونت آمیز و مرموزی داشته اند. معروف ترین مثال، ولاد دراکولا (Vlad the Impaler) است که الهام بخش شخصیت دراکولا در ادبیات مدرن شد. ولاد سوم، حاکم والاچیا در قرن 15، به خاطر شیوه وحشیانه مجازات دشمنانش معروف بود و گفته می گردد که هزاران نفر را به سیخ کشید. در مجارستان، کنتس الیزابت باتوری (Elizabeth Báthory) به عنوان یکی از الهام بخش های داستان های خون آشامی شناخته می گردد، زیرا شایعه شده بود که او برای حفظ جوانی خود در خون دختران جوان حمام می کرد. برخی محققان معتقدند که این داستان ها اغراق آمیز بوده اند، اما به هر حال، تأثیر زیادی بر شکل گیری افسانه های خون آشامی داشته اند. در اروپای شرقی، گزارش هایی از افرادی وجود داشته که پس از مرگشان، بدنشان سالم مانده بود و مردم تصور می کردند که آن ها به خون آشام تبدیل شده اند. در برخی منطقه ها، قبرهای خاصی کشف شده اند که نشانه هایی از تدفین ضدخون آشام در آن ها وجود دارد، مانند قرار دادن سنگ در دهان جسد. این نمونه های تاریخی نشان می دهند که باور به خون آشام ها همواره فقط یک افسانه نبوده، بلکه ریشه در واقعیت های تاریخی نیز داشته است.