نمک اپسوم چیست و چه کاربردهایی دارد؟
به گزارش مجله سرگرمی، نمک اپسوم نام دیگر سولفات منیزیم است که در عین برخوردار بودن از حالت خوراکی، کاربردهای گسترده ای دارد و در حوزه های مختلفی نظیر کشاورزی، پزشکی و سایر حوزه های مشابه مورد استفاده قرار می گیرد. نمک اپسوم در علم شیمی معمولا با فرمول MgSO4 شناخته می گردد و در شرایط عادی از حالت جامد و بلوری شکل و رنگ سفید برخوردار است.
خبرنگاران | سرویس علوم - نمک اپسوم در موادی نظیر استون قابل حل نیست. با این حال این ماده در شرایط نسبتا عادی و در دمایی حول و حوش 18 درجه سلسیوس در آب حل می شود. با وجود آن که نمک اپسوم در مایعاتی نظیر الکل یا گلیسرول نیز قابل حل است، اما میزان حلالیت آن در مایعات مذکور هم تراز با آب نبوده و تا حد قابل توجهی کمتر از آن برآورد می شود.
در مجموع می توان ادعا کرد که این ماده تمایل فراوانی به ترکیب با آب دارد و کاملا راحت و بی دردسر در آن حل می شود. از همین رو، ماده سولفات منیزیم در حالت بدون آب خود یعنی هنگامی که با آب ترکیب نشده یا در معرض رطوبت هوا قرار نگرفته باشد، معمولا به عنوان یک ماده خشک نماینده به کار می رود. چرا که تمایل بالای این ماده به جذب آب موجب می شود که مواد اطراف آن خشک باقی مانده و از قرار دریافت در معرض رطوبت مصون بمانند.
سولفات منیزیوم در اصلاح به دو شکل تک آبه و هفت آبه یافت می شود که معمولا نوع هفت آبه آن را با نام نمک اپسوم می شناسند. همان گونه که به آن اشاره شد این نمک کاربردهای فراوانی در حوزه های مختلف دارد و به شکل های گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرد. حال که سخن به این جا یعنی نوع کاربرد سولفات منیزیوم در حوزه های مختلف رسید، بد نیست به اتفاق یکدیگر با بخشی از کاربردهای نمک اپسوم آشنا شویم.
کاربرد نمک اپسوم در کشاورزی
یکی از کاربردهای مهم نمک اپسوم یا به بیان بهتر سولفات منیزیم در کشاورزی است. به طور کل می توان گفت که این ماده از خاصیتی شبیه به کود شیمیایی برخوردار بوده و به منظور تقویت گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع از سولفات منیزیم بیش از هر هدف دیگری برای افزایش عنصر منیزیم و سولفور گیاهان و جبران کمبود آنها در خاک استفاده می شود.
در ساز و کار مربوط به سوخت و سوز گیاهان، معمولا شرایط به این ترتیب است که بخش های سبز گیاهان یعنی برگ های آنها انرژی موجود در نور خورشید را در قالب فرایند فتوسنتز به انرژی شیمیایی تبدیل نموده و گیاه توسط آن رشد و نمو می یابد. فرایندی که به یاری توانایی های کلروفیل موجود در گیاهان انجام می شود و در عمل این بخش از گیاهان وظیفه تغذیه کردن آنها را بر عهده دارد. در این میان دو عنصر منیزیم و سولفور را می توان به عنوان عناصر مهمی که در انجام عمل فتوسنتز نقش دارند شناخت. عناصری که معمولا به وسیله خاک و توسط ریشه گیاهان جذب ساقه و برگ های آنها می شود و کمبودشان در خاک می تواند مسائلی را در فرایند فتوسنتز پدید بیاورد.
البته همان گونه که در بخش ابتدایی این متن به آن اشاره شد سولفات منیزیم تمایل بسیار زیادی به حل شدن در آب دارد. موضوعی که موجب می شود تا کشاورزان بتوانند با حل کردن این ماده در آب و پاشیدن محلول ایجاد شده روی برگ های گیاهان موجب تسریع فرایند فتوسنتز در آنها شوند.
به عبارت بهتر هنگام استفاده از سولفات منیزیم در کشاورزی دیگر احتیاجی به جذب عناصر لازم برای تقویت کلروفیل و تسریع فرایند فتوسنتز از خاک نیست و این عناصر به شکل مستقیم و بی واسطه به وسیله برگ گیاهان جذب آنها می شود. در واقع خصلت حلالیت بالای این نمک ویژه در آب موجب جذب مستقیم عناصر مفید موجود در آن توسط برگ گیاهان خواهد گشت و دیگر احتیاجی به واسطه شدن خاک برای انجام این کار نخواهد بود.
به این ترتیب بسیاری از گل هایی که داخل گلدان نگهداری می شوند و همچنین آن دسته از گیاهان خوراکی که برای رشد و نمو خود به درصد بالایی از سولفور و منیزیم احتیاج دارند می توانند این احتیاج را نه از خاک غیر مستعدی که در آن رشده نموده اند، که به وسیله نمک اپسوم و در قالب کود شیمیایی فراوری شده از آن تامین نمایند.
