هر آنچه باید درباره تغذیه و مکمل های ورزشی بدانید
به گزارش مجله سرگرمی، دکتر فواد عسجدی مشاور تغذیه تیم های ملیبا اشاره به اهمیت مبحث تغذیه ورزشی، اظهار کرد: تغذیه صحیح از نکات تاثیرگذار در عملکرد و سلامتی ورزشکار حرفه ای و آماتور محسوب شده و در این میان مشاوران تغذیه می توانند با توصیه های مبتنی بر علم روز جهان بیشترین اثرگذاری را داشته باشند.

وی اصلی ترین حلقه در تغذیه ورزشکاران را تامین انرژی و کالری مورد احتیاج، دریافت درشت مغذی ها و همچنین ایجاد تعادل در این زمینه دانست و ادامه داد: البته اولویت با دریافت مواد مغذی به وسیله غذا بوده ولی درصورت احتیاج جهت تامین انرژی بیشتر می توان از مکمل ها نیز استفاده کرد.
دبیر بورد تغذیه مرکز ارزیابی های پزشکی و بازتوانی فوتبال ایران (ایفمارک)، دریافت نوشیدنی های ورزشی را از دیگر نکات مهم در تغذیه ورزشکاران مطرح نمود و گفت: دریافت آب و نوشیدنی های ورزشی به حفظ سلامت و ارتقای عملکرد ورزشکاران یاری شایانی می نماید و باید بعضی نکات در دریافت آن ها رعایت گردد.
عسجدی با بیان اینکه توصیه های تغذیه ای برای گروه های مختلف یعنی افراد در معرض خطر و یا بیماران خاص، نوجوانان، ورزشکاران پیشکسوت و سالمندان، بانوان، گیاهخواران و غیره متفاوت است، اظهار کرد: الگوهای غذایی و توصیه مواد غذایی بر اساس شرایط تغییر می نماید، چراکه هر گروه احتیاجهای متفاوتی داشته که باید در توصیه ها مکمل ها و رژیم های غذایی مدنظر قرار گیرد.
نکات مهم تغذیه ورزشی در نوجوانان
عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران به عنوان نمونه با اشاره به نوجوانان به عنوان یکی از گروه های ویژه در تغذیه ورزشی، گفت: نوجوانان به دلیل قرار داشتن در سنین رشد، احتیاج به ارتقای بافت عضلانی، بلوغ جسمانی، رشد قدی و تامین سطح مواد اولیه مورد احتیاج برای ترشح هورمون ها، احتیاجهای تغذیه ای خاصی دارند که توجه به آن لازم است.
عسجدی با اشاره به اهمیت دریافت ریزمغذی زینک (روی) در نوجوانان، گفت: بیشتر ایرانیان با فقر روی روبرو هستند، در حالیکه این ریزمغذی به بهبود و تسریع عملکرد ورزشی افراد به ویژه در سنین رشد یاری می نماید.
این متخصص تغذیه همچنین با تاکید بر اهمیت وعده های غذایی پیش، حین و پس از تمرینات ورزشی در نوجوانان، اظهار کرد: نوجوانان باید مواد مغذی را به میزان کافی و بر اساس شدت اجرای فعالیت ها دریافت نمایند، به عبارت دیگر در حین تمرینات ورزشی با شدت پایین دریافت آب و الکترولیت ها و در شدت متوسط به بالا، دریافت نوشیدنی های ورزشی با میزان کافی قند و املاح توصیه می گردد. همچنین بلافاصله پس از اجرای تمرینات ورزشی دریافت میزان کافی کربوهیدرات های زودجذب و پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا، می تواند احتیاج بدن به مواد مغذی را تامین کند.
