معماری شبکه ملی اطلاعات در 4 لایه تعریف شد - مجله سرگرمی

جهت دریافت خدمات آلاچیق باغی با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. هر گونه خدمات طراحی و اجرای آلاچیق های مختلف را به ما بسپارید.

پس از اعلام نقدها متعدد از کوتاهی در پیشبرد اهداف شبکه ملی اطلاعات که در سال 92 به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است، این شورا آذرماه سال 98 به وزارت ارتباطات 3 هفته مهلت داد تا طرح تکمیلی شبکه ملی اطلاعات را بر مبنای آنچه که مدنظر اعضای این شورا است، ارائه کند.

پس از این ضرب الاجل، وزارت ارتباطات بالاخره طرح کلان شبکه ملی اطلاعات را دی ماه 98 روی میز شورای عالی فضای مجازی گذاشت که البته این طرح کلان به تایید اعضا نرسید و مقرر شد برای آنالیز دقیق تر کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی، آن را تکمیل و به شورای عالی، ارائه کند.

به این ترتیب اعضای شورای عالی فضای مجازی طی دو جلسه آخر این شورا در سال 98 و قبل از شیوع ویروس کرونا، طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات و اهداف مربوط به آن را به آنالیز گذاشته و مواردی را تصویب کردند.

اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات چیست

در جلسه 12 بهمن 98 اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات تا افق 1404 به تصویب رسید که پوشش 100 درصدی جمعیت کشور برای دسترسی به پهن باند سیار با سرعت متوسط 10 مگابیت بر ثانیه و پوشش 80 درصدی دسترسی پهن باند ثابت خانوارها با متوسط سرعت 25 مگابیت برثانیه از جمله این اهداف به شمار می رود.

در همین حال مقرر شد حداقل 3 قطب مرکز داده در 3 استان در راستای توسعه خدمات ابری در کشور ایجاد گردد؛ کسب و کارها از اینترنت 100 مگابیت بر ثانیه برخوردار باشند و در بخش صنعت داخلی هم فراوری گوشی های ساخت داخل به 20 درصد مصرف گوشی های کشور افزایش یابد و همچنین سالانه حدود 5 درصد رشد خودکفایی در زمینه تجهیزات شبکه ایجاد گردد.

در این جلسه، پیش بینی شد که سهم اقتصاد دیجیتال و خرده فروشی الکترونیکی حدود 10 درصد اقتصاد کشور را شامل گردد و خدمات پایه کاربردی داخلی تا سال 1400 به طور کامل تأمین شوند.

پس از آن نیز در 26 بهمن 98 یعنی آخرین جلسه در سال گذشته، بخش هایی از طرح 10 صفحه ای موسوم به سند کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات به عنوان خط مشی حاکم بر اهداف راهبردی و عملیاتی این پروژه ملی، در شورای عالی فضای مجازی آنالیز شد که با توجه به اهمیت موضوع و زمان بر بودن آنالیز این مفاد که هر کدام شامل چندین بند بود، مقرر شد در جلسات آینده شورای عالی فضای مجازی، این طرح به تصویب برسد.

اما به دلیل وقفه 4 ماهه در برگزاری جلسات این شورا، تصویب طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات به سال جاری (سال 99) موکول شد.

طی این مدت بسیاری از اعضای شورای عالی فضای مجازی و کارشناسان این حوزه و رسانه ها نسبت به عدم برگزاری جلسات این شورا انتقاد کردند. چرا که به دلیل عدم برگزاری جلسات شورای عالی، آنالیز طرح معماری کلان شبکه ملی اطلاعات که کار کمیته کارشناسی آن در مرکز ملی فضای مجازی به اتمام رسیده بود، معطل برگزاری جلسه این شورا باقی ماند.

این در حالی است که بر اساس حکم تشکیل شورای عالی فضای مجازی، جلسات این شورا باید هر سه هفته یک بار برگزار گردد.

معماری شبکه ملی اطلاعات تصویب شد

حال در نخستین جلسه شورای عالی فضای مجازی در سال 99 که عصر دوشنبه 9 تیرماه برگزار گردید، معماری، اجزا و فهرست خدمات شبکه ملی اطلاعات نهایی شد و به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید.