کاربرد نمک اپسوم در رفع یبوست
به طور حتم کاربردهای نمک اپسوم تنها به بخش کشاورزی محدود نمی شود و گستر ه استفاده از این ماده شاخه های مختلف دیگری را هم در بر می گیرد. به بیان ساده تر می توان موضوع فوق را این گونه بیان نمود که از سولفات منیزیم تنها برای رفع مسائل گیاهان استفاده نمی شود و می توان آن را به منظور حل کردن تعدادی از مسائل ایجاد شده برای بعضی از جانوران نیز به کار برد.
یکی از موارد رایج استفاده از نمک اپسوم در آکواریوم های مخصوص نگهداری از ماهی است. در مجموع مشکل یبوست ماهیان آکواریومی مشکل رایجی قلمداد می شود که برای حل کردن آن معمولا از نمک اپسوم استفاده می شود.
اگر ماهیان درون آکواریوم در دفع غذای خورده شده با مسائلی رو به رو شوند یا آثار بیماری هایی نظیر هگزامیتا و ورم روده یا معده در آنها مشاهده شود، یکی از بهترین و ساده ترین راه های موجود برای رفع مشکل آنها استفاده از نمک اپسوم خواهد بود. به این معنی که باید مقدار معینی از این نمک را در آب آکواریوم حل کرد تا مشکل ماهی ها رفع شود. در واقع این نمک از خواص ملین برخوردار است و وارد شدن آن به بدن موجودات آبزی، نرم کردن مجراهای داخلی بدن آنها را به همراه خواهد داشت. موضوعی که البته تنها به ماهیان درون آکواریوم اختصاص ندارد و شامل حال انسان ها نیز می شود.
به بیان دیگر استفاده از این ماده می تواند در رفع ساختن یبوست انسان ها نیز تا حدی موثر باشد. همان گونه که در سطور پیشین این متن هم به آن اشاره شد، نمک اپسوم تمایل فراوانی به جذب کردن آب دارد و خود به عنوان شکل هفت آبه سولفات منیزیم شناخته می شود. به همین دلیل می توان گفت که در این ماده آب فراوانی وجود دارد. هنگامی که این ماده وارد روده یا سایر مجراهای گوارشی انسان می شود، آب موجود در آن یا جذب شده توسط آن آزاد می شود تا مجراهای مذکور را از حالت خشکی مفرط خارج ساخته و پاک سازی آنها را ساده تر نماید.
با این حال به صورت بلند مدت نمی توان روی خصلت های ضد یبوست نمک اپسوم در انسان حساب باز کرد. چرا که این ماده نیز همانند بسیاری از مواد ملین مشابه بدون اتخاذ یک رژیم صحیح و سالم غذایی توسط افراد مختلف نمی تواند آن چنان که باید تاثیرگذار باشد.
خصلت های درمانی نمک اپسوم
سوای رفع یبوست، از نمک اپسوم می توان برای درمان بیماری ها و رفع سایر مسائل مربوط به سلامت نیز بهره گرفت. به عنوان مثال یکی از مهمترین خواص این ماده به حفظ قابلیت انعطاف پذیری رگ های خونی و جلوگیری از سفت شدن آنها مربوط می شود. به این ترتیب می توان ادعا کرد که استفاده از نمک اپسوم برای حفظ سلامت قلب و پیشگیری از بیماری های قلبی بسیار مفید است.
استفاده از این ماده موجب بهبود بخشیدن به فرایند گردش خون و جریان یافتن آن در رگ ها (به خصوص سرخ رگ ها) می شود و خصلت انعطاف پذیری و قابلیت ارتجاعی رگ ها را حفظ می نماید. موضوعی که موجب جلوگیری از لخته شدن خون در رگ ها شده و احتمال بروز سکته قلبی یا سایر نارسایی های مربوط به آن را کاهش می دهد.
از دیگر خواص درمانی نمک اپسوم می توان به تاثیر آن در کاهش میزان درد و التهاب اشاره نمود. چرا که منیزیم موجود در نمک اپسوم قادر است در کاهش التهاب کلی بدن موثر واقع شود و کمبود منیزیم آن را جبران کند.
بسیاری از افراد به منظور کاهش درد و تسکین یافتن التهاب نقاط مختلف بدن خود از حمام نمک اپسوم استفاده می نمایند. به این معنی که مقدار معینی از این ماده را در آب گرم حل نموده و موضع ملتهب را برای دقایقی در آن غوطه ور می سازند.
به طور معمول از حمام نمک اپسوم برای کاهش مواردی نظیر درد های عضلانی، سر درد، میگرن و بسیاری از آسیب هایی که با تورم، انقباض و کبودی همراه هستند در کنار درمان جراحت های موضعی استفاده می شود.
سوای حمام کردن در محلول نمک می توان نقاط خاص آسیب دیده از بدن را در محلول آب گرم و نمک اپسوم قرار داد و بدون احتیاج به شستشوی مجدد نقاط مذکور اجازه داد تا پوست بدن همان گونه همراه با نمک خشک شود. این نمک حتی می تواند در کاهش درد زایمان و دردهای احتمالی پس از آن نیز موثر واقع شود.
