فرار از ابتذال فیلم های سینمایی با درجه بندی سنی؟! - مجله سرگرمی

پولاد امین| در این چند روز اخیر، درجه بندی سنی فیلم های سینمای ایران بحث های پردامنه ای را در رسانه ها به وجود آورده است. یعنی درست از زمانی که مخالفت تمام قد تقریبا تمام میهمانان این هفته برنامه هفت همزمان شد با انتشار خبر درخواست دادستانی کل کشور از دیوان عدالت اداری برای ابطال دستورالعمل رده بندی سنی فیلم های سینمایی، رسانه ها همزمان آغاز کردند به سخن گفتن از این که یکی از مهمترین قوانین سال های اخیر در حوزه سینما در نطفه خفه شده است.

این البته در حالی ا ست که گفته می گردد ابراز مخالفت دادستانی کل کشور نه علیه کلیت این قانون که بیشتر به دلیل بندی است که مجازات سینماگران متخلف از درجه بندی سنی را بر عهده سازمان سینمایی گذاشته؛ که ظاهرا با اصل 36 قانون اساسی که عنوان می نماید حکم به مجازات و اجرای آن باید تنها به وسیله دادگاه صالح و به موجب قانون باشد مغایر است.

این یعنی برخلاف آن چه گفته می گردد درجه بندی سنی منتفی نشده و بعد از اصلاح بند های مغایر با قانون اساسی دوباره در دستور کار قرار خواهد گرفت. اتفاقی که همزمان باعث شادمانی عده ای و البته ناامیدی گروهی دیگر شده است.

یک مسأله و هزار معما

درجه بندی سنی فیلم ها البته نه فقط این روز ها بلکه از همان ابتدا -که بعد از مدت ها کشمکش و کش وقوس اجرایی شد- جنجالی بوده است. قانونی که به واسطه استعداد بسیار زیادی که برای بدفهمی داشت، همزمان موافقان و مخالفانی از طیف های متفاوت فکری داشت.

درحالی که بعضی درجه بندی سنی را امکانی برای سانسور و توقیف نامیده و از آن استقبال کردند، موافقانی از جنسی دیگر هم بودند که این درجه بندی را کامل نماینده ممیزی عنوان و به این دلیل از آن حمایت کردند. در میان مخالفان نیز این چنددستگی به وضوح به چشم می خورد.

سینماگران چه می گویند؟

آیا رحمان و رحمان ها آثار هنری هستند؟

نقدهای که درباره نوع و جنس شوخی های فیلم رحمان 1400 وجود داشت، لزوم درجه بندی سنی را در رسانه ها یادآوری کرد. درواقع درجه بندی سنی با این نگاه به عنوان بدیلی برای توقیف و ممیزی معرفی می گردد و اصلا به این دلیل هم بود که بعد از پایین کشیده شدن رحمان از روی پرده گفته شد که اگر قانون درجه بندی سنی در سینمای ما اجرایی شده بود، این اتفاق رخ نمی داد.

البته در این بین نظرات دیگری نیز مطرح شد و بسیاری این عقیده را ابراز کردند که برخورد با فیلم هایی مانند رحمان 1400 و حتی هزارپا و دیگر فیلم های مشابه نمی تواند و نباید الگویی کلی برای سینمای ایران به شمار آید.

کسانی که به این نکته باور دارند می گویند که یک اثر هنری- فرهنگی معیار هایی دارد و رحمان و هزارپا و نظایر آن ها با این معیار ها سازگار نیستند. یعنی در بهترین شکل ممکن می گردد فراوری این گونه فیلم ها را یک فعالیت تجاری به شمار آورد، نه هنری.

این گروه با مثال آوردن از تئاتر که نمایش های تجاری- لاله زاری از الگو های مالی متفاوتی در قیاس با دیگر نمایش های معمول تبعیت می نمایند، می گویند باید این نگاه در سینما نیز کاربرد داشته باشد. یعنی این موضوع که درجه بندی بدیل ممیزی در مقابله با چنین فیلم هایی گردد (و این موجب نگرانی طیف های مقابل شده و کل قانون را زیر سوال ببرد) چندان منطقی نیست.

این موضوع را می توان در زمینه های مختلفی به تحلیل نشست؛ در زمینه لزوم درجه بندی سنی برای چنین فیلم هایی، اعطای سختگیرانه تر مجوز های فراوری و نمایش و حتی زمینه های مالیاتی. آیا واقعا وقتش نرسیده کار هنری را از کار تجاری با ظاهر هنر تفکیک کنیم؟!