هشدار نسبت به بروز مسائل کلیوی و کبدی به دنبال مصرف نا آگاهانه مکمل ها
عسجدی در بخش دیگر این گفت وگو در رابطه با مکمل های ورزشی با بیان اینکه این مکمل ها تیغه های دو لبه ای هستند که به همان اندازه که می توانند مفید باشند، اگر شرایط و ضوابط مشخصی نداشته باشند، می توانند به فرد آسیب رسانده و او را از دنیای قهرمانی دور نمایند، گفت: تنها مکمل هایی می توانند مفید باشند که مجوز وزارت بهداشت را داشته و از محل معتبر خود یعنی داروخانه تهیه شده باشند، مکمل های مجاز در مکان هایی مانند عطاری و باشگاه های ورزشی فروخته نمی شوند.
وی با اشاره به مضرات مکمل های غیرمجاز برای سلامت افراد، مطرح نمود: هر مکملی که باعث افزایش عملکرد و توان ورزشی فرد گردد الزاماً مکمل خوبی نیست، چراکه ممکن است به سلامت فرد آسیب زده و یا در تهیه آن از مواد ممنوعه استفاده شده باشد که در این صورت بر اساس قوانین آژانس بین المللی مبارزه با دوپینگ (وادا)، منجر به محرومیت ورزشکار از حضور در میادین ورزشی می گردد.
مصرف مکمل ورزشی در نوجوانان
این متخصص تغذیه با هشدار نسبت به بروز مسائل کلیوی، کبدی و یا اختلالات هورمونی به دنبال مصرف نا آگاهانه مکمل های غیر مجاز، مطرح نمود: این مساله بخصوص در بین نوجوانان ورزشکار اهمیت بالایی دارد، چراکه نوجوانان بیشتر از گروه همسالان خود تقلید نموده و تاثیرپذیرند و گاها با توصیه مربی ورزشی و یا دوستان هم سن و سال خود؛ بدون توجه به اصول سلامت به مصرف مکمل ها که ممکن است غیز مجاز هم باشند رو می آورند.
وی با بیان اینکه نوجوانان بیشتر مکمل های موثر در افزایش قدرت بدنی را مصرف می نمایند، گفت: مکمل های ارگوژنیک اگر دارای مجوز نبوده و از محل معتبری تهیه نگردد، به بافت های بدن به خصوص غدد درون ریز و کبد و کلیه آسیب وارد می نماید.
نکات مهم در رابطه با مصرف مکمل های ورزشی
عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران (اتا) با اشاره به نکته مهم بعدی در رابطه با مکمل های ورزشی، اظهار کرد: یک مکمل می تواند همه شرایط استاندارد را داشته باشد، ولی ورزشکار به آن احتیاجی نداشته باشد، به عبارت دیگر مکمل ها باید نواقص مواد غذایی موجود را تکمیل نمایند، بنابراین زمانیکه ورزشکار بتواند تمام مواد غذایی لازم را دریافت کند، مصرف مکمل تاثیری در ارتقای عملکرد ورزشی فرد نداشته و حتی دریافت بیش از حد آن می تواند برای بدن مضر و آسیب زا باشد.
عسجدی با تاکید بر اهمیت مصرف مکمل ها بر اساس پروتکل ها، دستورالعمل ها و دوز مناسب، توضیح داد: گاهی ممکن است یک مکمل با دوز پنج گرم در روز عملکرد موثری از خود نشان دهد، ولی اگر با دوز 50 گرم در روز مصرف گردد ممکن است نه تنها پاسخ بهتری دریافت نگردد، بلکه باعث آسیب های کلیوی و کبدی و امثال آن گردد.
وی همچنین زمان مصرف مکمل را نکته مهمی دانست و گفت: باید دقت گردد که زمان بندی مصرف مکمل ها حتما توسط یک مشاور تغذیه که دارای شماره نظام پزشکی است، باشد تا ضمن بهره مندی از حدبیشتر مزایای یک مکمل، از تداخلات احتمالی پیشگیری گردد.
چه کسانی برای تجویز مکمل ها و رژیم های غذایی مجازند؟
این متخصص تغذیه با بیان اینکه این موضوعات تخصصی بوده و باید از سوی متخصصین و مشاوران تغذیه توصیه گردد، توضیح داد: دانش آموختگان رشته علوم تغذیه که شماره نظام پزشکی دریافت نموده اند برای توصیه مکمل های غذایی و تجویز رژیم غذایی مناسب صاحب صلاحیت هستند.
وی با بیان اینکه پزشکان و متخصصان پزشکی ورزشی می توانند نسبت به تجویز مکمل های غذایی و ورزشی اقدام نمایند، توضیح داد: البته تجویز رژیم غذایی و در صورت احتیاج مکمل ها در حیطه تخصصی مشاورین تغذیه است.
دخالت گروه های علوم تربیت بدنی در امور درمان ممنوع است
این عضو هیئت مدیره انجمن تغذیه ایران (اتا) با تاکید بر اینکه گروه های غیرعلوم پزشکی مانند مربیان ورزشی و شاخه تربیت بدنی مجاز به توصیه و تجویز رژیم غذایی و مکمل های ورزشی نیستند، مطرح نمود: طبق قوانین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این موضوع خلاف است و بر اساس نامه معاونت درمان وزارت بهداشت که در این رابطه صادر شده، دخالت گروه های علوم تربیت بدنی در امور درمان ممنوع است.
وی با بیان اینکه توصیه رژیم یا مکمل غذایی باید با در نظر دریافت کلیه شرایط جسمی و بالینی افراد باشد، مطرح نمود: دانش علوم پزشکی در کنار مشاهدات و آزمایش های بالینی و تجربیاتی که در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی کسب می گردد، در مجموع به تجویز یک برنامه غذایی و رژیم سالم تغذیه ای و ارتقای سلامت و عملکرد ورزشکاران منجر می گردد.
مکمل های ورزشی تنها از داروخانه های مجاز تهیه شوند
وی با تاکید مجدد بر تهیه مکمل های ورزشی از داروخانه های مجاز، گفت: مکمل هایی که به صورت قانونی فراوری و یا وارد کشور می شوند، برای تایید کیفیت و سلامت محصول فرایند ای بسیار طولانی طی می نمایند و کل این فرایند توسط سازمان های ناظر از جمله سازمان غذا و دارو رصد و ارزیابی می گردد، بنابراین توصیه می گردد مکمل ها را از هیچ مرکزی به غیر از داروخانه تهیه نکنید.
دبیر بورد تغذیه مرکز ارزیابی های پزشکی و بازتوانی فوتبال ایران (ایفمارک) با اشاره به موضوع مهم دیگری در رابطه با رژیم غذایی ورزشکاران، مطرح نمود: متاسفانه طی سال های اخیر دوره هایی تحت عنوان دانش افزایی مربیان ورزشی و گروه های تربیت بدنی با موضوعات مرتبط با تغذیه و رژیم های غذایی برگزار می گردد که وجهه قانونی ندارد.
برگزاری دوره های دانش افزایی مربیان ورزشی مجوزی برای دخالت در درمان نیست
وی با بیان اینکه اخذ گواهینامه این دوره ها مجوزی برای دخالت در امر درمان و توصیه های تغذیه ای محسوب نمی گردد، گفت: با استناد به نامه های متعدد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، این دوره ها مجوزی جهت دخالت در امر درمان محسوب نشده و دخالت در امر درمان تخلف محسوب می گردد.
فروش مکمل های ورزشی در باشگاه ها ممنوع است
عسجدی با بیان اینکه دخالت در امر درمان و توصیه رژیم های غذایی و مکمل ها بدون دانش و آگاهی مرتبط با آن بازی کردن با سلامت و جان مردم است، تاکید نمود: طبق آیین نامه فدراسیون پزشکی ورزشی، فروش مکمل در داخل باشگاه ها ممنوع بوده و از تخلفات سنگین محسوب می گردد که با گزارش تخلف با باشگاه خاطی برخورد شده و می تواند حتی به پلمب باشگاه منجر گردد.
منبع: همگردیrezaruigari.ir: مجله رویگری، مجله سینما و هنر هفتم
mfiroozi.ir: مجله فیروزی، مجله خبری تحلیلی
silverseven.ir: سیلور 7 | مجله فناوری های رایانه ای، علوم کامپیوتری