واو؛ سفر به عالم غریب سوژه واژه ها

به گزارش مجله سرگرمی، به گزارش خبرنگاران طنز در داستان واو، چندلایه است. در داستان­ های چندلایه مثل ماهی­ سیاه کوچولو از صمد بهرنگی، گروه ­های سنی مختلف می ­توانند متناسب با سطح شناختی خود به لایه­ های متفاوتی از معنا دست یابند. نیکولایوا، نظریه ­پرداز ادبیات کودک و نوجوان، از این گونه کتاب­ ها به ­عنوان کتاب­ هایی با مخاطبانی چندگانه یاد می­ کند. خوانندگان گروه سنی ج می­ توانند با کمک والدین و مربیان خود به سطح نخست داستان واو دست یابند؛ ولی شاید خوانش برخی جاهای داستان، بدون کمک بزرگترها، برای این گروه سنی، کمی گیج­ کننده باشد. این داستان برای گروه سنی د (متوسطه اول) خوش خوان و نوآورانه است. طنز اجتماعی در لایه دوم داستان بسیار نوجوان­ پسند و برای گروه سنی ه (متوسطه دوم) مجذوب کننده است. لایه سوم داستان حاوی طنزی فلسفی و تأمل ­برانگیز برای بزرگسالان است.

واو؛ سفر به عالم غریب سوژه واژه ها

در سطح نخست، داستان با کشمکش بین دو شخصیت به نام موش­ موشی و مَش­ موشی شروع می­ شود. وقتی که موش ­موشی می­ خواهد از انبار دکان مش ­باقر چند دانه گندم برای زن و بچه ­اش ببرد، یکهو مش ­باقر سر می­ رسد؛ دم­پایی ­اش را در می­ آورد و سعی می­ کند به موش­ موشی بزند؛ اما موش ­موشی هی جاخالی می­ دهد تا اینکه یکی از ضربات دم­پایی به وسط کمر موش­ موشی می­ خورد. همین که دم­پایی به کمرش می­ خورد، یکهو واو موش­ موشی از لای لنگش درمی ­رود و می­ خورد به وسط پای مش ­باقر. به همین سادگی مش ­باقر تبدیل می­شود به موش ­باقر و از طرف دیگر موش­ موشی با ازدست­ دادن واوش تبدیل می­ شود به مش ­موشی. حالا جهت تعقیب و گریز عوض می­ شود. موش ­موشی برمی­ شود، دم­پایی را برمی دارد، دنبال موش ­باقر می­ کند....

یکی از نوآوری­ های داستان واو در این است که شخصیت ­های داستان، در عین اینکه حیوان یا انسان هستند؛ همزمان کلمه هم هستند. یعنی قوش در عین اینکه نقش یک پرنده شکاری را بازی می­کند؛ می­تواند نقطه های حرف شین و قاف خود را با دیگران مبادله کند. به تعبیر خود نویسنده، این شخصیت­ ها سوژه ­واژه هستند. از همین رو، سیالیت شخصیت ­ ها -که بین واژه بودن و شخصیتی مُحاکاتی بودن در نوسان­ اند- باعث می­ شود که کمی خوانش برای گروه سنی ج سخت شود؛ اما یاری­گری مربیان و بزرگترها می­ توانند دریافت و درک این سیالیت شخصیت ­ها را برای ایشان تسهیل کند.

تصویرگری­ ایرج اسماعیل پور قوچانی در این کتاب به ­شیوه ­ای بسیار متفاوت با تصویرگری­ های مرسوم و متناسب با ژانر پسامدرنِ متن، صورت گرفته است. تصویرها با الهام از تایپوگرافی، تلفیقی از واژه و تصویرند. مثلا با کلمه گاو، کله گاو تصویر شده است.

به ­لحاظ روایت ­شناختی، داستان واو نسبت به داستان­ های پسامدرن موجود، سبک بسیار متفاوتی را برای نمایشِ برساختگیِ متنیتِ داستان به کار گرفته است و مهر تأییدی بر این نظریه پساساختگرایی زده است که زبان صرفا ابزاری برای انتقال پیرنگ و انتقال موضوع نیست؛ بلکه زبان می ­تواند خودش موضوع و بخش جدایی ناپذیر پیرنگ داستان باشد.

به­ لحاظ معناشناختی، در لایه ­های زیرین داستان، پیغام ­هایی در داستان قرار گرفته است که یکی از این پیغام ­ها با اشاره صریح به آیه­ ای در سوره طه، به خروج انسان از بهشت اشاره می­ کند. خروج انسان از بهشت به خاطر خوردن گندم، با خروج مش ­باقر از انسانیت و دربه­ درشدن او برای بازگشت به هویت ازدست رفته ­اش، به صورت بینامتنیت به وسیله همین آیه، در ابتدا و انتهای داستان بیان شده است.

این کتاب می­ تواند در چارچوب حلقه کندوکاو فلسفه برای بچه ها در ایجاد تفکر واگرا و دیگرگونه نگاه کردن به اشیا و به زبان مؤثر باشد. در واقع، کارکرد فَبَکی این کتاب در این است که داستانی با بازی­ های غیرمتعارفِ واژگانی برمی­ سازد و از این طریق فکر کودک را آماده می­ کند تا نه تنها به حروف به­ اسم نشانه­ هایی نمادین (نشانه­ هایی زبانی) نگاه کند؛ بلکه به آنها به ­اسم نشانه ­هایی شمایلی بنگرد و با تخیل خود از شمایل حروف و کلمات داستان­ پردازی کند.

این اثر را انتشارات قو در 64 صفحه، به ­صورت مصور، به ­شمارگان 1000 نسخه و در قطعی رقعی روانه بازار نشر نموده است. ویراستارش فاطمه بستانی و طراح جلد و گرافیک آن ساعد مشکی است.

از این نویسنده دو اثر دیگر هم قبلا منتشر شده است: یکی، مستراب فرنگی؛ مجموعه داستانی که شامل داستانک ها و داستان­ های کوتاهی با رویکرد طنز اجتماعی است؛ و دیگری، ساک چشمم را که می ­بندم، مسافر می­ شوم؛ مجموعه شعری که در فضای مجازی هم بازنشر شده است.

salmandiar.ir: دیار سلمان | مجله گردشگری و مسافرتی

samitm.ir: مجله سامی | وبلاگ نقد و بررسی کالاها و اخبار تولیدات صنایع

sctm.ir: تیم علمی | مجله علمی و دانشگاهی، مقالات علمی

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران
انتشار: 21 بهمن 1400 بروزرسانی: 21 بهمن 1400 گردآورنده: kurdeblog.ir شناسه مطلب: 159269

به "واو؛ سفر به عالم غریب سوژه واژه ها" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "واو؛ سفر به عالم غریب سوژه واژه ها"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید