مسافری بین دو آستارا ؛ سه منات می دهند و کلی از ایران خرید می نمایند ، مسافران جمهوری آذربایجان در بازارچه مرزی گیلان - مجله سرگرمی

خبرنگاران: ایران نوشت: فرهاد اهل آستارای جمهوری آذربایجان این حرف ها را در آستارای ایران به من می زند. در خیابان بندر یا گمرک شهر آستارا یکی از مرزهای زمینی کشورمان هستم. گذرگاه مرزی یا مرز آستارا یکی از نقاط گمرکی ایران است که در داخل شهر آستارا و در حاشیه رودخانه مرزی آستاراچای به موازات دو شهر همنام آستارا در ایران و جمهوری آذربایجان واقع شده است.

فرهاد حسین اف، راننده تریلی است. جنس هایی را که از بازار مرزی خریده جلوی پایش چیده؛ کیسه های سیاه رنگ که حسابی پرو پیمان به نظر می رسد. از آستارای جمهوری آذربایجان پیاده تا این سوی مرز آمده. با خنده ای می گوید: همه فامیل هستیم. هرچند شما بدون ویزا نمی توانید بیایید آن طرف. اما شما پولتان زیاد است عیب ندارد. به مغازه روبه رویمان نگاهی می اندازم؛ روی شیشه اسم غذاها نوشته شده. یک طرف فارسی و طرف دیگر به زبان ترکی آذربایجانی.

خیابان بندر شلوغ و پرتردد است. پر از صرافی و مغازه هایی که رویشان با حروف درشت نوشته شده: صدور ویزا، فوری و معمولی. چند زن را می بینم که با لباس های متفاوت شان معلوم است از اهالی آن دست آب هستند. پیراهن های بلند رنگی پوشیده اند و دستمالی دور سر پیچیده اند. چند زن و مرد توی صف نانوایی ایستاده اند، دستشان منات است؛ پول رایج جمهوری آذربایجان. بلند بلند می خندند و آذری گفت وگو می نمایند. شهر آستارا به همراه 16 شهر و مناطق زیاد دیگری در زمان فتحعلی شاه قاجار به روسیه تزاری واگذار شد.

محسن اهل شهر آستارا در استان گیلان است. او می گوید: نصف فامیل های مان ماندند آن طرف شهر. یک رودخانه و یک پل بین ماست با این همه چون نمی توانیم راحت تردد کنیم ارتباطاتمان با فامیل کم شده. یک عمه دارم که سال هاست ندیده ام و در آستارای آن سمت زندگی می نماید.

بازارچه مرزی پرهمهمه و لبریز از جریان زندگی است. خریداران پر و پا قرصش اهالی آن سوی مرزند که با توجه به افزایش قیمت دلار و پایین آمدن ارزش ریال برایشان حسابی می صرفد. آنها راحت به این سوی مرز سفر می نمایند و اقلام مورد نیازشان را به قیمتی مناسب می خرند و غروب هم به خانه شان در آن سوی رود برمی گردند. هرچند کسبه بازار بارها به من می گویند که بیشتر کسانی که اینجا می بینی از طبقه بسیار پایین و فقیر آن سوی مرز هستند وگرنه پولدارهای شان برای خرید به باکو می روند. آنها می گویند تقریباً هیچ مشتری که اهل شهر خودشان یعنی آستارای گیلان باشد برای خرید به این بازارچه مرزی نمی آید چون هم بازار با شهر فاصله دارد هم بازارهای خیلی بهتری در شهر هست که مردم می توانند از آنها خرید نمایند، مثل فروشگاه های زنجیره ای. با این همه اهالی آن سوی مرز پر از انرژی اند و تند و تند خرید می نمایند.

یکی از کسبه دو مشتری زن را که انگار سال هاست از او خرید می نمایند صدا می زند: آی خاله، بیا این خانم روزنامه نگاره، ببین چی میگه! بعد با صدای آرام تر رو به من: کشورشان قبلاً کمونیستی بوده، برای همین کلاً می ترسند حرف بزنند.

دو زن اهل آستارا اما برخلاف گفته او اهل حرف زدنند: هر روز پیاده به این سوی مرز می آییم و خرید می کنیم. ولی کاش می گذاشتند روغن و برنج هم با خودمان ببریم. مدتی است ممنوع شده. هر دو توی دهانشان دندان طلا دارند. بیشتر افرادی که از آن سوی مرز آمده اند به قول ما دندان طلا هستند، می گویند در آستارا و لنکران و باکو این جور دندان گذاشتن مد است و برای هر دندان طلا باید حدود 750 هزار تومان هزینه کنی. زن ها می گویند همواره برای خرید دارو یا دکتر رفتن و بیمارستان رفتن هم به ایران می آیند البته برای دوا و دکتر جدی، اردبیل و رشت می روند که بیمارستان های مجهز و خوبی دارند.