نکته جالب این که درجه بندی سنی در میان سینماگران و به خصوص تهیه نمایندگان موافقان پرشماری دارد و جالب تر این که حتی نقدها سینماگران مخالف این قانون هم از جنس آن هایی نیست که به ترویج ممیزی و سانسور می اندیشند.

سیروس تسلیمی، تهیه نماینده باسابقه می گوید که درجه بندی سنی فیلم ها به نفع خانواده هاست، البته به شرطی که درست وحسابی اجرا گردد: دقیق اجرا نشدنش هم به این خاطر است که سینماداران حوصله درگیری با تماشاچی را ندارند و نیز این قانون یا هر چیز دیگری برای شان تا آن جا مهم است که به درد فروش فیلم شان بخورد. به باور سیروس تسلیمی درجه بندی سنی این جا تاکنون بیشتر نقش تبلیغی داشته، ولی در آمریکا وقتی قانونی اعلام می گردد همه از قانون تبعیت می نمایند و سودش را هم می برند.

حسین فرحبخش هم به شهروندآنلاین می گوید که موافق درجه بندی سنی است، البته به دلیل دیگری: درجه بندی سنی فیلم ها از این رو که می تواند بهانه لازم را از دست عده ای دربیاورد، اتفاق مثبتی است. همواره عده ای سیاسی کار برای دست یافتن به خواسته های سیاسی شان سینما را با بهانه هایی، چون بدآموزی و… زیر سوال برده اند و رده بندی سنی می تواند این فشار ها را از سینمای ایران کم کند.

جالب این که سینماگران مخالف هم به جنبه عملی طرح می پردازند، نه به نقدها انتزاعی. حبیب اسماعیلی معتقد است: با آن همه کنترل در زمان تصویب فیلمنامه، باز این همه سختگیری هنگام اکران چه معنایی دارد؟ امیدواریم با ورود سینماگران حرفه ای به شورای درجه بندی، شیوه درجه بندی تغییر یابد.

یک هشدار اجتماعی!

نیره توکلی، جامعه شناس| درباره تقسیم بندی فیلم ها به دو طیف مبتذل و غیرمبتذل باید خیلی احتیاط کرد؛ به خصوص به واسطه چند شوخی کوتاه خنده دار در فیلم های سینمایی ما که همه آن ها هم از فیلتر های گوناگونی رد می گردد و بنابراین چندان نمی توان این نقدها را که فلان فیلم مبتذل است یا نیست، جدی گرفت و از تاثیر اجتماعی آن ها به هراس افتاد.

اتفاقا به نظر من سینما و به ویژه رسانه ملی ما در زمینه های دیگری رویکرد های خطرناکی را دنبال می نماید؛ مثلا در ایرادات محتوایی پرشمارشان یا از نظر بازنمایی آدم های مختلف، بازنمایی زنان و مسائل و مسائل شان، محتوای زن ستیزانه و یا مهمتر از همه در نسبت دادن موارد ناروا به اشخاص که اخیرا به وفور دیده می گردد و مثلا فعالان محیط زیست در فیلم ها یا جاسوس هستند یا آدم های بد!

اما در همین حد هم اگر بخواهیم به افراد جامعه درباره مناسب بودن یا نبودن فیلم ها هشدار دهیم، درجه بندی سنی بهترین راه است که در اروپا و آمریکا هم به بهترین شکلی اعمال می گردد و موفقیت آن ها در این راه نشان می دهد که اگر هم ایرادی وجود دارد، در شناخت آموزشی و تربیتی مجریان این درجه بندی است و نه در اصل موضوع.

خانواده ها باید بخواهند…

شادمهر راستین| متاسفانه نگاه مدیران دولتی و بعضی فیلمسازان به درجه بندی سنی همواره به عنوان یک روش نظارتی بوده است. درصورتی که درجه بندی سنی یکی از ارکان فرآیند فراوری فیلم است و رعایت نکردن آن مثل این است که شما یک محصول ناقص را فراوری کنید.

یادآوری عوارض احتمالی استفاده از یک رسانه وظیفه صاحبان رسانه است. سینما هم یک رسانه است و باید این وظیفه را انجام دهد. حتی اگر هیچ نظارت دولتی هم نباشد، تهیه نماینده فیلم باید ملزم باشد که درجه بندی سنی را رعایت کند. این موضوع باید به مطالبه ای اجتماعی بدل گردد.

iraniro.ir: تور داخلی ایران | گردشگری ایران، سفر به مشهد، اصفهان

italyro.ir: تور ایتالیا ارزان قیمت، تور ایتالیا نوروز 97، تور بهار

itgap.ir: آی تی گپ | مجله فناوری گردشگری، موفقیت،