بر اساس این مصوبه، اجزای شبکه ملی اطلاعات شامل شبکه های هسته، تجمیع و دسترسی، مراکز تبادل ترافیک، شبکه های توزیع محتوا، شبکه های اختصاصی، مراکز داده عمومی، قطب های مراکز داده و مرکز مدیریت و رصد، می گردد.

در این جلسه حسن روحانی رئیس جمهور با بیان اینکه استفاده از فضای مجازی در بخش های مختلف از جمله طرح غربالگری و امور آموزشی مدارس و دانشگاه ها یاری بزرگی به اجرای فاصله گذاری اجتماعی و مقابله موثر با ویروس کرونا نموده است، گفت: ایجاد و دسترسی به شبکه ملی اطلاعات امن و ارزان همیشه مورد تاکید دولت بوده و باید در این راستا کوشش کنیم.

معماری شبکه ملی اطلاعات چه اهمیتی دارد

رسول جلیلی، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در تبادل نظر با خبرنگار مهر، جزئیات اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی در سال 99 را تشریح کرد و در پاسخ به این سوال که معماری شبکه ملی اطلاعات چه اهمیتی دارد که لازم بود در این جلسه تصویب گردد، شرحاتی ارائه داد.

وی با بیان اینکه شورای عالی فضای مجازی چند مصوبه در مورد شبکه ملی اطلاعات ظرف سال های گذشته داشته است، گفت: آنچه که روشن نبود و لازم بود که دقیق گردد و همه روی آن وفاق داشته باشند، این بود که دقیقاً معماری شبکه ملی اطلاعات چیست و تمایز بین شبکه ملی اطلاعات و فضای مجازی چیست.

جلیلی با تاکید بر اینکه در این باره اختلاف نظر و اختلاف قرائت بین دستگاه های درگیر موضوع و جامعه نخبگانی وجود داشت، ادامه داد: به این معنی که آیا شبکه ملی اطلاعات از زیرساخت ارتباطی تا سرگرمی و محتوا، همه را پوشش می دهد یا اینکه تنها بخشی را پوشش خواهد داد؟

وی افزود: مصوبات قبلی شورای عالی فضای مجازی در سال های 92، 93 و 96 همه گویای این بوده است که شبکه ملی اطلاعات لایه های ارتباطی و اطلاعاتی را پوشش می دهد ولی بعضی اوقات در مصاحبه ها و اظهانظرها و بعضی ارجاعات، این شک وجود داشت که آیا محتوا و خدمات هم جزو شبکه ملی اطلاعات است یا خیر.

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی اعلام نمود: شبکه ملی اطلاعات یک تعبیر عام است که هم به زیرساخت ارتباطی اطلاق می گردد و هم گاهی در اذهان عموم مخاطبان به عنوان هر آنچه که از این شبکه قابل استخراج، استنتاج و پرس وجو است، تعبیر می گردد. به این جهت لازم بود که بحث معماری دقیق معین گردد.

معماری شبکه ملی اطلاعات در 4 لایه دنبال می گردد

جلیلی با بیان اینکه آنچه که به عنوان معماری شبکه ملی اطلاعات در شورای عالی فضای مجازی تصویب شد یک معماری 4 لایه است که شامل لایه های زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی، زیرساخت نرم افزاری، خدمات و محتوا می گردد، ادامه داد: می توان لایه زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی را نیز به 2 زیرلایه ارتباطی و زیرلایه اطلاعاتی تقسیم کرد.

وی گفت: منظور از زیرلایه های ارتباطی شامل زیرساخت هایی مانند بی سیم، باسیم، کابل، فیبر و فراهم کردن ارتباطات است و زیرساخت اطلاعاتی نیز به مراکز داده و کامپیوتر و انبارش داده ها، اطلاق می گردد.

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی افزود: منظور از زیرساخت نرم افزاری، مؤلفه های نرم افزاری است که برای ارائه خدمات مورد احتیاج هستند. یعنی خدماتی که باید زیرساخت به بخش دانش بنیان و بخش خصوصی بدهد که بتوانند برنامک ها و نرم افزارهایشان را مبتنی بر آن، بنویسند.

وی شرح داد: برای مثال پیغام رسان ها جزو زیرساخت های لایه نرم افزاری پایه محسوب می شوند. چرا که بسیاری از اپلیکیشن ها و سامانه ها، مبتنی بر پیغام رسان ها خدمات خود را ارائه می نمایند.