پسر جوان که از کسبه بازار مرزی است، می گوید: آنقدر ژلوفن یا به قول خود قرمزی و انواع مسکن از داروخانه های این طرف بردند که آخرش برای دارو هم ممنوعیت گذاشتند. باید یک سال پیش می آمدی می دیدی! همان موقع که دلار یکهو بالا رفت اینها آمده بودند توی شهر تا دو نیمه شب خرید می کردند. تقریباً شهر خالی از کالا شده بود که فرماندار دستور داد خارج کردن بعضی کالاها ممنوع است.

پسر اهل آستارای این طرف می گوید: آن روزها را خوب به خاطر می آورم. مادرم چند روزی رفته بود تهران زنگ زد گفت برو خرید کن. نکند من برگردم چیزی در شهر پیدا نگردد. می دانی این ها بدون ویزا و عوارض خروج می آیند و می روند و آن زمان ما اگر بخواهیم برویم آن طرف، باید ویزا بگیریم و عوارض خروج بدهیم، این به نظرت انصاف است؟

به یکی از دفاتر اخذ ویزا می روم، روبه رویم یک مغازه صرافی است که روی شیشه اش دلار بزرگی چسبانده اند، نمی دانم چرا با دیدنش خنده ام می گیرد. با صرافی هایی که تاکنون در تهران دیده ام متفاوت است. در دفتر ویزا می گویند: با 98 منات یعنی 760 هزار تومان ویزای فوری صادر می کنیم، فقط 4 ساعت طول می کشد. ویزای معمولی 366 هزار تومان و هرکدام هم سه ماه مهلت دارد که می توانی یک ماه ازشان استفاده کنی .220 هزار تومان هم عوارض خروج است.

می پرسم پس چرا برای اهالی جمهوری آذربایجان نه ویزا لازم است نه عوارض؟ مرد با خنده ای جوابم را می دهد: وزارت خارجه ما هم این طور صلاح دیده. اهالی جمهوری آذربایجان سه منات یعنی معادل 20 هزار تومان عوارض خروج می دهند و به این سوی مرز می آیند: کلاً سه منات می دهند و می آیند این طرف و کلی خرید می نمایند. خیلی اوقات جوان هایشان 20 هزار تومان می دهند و با نامزدشان می آیند این طرف بهترین چلوکباب را می خورند، سینما می روند، خرید می نمایند و برمی گردند اما اگر ما بخواهیم برویم آن طرف باید کلی خرج کنیم.

حالا لنکران و آستارای آن طرف قشنگ است؟ مردم محلی با کلمه افتضاح به معنای خیلی خوب، توصیف می نمایند و می گویند: اصلاً نمی دانی چقدر افتضاح است. نمی دانی چه شهری ساخته اند، باکو هم که دیگر حرف ندارد.

گونای خانم اهل باکو در بازارچه، پتوفروشی دارد. 12 سالی است ازدواج نموده و در آستارای ما زندگی می نماید اما با این همه خانه ای هم در باکو دارد و هراز گاه سری هم آنجا می زند. کمی فارسی بلد است اما بیشتر ترجیح می دهد، آذری حرف بزند: رفتی باکو بیا کلید بدهم بروی آنجا.

می گویم کار و کاسبی ات خوب است؟ به فارسی جواب می دهد: قسمت، قسمت. روزنامه فروش محلی در بازار می چرخد و برای روزنامه هایش تبلیغ می نماید؛ پیغام آستارا و دیگر روزنامه محلی… کمی آن سوتر بساط آش دوغ برپاست و مسافرانی که قصد دارند بعد از خرید به آن سو بروند، بدشان نمی آید کاسه ای آش هم بخورند.

زن از شهر لنکران آمده. از لنکران تا آستارا یک ساعت راه است. تند تند کره، چیپس، پفک، نوشابه و بقیه چیزهایی را که خریده بسته بندی می نماید و حتی نفسی هم تازه نمی نماید. 67 ساله است اما به قول خودش آنقدر در طول زندگی کار نموده که این ها برایش کار نیست. خیلی راضی است که می تواند از اینجا جنس بخرد اما وقتی راضی تر می گردد که بتواند برنج هم با خودش ببرد. می گویند گوشت و میوه برای مسافران مرزی زیاد جذاب نیست و آنها ترجیح می دهند گوشت و میوه با کیفیت را از شهر خودشان تهیه نمایند. برای خرید کالاهای لوکس شان هم می روند باکو، به قول خودشان شهر.

در آستارای گیلان اما هوا ابری است و باد ملایمی می وزد. به آستارای آن سو فکر می کنم که تنها یک ربع ساعت با من فاصله دارد… زن ها و مردهای اهل جمهوری آذربایجان حالا به سمت گمرک حرکت می نمایند وقت آن شده که به آستارای خودشان بازگردند.

1com.ir: مجله کامپیوتر | مجله کاربردی فناوری در صنعت گردشگری

3ye.ir: مجله سایه | مجله خانه و خانواده، اطلاعات عمومی، اخبار روز

abuzariyon.ir: مجله ابوذریون | نگاهی اجمالی به رویدادهای روز ایران و جهان