در کنار برخوردار بودن از ویژگی های مثبت در زمینه کاهش درد، سولفات منیزیم قادر است با تثبیت مناسب سطح منیزیم و سولفات، باعث افزایش فراوری انسولین در بدن نیز شود. به عبارت بهتر استفاده از این ماده برای بیماران مبتلا به دیابت هم بسیار مناسب و مفید خواهد بود.
به طور کلی اگر میزان منیزیم در بدن انسان در سطح قابل قبولی قرار داشته باشد، این امر موجبات کاهش خطر ابتلا به دیابت را فراهم می آورد. به این ترتیب بهره بردن نمک اپسوم از مقادیر قابل توجهی منیزیم و سولفات می تواند به بهبود توانایی بدن برای فراوری انسولین یاری کند.
در واقع آن دسته از کسانی که بیم ابتلا به بیماری دیابت دارند، چه نمک اپسوم را به صورت خوراکی استفاده نموده و چه آن را به شکل موضعی به کار ببرند، می توانند با این کار خود به تنظیم قند خون یاری نموده و خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهند. این موضوع حتی دیابت نوع دوم را هم در بر می گیرد و کاهش خطر ابتلا به آن را به همراه خواهد داشت.
کاربرد نمک اپسوم در امور بهداشتی و آرایشی
در کنار مواردی که در سطور پیشین این متن به آنها اشاره شد، می توان از کاربرد نمک اپسوم در مصارف بهداشتی یا اقداماتی که به زیبایی پوست و مو مربوط می شوند نیز سخن به میان آورد. به عنوان مثال می توان از این ماده برای مبارزه با جوش های سر سیاه روی صورت یا سایر نقاط بدن بهره برد. در همین رابطه بعضی از آموزش های بهداشتی حکایت از آن دارد که به منظور از بین بردن جوش های سر سیاه می توان یک قاشق چای خوری نمک اپسوم را با سه قطره ید مایع و مقداری آب جوشیده ترکیب کرد و سپس مرهم ایجاد شده را با دستمال پارچه ای روی جوش های سرسیاه مالید تا بلکه بتوان آنها را درمان نمود یا از میان برداشت.
علاوه بر درمان جوش ها می توان از نمک اپسوم برای لایه برداری پوست نیز استفاده کرد. امری که شاید لزوم انجام آن در پاها بیش از هر عضو دیگری از بدن احساس شود. بر اساس بعضی از دستورالعمل های موجود برای انجام این کار باید ابتدا نصف فنجان نمک اپسوم را در مقداری آب گرم حل کرد. سپس برای تکمیل این عملیات باید پاها را به مدت پانزده تا بیست دقیقه در محلول تدارک دیده شده قرار داد تا به طور کامل در آن غوطه ور گردند. این کار همچنین علاوه بر درمان ترک کف پا و از میان برداشتن پوست مرده و خشک شده آن، در مبارزه با بوی بد پاها و رفع خستگی آنها نیز بسیار مفید خواهد بود.
در کنار موارد یاد شده می توان به استفاده از نمک اپسوم برای تقویت مو نیز اشاره نمود. چرا که اضافه شدن مقدار معینی از این ماده به محصولات استاندارد ساخته شده برای شستشو یا مراقبت از موها می تواند به کاهش چربی پوست و موی آن دسته از افرادی که از پوست و موی بسیار چرب برخوردارند بیانجامد. این ماده حتی قادر است کار نرم نماینده مو را نیز انجام دهد و پس از ترکیب با نرم نماینده های رایج مو، اثر آنها را دو چندان سازد.
اگر مایل به تهیه کردن یک نرم نماینده ساده از نمک اپسوم هستید، می توانید ابتدا دو قاشق غذا خوری شامپوی نرم نماینده مو و دو قاشق غذاخوری نمک اپسوم را با یکدیگر مخلوط کنید. سپس موهای خود را به شیوه مرسوم بشویید. پس از شستشوی مو توسط شامپویی که همواره از آن استفاده می کنید، محلول ایجاد شده را روی موهای خود ریخته و پس از ماساژ دادن موها به مدت ده تا 20 دقیقه، سر خود را به صورت کامل با آب بشویید.
به هر حال در مطلب پیش رو کوشش اصلی بر آن بود که افراد ناآشنا با نمک اپسوم بتوانند با بخشی از قابلیت های این ماده آشنا شوند. به طور حتم این ماده از قابلیت های مختلف دیگری نیز برخوردار است که در متن پیش رو مجالی برای اشاره به آنها دست نداد. با این حال اگر شما نیز کاربرد دیگری را برای این ماده می شناسید می توانید آن را در بخش نظرات با ما و سایر خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید.
منبع: setare.compariha.ir: پریها | مجله گردشگری، تور لحظه آخری، تور ارزان قیمت، سفرنامه گردشگری
مجله 90 جعبه: مجله 90 جعبه، مجله تفریحی و آموزشی و سرگرمی