جلیلی اعلام نمود: این توصیف ما از معماری شبکه ملی اطلاعات است که تصویب آن در جلسه شورای عالی فضای مجازی، باعث می گردد که تا ویرایش بعدی که ممکن است 10 سال بعد باشد، همه به این معماری، به عنوان مؤلفه های اصلی شبکه ملی اطلاعات نگاه نمایند و روی آن بحث نمایند و تفکیک وظایفی بر اساس آن انجام گردد.

وزارت ارتباطات عهده دار 2 لایه زیرساخت ارتباطی و نرم افزاری

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه در بحث نگاشت نهادی، انجام کار بین بخش خصوصی، بخش دولتی و بخش های دیگر نظام جمهوری اسلامی، معین است، تاکید نمود: عمده 2 لایه اول که شامل زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی و زیرساخت نرم افزاری می گردد، به عهده وزارت ارتباطات است. حالا ممکن است در بعضی کارها نیز همکار هم داشته باشد و در بعضی موارد، به تنهایی مسئول است که زیرساخت های ارتباطی، اطلاعاتی و نرم افزاری را برای ایرانیان فراهم کند.وی گفت: جزئیات این تفکیک وظایف هنوز تصویب نشده اما تصویر کلی این است که این دو بخش را وزارت ارتباطات دنبال کند.

جلیلی در تعریف آنچه که تحت عنوان فهرست خدمات شبکه ملی اطلاعات در جلسه شورای عالی فضای مجازی تصویب شد، نیز گفت: به تعبیری بخشی از خدمات، مربوط به خدمات پایه نرم افزاری است و بخشی از آن شامل خدمات عمومی و اختصاصی سازمان ها می گردد. خدمات عمومی مربوط به خدماتی است که خیلی از مردم و سازمان ها به صورت مشترک لازم دارند. برای مثال امکان برگزاری کلاس برخط و یا خدمات بانکی یک خدمت عمومی قلمداد می گردد. اما اگر سازمان بنادر بخواهد سامانه ای روی شبکه ملی اطلاعات راه اندازی و خدمتی ارائه کند، آن سامانه اختصاصی قلمداد می گردد که عموم مردم به آن احتیاج ندارند.

وی افزود: به این دلیل، میان نرم افزارهای پایه و سامانه های عمومی و خصوصی تفکیک قائل هستیم که خدمات مربوط به سامانه های عمومی و خصوصی قطعاً به عهده وزارت ارتباطات نیست.

آنالیز طرح کلان شبکه ملی ادامه دارد

این عضو شورای عالی فضای مجازی اعلام نمود: این موضوعات تا حدودی از هم تفکیک شده و لیست آن نیز درآمده است اما در دستور شورای عالی فضای مجازی برای نهایی کردن قرار گرفته است. به این معنی که یک جلسه دیگر هنوز وقت ضروری است. در جلسه 9 تیرماه، همه این موضوعات نهایی نشد و مقداری باقی مانده است که در جلسه آینده نهایی خواهد شد.

وی در پاسخ به تفاوت مصوبه جدید شورای عالی فضای مجازی در مورد شبکه ملی اطلاعات نسبت به مصوبات قبلی این شورا افزود: در جلسه قبل شورای عالی فضای مجازی، بخشی از مستند طرح کلان شبکه ملی اطلاعات به عنوان اهداف عملیاتی، تصویب شد. چهارچوب مدنظر این اهداف به عنوان نقشه راه، طرح معماری شبکه ملی اطلاعات است. به این معنی که اهداف عملیاتی مبتنی بر یک معماری ذهنی نوشته شد و هم اکنون معماری، طراحی و با اعلام نظر اعضا در مجموع مصوب شد.

شبکه ملی اطلاعات زیرساخت فضای مجازی کشور شد

در همین رابطه محمدحسن انتظاری عضو دیگر شورای عالی فضای مجازی نیز در تبادل نظر با خبرنگار مهر، در شرح جزئیات برگزاری جلسه 9 تیرماه این شورای عالی، گفت: معماری کلان شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت فضای مجازی کشور برمبنای احتیاجسنجی های مربوط به محتوا، کاربرد و خدمات روی این بستر، تعریف و به تصویب رسیده است.

وی تاکید نمود: شورای عالی فضای مجازی تا به امروز مصوبه ای در مورد معماری شبکه ملی اطلاعات نداشته و این سند عصر روز دوشنبه 9 تیرماه جاری در جلسه شورا به تصویب رسید.

عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: پیش نویس معماری کلان شبکه ملی اطلاعات زمستان سال 98 توسط وزارت ارتباطات به شورای عالی فضای مجازی پیشنهاد شده بود که این پیش نویس به دلیل نقدهای که به آن وارد بود، مورد موافقت اعضای شورا قرار نگرفت و پس از آن طی جلساتی در مرکز ملی فضای مجازی، اصلاح شد.

انتظاری ادامه داد: پیش نویس نهایی تهیه شده توسط مرکز ملی فضای مجازی عصر دوشنبه در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید که بر مبنای آن تعریف معماری شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت فضای مجازی کشور مصوب شد.

معماری شبکه ملی اطلاعات منطبق بر اهداف عملیاتی تصویب شد

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه که در اسنادی که دربهمن 98 به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید، احتیاجهای عملیاتی شبکه ملی اطلاعات معین شد، گفت: هم اکنون و با معین شدن معماری شبکه ملی اطلاعات، اسناد مربوط به محتوا، کاربرد و خدمات نیز باید از سوی مرکز ملی فضای مجازی به شورا ارائه گردد.

وی با اشاره به اینکه احتیاجسنجی در مورد خدمات کاربردی و محتوا اجرا شده و بر مبنای این احتیاجها اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات تا سال 1404 در بهمن ماه به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است، اعلام نمود: معماری شبکه ملی اطلاعات براساس این اهداف عملیاتی، تعریف و تصویب شده است.

انتظاری گفت: باید ابتدا احتیاجمندی های عملیاتی شبکه ملی اطلاعات تعریف می شد تا براساس آن معین گردد که این معماری جوابگوی احتیاجمندی های مدنظر خواهد بود یا خیر.

وی افزود: در الزامات مربوط به معماری کلان شبکه ملی اطلاعات، فضای مجازی کشور شامل زیرساخت فضای مجازی، محتوا، کاربران و خدمات عامه به مردم تعریف شده که این خدمات باید روی زیرساخت فضای مجازی کشور به مردم ارائه گردد.

وابستگی به سرویس دهنده های خارجی با شبکه ملی اطلاعات منافات دارد

دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی با تاکید بر اینکه پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات با تأخیر روبرو است، گفت: از سال 92 تا به امروز وزارت ارتباطات باید برنامه زمان بندی معینی در مورد پیاده سازی این پروژه ارائه می کرد تا بتوان این عقب ماندگی را جبران کرد.

وی با اشاره به افزایش روزافزون وابستگی کشور به سرویس دهنده های خارجی که از سوی بعضی اعضای شورای عالی فضای مجازی نیز مورد انتقاد است، گفت: هم اکنون 60 درصد پهنای باند کشور در اختیار اینستاگرام است و پیغام رسان های خارجی بخش عمده ای از خدمات را بدون مجوز در کشور ارائه می دهند. این موضوعات با اهداف شبکه ملی اطلاعات منافات دارد.انتظاری با تاکید بر اینکه در طرح این موضوعات، مباحث مربوط به فیلترینگ مطرح نیست، ادامه داد: موضوع مربوط به وابستگی فضای مجازی کشور به سرویس های خارجی است که مورد اعتراض جدی اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی است.

وی گفت: با توجه به اینکه در مکاتبات و جلسات متعدد از وزارت ارتباطات خواسته شده تا برنامه زمان بندی و فازبندی روشنی در رابطه با طراحی، ایجاد و تحویل شبکه ملی اطلاعات ارائه دهد، اما تا به امروز این وزارتخانه به این درخواست پاسخ نداده است.

عضو شورای فضای مجازی توضیح داد: اینکه هر چند ماه یکبار بخواهیم بخشی از شبکه ملی اطلاعات را جلو ببریم جوابگوی احتیاج کشور نخواهد بود.

وی افزود: تا زمانی که خدمات پایه روی شبکه ملی اطلاعات شکل نگیرد و مواردی مانند پیغام رسان های بومی و موتورجستجو طراحی و پیاده سازی نگردد، وابستگی ما به سرویس دهنده های خارجی در فراوری اطلاعات همچنان رو به افزایش خواهد بود.،مهر